1, 2. Ẹbho eso nela Jehova zẹ ne ha yi imọẹ nesọle bhi ẹghe nọn gbera?

HỌBHỌ uwẹ guanọ nọn ha yi ọmọẹ ẹ? Ọ ibe yi ọria nin uwẹ hoẹmhọnlẹn, nin uwẹ bi ọle ha sabọ ha lu emhin kugbe bhi ọfure? Ọ ibe yi ọria nọn mhọn ifuẹkẹ, nin uwedẹ nọn rẹ lu emhin manman ti uwẹ bhọ?

² Bhi ẹghe nọn gbera, Jehova da zẹ ẹbho eso ne ha yi imọẹ ọle. Bhi ọsi ijiẹmhin, ọkpa bhi imọẹ nesi Jehova, ọle Abraham khin. (Isaiah 41:8; James 2:23) Jehova wo yẹ hoẹmhọn iDavid. Jehova da yọle ghe, okpea nọn lu emhin ne ti ọle bhọ iDavid ha khin. (Acts 13:22) Daniel nin akhasẹ da yẹ ha yi ọria nọn wo manman ghan bhi ẹlo nọnsi Jehova.​—Daniel 9:23.

3. Bezẹle nin Abraham, David, bi Daniel da sabọ kiẹn imọẹ nesi Jehova?

³ Be bhọ Abraham, David, bi Daniel rẹ sabọ kiẹn imọẹ iJehova yẹ? Jehova da taman Abraham yọle: “Uwẹ ka mẹn ehọ.” (Genesis 22:18) Eria ne re idegbere ha hẹnmhọn nin Jehova, ele ha sabọ kiẹn imọẹ nesọle. Jehova bhọ sabọ rẹ re agbaẹbho kiẹn imọẹ nesọle. Jehova da gbotọle fanọn an man ibhokhan Izrẹl yọle: “Ka mẹn ehọ, mẹn ki kiẹn Osẹnobulua nọnsẹbha, bha ki yẹ kiẹn ẹbho nesẹmhẹn.” (Jeremiah 7:23) Ahamiẹn uwẹ gene guanọ nin uwẹ kiẹn ọmọẹ iJehova, ọkhẹke nin uwẹ ha hẹnmhọn nanlẹn.

4, 5. Be iJehova rẹ gbega imọẹ nesọle yẹ?

⁴ Baibo yọle ghe, Jehova guanọ uwedẹ kẹkẹ “nin ọle da re ahu nọnsọle man bhi egbe ọsi ẹbho ne re ọkhọle rebhe ga ọle.” (2 Chronicles 16:9) Bhi Psalm 32:​8, Jehova da ve ive nin imọẹ  nesọle yọle: “Imẹn dẹ rẹkpa ẹ ha mhọn ilẹn-otọ-emhin, yẹ dia ẹ ọbhi uwedẹ nọn khẹke nin uwẹ ha rẹkhan. Imẹn dẹ ha re adia nin uwẹ yẹ re ẹlo rẹkhan ẹn.”

⁵ Esu nin oghian mhan bha guanọ nin mhan kiẹn imọẹ nesi Osẹnobulua. Ọkpakinọn, Jehova dẹ gbega mhan bhi obọ ọle. (Tie Psalm 55:22.) Bọsi imọẹ nesi Jehova, ọkhẹke nin mhan re ọkhọle nọnsẹmhan rebhe rẹ ha ga ọle. Mhan ki yẹ sun rẹkhan ọlẹn bhi idia nin mhan hi ki rẹ ha ye. Bhiriọ, mhan ki ha mhọn ọne iruduba nin David ha mhọnlẹn bhi ẹghe nin ọle rẹ gbẹn yọle: “Ranmhude [Jehova] ribhi obera nọnsẹmhẹn, emhin soso ida mun mẹn lueghe.” (Psalm 16:8; 63:8) Be Esu rẹ ha dọnmhegbe yẹ nin ọle rẹ zagha ikolu nin mhan bi Jehova koko mhọnlẹn an?

