Kasano a Makontrolmo ti Panaginum iti Arak?
Ad-adu nga arak ti mainum ti dadduma a tattao no mais-stress, malidliday, wenno maborboringda. Ad-adu kadin ti in-inumem ngem iti dati? No kasta, kasanom a masigurado a saan a sobra ti panaginummo wenno saanka a maadikto iti arak? Kitaem ti dadduma a makatulong nga impormasion tapno makontrolmo ti panaginummo.
Ania ti kalkalainganna a panaginum?
Ti kuna ti Biblia: “Dika makikadua kadagiti managinum iti arak.”—Proverbio 23:20.
Panunotem: Saan nga iparit ti Biblia ti kalkalainganna a panaginum iti arak. (Eclesiastes 9:7) Ngem ibagana no ania ti nagdumaan ti kalkalainganna a panaginum, sobra a panaginum, ken panagbartek. (Lucas 21:34; Efeso 5:18; Tito 2:3) Uray no saanka a mabartek no sobra ti inumem nga arak, maapektaranna ti panagdesision, salun-at, wenno relasionmo iti sabsabali.—Proverbio 23:29, 30.
Ammo dagiti autoridad ti nagdumaan ti kalkalainganna a panaginum ken ti sobra a panaginum. Masansan a marukodda dayta depende iti normal a kaadu ti mainum ti maysa a tao iti maysa nga aldaw ken no mano nga aldaw nga uminum iti kada lawas. a Ngem agduduma ti epekto ti arak iti tunggal maysa ken no dadduma, nasaysayaat no saanka laengen nga uminum. Kastoy ti kuna ti World Health Organization:
“Mabalin a sobra ti uray maysa wenno dua nga inumem—kas pagarigan:
No agmanmanehoka wenno agop-opereytka iti makina.
No masikogka wenno agpaspasusoka.
No adda dagiti tomtomarem nga agas.
No adda sakitmo.
No saanmo a makontrol ti panaginummo.”
Dagiti seniales a sobran ti panaginummo iti arak
Ti kuna ti Biblia: “Sukimaten ken usigentayo koma dagiti dalantayo.”—Un-unnoy 3:40.
Panunotem: Maliklikam dagiti dakes nga epekto ti arak no kanayon nga imonitormo ti kaadu ken kasansan ti panaginummo ken baliwam no kasapulan. Kitaem dagitoy a seniales a saanmon a makonkontrol ti panaginummo.
Saankan a naragsak no saanka nga uminum iti arak. Mariknam a kasapulam ti uminum iti arak tapno makapagrelaks, kayam ti makikadua iti sabsabali, wenno ag-enjoy. Uminumka tapno malipatam dagiti problemam.
Ad-adun ti in-inumem ngem iti dati. Ad-adun a beses nga uminumka. Naing-ingelen dagiti in-inumem ken ad-adun ti masapul nga inumem ngem iti dati sakbay a madlawmo ti epektona kenka.
Gapu iti panagin-inummo, agprobproblemakan iti balay wenno iti pagtrabahuan. Kas pagarigan, ad-adun ti magastom para iti arak ngem iti badyetmo.
Saan a nasayaat dagiti desisionmo no nakainumka. Kas pagarigan, agmaneho, aglangoy, wenno agopereytka latta iti makina uray nakainumka.
Bagbagaandakan ti dadduma gapu iti panagin-inummo. Marurodka no bagbagaandaka. Ilimlimedmon ti panaginummo wenno saanmo nga ibagbaga no kasano kaadu ti in-inumem.
Marigatanka a mangisardeng. Impadasmo a kissayan wenno isardeng ti aginum ngem saanmo a kaya.
Lima a tip a makatulong tapno makontrolmo ti panaginummo
1. Agplanoka.
Ti kuna ti Biblia: “Sigurado nga agballigi dagiti plano ti nagaget.”—Proverbio 21:5.
Padasem: Mangpilika kadagiti aldaw nga uminumka. Agdesisionka no kasano ti kalkalainganna a kaadu ti inumem kadagita nga aldaw. Ken mangpilika iti dua wenno ad-adu pay nga aldaw iti lawas a saanka nga uminum.
“Dakdakkel ti posibilidadna a saanka a maadikto iti arak no adda dagiti aldaw a saanka nga uminum,” kuna ti maysa nga alcohol education charity idiay United Kingdom.
2. Aramidem ti implanom.
Ti kuna ti Biblia: “Sigagagar koma nga ileppasyo . . . kas iti kinagagaryo a nangirugi.”—2 Corinto 8:11.
Padasem: Ammuem no kasano ti kalkalainganna a kadakkel ti paginumam tapno husto ti matantiam a kaadu ti inumem. Mangbirokka kadagiti makapasalun-at nga inumen nga awan alkoholna a kayatmo, ken ag-stock-ka kadagita.
“Dagiti babassit a panagbalbaliw ket dakkel ti epektoda tapno maksayan ti posibilidad a mapadasam dagiti problema nga epekto ti panaginum iti arak,” kuna ti U.S. National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism.
3. Surotem ti desisionmo.
Ti kuna ti Biblia: “Ti koma ibagayo a ‘Wen’ ket wen, ken ti ‘Saan’ ket saan.”—Santiago 5:12.
Padasem: Nakasaganaka koma a mangibaga iti “Saan” ngem iti nadayaw a pamay-an no adda mangawis kenka nga uminum ngem saan a karaman dayta iti planom.
“No dagus nga agsaanka, basbassit ti posibilidadna a maawiska nga uminum,” kuna ti U.S. National Institute on Alcohol Abuse and Alcoholism.
4. Agpokuska kadagiti pagimbagan dagiti desisionmo.
Ti kuna ti Biblia: “Nasaysayaat ti ngudo ngem ti rugi ti maysa a banag.”—Eclesiastes 7:8.
Padasem: Ilistam dagiti rason no apay a kayatmo a kontrolen ti panaginummo iti arak. Iramanmo dagiti banag a kas iti, nasaysayaat a turog, salun-at, relasion iti dadduma, ken makainutka iti kuarta. No iyestoriam iti dadduma ti maipapan iti desisionmo, saan a dagiti pakarigatan ti ibagam no di ket dagiti pagsayaatanna.
5. Agpatulongka iti Dios.
Ti kuna ti Biblia: “Adda pigsak a mangsango iti amin a banag gapu iti daydiay mangpabpabileg kaniak.”—Filipos 4:13.
Padasem: No marigatanka a mangkontrol iti panaginummo, ikararagmo iti Dios a tulongannaka ken pabilgennaka tapno makontrolmo dayta. b Iwayaam nga ammuen ti ibaga ti Biblia a Saona, a makatulong kenka. Babaen ti tulongna, makontrolmo ti panaginummo iti arak.
a Kas pagarigan, ibaga ti U.S. Department of Health and Human Services a ti kayat a sawen ti sobra a panaginum ket “4 wenno nasursurok pay iti maysa nga aldaw wenno 8 wenno nasursurok pay iti kada lawas para kadagiti babbai ken 5 wenno nasursurok pay iti maysa nga aldaw wenno 15 wenno nasursurok pay iti kada lawas para kadagiti lallaki.” Agduduma ti gagangay a kadakkel ti paginuman iti arak iti tunggal pagilian isu a damagem iti doktormo tapno masiguradom no kasano ti kalkalainganna a kaadu ti inumem.
b No saanmo a makontrol ti panaginummo iti arak, mabalinmo met ti agpatulong kadagiti propesional.