Biag Idi Tiempo ti Biblia​—Ti Mangngalap

“Idi magmagna [ni Jesus] iti igid ti baybay ti Galilea nakitana ti dua nga agkabsat, ni Simon a maaw-awagan Pedro ken ni Andres a kabsatna, a mangitintinnag iti iket iti baybay, ta dumadaklisda. Ket kinunana kadakuada: ‘Surotendak, ket pagbalinenkayto a dumadaklis iti tattao.’”​—MATEO 4:18, 19.

ITI salaysay ti Ebanghelio, masansan a madakamat dagiti ikan, panagkalap, ken mangngalap. Kinapudnona, nagusar ni Jesus iti adu nga ilustrasion maipapan iti panagkalap. Saan a nakaskasdaaw dayta ta binusbosna ti adu a tiempona a nangisursuro iti igid ti Baybay ti Galilea. (Mateo 4:13; 13:1, 2; Marcos 3:7, 8) Daytoy nagpintas a dan-aw a tamnay ket agarup 21 a kilometro ti kaatiddogna ken nasurok a 11 a kilometro ti kaakabana. Mangngalap ti pito kadagiti apostol ni Jesus, da Pedro, Andres, Santiago, Juan, Felipe, Tomas, ken Natanael.​—Juan 21:2, 3.

Ania ngata ti kasasaad ti biag ti maysa a mangngalap idi kaaldawan ni Jesus? No ammuem ti panagbiag dagitoy a lallaki ken ti pagsapulanda, ad-adda a maapresiarmo ida ken maawatam dagiti ar-aramid ni Jesus ken dagiti ilustrasionna. Umuna, usigem no ania ti kasasaad dagiti mangngalap iti Baybay ti Galilea.

“Rimsua ti Dakkel a Panagdaleg iti Baybay”

Ti Baybay ti Galilea ket adda iti nagbaetan ti dua a bantay. Nababbaba iti 210 a metro ti rabaw ti danum ti Baybay ti Galilea  ngem iti patar ti baybay. Nabato a rangkis ti igidna, ken adda iti amianan ti napintas ken nangato a Bantay Hermon. Iti tiempo ti lam-ek, dumaleg ti baybay gapu iti nalamiis a pul-oy ti angin. No kalgaw, agpuyupoy ti napudot nga angin iti rabaw ti danum. Ngem no napigsa ti angin manipud iti bantay, saan a mapakpakadaan dagiti aglaylayag ti panagbagyo iti baybay. Napasaran met dayta ni Jesus ken dagiti apostolna.​—Mateo 8:23-27.

Aglayag dagiti mangngalap babaen iti barangay a naaramid iti kayo nga agarup 8 a metro ti kaatiddogna ken agarup 3 a metro ti kaakabana. Kaaduan a barangay ti addaan palo ken adda kasla kuarto a paglinongan iti kutitna. (Marcos 4:35-41) Dagitoy nabuntog ngem nalagda a barangay maanduranda ti napigsa nga angin a mangiduron iti layag ken palo iti maymaysa a direksion, idinto ta ti dagsen ti iket ti mangigawid iti barangay.

Aggaud dagiti mangngalap iti agsumbangir nga igid tapno maiturongda ti barangay. Mabalin nga innem wenno ad-adu pay ti agkakadua iti maysa a barangay. (Marcos 1:20) Kasta met, adda pay dagiti alikamen ken suplayda kas iti layag a lupot (1), tali (2), gaud (3), bato nga angkla (4), kawes (5), taraon (Marcos 8:14) (6), basket (7), pungan (Marcos 4:38) (8), ken iket (9). Mabalin nga adda pay awitda a patapaw (10), padagsen (11), alikamen a pagtarimaan (12), ken silaw (13).

“Nakasakawda iti Adu Unay nga Ikan”

Sipud idi umuna a siglo agingga ita, ti kasayaatan a pagkalapan iti Baybay ti Galilea ket kadagiti wangawangan ti adu nga ubbog ken karayan nga agturong iti baybay. Mayanud ngamin ditoy dagiti mulmula iti baybay nga araken met dagiti ikan. Idi tiempo ni Jesus, masansan a rabii ti panagkalapda nga agusarda kadagiti silaw tapno ad-adu ti maalada. Naminsan, nagpatpatnag nga awan ti nakalapan ti dadduma nga adalan ni Jesus. Ngem kabigatanna, idi imbilin ni Jesus nga ibabada manen dagiti iketda, nakaad-adu nga ikan ti naalada nga uray la dandanin lumned dagiti barangayda.​—Lucas 5:6, 7.

