Imbagami iti padi a baka matamaanmi ti drayber. Insungbatna: “Patayenyo ketdi. Usarenyo ti sutanak a mangpunas iti darana iti imayo!” Uray ipagpampannakkelko idi ti Orthodox, gapu kadagita a di nasayaat nga imbagana, nagikkatak iti relihionko. No sublianak dayta a pasamak, maibagak a dayta ti timmulong kaniak tapno maammuak ti kinapudno maipapan ken Jehova.

 Nagduduma idi ti kultura, lengguahe, ken relihion dagiti tattao iti sangladan a siudad ti Tripoli. Ipagpampannakkel ti tunggal pamilia ti bukodna a puli, ket kasta met ti pamiliami. Nakimiembrokami kada manongko iti maysa a grupo a maaw-awagan iti Soldiers of the Faith, a a bumusbusor kadagiti Saksi ni Jehova. Awan pay idi ti naam-ammomi a Saksi ni Jehova, ngem imbaga ti padimi a maysada kano a gang a bumusbusor iti Greek Orthodox Church a ni Jehova ti liderda. Sangkaibaga ti padimi a kabilenmi dagiti maam-ammomi a Saksi.

 Saanko nga ammo nga adda gayam am-ammo dagiti kakabsatko a Saksi ni Jehova. Ngem imbes a kabilenda ida, nakipagadalda ketdi iti Biblia kadagiti Saksi tapno iparupada kadakuada a kamalida. Maysa a rabii, nagawidak ket nasangpetak dagiti Saksi nga adda iti salasmi a mangyad-adal iti Biblia kadagiti kapamiliak ken iti dadduma a kaarrubami. Permi ti rurodko! Kasano koma a kaya dagiti kakabsatko a traidoren ti Orthodox? Pumanawak koman ngem inayabannak ti maysa a kaarrubami, a pagaammo a dentista ken maysa met laeng a Saksi. Pinatugawnak ken imbagana a dumngegak. Basbasaen iti napigsa ti maysa a gayyemmi ti Salmo 83:18 iti mismo a Bibliak. Ditak a naammuan nga agul-ulbod ti padimi. Saan a lider ti gang ni Jehova—isuna ti maymaysa a pudno a Dios!

 Kayatko pay a mas maam-ammo ni Jehova, isu a nakipagadalak met iti Biblia iti balaymi. Ni Brother Michel Aboud ti nangyad-adal kadakami. Maysa nga aldaw, adda insaludsod ti gayyemmi. Ubingak pay laeng, isalsaludsodko met daytan. Insaludsodna, “Sino ti nangaramid iti Dios?” Intudo ni Brother Aboud ti maysa a pusa nga adda iti tugaw. Inlawlawagna nga awan ti abilidad dagiti pusa a mangawat kadagiti ibagbaga ken pampanunoten dagiti tattao. Kasta met, saantayo a maawatan ti amin a banag maipapan iti Dios. Tinulongannak dayta a simple nga ilustrasion tapno maawatko nga adda dagiti banag maipapan ken Jehova a saanko a talaga a naan-anay a maawatan. Di nagbayag, indedikarko ti biagko ken Jehova a Dios ket nagpabautisarak idi 1946. Kinse anyosak idi.

 Idi 1948, nakikaduaak ken manongko a Hanna iti negosiona a photography. Kaabay ti shop-na ti paint shop a kukua ti kabsat a ni Najib Salem. b Nakaturtured a mangasaba ni Najib, agingga a natay idi agtawen iti 100. Idi kinaduak a mangasaba kadagiti purok, nakitak a nakaturtured isuna uray nabusbusor. Ken kasla kayana a kasabaan amin aniaman ti relihionda. Nagdakkel ti naaramidanna kaniak ti nakitak a kinaregtana.

 Maysa nga aldaw, binisitanakami iti pagtrabtrabahuanmi ti maysa a Lebanese a sister a ni Mary Shaayah, a naggapu iti United States. Nag-busy isuna kas maysa nga ina, ngem nakaregregta a payunir. Gapu iti dayta a panagbisitana, dakkel ti nagbalbaliwan ti biagko. Nasurok a dua nga oras nga inyes-estoria ni Mary dagiti kapadasanna iti panangasaba. Sakbay a pimmanaw, kimmita kaniak ni Mary ket imbagana: “Milto, baroka pay laeng, ania ngata no padasem ti agpayunir?” Imbagak a diak kaya ta masapul nga agtrabahoak. Idi kuan, insaludsodna: “Kasano kabayagko a nakisarsarita kenka ita a bigat?” Insungbatko: “Agdua met a nga oras.” Imbaga ni Mary: “No mapanka mangasaba iti kasta a kapaut kada aldaw, total kasla awan met unay ti trabahom no kastoy nga oras, makapagpayunirka. Padasem ngata uray makatawen laeng, sakanto agdesision no ituloymo wenno saan.”

