1, 2. Bezẹle nin erọnmhọn da yi ẹsele kpataki nọn na obọ iJehova vae? Bezẹle nọn da khẹke nin mhan lẹn ebi Baibo tale rẹji erọnmhọn?

INIAN ọne otọ nan dia khere bhi eji emhin nekẹle ne ribhi okhun ye. Jehova ha ghe ọne otọ nan, inian ọrebhe bhi ọne otọ nan dia khere bhi ẹlo nọnsọle, bọsi amẹn nọn lọn fia bhi bọkẹti. (Psalm 115:15; Isaiah 40:15) Arẹmiẹn mhan dia khere bhi eji otọ bi okhun ye, ebe ọsi Psalm 145:​18, 19 ji mhan lẹn ghe, “Jehova sikẹ ọrebhe ne sotie ọle, ọrebhe ne re ẹkẹ-ata ha sotie ọle. Emhin rebhe nin ẹbho ne mun ofẹn ọlẹn guanọ, ọle re nin ele; Ọle ha họn usomhin nọnsele, ọle ki miẹn ele fan.” Ọnan ibe yi emhin eghọnghọn? Jehova nin Aman nọn man emhin rebhe guanọ nin ọle sikẹ mhan. Ọle yẹ guanọ nin ọle họn erọnmhọn nọnsẹmhan. Bhi ọsi ẹmhọanta, ekpẹn iJehova re ọle mun mhan bhi egbe, nin ọle rẹ ji mhan da ha nan erọnmhọn ji ọle. Ẹsele wo gene khọnan!

² Ọkpakinọn, Jehova dẹ họn erọnmhọn nọnsẹmhan, sade mhan nan ọne erọnmhọn bhi uwedẹ nọn khẹke. Be imhan ha rẹ sabọ lu ọnan yẹ? Bha ji mhan zilo nyan ebi Baibo tale rẹji erọnmhọn.

3. Bezẹle nọn da khẹke nin uwẹ ha nan erọnmhọn ji Jehova?

³ Jehova guanọ nin uwẹ ha nan erọnmhọn ji ọle. Be imhan rẹ lẹn ọnan yẹ? Huẹan, tie Philippians 4:​6, 7. Uwẹ be sẹ ka ria ọne ẹmhọn nan khẹ? Jehova nọn man emhin rebhe guanọ nin uwẹ ha taman ọlẹn bhi erọnmhọn, ebi emhin dia uwẹ yẹ bhi egbe, bi ọnọghọ kẹkẹ nin uwẹ ye, ranmhude ẹmhọn uwẹ rẹtẹ ọle.

4. Ahamiẹn uwẹ nan erọnmhọn ji Jehova ẹghe-ẹghe, be ọnan ha rẹ re ikolu nin uwẹ bi ọle ko mhọnlẹn ha deziẹn yẹ?

⁴ Erọnmhọn rẹkpa mhan rẹ deba iJehova ha mhọn ikolu nọn  ziẹnlẹn. Ahamiẹn imọẹ ko zilo ẹghe-ẹghe, yẹ taman egbe ele ebi emhin dia ele yẹ bhi egbe, bi emhin ne kpokpo ele bhi ọkhọle, ikolu nọnsele ki ha deziẹn ọbhọ ẹghe rebhe. Iriọ yẹ nọn sade mhan nan erọnmhọn ji Jehova ẹghe rebhe. Baibo ọle noo rẹ taman mhan ebi ọle mhọn bhi ọkhọle, bi uwedẹ nin ọle rẹ ghe emhin. Baibo ọle yẹ noo rẹ taman mhan emhin nin ọle ha lu bhi ẹghe odalo. Ahamiẹn emhin ribhọ ne kpokpo uwẹ bhi ọkhọle, uwẹ dẹ sabọ ha taman iJehova bhi erọnmhọn ẹghe rebhe. Uwẹ ha lu ọnan, ikolu nin uwẹ bi Jehova ko mhọnlẹn ki wo ha ziẹn ọbhọ ẹghe rebhe.​—James 4:8.