6. Be bhọ Esu tale rẹji eria?

⁶ Bhi uhọnmhọn-ọta nọnzi 11, mhan da luẹ ghe, Esu da sọ iJehova odan. Ọle da yọle ghe ọbhahoghe iJehova khin. Esu da yẹ yọle ghe, Jehova bha lu nọnsẹn nin ọle bha rẹ ji Adam bi Eve da tobele ha zẹ bhi ẹwẹ emhin nọn mhẹn bi emhin nọn imhẹn. Ebe nọnsi Job ji mhan lẹn ghe, Esu yẹ re orẹsin sin eria ne hoẹmhọn Osẹnobulua. Esu da yọle ghe, ranmhude emhin nin ele ha miẹn bhi obọ Osẹnobulua zẹle nin ele da ga ọle, ọ iyi ranmhude ele gene hoẹmhọn ọlẹn. Esu da sẹyẹ yọle ghe, ọle dẹ sabọ lu ọle nan da miẹn ghe, ọria soso ida yẹ ha ga Osẹnobulua. Bha ji mhan fẹghe, emhin nin mhan ha sabọ miẹn luẹ bhi obọ iJob. Mhan dẹ yẹ luẹ si Job sun rẹkhan iJehova, la si ọle fikeke gbe ọle.

7, 8. (a) Ọria nela iJob ha khin? (b) Be bhọ Esu tale rẹji Job?

⁷ Họ bhọ hi Job? Okpea nọn mhẹn nọn nyẹnlẹn bhi ikpe ne bunbun ne gbera ọle ha khin. Jehova da yọle ghe, okpea iribhọ nọn diabe ọle bhi ọne otọ nan ẹghenin. Job wo manman lu emhin ne yẹẹ Osẹnobulua, ọle da yẹ he emhin ebe. (Job 1:8) Bhi ọsi ẹmhọanta, ọmọẹ ọsaje iJob ha khin rẹji Jehova.

 ⁸ Esu da yọle ghe, emhin nin Job miẹn bhi obọ Osẹnobulua zẹle nin ọle da ha ga ọle. Esu da taman iJehova yọle: “Ọ iyi uwẹ be gbe ogba nẹga ọle bi uwa nọnsọle bi emhin rebhe nin ọle mhọnlẹn? Uwẹ nan erọnmhọn bhi iwẹnna obọ nọnsọle, emhin-uri nesọle vẹ gba otọ rebhe. Ọkpakinọn, nin emhin da fidenọ, niẹn obọ nọnsẹ a rẹ so emhin rebhe nin ọle mhọnlẹn, ọle ki gene ghunmhun ẹn bhi isira ẹ.”​—Job 1:​10, 11.

9. Be iJehova re ẹho nin Esu rẹ lu?

⁹ Esu da yọle ghe, ebi Job ha miẹn bhi obọ iJehova zẹle nin ọle da ha ga iJehova. Esu da yẹ yọle ghe, ọle dẹ sabọ lu ọle nan da miẹn ghe iJob bha yẹ ha ga iJehova. Jehova bha rẹọ bhi ebi Esu tale, sokpan, Ọle da re ẹho nin Esu rẹ dọnmhẹn iJob. Bhiriọ, ọle da re otọ nin Job rẹ rẹman si ọmọẹ ọlẹn ọle gene khin ranmhude ọle hoẹmhọn ọlẹn, la si emhin nin Job miẹn bhi obọ ọle gene zẹ nin Job da ga ọle.

10. Be Esu rẹ dọnmhẹn iJob yẹ? Be iJob ki lu yẹ?

¹⁰ Esu da fuẹn emhin-uri nesi Job a. Ọle da yẹ lu ọle beji a ha da miẹn ghe, oyi dọ ra emhin-iri nesọle. Esu da yẹ gbono ene bunbun an bhi ẹwẹ eguọmhandia nesi Job. Ọle da yẹ re efi rẹ gbono imọn igbe nesi Job a. Emhin rebhe nin Job mhọnlẹn da yulua. Ọkpakinọn, Job da sẹyẹ sun rẹkhan iJehova. Bhi ene emhin nan rebhe, Job bha lu khọlọ, la yọle ghe, Osẹnobulua si emhin nọn sunu ji ọle.​—Job 1:​12-19, 22.

11. (a) Emhin ọbhebhe nela Esu lu da iJob? (b) Be iJob ki lu yẹ?

¹¹ Egbe bha lọ Esu. Ọle da yẹ taman iJehova yọle: “Niẹn obọ nọnsẹ a rẹ so ọle uguẹ bi efun, ọle ki gene ghunmhun uwẹ bhi isira ẹ.” Bhiriọ, Esu da mun emianmhẹn ọbe gbe iJob. (Job 2:​5, 7) Sẹyẹ, Job da sun rẹkhan iJehova. Ọle da yọle: “Mẹn dẹ re ọkhọ nọnsẹmhẹn rebhe ha mhọn asun-rẹkhan rẹ sẹbhi ukpẹdẹ uu!”​—Job 27:5.

