Dagiti Nagkauna a Pagselio—Ania Dagitoy?
Dagiti pagselio ket babassit ken nakitikitan a banag a mausar a pagmarka, kaaduanna nga iti pila wenno wax. Agduduma ti sukog dagitoy. Adda sinan-apa, kuadrado, sinantubong, ken sinan-ulo dagiti animal. Dagiti marka dagitoy ipakitana no asino ti makinkukua iti maysa a dokumento wenno mangpaneknek nga agpaypayso dayta. Mabalin met nga usaren dagita a pangprotektar kadagiti bag wenno pagserkan, kas kadagiti ridaw wenno wangawangan ti tanem.
Sinantubong a pagselio ti agturay iti Persia a ni Dario I nga agan-anup ken pila a naselioan iti dayta
Naaramid dagiti pagselio iti nagduduma a materiales, kas iti tulang, bato nga apug, metal, nababbaba ti kalidadna a bato, wenno kayo. No dadduma, naikitikit iti pagselio ti nagan ti makinkukua wenno ti nagan ti amana. Makita iti dadduma a pagselio ti saad ti makinkukua iti dayta.
Tapno mapaneknekan a pudno ti maysa a dokumento, ti makinkukua iti pagselio ideppelna dayta iti pila, wax, wenno iti sabali pay a nalukneng a banag a naikabil iti dokumento. (Job 38:14) Tumangken dayta ket maprotektaran ti dokumento iti asinoman a mangpalsipikar iti dayta.
Mabalin a Mausar Dagiti Pagselio a Mangted iti Autoridad
No ited ti maysa a tao ti pagseliona iti sabali, ik-ikkanna dayta a tao iti autoridad. Alaentay a pagarigan ti inaramid ti maysa a Faraon iti nagkauna nga Egipto ken ni Jose a maysa a Hebreo ken anak ti patriarka a ni Jacob. Maysa nga adipen ni Jose iti Egipto. Idi agangay, di nainkalintegan a naibalud. Ngem winayawayaan ni Faraon ken inikkanna iti nangato a saad kas primero ministro. Kuna ti Biblia: “Inikkat ni Faraon ti pagmarka a singsingna ket inkabilna iti ima ni Jose.” (Genesis 41:42) Gapu ta addaan ti pagmarka a singsing iti opisial a selio, addaan metten ni Jose iti autoridad a mangipatungpal iti napateg a trabahona.
Iti nagkauna nga Israel, inusar ni Reyna Jezebel ti pagselio a kukua ti asawana tapno maipatungpalna ti planona a mangipapatay ken Nabot. Iti nagan ni Ari Ahab, nagaramid kadagiti surat para kadagiti dadduma a panglakayen, ket imbagana nga akusaranda ti inosente a ni Nabot nga ilunlunodna ti Dios. Indeppelna ti pagselio ti ari kadagiti surat ket nagballigi a nangipatungpal iti dakes a planona.—1 Ar-ari 21:5-14.
Inusar ni Ari Ahasuero ti Persia ti pagmarka a singsingna tapno patalgedanna dagiti bilinna.—Ester 3:10, 12.
Sigun iti mannurat iti Biblia a ni Nehemias, impakita dagiti prinsipe nga Israelita, Levita, ken papadi ti iyaanamongda iti naisurat a katulagan babaen ti panangideppelda kadagiti pagselioda iti dayta.—Nehemias 1:1; 9:38.
Nadakamat iti Biblia ti dua a gundaway a nausar dagiti pagselio a pangprotektar kadagiti pagserkan. Idi naitapuak ni propeta Daniel iti kueba dagiti leon, “nangalada iti dakkel a bato ket inserrada iti wangawangan ti rukib.” Kalpasanna, ni Ari Dario nga agturay iti Media ken Persia ‘sinelioanna dayta babaen ti pagmarka a singsingna ken dagiti pagmarka a singsing dagiti natan-ok a tattaona, tapno awanen ti mabaliwan iti desision maipapan ken Daniel.’—Daniel 6:17.
Idi naikabil ti bangkay ni Jesu-Kristo iti tanem, dagiti kabusorna “rinikpanda a naimbag ti tanem babaen ti dakkel a bato” a naitulid tapno maserraan ti pagserkan. (Mateo 27:66) No dayta ti opisial a pagselio ti gobierno ti Roma, ti ngarud “selio ket pila wenno wax a naideppel iti giwang iti nagbaetan ti . . . dakkel a bato ken ti pagserkan ti tanem,” sigun iti komentario ni David L. Turner maipapan iti libro ti Biblia a Mateo.
Gapu ta adu ti masursurotayo iti nagkauna a pagselio maipapan iti napalabas, aginteres unay kadagita dagiti arkeologo ken historiador. Kinapudnona, ti panagadal kadagiti pagselio a maawagan iti sigillography ket nagbalin a napateg a paset ti panagadal.
