Naragsak ni Don ken ni Margaret * ta binisita ida ti anakda a babai ken ti pamiliana. Retirado a professional cook ni Margaret ket sakbay nga agawid ti pamilia ti anakna, inlutuanna ida iti macaroni and cheese a paborito ti dua nga appokona.

Nakatugawen ti amin. Nakaluban nga indasar ni Margaret ti linutona. Idi luktanna, kasla di mamati iti nakitana, ta puro cheese sauce ti nagyanna! Ayanna ngay ti macaroni? * Nalipatan nga impisok ni Margaret!

Agkamalitayo amin aniaman ti edadtayo ken uray no adun ti kapadasantayo. Mabalin a makaibagatayo iti sasao a saan a napagpanunotan, wenno mayat met ti inaramidtayo ngem saan nga iti umiso a tiempo, wenno nalabit adda nalipatantayo. Apay nga agkamalitayo? Ania ti aramidentayo no agkamalitayo wenno ti dadduma? Maliklikantayo kadi ti agkamali? Tapno masungbatantayo dagita, makatulong no balanse ti kapanunotantayo kadagiti kamali.

No nakaaramidtayo iti nasayaat, maragsakantayo a mangawat iti pammadayaw nga iti panagriknatayo ket pakaikariantayo. No nakaaramidtayo iti kamali, saan kadi a masapul nga akuentayo met laeng dayta uray no ditayo inranta wenno uray awan ti nakakita? Maaramidtayo dayta no napakumbabatayo.

No nangato unay ti panangkitatayo iti bagitayo, mabalin a palag-anentayo ti kamalitayo, agpabasoltayo, wenno agulbodtayo pay ketdi. Kaaduanna a dakes ti ibunga dagita. Mabalin nga agtultuloy ti problema, ken mabalin a di nainkalintegan a mapabasol ti sabali a tao. Malusotantayo man dagiti nagkamaliantayo ita, masapul a laglagipentayo a kamaudiananna, “tunggal maysa kadatayo makikuentanto iti Dios.”—Roma 14:12.

Realistiko ti Dios no maipapan kadagiti pagkamaliantayo. Iti libro ti Salmo, nailadawan ti Dios kas “naasi ken managparabur” ken “saanto a kanayon nga agsapsapul iti biddut, saanto met nga agtultuloy a maluksaw agingga iti tiempo a di nakedngan.” Ammona nga imperpektotayo ken maawatanna dagiti pagkapuyantayo a tattao ken “laglagipenna a tapoktayo.”—Salmo 103:8, 9, 14.

Maysa pay, ti Dios ket kas iti maysa a naasi nga ama. Kas annakna, kayatna a tuladentayo ti kapanunotanna maipapan kadagiti kamali. (Salmo 130:3) Napno ti Saona kadagiti naayat a pammagbaga ken pannarabay a makatulong tapno ammotayo no ania ti aramidentayo no agkamalitayo ken no agkamali ti sabsabali.

Kaaduanna a no agkamali ti maysa, adu a panawen ken pigsa ti maibusna iti kapapanunot no asino ti pabasolenna wenno no kasanona nga irasonan ti naibaga wenno naaramidanna. Ngem imbes a kasta ti aramidem no adda napasaktam, saan ngata a nasaysayaat no agpadispensarka lattan, ilintegmo ti kamalim, iti kasta, masalbar ti panaggayyemyo? Nagkamalika kadi ket nagdaksam dayta wenno ti  dadduma? Imbes a makaungetka iti bagim wenno pabasolem ti sabsabali, apay a dimo lattan aramiden ti amin a kabaelam tapno mailinteg ti bambanag? No ipilitmo nga awan basolmo, ad-adda nga umirteng ti situasion ken dumakkel ti problema. Nasaysayaat ngarud nga awatem ti kamalim, ilintegmo, ken solusionam dayta.

Nupay kasta, nakalaklakatayo a kritikaren ti sabsabali no agkamalida. Nagsayaat la ketdi no surotentayo daytoy a balakad ni Jesu-Kristo: “Amin a bambanag, ngarud, a kayatyo nga aramiden kadakayo dagiti tattao, masapul a kasta met ti aramidenyo kadakuada.” (Mateo 7:12) No nagkamalika, uray bassit laeng, sigurado a kayatmo nga ipakitaandaka iti konsiderasion wenno palabsenda lattan ti naaramidam. Isu nga apay a dimo ikagumaan nga ipakita met ti kasta a konsiderasion iti sabsabali?—Efeso 4:32.