12. Be iJob rẹ rẹman yẹ ghe ọbhahoghe Esu khin?

¹² Job bha lẹn ebi Esu tale rẹji ọle, la ebezẹle nin ọle da manman  ha loya. Ọle da ha riale ghe Jehova si iloya nọnsọle. (Job 6:4; 16:​11-14) Ọrẹyiriọ, Job da sẹyẹ sun rẹkhan iJehova. Ọ wo khia bhi ẹlo a ghe, ọ iyi ranmhude emhin nin Job ha miẹn bhi obọ iJehova zẹle nin ọle da ha ga ọle. Ọmọẹ iJehova ọle ha khin ranmhude ọle hoẹmhọn ọlẹn. Ohoghe emhin rebhe nin Esu tale rẹji Job khin!

13. Elele nela iJob miẹn ranmhude ọle sun rẹkhan iJehova?

¹³ Arẹmiẹn ghe Job bha lẹn emhin nọn sunu bhi okhun, ọle da sẹyẹ sun rẹkhan Osẹnobulua, nin ọle rẹ rẹman ghe, ọria ebe Esu khin. Jehova da nan erọnmhọn nin Job ranmhude nin ọle rẹ sun rẹkhan Ọlẹn.​—Job 42:​12-17.

14, 15. Be bhọ Esu tale rẹji mhan rebhe?

¹⁴ Uwẹ dẹ sabọ luẹ emhin kpataki bhi ebe sunu ji Job. Ẹlẹnan nian, Esu yẹ yọle ghe, ranmhude emhin nin mhan ha miẹn bhi obọ iJehova zẹle nin mhan da ga ọle. Bhi Job 2:​4, Esu da yọle ghe: “Ọria dẹ zẹ emhin rebhe nin ọle mhọn obọ, ranmhude iẹnlẹn nọnsọle.” Bhiriọ, Esu da yẹ bha ohoghe ghe, emhin nin mhan ha miẹn bhi obọ iJehova zẹle nin mhan rebhe da ga ọle. Ọ iyi Job ọkpa Esu ta ọne ọta nan je. Ikpe ne bunbun ki gbere nin Job yu, Esu da sẹyẹ ha bha iJehova ohoghe yẹ tale ghe, emhin nin eguọmhandia nesi Jehova ha miẹn bhi obọ ọle zẹle nin ele da ga ọle. Bhi ọsi ijiẹmhin, Proverbs 27:11 yọle ghe: “Ha wanlan ọmọn mẹn, nin uwẹ da re udu mẹn ha ghọnghọn, beji mẹn ha da sabọ re ewanniẹn nin ọnọn guanọ mẹn ẹmhọnlẹn.”

¹⁵ Uwẹ dẹ sabọ zẹ nin uwẹ rẹ ha lu ebi Jehova guanọ, yẹ sun rẹkhan ọlẹn nin uwẹ rẹ rẹman ghe, ọbhahoghe Esu khin. Ahamiẹn emhin eso ribhọ nin uwẹ ha fidenọ bhi iẹnlẹn nọnsẹ, nin uwẹ da sabọ kiẹn ọmọẹ nọnsi Osẹnobulua, ọ dẹ mhẹn gbe sade uwẹ dọnmhegbe fidenọ. Ọkpakinọn, ọnan iyi emhin nin uwẹ ha re ikeke-abọ mun. Esu yọle ghe uwẹ ida sabọ sun rẹkhan Osẹnobulua sade uwẹ ribhi ẹkẹ ekpokpo. Ọle guanọ  uwedẹ kẹkẹ nin ọle rẹ hiẹ mhan, beji a ha da miẹn ghe mhan bha yẹ sun rẹkhan Osẹnobulua.

16. (a) Uwedẹ kẹkẹ nela Esu noo rẹ si ẹbho obọ re ikeke nin ele hẹi yẹ ha ga iJehova? (b) Emhin nela Esu ha rẹ sabọ si uwẹ obọ re ikeke nin uwẹ hẹi yẹ ga iJehova?

