NAGPARINTUMENG ni Maria gapu iti nakaro a saem a marikriknana. Kasla mangmangegna pay laeng ti maudi nga ikkis ti anakna sakbay ti ipapatayna kalpasan ti sumagmamano nga oras a pannakaparigatna. Nagsipnget ti tangatang iti tengnga ti aldaw ken nagginggined iti napigsa. (Mateo 27:45, 51) Mabalin a nabigbig ni Maria a kayat ni Jehova a maammuan ti lubong a nasaktan iti ipapatay ni Jesu-Kristo.

Bayat nga in-inuten nga aglawag iti Golgotha wenno Disso ti Bangabanga, adda sadiay ni Maria nga agledleddaang gapu iti anakna. (Juan 19:17, 25) Adu la ketdi dagiti bambanag a malagipna kadagiti naglabas a 33 a tawen. Idi indatagda Maria ken Jose ti dungdungnguenda nga anak iti templo idiay Jerusalem, napaltiingan ti lakayen a ni Simeon nga agipadto. Imbagana dagiti naindaklan a bambanag maipapan ken Jesus ngem innayonna nga addanto gundaway a marikna ni Maria nga arigna masalputto iti atiddog a kampilan. (Lucas 2:25-35) Iti daytoy laeng a nakalkaldaang a kanito a natarusanna a pudno dagidiay a sasao.

Naikuna a ti matayan iti anak ti kakaruan ken kasaeman pay laeng a mapasamak iti tao. Ti ipapatay ket nakabutbuteng a kabusor ken mabalin a mapasarantay amin ti epektona. (Roma 5:12; 1 Corinto 15:26) Posible kadi a madaerantayo ti nasaem nga epektona? Bayat nga usigentayo ti panagbiag ni Maria manipud rugi ti ministerio ni Jesus agingga iti ipapatay ken panagungarna, adu ti masursurotayo iti pammati ni Maria a nakatulong kenkuana tapno madaeranna ti ladingitna.

Subliantayo ti napalabas a tallo ket kagudua a tawen. Natarusan ni Maria nga adda mapasamak a panagbalbaliw. Uray iti bassit nga ili ti Nazaret, pagsasaritaan dagiti tattao ti maipapan ken Juan a Mammautisar ken iti makagutugot a mensahena maipapan iti panagbabawi. Nakita ni Maria nga imbilang ti inauna nga anakna dayta a damag kas pagilasinan; panawenen a rugianna ti ministeriona. (Mateo 3:1, 13) Para ken Maria ken iti sangakabbalayanna, ti kaawan ni Jesus kaipapananna ti dakkel a panagbalbaliw. Apay?

Nalabit, natayen ni Jose nga asawa ni Maria. No kasta, napasaranen ni Maria ti mapukawan. * Gapuna, saan laengen a naawagan ni Jesus kas anak ti karpintero no di ket ti karpintero. Nalawag a ni Jesus ti nangsublat iti trabaho ti amana ken mangipaay iti kasapulan ti pamilia, a pakairamanan ti innem pay a kakabsatna. (Mateo 13:55, 56; Marcos 6:3) Uray sinanayen ni Jesus ti adingenna a ni Santiago a mangitultuloy iti trabahoda, maikawa la ketdi ti pamilia iti kaawanna. Nadagsen ti responsabilidad ni Maria; maamak ngata iti daytoy a panagbalbaliw? Nalabit a kasta. Ngem adda napatpateg pay a saludsod: Ania ngata ti reaksionna idi a ni Jesus a Nazareno ket nagbalin a Jesu-Kristo, ti nabayagen a naikari a Mesias? Adda ipalgak ti  maysa a salaysay ti Biblia maipapan iti daytoy a banag.—Juan 2:1-12.

