1-2. Ẹmhọn nela ti Esali Jehova bhọ rẹ ha deba ẹbho zilo nyan?

ẸMHỌN kpataki eva mhan denọ ẹlo da ẹlẹnan. Ọkpa bhọ hi, si ugbẹloghe nọnsi Osẹnobulua gene mhẹn nẹ. Ọnọnkẹle hi, nan rẹ kpe elin nọnsọle khia. Ranmhude Esali Jehova mhan khin, ọ ti mhan bhọ rẹ ha deba ẹbho zilo nyan ene ẹmhọn nan. Sokpan, ẹmhọn ugbẹloghe nọnsi Osẹnobulua be dikẹ bhi ukpekhia ọsi elin nọnsọle?

² Mhan rebhe dọ luẹ kere ghe, ọkhẹke nan kpe elin nọnsi Jehova khia. Mhan yẹ dọ kere ghe, ọkhẹke nin mhan rẹman ghe uwedẹ nin Jehova rẹ gbẹloghe mhẹn nẹ. Emhin kpataki ene ẹmhọn nan veva khin.

3. Be elin nọnsi Jehova rẹso?

³ Bhi ọsi ẹmhọanta, emhin rebhe ne rẹtẹ Osẹnobulua, rẹ sẹbhi uwedẹ nin ọle rẹ gbẹloghe, rẹso elin nọnsọle. Bhiriọ, mhan ha yọle ghe, nan rẹ kpe elin nọnsi Jehova khia hi ẹmhọn nọn lu uhọnmhọn emhin nẹ, ebi mhan yẹ tẹmhọnlẹn hi, ọkhẹke nan rẹman ghe ugbẹloghe nọnsi Jehova mhẹn nẹ. Uwedẹ nin Jehova rẹ gbẹloghe rẹso elin nọnsọle.​—Fẹ ẹkpẹti ghe nọn yọle “ Inọnta Kpataki Ne Rẹso Mhan Ẹlẹnan.”

4. Be Psalm 135:13 rẹ khọkhọ elin nọnsi Osẹnobulua yẹ? Inọnta nela mhan ha wanniẹn bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?

⁴ Okpe elin, ọle elin nọnsi Jehova wo khin. (Tie Psalm 135:13.) Bezẹle nin ọne elin da yi elin kpataki? Be a ka rẹ re itọn sin ọlẹn yẹ? Be Osẹnobulua ha rẹ kpe ọle khia yẹ? Be imhan ha rẹ deba kpe ọle khia yẹ? Bha ji mhan re ewanniẹn ọbhi ene inọnta nin.

5. Inọnta nela eso ria ẹmhọnlẹn sade a yọle ghe ọkhẹke nan kpe elin nọnsi Jehova khia?

⁵ “Ji elin nọnsẹ kpe khia.” (Matt. 6:9) Ọnin hi ọta nin Jesu yọle nin mhan ha mun kalo sade mhan nan erọnmhọn. Ọkpakinọn, be iJesu re ọne ọta nin ta? Ebi a re ọle ta nan rẹ kpe emhin khia hi, nan rẹ gbo itọn rebhe sibhọre sẹsẹsẹ. Bhiriọ, ẹbho eso ki ha riale yọle, ‘Elin nọnsi Jehova bha be ka khia khẹ?’ Nin mhan rẹ wanniẹn ọne inọnta nan, bha ji mhan ka tẹmhọn ebi a re elin ta.

6. Be gene re elin yi emhin kpataki?

⁶ Elin iwo gheghe yi emhin nan mun hẹ ọria la nan ha gbẹn ọbhi otọ. Baibo taman mhan yọle: “Elin nọn mhẹn, ọle a ha zẹ gbera ẹfe.” (Prov. 22:1; Eccl. 7:1) Bezẹle nin elin da yi emhin kpataki? Ranmhude, ọ mundia nin uwedẹ nin ẹbho rẹ ghe ọria nan mun ọne elin hẹ. Ọnan rẹman ghe, ọ iyi uwedẹ nan rẹ tie elin ọsi ọria la uwedẹ nan rẹ gbẹn ọlẹn ọbhi otọ hi emhin kpataki. Sokpan, ebi ẹbho ria bhi ọkhọle sade a sounun bhi ọne elin, ọle hi ebe lu uhọnmhọn emhin.