¹⁶ Uwedẹ kẹkẹ Esu noo rẹ mun idobolo ọbhi ikolu nin mhan bi Osẹnobulua ko mhọnlẹn. Ọle wo diabe oduma nin ohanmhẹn gbe, nọn guanọ emhin nin ọle ha gbe le. (1 Peter 5:8) Hẹi ji ọ han uwẹ ilo sade imọẹ ẹ, ẹbho bhi azagba-uwa nọnsẹ la eria ebhebhe dọnmhegbe nin ele rẹ si uwẹ obọ re ikeke bhi Baibo nin uwẹ luẹ, la bhi emhin esili nin uwẹ lu. Uwẹ sabọ rẹ ha riale ghe, a he uwẹ. * (John 15:​19, 20) Esu man lu “bọsi ẹhi ọsi ẹfua.” Bhiriọ, ọle sabọ rẹ ha guanọ uwedẹ nin ọle rẹ hiẹ mhan nin mhan hẹi yẹ hẹnmhọn nin Jehova. (2 Corinthians 11:14) Emhin ọbhebhe nin Esu rẹ si mhan re ikeke nin mhan hẹi ga iJehova hi, ọle ki re imhan ha riale ghe, mhan bha mhẹn sẹ bhi ẹlo nọnsi Osẹnobulua, ghe, mhan ida sabọ ga Osẹnobulua.​—Proverbs 24:10.

17. Bezẹle nin mhan da hẹnmhọn nin Jehova?

¹⁷ Mhan ha re obọ rẹkhan uhi nesi Jehova, mhan ki rẹman ghe, ọbhahoghe Esu khin. Be bhọ ha rẹkpa mhan rẹ ha re obọ rẹkhan uhi nesi Jehova? Baibo yọle: “Re ọkhọle nọnsẹ rebhe, egbe nọnsẹ rebhe, bi ahu nọnsẹ rebhe rẹ hoẹmhọn iJehova nin Osẹnobulua nọnsẹ.” (Deuteronomy 6:5) Ahoẹmhọn-egbe nin mhan mhọn da iJehova zẹle nin mhan da hẹnmhọn nanlẹn. Beji oyẹẹ nin mhan mhọn da iJehova ha rẹ ha tuẹn okhun, iriọ ọ ha yẹ rẹ manman ha ghọn mhan rẹ ha lu emhin ne yẹẹ ọle. John nin odibo da gbẹn yọle: “Ọnan hi ebi a re ọle ta nan rẹ hoẹmhọn  Osẹnobulua, nin mhan re obọ rẹkhan uhi nesọle, sẹyẹ ene uhi nesọle iyi ihẹ ne denyẹnyẹn ọria”.​—1 John 5:3.

18, 19. (a) Emhin eso nela imhẹn bhi ẹlo nọnsi Jehova? (b) Be imhan rẹ lẹn yẹ ghe, Jehova ida taman mhan nin mhan lu emhin nin ahu mhan ida sabọ gbe?

¹⁸ Emhin eso nela iJehova yọle ghe, ele imhẹn? Eso bhi ene emhin ribhi ẹkpẹti natiọle “ He Emhin Nin Jehova Hele.” Asabọmiẹn uwẹ ka ha riale ghe, eso bhi ene emhin nan bha khọ gbe. Ọkpakinọn, uwẹ ha tie iBaibo yẹ ria eria nyan ene emhin nin uwẹ tiele, uwẹ ki dọ lẹn ghe, emhin ẹwanlẹn nọn nin ọria rẹ ha re obọ rẹkhan uhi nesi Jehova. Uwẹ sabọ rẹ ha riale ghe, ọ yẹ khẹke nin uwẹ fi emhin eso denọ bhi iẹnlẹn nọnsẹ. Ọnan bha lẹkhẹ nan rẹ lu ẹgheso. Ọkpakinọn, uwẹ ha dọnmhegbe rẹ fi emhin eso ne khẹke denọ bhi iẹnlẹn nọnsẹ, uwẹ ki dọ ha mhọn ọkhọle nọn lọre, bi eghọnghọn nan miẹn sade ọria kiẹn ọmọẹ iJehova. (Isaiah 48:​17, 18) Be imhan rẹ lẹn yẹ ghe, mhan dẹ sabọ fi emhin ne khẹke denọ bhi iẹnlẹn nọnsẹmhan?

 ¹⁹ Jehova ida taman mhan nin mhan lu emhin nin ahu mhan ida sabọ gbe. (Deuteronomy 30:​11-14) Ọmọẹ mhan ọle khin. Ọle manman lẹn mhan gbera ebi mhan lẹn egbe mhan sẹ yẹ. Ọle yẹ lẹn eji mhan da mhọn ahu, bi eji mhan da wẹghẹ. (Psalm 103:14) Paul nin odibo da re izebhudu nin mhan bhi ẹghe nin ọle rẹ yọle: “Osẹnobulua ihiẹ ọria, ọle ida ji edọnmhẹn nin bha ha miẹn kaka sẹbhọ ghe bha ida sabọ ziẹngbe ọle. Ọle dẹ yẹ tuje uwedẹ a nin bha rẹ sabọ ziẹngbe ọne edọnmhẹn.” (1 Corinthians 10:13) Bhiriọ, mhan mhọn ọne iruduba ghe, Jehova dẹ ha re ọne ahu nin mhan rẹ sabọ ha lu emhin ne gbale. Ọle dẹ re “ahu nọn gbera eji ahu ọsi ọria sẹle” rẹ rẹkpa uwẹ rẹ ziẹngbe ọnọghọ nin uwẹ hi ki rẹ ha ye. (2 Corinthians 4:7) Ẹghe nin Paul nin odibo ki rẹ miẹn urẹkpa nọnsi Jehova bhi iẹnlẹn nọnsọle bhi ẹghe nin ọle rẹ ha ribhi ẹkẹ ekpokpo, ọle da yọle: “Bhi emhin rebhe, mẹn miẹn ahu bhi obọ ọnọn re ahu nin mẹn.”​—Philippians 4:13.