Napan ni Jesus ken Juan tapno agpabautisar ket nagbalin a Daydiay Pinulotan ti Dios, wenno Mesias. (Lucas 3:21, 22) Kalpasanna, pinilinan dagiti adalanna. Nupay naganat ti trabahona, adda latta tiempona para kadagiti naragsak nga okasion a kadua ti pamilia ken gagayyemna. Napan nakiboda a kaduana ti inana, adalanna, ken kakabsatna idiay Cana, maysa nga ili iti turod nga agarup 13 a kilometro ti kaadayona manipud Nazaret. Bayat ti boda, naammuan ni Maria nga adda problema. Nadlawna a madanagan nga agkikinnita ken agiinnarasaas ti dadduma a kameng ti pamilia ti baro nga agassawa ta naibusandan iti arak! Iti kulturada, no kasta nga agkurang ti sagana mabalin a pakaibabainan ti pamilia ken mangikkat iti ragsak ti okasion. Maseknan ni Maria iti mabalin a mapasamak isu nga immasideg ken Jesus.

Kinunana iti anakna, “awanen ti arakda.” Ania ti namnamaenna nga aramiden ni Jesus? Ditay masigurado; ngem ammona a kabaelan ti anakna ti agaramid kadagiti nakaskasdaaw a bambanag ken mabalin a namnamaenna nga aramidenna iti dayta a kanito. Arigna ibagbagana ken Jesus, “Anak, pangngaasim ta tulongam ida!” Mabalin a nasdaaw iti sungbat ni Jesus. Kinunana: “Ania ti pakaibiangak kenka, babai?” Dagita a sasao ni Jesus ket saan a panangipakita iti kaawan panagraem, nupay kasta ti ipapan ti dadduma. Ngem ipakita ti sasaona ti naalumamay a pannubngar. Impalagip ni Jesus nga awan ti karbengan ni nanangna a mangibaga iti aramidenna iti ministeriona; rebbengen dayta ni Jehova nga Amana.

Inawat ni Maria ti pannubngar ti anakna ta isu ket mannakaawat ken napakumbaba. Napan kadagiti agserserbi iti boda sa kinunana: “Aniaman nga ibagana kadakayo, aramidenyo.” Natarusan ni Maria nga awanen ti karbenganna a mangibaga iti aramiden ti anakna, imbes ketdi isudan ti rumbeng nga agpaiwanwan kenkuana. Kas ken nanangna, impakita met ni Jesus ti asi para iti kabbaro nga agassawa. Inaramidna ti umuna a milagrona, pinagbalinna nga arak ti danum. Ania ti resultana? “Dagiti adalanna naaddaanda iti pammati kenkuana.” Namati met ni Maria ken Jesus. Saan laeng nga imbilang ni Maria ni Jesus kas anakna no di ket kas Apona ken Manangisalakan.

Adu ti masursuro dagiti nagannak maipapan iti pammati ni Maria. Pudno, awan ti asinoman a nangpadakkel iti ubing a kas ken Jesus. Nupay imperpekto amin nga ubbing, mabalin a tumaud dagiti parikut no agmataengandan. Nalabit dagiti nagannak tratuenda dagiti annakda kasla ubbingda pay, uray saanen a maitutop. (1 Corinto 13:11) Kasano a matulongan dagiti nagannak ti dadakkelen nga annakda? Ti maysa a pamay-an ket ti panagtalekda kadagiti annakda nga itultuloyda nga iyaplikar dagiti pannursuro ti Biblia tapno bendisionan ida ni Jehova. Adda pagimbaganna no ipakita dagiti nagannak ti pammati ken panagtalek kadagiti dadakkelen nga annakda. Impateg la ketdi ni Jesus ti suporta ni Maria kadagiti simmaganad a nakallalagip a tawen.

Awan unay ti nadakamat maipapan ken Maria kadagiti Ebanghelio bayat ti tallo ket kagudua a tawen a ministerio ni Jesus. Ngem laglagipentayo nga isu ket maysa idin a balo, agsolsolo nga ina, nalabit kaduana pay laeng iti pagtaengan dagiti babassit pay nga annakna. Matarusantayo no apay a saanna a kanayon a makadua ni Jesus bayat ti  panangaskasabana iti ilida. (1 Timoteo 5:8) Ngem inut-utobna dagiti naespirituan a bambanag a naammuanna maipapan iti Mesias. Intultuloyna met ti tumabuno kadagiti gimong iti sinagoga iti lugarda kas kaugalian ti pamiliada.—Lucas 2:19, 51; 4:16.