 Uray no saan a normal iti kulturami a denggen ti balakad ti maysa a babai, para kaniak, nagmayat ti suhestionna. Dua a bulan kalpasanna, idi Enero 1952, rinugiak ti agpayunir. Dandani 18 a bulan kalpasanna, nakaawatak iti imbitasion nga ageskuela iti maika-22 a klase ti Gilead.

 Kalpasan a naggraduarkami, naibaonak idiay Middle East. Awan pay makatawen, inkasarko ni Doris Wood, maysa a naragsak a padak a misionero manipud England nga agserserbi met idi idiay Middle East.

 Di nagbayag kalpasan ti kasarmi, naibaonkami ken Doris idiay Aleppo, Syria. Gapu ta maiparit ti trabahotayo sadiay, kaaduan nga inyad-adalanmi iti Biblia ket inyam-ammo dagiti kakabsat.

 Maysa nga aldaw, sinarungkaranmi ti maysa a babai a nangipakita iti interes iti Biblia. Agpigpigerger a mabutbuteng idi linukatanna ti ridaw ket imbagana: “Agannadkayo! Kagapgapu dagiti polis ditoy. Kayatda a maammuan ti paggigiananyo.” Nalawag nga ammo dagiti polis no sadino ti pangyad-adalanmi iti Biblia. Tinawaganmi dagiti kakabsat a mangiwanwanwan iti trabaho iti Middle East, ket imbagada kadakami a pumanawkamin a dagus iti pagilian no posible. Uray no naladingitankami a nangpanaw kadagiti iyad-adalanmi iti Biblia, nariknami nga ay-ayatennakami ni Jehova gapu ta protprotektarannakami.

 Idi 1955, nayakar ti asaynmentmi idiay Baghdad, Iraq. Uray mabalinmi met a kasabaan ti amin a tattao idiay Iraq, nagpokuskami a mangasaba kadagiti mangibilbilang iti bagida a Kristiano.

 No addakami kadagiti tiendaan wenno kalsada, padpadasenmi met a kasarita dagiti Muslim iti nainggayyeman a pamay-an. Kaaduanna a mangibaga ni Doris kadagiti banag a paginteresan dagiti makasaritana. Kas pagarigan, ibagana no kua: “Kanayon nga ibagbaga ni Tatang a manungsungbattayo iti Namarsua kadatayo.” (Roma 14:12) Sananto ibaga: “Kanayon a makatultulong kaniak dayta. Sika ngay, ania ti makunam?”

 Natagiragsakmi ti agserbi idiay Baghdad iti dandani tallo a tawen. Tinulonganmi dagiti kakabsat a lallaki sadiay a siaannad a mangorganisar iti trabaho a panangasaba. Inusarmi ti pagtaenganmi a misionero nga aggigimong iti Arabic a lengguahe. Makaparagsak a makita nga umay makigimong dagiti aggapu iti tribu dagiti Asiriano a kaaduan kadakuada ti mangibilbilang iti bagida a Kristiano. Idi nakitada nga adda ayat ken panagkaykaysa kadagiti gimongtayo, nabigbigda a datayo a talaga dagiti pudno nga adalan ni Jesus.—Juan 13:35.

 Maysa kadagiti dagus nga immawat iti mensahetayo ket ni Nicolas Aziz, maysa a nasingpet ken napakumbaba a pamiliado a lalaki nga Armenian-Assyrian ti pulina. Inakseptar a dagus ni Nicolas ken ti asawana a ni Helen ti kinapudno nga agduma a persona ni Jehova ken ti Anakna a ni Jesus. (1 Corinto 8:5, 6) Malagipko pay laeng ti aldaw a nabautisaran ni Nicolas ken ti 20 a dadduma pay idiay Karayan Euphrates.

 Idi Hulio 14, 1958, kalpasan ti kudeta a nakatayan ti ari ti Iraq a ni Faisal II, naideportakami idiay Iran. Intultuloymi sadiay ti mangasaba a siaannad kadagiti ganggannaet iti agarup innem a bulan.

 Sakbay la unay a pimmanawkami idiay Tehran, ti kapital ti Iran, impandak iti estasion ti polis tapno imbestigarandak. Isu a naammuak a subsubaybayandak gayam dagiti polis. Kalpasan a pinagsaludsodandak, kinontakko ni Doris ket imbagak a sipsiputandakami dagiti polis. Nagtulagkami a tapno nataltalgedkami, saanak pay laeng nga agawid ken agsinakami pay laeng iti pagyanan agingga a makapanawkami iti pagilian.

