Nayanak ni Manong Jairo nga addaan iti spastic quadriplegia, maysa a kita ti cerebral palsy. * Isu a dina makontrol ti kaaduan a paset ti bagina. Saan a makaipatulod ti utekna kadagiti nalawag a signal kadagiti maselna isu a dina makontrol ti panagtiritir dagiti ima ken sakana. Gapu ta bigla nga agkissiw no dadduma, madangranna ti bagina ken dagiti kaabayna no saanda a mapakadaan. Makapaladingit ta masansan a masapul a nakagalut dagiti ima ken sakana iti wheelchair tapno maliklikan dagiti kasta nga aksidente.

Kumarkaro ti ut-ot a marikrikna ni Manong bayat a dumakdakkel. Tallo pay laeng a bulanna idi mangrugi nga agkissiw nga uray la maawanan iti puot. Masansan nga itaray ni Mommy idiay ospital ken ar-arakupenna a siiirut ta pagarupna a natayen.

Gapu ta masansan nga agpatangken ken umirteng dagiti maselna, nadeporma idi agangay dagiti tulangna. Idi agtawen iti 16, nagligasi ti padingpadingna isu a masapul a maopera agraman ti luppo ken patongna. Malaglagipko pay laeng ti rinabii a panagsangsangit ni Manong bayat nga agpapaimbag.

Gapu iti nakaro a kasasaadna, naan-anay nga agpampannuray iti tulong ti sabsabali tapno makapangan, makasukat, ken makaidda. Masansan a da Daddy ken Mommy ti mangar-aramid kadagita. Nupay kanayon a kasapulanna ti tulong, kanayon met nga ipalagip dagiti nagannakmi a saan laeng a nakadepende ti biagna kadagiti tattao no di pay ket iti Dios.

Saksi ni Jehova dagiti nagannakmi, ken ibasbasaanda ni Manong kadagiti estoria ti Biblia sipud pay idi maladaga. Ammoda a naragragsak ti biag ti maysa no nasayaat ti relasionna iti Dios. Awan maaramidan ni Manong iti nakapuy a bagina ken iti agtultuloy a panagkissiwna, ngem mabalinna ti maaddaan iti nasayaat, natibker a namnama iti masanguanan. Nupay kasta, masansan a pampanunotenda no matarusanna met laeng dagiti kinapudno iti Biblia.

Naminsan idi ubing pay ni Manong, kuna ni Daddy, “Jairo, agsaoka man!” Kunana pay, “No talaga nga ay-ayatennak, padasem ti agsao!” Bayat nga  agpakpakaasi ni Daddy ken Manong a mangibalikas iti uray maysa laeng a sao, nagarubos dagiti luana. Inkagumaanna nga iyebkas ti marikriknana ngem awan ti agbalikas a saona. Nakonsiensia ni Daddy ta napagsangitna ni Manong. Ngem ipakita ti reaksionna a naawatanna ti imbaga ni Daddy. Saan la ngamin a makapagsao.

Di nagbayag, napaliiw dagiti nagannakmi a napartak ti panaggaraw dagiti mata ni Manong no adda kayatna nga ibaga. Maupay no saanmi a matarusan ti kayatna a sawen. Ngem idi nasursuro dagiti nagannakmi a tarusan ti garaw dagiti matana ken mayawatda ti kayatna, dumanon iti lapayag ti isemna kas panangipakita iti panagyamanna.

Insingasing ti maysa nga speech therapist a tapno mas agkikinnaawatankami, ingatomi ti dua nga imami no ti sungbat ti saludsodmi ket wen wenno saan. No kitaenna ti kannawan nga imami, wen ti sungbatna. Ngem no kitaenna ti kannigid, saan ti kayatna a sawen. Iti kasta a pamay-an a maibagana ti kayatna.

Mamitlo iti makatawen nga agasamblea ken agkombension dagiti Saksi ni Jehova. Adda dagiti palawag a naibatay iti Biblia a mangngegan ti adu a tumabuno. Kanayon a magagaran ni Manong iti palawag para kadagiti agpabautisar. Maysa nga aldaw, idi agtawenen iti 16, dinamag ni Daddy, “Jairo, kayatmo kadi ti agpabautisar?” Dagus a kimmita iti kannawan nga ima ni Daddy a mangipakita a kayatna. Dinamagna pay, “Inkararagmo kadin iti Dios ti karim nga agserbi kenkuana iti agnanayon?” Kimmita manen iti kannawan nga ima ni Daddy. Nalawag nga indedikarnan ti biagna ken Jehova.