No dadduma, aglayag dagiti mangngalap a mapan iti adalem. Agusarda iti dua a barangay tapno makapagtitinnulongda. Itinnagda ti iket iti nagbaetan ti dua a barangay; sadanto aggaud iti nagduma a direksion tapno maiwayat ken mabennat ti iket iti kasta mapalawlawan dagiti ikan. Kalpasanna, agsabat ti dua a barangay tapno makubong dagiti ikan. Guyodenda dagiti tali nga adda kadagiti nagsulian ti iket, sa iyaonda ti naala nga ikan iti barangay. No maiwayat ti iket,  mabalin a nasurok a 30 metro ti kaatiddogna ken agarup 3 metro ti lumned iti danum, isu a masakawna ti intero a pangen dagiti ikan. Tumpaw ti makinngato a paset ti iket babaen kadagiti patapaw ket maipalned ti makimbaba babaen kadagiti padagsen. Maulit-ulit nga iwayat ken aonen dagiti mangngalap ti iketda.

Iti ababaw a danum, sabali met ti pamay-an dagiti mangngalap. Maysa a barangay ti mangipan iti maysa a pungto ti iket iti taaw, sana sakawen dagiti ikan inton agsubli iti igid. Kalpasanna, dagiti lallaki nga adda iti igid iguyodda ti iket, ibukrada dagiti naala, sada paglalasinen dagiti ikan. Ikabilda dagiti nasayaat nga ikan kadagiti pagkargaan. Dadduma ket mailako a sadiwa. Ngem kaaduan ti mapindang ken maasinan wenno mabugguong ken maikarga kadagiti burnay, sa mailako idiay Jerusalem wenno iti sabali a pagilian. Dagiti ikan nga awanan siksik, kas iti igat ket maibilang a narugit isu a maibellengda. (Levitico 11:9-12) Tinukoy ni Jesus daytoy a panagkalap idi inyarigna “ti pagarian ti langlangit” iti iket ken iti nadumaduma a kita ti ikan kadagiti nalinteg ken dakes a tattao.​—Mateo 13:47-50.

Ti agmaymaysa a mangngalap ket mabalin nga agusar iti bronse a banniit nga adda appanna. Mabalin met nga agusar iti tabukol ngem masapul a tumapog tapno maisaruagna dayta. Apaman a maisaruag ti tabukol mabistrad dayta sa lumned. Nagasat ti mangngalap no adda sumagmamano nga ikan a maalana no guyodennan ti tabukol.

Nangina ken narigat a manteneren dagiti iket isu nga an-annadan dayta dagiti mangngalap. Adu a tiempo ti busbosenda nga agtarimaan, mangbuggo, ken mangibilag kadagiti iketda, kalpasan ti panagkalapda. (Lucas 5:2) Ni apostol Santiago ken ti kabsatna a ni Juan agtugtugawda idi iti barangay a mangtartarimaan kadagiti iketda idi inawis ida ni Jesus nga agbalin a pasurotna.​—Marcos 1:19.

Ti maysa a kita ti lames a nakalap idi umuna a siglo ket ti tilapia. Kadawyan dayta a taraon dagiti taga-Galilea. Nalabit nagsida met ni Jesus iti tilapia, ken mabalin a dua a daing a tilapia ti inusarna idi nagaramid iti milagro tapno mapakanna ti rinibu a tattao. (Mateo 14:16, 17; Lucas 24:41-43) Masansan nga adda iti ngiwat daytoy a lames dagiti annakna no aglanglangoy. Ngem no dadduma adda iti ngiwatna dagiti masarakanna iti tukok ti baybay a bisel wenno nasileng a sinsilio.​—Mateo 17:27.

Idi umuna a siglo, naanus, nagaget, ken sidadaan nga agibtur dagiti naballigi a mangngalap tapno adu ti makalapanda. Kasta met, dagidiay simmurot iti awis ni Jesus nga agaramid iti adalan, kasapulanda met dagita a galad tapno agbalinda nga epektibo a “dumadaklis [wenno mangngalap] iti tattao.”​—Mateo 28:19, 20.

[Ladawan iti panid 19]

(Kitaem ti publikasion)