7. Be ẹbho rẹ re itọn ọbhi elin nọnsi Osẹnobulua yẹ?

⁷ Ohoghe nin ẹbho eso bha gbe iJehova re ẹbho eso ghe Ọle bii ọria ọbe. Bhiriọ, ele ki ha re itọn ọbhi elin nọnsọle. Ogba ọsi Eden, ọle a da ka bha ohoghe nin ọhẹnhẹn gbe Osẹnobulua rẹ ria ọle elin an. Bha ji mhan zilo nyan ebi mhan ha sabọ luẹ bhi ebe sunu ẹghenin.

8. Emhin nela Adam bi Eve lẹnlẹn? Inọnta nela ki zegbere?

⁸ Adam bi Eve lẹnmhin ghe Jehova hi elin nọnsi Osẹnobulua. Ele yẹ lẹn emhin kpataki ebhebhe rẹji ọle. Ele lẹnmhin ghe ọle hi Aman nọn man emhin rebhe, nọn re iẹnlẹn nin ele, nọn yẹ gbe ogba nọn mhọn-ose nin ele. Ele yẹ lẹn ghe, Osẹnobulua mhanmhanlẹn nin ele ha yi okhuo bi ọdọ. (Gen. 1:​26-28; 2:18) Ọkpakinọn, ele dẹ be noo ọkhọle nọn gbale nọnsele rẹ ria eria nyan emhin rebhe nin Jehova sẹ lu nin ele? Ele dẹ be ha bọn ọtibhọ bi oyẹẹ nin ele mhọn da iJehova okhun? Ewanniẹn rẹji ene inọnta nan zegbere ẹghe nin Esu rẹ dọnmhẹn ele.

9. Beji Genesis 2:​16, 17 bi 3:​1-5 tale, be iJehova taman Adam bi Eve yẹ? Be Esu rẹ fi ebi Jehova tale uhọnmhọn kotọ yẹ?

⁹ Tie Genesis 2:​16, 17 bi 3:​1-5. Esu da noo  ẹnyẹn rẹ nọọn Eve yọle: “Osẹnobulua be gene yọle nin bha hẹi le bhi oran rebhe ne ribhi ẹkẹ ọne ogba nan?” Esu re ọne inọnta nan ha bha ohoghe gbe Osẹnobulua. Bezẹle nin mhan da ta iriọ? Ranmhude, ọne inọnta bha re Eve ha ria ẹmhọn Osẹnobulua nọnsẹn. Ebi Osẹnobulua gene taman ele hi, nin ele le bhi ikperan rebhe. Ukpọkpa bhi ene ikperan ọle taman ele nin ele hẹi le. Adam bi Eve wo ha mhọn isẹhoa rẹ le bhi ikperan ne bunbun. (Gen. 2:9) Ranmhude Osẹnobulua nọn zẹ emhin bhi obọ Jehova khin, ọle da taman ele nin ele le bhi ene eran rebhe gbera ukpọkpa. Esu da fi emhin rebhe uhọnmhọn kotọ. Ọle da nọọn Eve inọnta nọn ha re ọle ha ghe Osẹnobulua bii ọnọn izẹ emhin bhi obọ. Asabọmiẹn Eve da dọ ha kpokpo egbe yọle, ‘Ọ diabe Osẹnobulua gene re emhin esili he nin mhan.’