Kalpasan ti sumagmamano a panagsasarita maipapan iti Biblia, nalawag met a naawatanna ti kaipapanan ti panagbautisar dagiti Kristiano. Isu nga idi 2004, sinungbatanna ti kapatgan a saludsod, “Indedikarmo kadin ti biagmo iti Dios tapno aramidem ti pagayatanna?” Kimmita ni Manong iti ngato kas sungbat. Dayta ti naitulag nga aramidenna no ti sungbatna ket wen. Nabautisaran ni Manong kas maysa a Saksi ni Jehova iti edad a 17.

Idi 2011, naaddaan ni Manong iti baro a pamay-an ti pannakisarita—kompiuter a konkontrolen ti mata. Madetek daytoy nga alikamen ti panaggaraw ti iris-na isu a ma-activate dagiti icon iti iskrin. Ti panangkirem wenno panangmingming iti icon ket kasla panangi-click iti mouse ti kompiuter. Adda board a naglaon kadagiti ladawan a makatulong iti pannakikomunikarna.  No kiremanna ti maysa kadagita a ladawan wenno icon, ti software ti kompiuter pagbalinenna nga elektroniko a timek ti mensahe ti ladawan.

Bayat nga umad-adu ti pannakaammo ni Manong iti Biblia, pumigpigsa met ti tarigagayna a tumulong kadagiti tattao iti naespirituan. Kadagiti linawas a panagadalmi iti Biblia kas pamilia, masansan a kitaennak sana kitaen ti kompiuterna, tapno ipalagip a masapul nga agsuratak iti ikomentona bayat ti saludsod ken sungbat a paset dagiti gimong ti kongregasion.

Kadagiti gimong, siaanus a mingminganna ti iskrin tapno mapilina dagiti maitutop nga icon, kalpasanna, mangngegton ti elektroniko a timekna. Napalalo ti isemna tunggal maparegtana dagiti kakabsat iti kastoy a pamay-an. Kuna ni Alex a gayyem ni Manong, “Kanayon a maparegtaak tunggal mangngegko dagiti komento ni Jairo maipapan kadagiti topiko iti Biblia.”

Us-usarenna met dagiti matana a mangiranud kadagiti patpatienna iti sabsabali. Kas pagarigan, mingminganna ti maysa nga icon a mangiladawan iti hardin nga addaan iti an-animal ken tattao a nagduduma ti pulida ken agbibiagda a sitatalna. No ma-activate daytoy nga icon, kuna ti elektroniko a timek, “Ikarkari ti Biblia nga agbalinto a paraiso ti daga ken awanton ti sakit ken ipapatay, Apocalipsis 21:4.” No aginteres ti kasarsaritana, mingminganna ti sabali pay nga icon ket agsao ti elektroniko a timek, “Kayatmo kadi ti makipagadal kaniak iti Biblia?” Nasdaawkami ta inawat dayta ni lolomi. Makaparagsak a makita ni Manong, iti tulong ti maysa a Saksi, a siaanus a mangyad-adal iti Biblia ken Lolo! Maragragsakankami ta idi Agosto 2014, nabautisaran ni Lolo iti maysa a rehional a kombension iti Madrid.

Dagiti mannursuro iti eskuelaan ni Manong nadlawda met ti debosionna iti Dios. Kuna ni Rosario a maysa nga speech therapist: “No makimiembroak iti maysa a relihion, kayatko ti agbalin a Saksi ni Jehova. Nakitak no kasano a naaddaan ni Jairo iti pudpudno a panggep ti biag gapu iti pammatina, iti laksid ti narigat a kasasaadna.”

Rumanraniag dagiti mata ni Manong tunggal ibasak ti kari ti Biblia: “Kumalay-atto daydiay pilay a kas iti panagkalay-at ti kalakian nga ugsa, ket ti dila daydiay umel umkisto gapu iti ragsak.” (Isaias 35:6) Nupay maupay no dadduma, naragsak latta. Posible daytoy gapu ta naipamaysa ti biagna iti Dios ken kadagiti Kristiano a gagayyemna. Ti kinaragsak ken napigsa a pammatina ti pammaneknek a ti panagserbi ken Jehova pagbalinenna a makagunggona ti narigat a biag.