5. Be imhan rẹ lẹn yẹ ghe, ọ iyi erọnmhọn rebhe iJehova re ehọ ọi?

⁵ Erọnmhọn rebhe iJehova be kaehọ ọle? Eye. Bhi ẹghe nin Isaiah nin akhasẹ rẹ nyẹnlẹn, Jehova da taman ibhokhan Izrẹl yọle: “Aharẹmiẹn bha nan erọnmhọn ne bunbun, mẹn ikaehọ; ranmhude aranlẹn vuọn obọ nesẹbha.” (Isaiah 1:15) Ahamiẹn mhan bha mhọn ẹwan, mhan sabọ rẹ ha lu emhin nọn ha re iJehova si egbe kie bhi eji mhan ye, bhiriọ, ọle ida yẹ ha họn erọnmhọn nesẹmhan.

6. Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha mhọn urẹọbhọ? Be uwẹ ha rẹ rẹman yẹ ghe, uwẹ mhọn urẹọbhọ?

 ⁶ Ahamiẹn mhan guanọ nin Jehova ha họn erọnmhọn nọnsẹmhan, ọkhẹke nin mhan ha mhọn urẹọbhọ da ọle. (Mark 11:24) Paul nin odibo yọle: “Ọria ida sabọ lu emhin nọn ti Osẹnobulua bhọ sade ọle imhọn urẹọbhọ. Ọria nọn bu Osẹnobulua re dẹ rẹọbhọ ghe ọle gene nyẹnlẹn, sẹyẹ, ọle ki rẹọbhọ ghe ọle kiẹn ọnọn re ihaosa nin ẹbho ne re ẹkẹ-ata guanọ ọlẹn.” (Hebrews 11:6) Ọkpakinọn, nin mhan rẹ gheghe yọle ghe, mhan mhọn urẹọbhọ da Osẹnobulua bha sẹ. Nin mhan rẹ rẹman ghe, mhan gene mhọn urẹọbhọ, ọkhẹke nin mhan ha hẹnmhọn nanlẹn ẹghe rebhe.​—Tie James 2:26.

7. (a) Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha re ekpẹn bi idegbere rẹ nan erọnmhọn ji Jehova? (b) Be imhan ha rẹ rẹman yẹ ghe, ẹkẹ-ata mhan rẹ nan erọnmhọn ji Jehova?

⁷ Ọkhẹke nin mhan ha re ekpẹn bi idegbere nan erọnmhọn ji Jehova. Bezẹle? Ahamiẹn mhan ho nin mhan ne ọba la ojie talọ, uwedẹ ekpẹn mhan ha rẹ lu ọle. Jehova hi Osẹnobulua Nọn Ke Okhun Nẹ. Bhiriọ, ọ bha be khẹke nin mhan ha re uwedẹ ekpẹn bi idegbere nanlẹn talọ? (Genesis 17:1; Psalm 138:6) Ọkhẹke nin mhan re ẹkẹ-ata ha nan erọnmhọn ji Jehova. Ọ yẹ khẹke nin mhan ji erọnmhọn nọnsẹmhan ha na bhi ẹkẹ ọkhọle vae, ọ iyi nan rẹ wo miẹn ghe, ebi mhan ta mhan wo ta.​—Matthew 6:​7, 8. 

8. Ahamiẹn mhan bhii Osẹnobulua emhin, emhin ọbhebhe nela ọkhẹke nin mhan lu?

⁸ Ahamiẹn mhan bhii Osẹnobulua emhin, ọkhẹke nin mhan dọnmhegbe rẹ wẹnna rẹkhan ubhimhin nọnsẹmhan. Bhi ọsi ijiẹmhin, ahamiẹn mhan bhii Jehova nin ọle ne ebi mhan guanọ bhi ukpẹdẹ nin mhan, ọ bha khẹke nin mhan wo gbe obọ ọbhi egbe ha khẹ nin Jehova ne emhin rebhe nin mhan, arẹmiẹn mhan mhọn ọne ahu nin mhan rẹ tobọmhan wẹnna ọbhọ. Ọkhẹke nin mhan ha wẹnna kaka yẹ lu emhin nin mhan ha sabọ lu. (Matthew 6:11; 2 Thessalonians 3:10) Ahamiẹn emhin ebe ribhọ nin mhan ho nin mhan rẹban, nin mhan da bhii Jehova nin ọle rẹkpa mhan, ọkhẹke nin mhan rẹban idia nọn ha re  imhan lu ọne emhin ebe. (Colossians 3:5) Bha ji mhan zilo nyan inọnta eso nin ẹbho kẹ nọọn bhi ẹmhọn erọnmhọn.