 Nakabirok ni Doris iti natalged a pagyananna bayat nga ur-urayenna ti panagkitami idiay airport. Ngem kasano a makapan sadiay a saan a madmadlaw dagiti polis? Inkarkararag dayta ni Doris ken Jehova.

 Idi kuan, bigla a nagtudo iti napigsa isu a nagtataray dagiti tattao nga agbirok iti paglinongan a pakairamanan dagiti polis. Awanen ti tattao kadagiti kalsada, isu a nawaya ni Doris a magna. Imbagana, “Talaga a milagro dayta a panaglayus!”

 Idi pimmanawkami idiay Iran, nayakarkami iti sabali a teritoria. Nangaskasabakami kadagiti tattao nga agduduma ti tribu ken relihionda. Idi 1961, nagbisbisitakami kadagiti sirkito. Binisitami dagiti kakabsat iti nagduduma a paset ti Middle East.

 Iti ministeriomi idiay Middle East, namin-ano a nakitak no kasano kabileg ti espiritu ti Dios a mamagkaykaysa kadagiti tattao. Malagipko pay laeng ti nakamaymayat a saritaanmi idi iyad-adalak iti Biblia ti dua a Palestinian a da Eddy ken Nicolas. Magusgustuanda idi ti makigimong, ngem biglada a nagsardeng nga agadal iti Biblia gapu kadagiti taktakderanda nga isyu ti politika. Inkararagko ken Jehova a tignayenna koma ti pusoda a mangawat iti kinapudno. Idi nabigbigda a solusionanto ti Dios dagiti problema, saan laeng nga idiay Palestina no di ket iti intero a lubong, intuloyda ti nagadal. (Isaias 2:4) Inikkatdan ti kinanasionalistikoda ket nagpabautisarda. Nagbalin ni Nicolas idi agangay a naregta a manangaywan iti sirkito.

 Bayat ti panagbisitami iti agduduma a nasion, naparegtakami ken Doris iti kinamatalek dagiti kakabsat iti amin a kasasaad. Gapu ta nakaad-adu ti masapul nga ibturanda, inkagumaak ti mangliwliwa kadakuada bayat ti panangbisitak kas manangaywan iti sirkito. (Roma 1:11, 12) Tapno maaramidko dayta, kanayon a laglagipek a saanak a nangatngato ngem kadagiti kakabsatko. (1 Corinto 9:22) No parparegtaek dagiti kakabsat nga agkasapulan iti tulong, kanayon a mariknak ti pannakapnek.

 Naidumduma ti riknam no makitam nga adu kadagiti inyadalam iti Biblia ti agmatmatalek ken Jehova. Adu a pamilia ti immakar iti sabali a nasion tapno maitarayanda dagiti panaggugubat iti nasionda. Ngem nagbalinda a bendision kadagiti teritoria nga Arabic ti pagsasaona idiay Australia, Canada, Europe, ken United States. Iti napalpalabas a tawen, dadduma kadagiti adulton nga annakda ti nagsubli idiay Middle East tapno agserbida kadagiti lugar a dakdakkel ti panagkasapulanna kadagiti natutured a manangaskasaba. Anian a nagragsak para kadakami ken Doris ti maaddaan iti nagadu a naespirituan nga annak ken appo!

 Iti intero a panagbiagmi, namin-ano a nariknami nga ay-aywanan ken idaldalannakami ni Jehova. Agyamyamanak ta tinulongannak a mangtallikud iti panangidumduma ken kinanasionalistiko nga inkakaubingak. Ti pannakasanay a naawatko kadagiti natutured ken saan a mangidumduma a kakabsat ti nangisagana kaniak a mangiranud iti kinapudno iti Biblia kadagiti tattao nga agduduma ti pulina. Bayat ti panagbisitami iti agduduma a nasion, nakaad-adu a narigat a situasion ti nakaipasanguanmi ken Doris ket no dadduma, adda pay ketdi dagiti saanmi a mapakpakadaan a mapasamak. Ngem sinuruannakami daytoy a naan-anay nga agtalek ken Jehova a Dios, saan ketdi nga iti bagimi.—Salmo 16:8.

 No sublianak ti adun a dekada a panagserbik ken Jehova, maibagak a nakaad-adun ti utangko iti nailangitan nga Amak. Agpayso ti kanayon nga ibagbaga ti dungdungnguek a ni Doris, nga awan ti aniaman a mangpasardeng kadatayo a mangipaay iti naipamaysa a debosion ken Jehova uray pakatayantayo! Saankaminto pulos mauma nga agyaman ken Jehova ta impalubosna nga ipakaammomi ti mensahena iti Middle East. (Salmo 46:8, 9) Agtalekkami nga agtultuloy nga idalan ken protektaran ni Jehova ti amin nga agtaltalek kenkuana.—Isaias 26:3.