10. Be Esu rẹ wo tan ẹlo a mun ohoghe gbe Osẹnobulua yẹ? Be ki nabhọre?

¹⁰ Ọkuẹsẹ Esu vae dọ ne Eve talọ, Eve sẹyẹ ha ghe iJehova bii Ọnọn sun ele. Ọnan zẹle nin ọle da wo gbotọ ebi Jehova taman ele man Esu. Ọle da taman Esu ghe ọ bhọ bha khẹke nin ele re obọ so ọne oran hiehie. Eve lẹnmhin ghe uu ele ha miẹn bhọ sade ele le bhi ọne oran. Ọkpakinọn, Esu da yọle: “Ibha ida yu hiehie.” (Gen. 3:​2-4) Enan Esu ki da wo nyan unun a rẹ ha ria elin nọnsi Jehova a. Ọle da ha ta ọta man Eve nọn ha re ọle ha riale ghe ọbha-ohoghe iJehova khin. Ọle da sabọ hiẹ Eve ranmhude eve da rẹọ ọle bhọ. (1 Tim. 2:14) Ranmhude Eve mun udu tẹ Esu gbera iJehova, ọle zẹle nọn da lẹkhẹ nanlẹn rẹ lu ebe bha gba. Ọle da zẹ rẹ gbobọra uhi nọnsi Jehova. Ọle da le bhi ọne ikperan nin Jehova yọle nin ọle hẹi le. Adam da yẹ deba ọle bhi ọne uza nan.​—Gen. 3:6.

11. Be ọ rẹ khẹke nin Adam bi Eve lu? Be bhọ ele bha lu?

¹¹ Riale ebe khẹke nin Eve taman Esu. Eve ha rẹ taman Esu yọle: “Mẹn bha lẹn uwẹ. Sokpan, mẹn lẹn Aba mẹn nin Jehova. Mẹn hoẹmhọn ọlẹn yẹ gbaẹkẹ ọle. Ọle re emhin rebhe nin mẹn bi ọdọ mẹn guanọ nin mhan. Ofẹn bha mun uwẹ, uwẹ da gbudu ha ta ọta ohoghe gbe Aba mẹn nin mẹn lẹnlẹn. Sibhi enan re!” Ọ ha rẹ wo yẹẹ iJehova gbe rẹ họn ẹmhọn ne sẹ inian! Ọ ha rẹ rẹman ghe Eve hoẹmhọn ọlẹn nin Aba ọle. (Prov. 27:11) Eve da wo rẹman ghe ọle imhọn ahoẹmhọn-egbe nọn ibeghe da iJehova; iriọ yẹ Adam. Ọnan zẹle nin Adam bi Eve bha da sabọ kpe elin nọnsi Jehova khia.

12. Uwedẹ nela Esu noolo rẹ kọ ikpẹ edandan ọbhi ọkhọle nọnsi Eve? Emhin nela ọkhẹke nin Adam bi Eve lu nin ele bha lu?

¹² Beji Baibo tale, Esu da munhẹn ha ria elin nọnsi Jehova a beji a da miẹn ghe, Eve ki ha mhọn edandan si Aba nọn mhẹn iJehova khin. Adam bi Eve bha sabọ kpe elin nọnsi Jehova khia bhi itọn nin Esu rẹ sin ọlẹn. Ele da wo zẹ egbe obọ nin Esu da hiẹ ele, bhiriọ ele da sọtẹ da Aba ele. Ọne uwedẹ nan Esu yẹ noo ẹlẹnan rẹ hiẹ ẹbho. Ọle yẹ noo ohoghe rẹ ria elin nọnsi Jehova a. Ẹbho ne rẹọ bhi ohoghe  nọnsi Esu kẹ wo fi ikeke gbe ugbẹloghe nọn khiale nọnsi Jehova.

13. Be Ezekiel 36:23 rẹ rẹkpa mhan lẹn uhọnmhunje kpataki nọn ribhi Baibo yẹ?

¹³ Jehova be wo fi ehọ a nin Esu rẹ ha ria ọle elin an? Eye! Emhin rebhe nan gbẹn ọbhi Baibo rẹman ghe, Jehova sẹ wo lu emhin ne bunbun rẹ kpe itọn sibhi elin nọnsọle re nin Esu rẹ sin ọlẹn bhi ogba ọsi Eden. (Gen. 3:15) Mhan dẹ wo sabọ yọle ghe, uhọnmhunje kpataki nọn ribhi Baibo hi, Ẹmhọn Agbejele nin Osẹnobulua mun gbọ nin Jesu da gbẹloghe, nin ọle ha rẹ kpe elin nọnsọle khia, yẹ rẹ kie mun ọfure bi ikhiale re bhi ọne otọ nan. Baibo taman mhan emhin ne ha rẹkpa mhan lẹn ebi Jehova rẹ kpe elin nọnsọle khia yẹ.​—Tie Ezekiel 36:23.