9. Họla ọkhẹke nin mhan ha nan erọnmhọn je? Be John 14:6 man mhan le rẹji erọnmhọn?

⁹ Họla ọkhẹke nin mhan ha nan erọnmhọn je? Jesu taman ene rẹkhan ọlẹn ghe, nin ele ha nan erọnmhọn ji “Aba mhan nọn ribhi okhun.” (Matthew 6:9) Ọle da yẹ yọle: “Mẹn hi ọne uwedẹ, ọne ẹmhọanta bi ọne iẹnlẹn. Ọria soso ida sabọ bu ọne Aba re sade ọle bha na bhi obọ mẹn.” (John 14:6) Bhiriọ, rẹ na bhi obọ iJesu ọkpa mhan ha da ha nan erọnmhọn ji Jehova. Be a re ọle ta nan rẹ ha na bhi obọ iJesu nan erọnmhọn ji Jehova? Nin Jehova rẹ sabọ họn erọnmhọn nọnsẹmhan, ọkhẹke nin mhan mun ekpẹn nin Jesu ranmhude ihe nin Jehova re ọle ọi. Beji mhan ka luẹ, Jehova da je iJesu re rẹ miẹn mhan fan bhi obọ olukhọ bi uu. (John 3:16; Romans 5:12) Jehova yẹ zẹ iJesu nọn ha yi Ojohẹn bi Ọbhohiẹn ọsi ọne agbọn nan rebhe.​—John 5:22; Hebrews 6:20.

10. Oko be nọn ghe, mhan bha diguẹ fo, mhan ida sabọ nan erọnmhọn ji Jehova? Gbotọle fanọn an.

¹⁰ Oko be nọn ghe mhan bha diguẹ fo mhan ida sabọ nan erọnmhọn ji Jehova? Eye. Jehovah bha yọle nin mhan diguẹ, dotua la mundia ọkuẹsẹ mhan nan erọnmhọn ji ọle. Baibo ji mhan lẹn ghe, mhan dẹ sabọ re uwedẹ ekpẹn rẹ nan erọnmhọn ji Jehova aharẹmiẹn mhan diguẹ, dotua la mundia. (1 Chronicles 17:16; Nehemiah 8:6; Daniel 6:10; Mark 11:25) Ọ iyi mhan diguẹ ha nan erọnmhọn ji Jehova ọle guanọ. Ebi ọle guanọ hi, nin mhan ha re ẹkẹ-ata nan erọnmhọn ji ọle. Bhi eji mhan hi ki rẹ ha ye, bhi ẹghe nọn hi ki rẹ ha khin, ọ ha rẹ ha yi ọsasọn la ọsodanmhẹn, mhan sabọ rẹ nan erọnmhọn dagbare, la nanlẹn bhi ẹkẹ ọkhọle nọnsẹmhan ji Jehova. Mhan ha nan erọnmhọn ji Jehova fo, ọkhẹke nin mhan rẹọbhọ ghe, ọle dẹ ka mhan ehọ, aharẹmiẹn ọria soso bha họn ebi mhan tale.​—Nehemiah 2:​1-6.