Sigun iti maysa a diksionario, dagiti kamali ket resulta ti “di umiso a pangngeddeng, kurang nga impormasion, wenno saan a panagatension.” Masapul nga aminentayo a no maminsan, adda dagiti kasta a tendensiatayo. Ngem siempre, basbassit ti panagkamalitayo no sipapanunottayo kadagiti napapateg a prinsipio iti Biblia.

Maysa kadagita ti Proverbio 18:13: “No ti asinoman sumungbat iti maysa a banag sakbay a mangngegna, kinamaag dayta iti biangna ken maysa a pannakaipababa.” Wen, sigurado a makatulong no ammuem ti intero nga estoria ken agpanunotka nga umuna sakbayka nga agsao wenno agtignay, uray iti sumagmamano laeng a tiempo, tapno saanka a makaibaga iti sasao a di napagpanunotan wenno makaaramid iti dinadarasudos a banag. Dagiti naammuam nga impormasion gapu iti panagatensionmo ket makatulong tapno maaddaanka iti husto a pangngeddeng—ket maliklikam ti agkamali.

Kuna pay ti sabali a prinsipio iti Biblia: “No mabalin, agingga a makapagpannuray kadakayo, makikappiakayo iti amin a tattao.” (Roma 12:18) Aramidem ti amin tapno agtalinaed ti kappia ken panagkaykaysa. No makipagtrabahoka iti dadduma, nakonsiderar ken nadayawka koma ken ikagumaam nga apresiaren ken papigsaen ti pakinakemda. No kasta ti aramidem, nalaklakanto a pakawanen wenno palabsen dagiti di napagpanunotan ken makapasakit a sasao ken aramid. Kasta met, dagiti mas serioso a kamali ket mabalin a masolusionan wenno maurnos iti naayat a pamay-an.

Panunotem no ania dagiti masursurom. Imbes nga agpanunotka iti pagpambarmo, ibilangmo ketdi dayta kas gundaway tapno masukaymo dagiti nagsasayaat nga ugali. Kasapulan kadi a paatiddogem pay ti kordonmo, agbalin a nasingsingpet, wenno ad-adda a managteppel? Ti ngay panagbalin a naalumamay, mannakikappia, ken naayat? (Galacia 5:22, 23) Maysa pay, ammomton dagiti saanmo nga ar-aramiden inton sumaruno. Nupay saanmo a kayat a tallikudan ti nagkamaliam, saanmo met unay nga imameg ta bagim. Sigurado a makatulong ti panagpakatawa tapno lumag-an ti situasion.

Makatulong ti balanse a kapanunotan maipapan iti kamali tapno agbalintayo latta a positibo no agkamalitayo wenno ti dadduma. Natalna ti panunottayo ken nasayaat ti relasiontayo iti sabsabali. No ikagumaantayo ti makasursuro kadagiti kamalitayo, agbalintayo a nasirsirib ken ad-adda a magustuandatayo. Saantayo a malmes iti liday. Saan met nga agbalin a negatibo ti panangkitatayo iti bagitayo. Ken no ammotayo nga ikarkarigatan met ti dadduma nga ilinteg dagiti kamalida, ad-adda a kayattayo a gayyemen ida. Nagpateg ngarud a tuladentayo ti ayat ti Dios ken ti sidadaan ken naimpusuan a panangpakawanna gapu ta pagimbagantayo dayta.—Colosas 3:13.

Nadadael kadi ti okasion ti pamilia gapu iti kamali ni Margaret a naisalaysay itay? Saan a pulos. Nagkakatawada ketdi, aglalo ni Margaret, ket ninanamda ti makan—uray awan ti macaroni-na! Limmabas ti adu tawen, dayta a nakallalagip a panagpapangan ket inyestoria met ti dua nga appoko kadagiti annakda ken ti dadduma pay a naragsak a kapadasanda a kadua dagiti apongda. Ngamin, awan met aniamanna dayta a kamali!