20. Ikpẹ nela ọkhẹke nin uwẹ dọnmhegbe ha mhọnlẹn? Bezẹle nin uwẹ ha da lu iriọ?

²⁰ Ahamiẹn mhan guanọ nin mhan ha yi imọẹ nesi Jehova, ọkhẹke nin mhan re obọ sibhi emhin nin Jehova hele re. Ọ yẹ khẹke nin mhan lu gbera ọnan. (Romans 12:9) Emhin nin Osẹnobulua hoẹmhọnlẹn, ele ọkhẹke nin imọẹ nesọle yẹ hoẹmhọnlẹn. Ene emhin nan nin Jehova hoẹmhọnlẹn ribhi Psalm 15:​1-5. (Tie ọle.) Imọẹ nesi Jehova re egbe khọkhọ ikpẹ esili nesọle. Ele yẹ re ene ikpẹ nan man. Ene ikpẹ nan hi, “ahoẹmhọn-egbe, ọnyẹnmhẹn, ọfure, iziẹngbe, ifuẹkẹ, umhẹnmhin, urẹọbhọ, ọkhọle nọn fu, imun-egbe ọbhi ibẹẹ.”​—Galatians 5:​22, 23.

21. Be uwẹ ha rẹ guẹ ebi a rẹ re ikpẹ esili man yẹ?

²¹ Be uwẹ ha rẹ sabọ ha re ene ikpẹ esili nan man yẹ? Ahamiẹn uwẹ tie iBaibo yẹ ria eria nyan ebi uwẹ tie bhọ ẹghe-ẹghe, ọnan ki re uwẹ lẹn emhin nin Jehova hoẹmhọnlẹn. (Isaiah 30:​20, 21) Uwẹ ha lu iriọ, oyẹẹ nin uwẹ mhọn da iJehova ki ha tuẹn okhun. Beji oyẹẹ nin uwẹ mhọn da iJehova ha rẹ ha tuẹn okhun, iriọ ọ ha rẹ ha yẹẹ uwẹ rẹ ha hẹnmhọn nanlẹn.

22. Elele nela uwẹ ha miẹn sade uwẹ hẹnmhọn nin Jehova?

²² Emhin ne imhẹn ne khẹke nin uwẹ fidenọ bhi iẹnlẹn nọnsẹ sabọ rẹ diabe ikpọn ne iyẹ mhẹn ne khẹke nin uwẹ ne sibhi egbe re, ọkuẹsẹ uwẹ ne ọsọgbọn yọ. Baibo yọle ghe, ọkhẹke nin “bha ku unan ọria nin bha ka rẹ ha khin mun fia.” Ọ da yẹ yọle ghe, “bha ha kiẹn eria ọgbọn.” (Colossians 3:​9, 10) Ọnan bha lẹkhẹ nan rẹ lu. Sokpan, mhan ha dọnmhegbe rẹ lu ọle, yẹ re obọ rẹkhan emhin nin Jehova taman mhan, ọle vele ghe, mhan dẹ miẹn “udede elele” bhọ. (Psalm 19:11) Bhi ọsi ẹmhọanta, ọkhẹke nin mhan tobọmhan zẹ rẹ re obọ rẹkhan emhin ne yẹẹ iJehova. Bhiriọ, mhan ki sabọ rẹman ghe, ọbhahoghe Esu khin. Hẹi gheghe ranmhude elele nin uwẹ ha miẹn bhi ẹghe odalo ha ga iJehova, sokpan, ọkhẹke nin uwẹ ga ọle ranmhude uwẹ hoẹmhọn ọlẹn. Uwẹ ha lu iriọ, uwẹ ki dọ kiẹn ọmọẹ ọsaje nọnsi Osẹnobulua!