11. Emhin eso nela ọkhẹke nin mhan ha nan erọnmhọn ọi?

¹¹ Be imhan ha sabọ bhii Jehova le bhi erọnmhọn? Mhan dẹ  sabọ bhii Jehova emhin nọn hi ki rẹ khin bhi erọnmhọn, sokpan ọ iyi emhin nin ọle bha re obọ ba. Baibọ yọle ghe, “emhin nọn hi ki rẹ khin nin mhan bhii nọn diẹn mun iho nọnsọle, ọle dẹ họnmhin.” (1 John 5:14) Mhan dẹ be sabọ nan erọnmhọn ọbhi emhin nin mhan guanọ? Ehe. Ọkhẹke nin mhan ha ne iJehova talọ bhi erọnmhọn beji mhan rẹ ne ọmọẹ mhan talọ. Mhan dẹ sabọ ta emhin ne ribhi ọkhọle nọnsẹmhan man ọlẹn. (Psalm 62:8) Mhan sabọ yẹ rẹ taman ọlẹn nin ọle re ahu ẹlinmhin nọn khiale nọnsọle nin mhan rẹ ha lu emhin ne mhẹn. (Luke 11:13) Mhan sabọ yẹ rẹ bhii Jehova nin ọle re ẹwanlẹn nin mhan rẹ sabọ ha zẹ emhin ne mhẹn rẹ lu. Mhan ki yẹ bhii ọle nin ọle re ọne ahu nin mhan rẹ sabọ ha ziẹngbe ọnọghọ kẹkẹ. (James 1:5) Ọ yẹ khẹke nin mhan ha bhii Jehova nin ọle ha re emhin ebe nesẹmhan rẹhunmhan imhan. (Ephesians 1:​3, 7) Ọ yẹ khẹke nin mhan ha bhii nin ẹbho ne na bhi azagba-uwa nọnsẹmhan vae, bi ibhio mhan ne ribhi agbotu.​—Acts 12:5; Colossians 4:12.

12. Be ọkhẹke nin mhan ha mun kalo bhi erọnmhọn nọnsẹmhan?

¹² Be ọkhẹke nin mhan mun kalo bhi erọnmhọn nọnsẹmhan? Ẹmhọn iJehova bi iho nọnsọle mhan ha mun kalo sade mhan nan erọnmhọn. Ọkhẹke nin mhan ha re ọkhọle rebhe khuẹnmhẹn ọlẹn ranmhude emhin rebhe nin ọle lu nin mhan. (1 Chronicles 29:​10-13) Be imhan rẹ lẹn ọnan yẹ? Ẹghe nin Jesu rẹ ha ribhi ọne otọ nan, ọle da man edibo nesọle ebi ele ha rẹ ha nan erọnmhọn yẹ. (Tie Matthew 6:​9-13.) Ọle yọle nin edibo nesọle ka ha bhii nin elin nọnsi Jehova kpe khia. Ebi a re ọnan ta hi, nan gbo itọn rebhe sibhi ọne elin re sẹsẹsẹ. Jesu da sẹyẹ yọle nin mhan ha bhii nin Agbejele nọnsi Osẹnobulua vae. Ọle da yẹ yọle nin mhan ha bhii nin iho nọnsi Osẹnobulua ha sunu bhi ọne otọ nan. Ene emhin nan Jesu yọle nin mhan ka ha mun kalo bhi erọnmhọn nọnsẹmhan, ọkuẹsẹ mhan nan erọnmhọn ọbhi emhin ne rẹtẹ egbe mhan. Ahamiẹn mhan mun ẹmhọn iJehova bi iho nọnsọle kalo bhi erọnmhọn nọnsẹmhan, mhan ki rẹman emhin ne lu uhọnmhọn-emhin nẹ bhi iẹnlẹn nọnsẹmhan.

13. Be erọnmhọn nọnsẹmhan ha tan sẹ yẹ?

¹³ Be erọnmhọn nọnsẹmhan ha tan sẹ yẹ? Baibo bha taman  mhan. Idia nin mhan ye ha tare si erọnmhọn nọnsẹmhan dẹ dia khere, la si ọ dẹ tanmhin. Bhi ọsi ijiẹmhin, mhan sabọ rẹ nan obhi erọnmhọn khere ọkuẹsẹ mhan le ebale. Mhan sabọ yẹ rẹ ji erọnmhọn nọnsẹmhan tan sade mhan re ekhuẹnmhẹn ji Jehova, la sade mhan taman ọlẹn ebi emhin dia mhan yẹ bhi egbe. (1 Samuel 1:​12, 15) Ọ bha gba nin mhan rẹ ha nan erọnmhọn nọn tantan, ranmhude mhan guanọ nin ẹbho daghe mhan, beji ẹbho ha lu bhi ẹghe nin Jesu rẹ ha ribhi ọne otọ nan. (Luke 20:​46, 47) Erọnmhọn ne dia iriọ iyẹẹ iJehova. Emhin nin Jehova manman guanọ hi, nin mhan rẹ ha re ẹkẹ-ata nan erọnmhọn ji ọle.