Posible ngarud a dumdumngeg ni Maria idi nagpalawag ni Jesus iti sinagoga idiay Nazaret. Naragsakan la ketdi idi impakaammo ti anakna a natungpal kenkuana ti nabayagen a padto maipapan iti Mesias! Ngem maldaangan a makakita kadagiti kailianna a saan a mamati ken Jesus. Kayatda pay ketdi a papatayen ti anakna!—Lucas 4:17-30.

Makapaladingit met ti panangtrato ti dadduma nga annakna ken Jesus. Kuna ti Juan 7:5 a saan a namati kenkuana ti uppat a kakabsatna a lallaki. Kastoy ti mabasatayo: “Ti kakabsatna . . . saanda a winatwat ti pammati kenkuana.” Ngem awan ti ibaga ti Biblia maipapan kadagiti dua a kakabsatna a babbai. * Ammo ni Maria a nagpaiduma ti saem ti kaadda ti kapamilia a di manamati. Inkagumaanna a balansien ti kinamatalekna iti Dios ken makombinsir dagiti miembro ti pamiliana a saan nga agbalin a naturay wenno mannakisupiat.

Naminsan, dimteng dagiti kakabagian ken kakabsat ni Jesus tapno tiliwenda. Kinunada: “Napukawnan ti nakemna.” (Marcos 3:21, 31) Siempre, saan a kasta ti pinanunot ni Maria, ngem nakikadua kadagiti annakna, nalabit namnamaenna nga adda masursuroda a makatulong kadakuada tapno maaddaanda iti pammati. Ngem nakasursuroda ngata? Nupay nagaramid ni Jesus kadagiti naisangsangayan a bambanag ken nagisuro kadagiti nakaskasdaaw a kinapudno, saan latta a namati ti dadduma nga annak ni Maria. Naupay kadi gapu ta saan latta a natignay ti pusoda?

Nagduduma kadi ti relihion ti sangakabbalayanyo? Adu ti masursurotayo iti pammati ni Maria. Saan a naupay iti kinaawan pammati dagiti kakabagianna, imbes ketdi binay-anna a makitada a ti pammatina ti nangyeg kenkuana ti ragsak ken talna ti panunot. Iti sabali a bangir, intultuloyna a sinuportaran ti matalek nga anakna. Kailiwna kadi ni Jesus? Adda kadi gundaway a kayatna koma a kaduada ni Jesus a sangapamiliaan? No pudno man dayta, mabalin a kinontrolna ti riknana. Imbilangna dayta a gundaway a mangsuporta ken mangparegta ken Jesus. Matulongam kadi met dagiti annakmo a mangyun-una iti panagserbida iti Dios?

Nagunggonaan kadi ni Maria gapu iti pammatina ken Jesus? Wen, kanayon a gunggonaan ni Jehova dagiti maaddaan pammati. (Hebreo 11:6) Panunotem ti narikna ni Maria idi mangngegna ti palawag ti anakna wenno idi nadamagna kadagiti nakangngeg ti palawag ni Jesus.

Kadagiti ilustrasion nga inusar ti anakna, nadlaw kadi ni Maria ti kapadasan ni Jesus idi ubing pay bayat a dumakdakkel idiay Nazaret? Malagip kadi ni Maria a kaduana daytoy nga ubing bayat nga ar-aramidenna dagiti inaldaw a trabahona idi tinukoy ni Jesus ti babai a nangsagad iti balayna tapno makitana ti napukaw a sinsilio, ti aggilgiling iti arina a maaramid a tinapay, wenno ti mangsindi iti lampara sa ikabilna iti pagsaadan ti silaw? (Lucas 11:33; 15:8, 9; 17:35) Idi imbaga ni Jesus a nanam-ay ti sangolna ken nalag-an ti awitna, nalagip kadi ni Maria dagiti nararagsak a malem idi buybuyaenna ni Jose a mangisursuro iti agtutubo a ni Jesus no kasano ti agaramid ken mangsangal iti  sangol tapno saan a marigatan dagiti animal? (Mateo 11:30) Naragsakan la ketdi ni Maria a mangpampanunot iti pribilehio nga inted kenkuana ni Jehova, ti panangpadakkel ken panangsanayna iti anakna nga agbalinto a Mesias. Sigurado a nagpaiduma ti ragsakna a dumdumngeg ken Jesus, ti kalaingan a mannursuro a nangusar kadagiti gagangay a bambanag ken buya nga usarenna dagitoy a mangisuro kadagiti napapateg a leksion.

