Var þetta öld Satans?

„ÞETTA var öld Satans þegar verst lét. Engin önnur öld hefur einkennst af öðrum eins morðhug og áfergju manna í að drepa milljónir annarra vegna kynþáttar þeirra, trúarbragða eða þjóðfélagsstéttar.“

Þessi ummæli birtust í leiðara The New York Times, 26. janúar 1995, í tilefni þess að 50 ár voru liðin síðan saklaus fórnarlömb nasista voru frelsuð úr útrýmingarbúðum. Sex milljónum Gyðinga var tortímt í Helförinni — þekktustu útrýmingarherferð sögunnar. Næstum þrjár milljónir Pólverja, sem voru ekki gyðingaættar, týndu lífi í hinni svokölluðu „gleymdu helför.“

„Áætlað hefur verið að 86 milljónir manna hafi fallið í styrjöldum á árunum 1900 til 1989,“ segir Jonathan Glover í bók sinni Humanity — A Moral History of the Twentieth Century. Hann bætir við: „Það er erfitt að gera sér grein fyrir þeim gífurlega fjölda sem beið bana í styrjöldum tuttugustu aldarinnar. Það er óraunhæft að reikna eitthvert meðaltal út frá tölu látinna, þar sem tveir af hverjum þremur (58 milljónir) féllu í heimsstyrjöldunum tveimur. En ef fjölda látinna væri deilt jafnt á allt tímabilið, hefðu um 2500 manns beðið bana af völdum styrjalda á hverjum degi. Það samsvarar rúmlega 100 manns á klukkustund, allan sólarhringinn í 90 ár.“

Því er engin furða að tuttugasta öldin sé kölluð ein blóðugasta öld mannkynssögunnar. Í bókinni Hope Against Hope, skrifar Nadezhda Mandelstam: „Við höfum séð illskuna fara með sigur af hólmi eftir að siðferðisgildi húmanismans hafa verið ófrægð og fótum troðin.“ Hefur hið illa þá sigrað í baráttu góðs og ills?

[Mynd credit line á blaðsíðu 3]

Ljósmynd: U.S. Department of Energy