14. Eka igba ọkhẹke nin mhan ha nan erọnmhọn bhi ukpẹdẹ? Be ọnan man mhan le rẹji Jehova?

 ¹⁴ Eka igba ọkhẹke nin mhan ha nan erọnmhọn bhi ukpẹdẹ? Jehova guanọ nin mhan ha nan erọnmhọn ji ọle ẹghe rebhe. Baibo yọle nin mhan “wo ha nan erọnmhọn,” ghe nin mhan “hẹi zobọ bhi erọnmhọn.” Ọ da sẹyẹ yọle nin mhan “ha nan erọnmhọn ẹghe rebhe.” (Matthew 26:41; Romans 12:12; 1 Thessalonians 5:17) Jehova muegbe nin ọle rẹ ha họn erọnmhọn nọnsẹmhan ẹghe rebhe. Ọkhẹke nin mhan ha khuẹnmhẹn ọlẹn ukpẹdẹ-ukpẹdẹ ranmhude oyẹẹ nin ọle mhọn da mhan, bi ẹsele nin ọle lu nin mhan. Ọ yẹ khẹke nin mhan ha taman ọlẹn nin ọle ha gbega mhan. Ọ yẹ khẹke nin mhan ha taman ọlẹn nin ọle re ahu nin mhan. Mhan ha yẹ ha taman ọlẹn nin ọle ha ko mhan udu re. Ahamiẹn isẹhoa nin mhan mhọn rẹ ha nan erọnmhọn ji Jehova manman ti mhan bhọ, mhan ki ha noo ọne isẹhoa ẹghe rebhe rẹ nan erọnmhọn ji ọle.

15. Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha gbe “isẹ” ọbhi erọnmhọn sade a nanlẹn fo?

¹⁵ Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha gbe “isẹ” ọbhi  erọnmhọn sade a nan ọlẹn fo? Ebi a re “isẹ” ta hi, “ehe” la “nọn munsẹ beji a tale.” Mhan ha gbe isẹ ọbhi erọnmhọn, mhan ki re ọle rẹman ghe, mhan re obọ ọbhi erọnmhọn nin mhan nanlẹn. Mhan ki yẹ re ọle rẹman ghe, ọkhọle rebhe mhan rẹ nan ọne erọnmhọn. (Psalm 41:13) Baibo ji mhan lẹn ghe, a ha nan erọnmhọn fo bhi ogbakha, emhin nọn mhẹn nọn nin mhan rẹ ha gbe “isẹ” ọbhi ọne erọnmhọn. Mhan sabọ rẹ tale dagbare la mhan sabọ rẹ tale bhi ẹkẹ ọkhọle. Bhiriọ, mhan ki rẹman ghe, mhan re obọ ọbhi emhin nin ọne ọria tale.​—1 Chronicles 16:36; 1 Corinthians 14:16.

16. Jehova be gene re ewanniẹn ọbhi erọnmhọn nọnsẹmhan? Gbotọle fanọn an.

¹⁶ Jehova be gene re ewanniẹn ọbhi erọnmhọn nọnsẹmhan? Ehe. Baibo yọle ghe, Osẹnobulua nọn họn erọnmhọn iJehova khin. (Psalm 65:2) Jehova wo họn erọnmhọn ọsi ẹbho ne bunbun ne re ẹkẹ-ata ha nan erọnmhọn ji ọle. Uwedẹ kẹkẹ ọle rẹ re ewanniẹn ọbhi erọnmhọn nọnsele.

17. Uwedẹ nela iJehova rẹ noo ẹhi bi eguọmhandia nesọle rẹ re ewanniẹn ọbhi erọnmhọn nesẹmhan?

¹⁷ Jehova noo ẹhi bi eguọmhandia nesọle rẹ re ewanniẹn ọbhi erọnmhọn nesẹmhan. (Hebrews 1:​13, 14) Ijiẹmhin ọsi ẹbho ne bunbun ribhọ ne bhii Jehova bhi erọnmhọn nin ọle rẹkpa ele lẹn otọ iBaibo. Ọ bha sẹ bue gbe nin ele nan ọne erọnmhọn fo, Esali Jehova da re ẹnẹ ji ele. Baibo yẹ ji mhan lẹn ghe, ẹhi nesi Osẹnobulua yẹ mhọn obọ bhi ẹmhọn iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua nin mhan lu bhi ọne otọ nan rebhe. (Tie Revelation 14:6.) Sẹyẹ, ẹghe ribhọ nin ene bunbun bhi ẹwẹ mhan rẹ ha mhọn ọnọghọ la emhin kpataki nin mhan mun bu iJehova bhi erọnmhọn. Ẹghe nin mhan ki rẹ nan erọnmhọn fo, mhan da miẹn urẹkpa nin mhan guanọ bhi obọ ibhio mhan bhi ẹkẹ agbotu.​—Proverbs 12:25; James 2:16.