Ngem nagtalinaed a napakumbaba ni Maria. Saan nga intan-ok ni Jesus tapno pagdayawan. Bayat ti ministeriona, impukkaw ti maysa a babai a naragsak ti ina ni Jesus. Kinuna ni Jesus: “Saan, imbes ketdi, Naragsak dagidiay dumdumngeg iti sao ti Dios ken mangsalsalimetmet iti dayta!” (Lucas 11:27, 28) Ken idi imbaga dagiti tattao ken Jesus nga adda iti ruar ti ina ken kakabsatna, kinunana a dagidiay mamati ti talaga nga inana ken kakabsatna. Imbes a masaktan ni Maria, natarusanna la ketdi ti kayat a sawen ni Jesus a napatpateg ti naespirituan a relasion ngem iti pamilia.—Marcos 3:32-35.

Ngem nakaro ti saem a marikrikna ni Maria bayat a buybuyaenna ti panagrigrigat ti anakna iti kayo a pagtutuokan. Ni apostol Juan a nakakita iti pannakapapatay ni Jesus, inramanna daytoy nagpateg a detalye iti salaysayna: Adda ni Maria iti sango ti “kayo a pagtutuokan ni Jesus.” Awan ti makalapped iti nasungdo ken naayat nga ina a mangandingay iti anakna agingga iti maudi a gundaway. Nupay marigatan ni Jesus nga aganges ken agsao, imbilinna ti inana ken Juan a dungdungnguenna nga apostol. Gapu ta saan pay a manamati dagiti kakabsat ni Jesus iti ina, intalekna ni Maria iti matalek a pasurotna. Impakita ni Jesus a napateg iti maysa nga addaan pammati nga aywananna ti sangakabbalayanna, nangruna dagiti naespirituan a kasapulanda.—Juan 19:25-27.

Idi natayen ni Jesus, narikna ni Maria ti nakaro a leddaang a nabayagen a naipadto nga arigna nasalput iti atiddog a kampilan. No ditay mailadawan ti ladingitna, ad-adda a ditay mailadawan ti nariknana a rag-o kalpasan ti tallo nga aldaw! Naammuan ni Maria ti naisangsangayan a milagro—ti panagungar ni Jesus! Ad-adda a naragsakan ta nagparang ni Jesus ken Santiago a kabsatna iti ina. (1 Corinto 15:7) Dayta a panagparangna ti nangtignay ken Santiago ken ti dadduma a kakabsatna. Namatida met laeng ken Jesus nga isu ti Kristo. Kamaudiananna, kaduadan ni Maria kadagiti Nakristianuan a gimong a ‘nagtultuloy a nagkararag.’ (Aramid 1:14) Idi agangay, da Santiago ken Judas a kakabsatna ti nagsurat iti dadduma a libro ti Biblia.

Ti maudi a pannakadakamat ni Maria ket idi nakigimong a kadua dagiti annakna nga agkarkararag. Nagsayaat la ketdi dayta a ngudo ti pakasaritaan ni Maria ken nangibati iti nagsayaat nga ulidan! Gapu iti pammatina, nadaeranna ti nakaro a leddaang ken kamaudiananna, naaddaan iti nadayag a gunggona. No tuladentayo ti pammatina, madaerantayo met ti aniaman a rigat a mapasarantayo iti daytoy a lubong ken maaddaantayo iti dakkel a gunggona.