18. Uwedẹ nela iJehova rẹ noo ahu ẹlinmhin nọn khiale bi Baibo rẹ re ewanniẹn ọbhi erọnmhọn nọnsẹmhan?

 ¹⁸ Jehova yẹ noo ahu ẹlinmhin nọn khiale nọnsọle rẹ re ewanniẹn ọbhi erọnmhọn nọnsẹmhan. Mhan ha nan erọnmhọn ji Jehova nin ọle rẹkpa mhan rẹ ziẹngbe ọnọghọ, ọle sabọ rẹ noo ahu ẹlinmhin nọn khiale nọnsọle rẹ dia mhan yẹ re ahu nin mhan rẹ ziẹngbe. (2 Corinthians 4:7) Jehova yẹ noo iBaibo rẹ re ewanniẹn ọbhi erọnmhọn nọnsẹmhan. Ọle yẹ re ọle rẹkpa mhan rẹ zẹ emhin ne mhẹn rẹ lu. Mhan ha tie iBaibo, mhan ki miẹn ije eso nọn ha rẹkpa mhan. Jehova dẹ sabọ lu ọle nan miẹn ghe, ewanniẹn nin ọria ha re ọbhi inọnta bhi ikolo oga ki wo ha yi ebi mhan wo guanọ tee. Ọle dẹ sabọ noo ọwanlẹn bhi ẹkẹ agbotu rẹ re ije eso man mhan bhi ẹkẹ Baibo nọn ha sabọ rẹkpa mhan.​—Galatians 6:1.

19. Be ha sabọ re imhan ha riale ghe iJehova bha sẹ re ewanniẹn ọbhi erọnmhọn nọnsẹmhan?

¹⁹ Ẹgheso, mhan sabọ rẹ ha riale, ‘Bezẹle nin Jehova bha sẹ da re ewanniẹn ọbhi erọnmhọn nọnsẹmhẹn?’ Yere ghe, Jehova lẹn ẹghe nin ọle ha rẹ re ewanniẹn ọbhi erọnmhọn nọnsẹmhan, bi ebi ọle ha rẹ lu ọle yẹ. Ọle lẹn ebi mhan gene guanọ. Mhan sabọ rẹ nan erọnmhọn ọbhi emhin ọkpa bhi eka igba ne bunbun. Bhiriọ, mhan ki rẹman ghe, mhan gene mhọn urẹọbhọ, ghe, ẹkẹ-ata mhan rẹ ha bhii ọle. (Luke 11:​5-10) Ẹgheso, Jehova sabọ rẹ re ewanniẹn ọbhi erọnmhọn nọnsẹmhan bhi uwedẹ nin mhan bha re ẹlo ọi. Bhi ọsi ijiẹmhin, mhan sabọ rẹ ha bhii Jehova nin ọle rẹkpa mhan bhi ọnọghọ nin mhan ye. Ọkpakinọn, nin ọle rẹ re ọne ọnọghọ kie, ọle ki re ahu nin mhan rẹ ziẹngbe ọne ọnọghọ.​—Tie Philippians 4:13.

20. Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha nan erọnmhọn ji Jehova ẹghe-ẹghe?

²⁰ Ọ wo manman ti mhan bhọ ghe, Jehova ji mhan da ha nan erọnmhọn ji ọle. Ọkhẹke nin mhan ha mhọnlẹn bhi ọkhọle ghe, Jehova dẹ họn erọnmhọn nọnsẹmhan. (Psalm 145:18) Ahamiẹn mhan nan erọnmhọn ji Jehova ẹghe-ẹghe, ikolu nin mhan bi ọle ko mhọnlẹn ki ha ziẹn ọbhọ.