14. Be iJehova sẹ lu nin ọle rẹ kpe elin nọnsọle khia bhi itọn nan rẹ sin ọlẹn bhi ogba ọsi Eden?

¹⁴ Esu wo lu emhin rebhe nin ọle ha sabọ lu, beji a da miẹn ghe, Jehova bha mun iho nọnsọle sẹ. Ọrẹyiriọ ọ bha fo ọle. Baibo taman mhan emhin kẹkẹ nin Jehova sẹ lu, nin ọle rẹ rẹman ghe Aba nọn mhọn oyẹẹ, nin ugbẹloghe nọnsọle mhẹn nẹ, ọle khin. Bhi ọsi ẹmhọanta, ọ manman ba iJehova bhi egbe ghe, Esu bi ẹbho ne ribhi ibo ọle, sọtẹ da Ọle. (Ps. 78:40) Jehova wo re ẹwanlẹn, bi iziẹngbe rẹ re ọne ẹmhọn nan khian bhi uwedẹ nọn gbale. Ọle yẹ noo uwedẹ kẹkẹ rẹ rẹman ghe, ahu nọnsọle kpọnọ nẹ. Ọnọn ki lu uhọnmhọn emhin nẹ hi, uwedẹ oyẹẹ nin ọle rẹ lu emhin rebhe. (1 John 4:8) Jehova wo ha wẹnna ẹghe rebhe nin ọle rẹ kpe elin nọnsọle khia.

15. Uwedẹ nela Esu noo rẹ ria elin nọnsi Osẹnobulua a ẹlẹnan? Be ki nabhọre?

¹⁵ Esu sẹyẹ wo ria elin nọnsi Osẹnobulua a ẹlẹnan. Ọle yẹ hiẹ ẹbho nin ele ha mhọn edandan si Jehova be gene mhọn ahu, si ọle bhohiẹn nọn gbale, si ọle mhọn ẹwanlẹn, bi oyẹẹ. Bhi ọsi ijiẹmhin, ọle hiẹ ẹbho nin ele rẹọbhọ ghe ọ iyi Jehova hi Aman nọn man emhin rebhe. Ọle yẹ guanọ nin ẹbho ne rẹọbhọ ghe Osẹnobulua ribhọ ha riale ghe uhi nin Osẹnobulua gbe nin mhan kaka gbe, ele iji ọria da zẹ-obọ zẹ-oẹ. Ọle man ẹbho ghe Osẹnobulua nọn imhọn itohan, nọn tuẹ ẹbho a bhi  agbọn-eranlẹn, ọle iJehova khin. Ene ẹbho ha rẹọ bhi ene ohoghe nan, ọ ki lẹkhẹ nin ele rẹ fi ikeke gbe ugbẹloghe nọnsi Jehova. Rẹ sẹbhi ẹghe nin Jehova ha rẹ gbe Esu khuelo, ọle dẹ yẹ wo ha bha ohoghe gbe Ọle. Esu dẹ yẹ wo ha dọnmhegbe nin ọle re uwẹ sibhi ibo nọnsi Jehova re. Uwẹ dẹ be re otọ nanlẹn?

16. Emhin nela Adam bi Eve bha sabọ lu nin uwẹ ha sabọ lu?

¹⁶ Arẹmiẹn ọ bha gba nin mhan, Jehova da re ọne isẹhoa nin mhan rẹ deba kpe elin nọnsọle khia. Ọnan hi emhin nin Adam bi Eve bha sabọ lu. Arẹmiẹn ghe bhi ọne agbọn nan, ẹbho wo bha ohoghe yẹ re unun je iJehova, ọdeọde bhi ẹwẹ mhan mhọn ọne isẹhoa rẹ sabọ kpe elin nọnsi Jehova khia yẹ ji ẹbho lẹn ghe Osẹnobulua nọn khiale, nọn mhẹn, nọn yẹ mhọn oyẹẹ, ọle iJehova khin. (Isa. 29:23) Uwẹ dẹ sabọ rẹman ghe uwẹ guanọ nin Jehova ha gbẹloghe mhan. Uwẹ dẹ sabọ rẹkpa ẹbho rẹ lẹn ghe ugbẹloghe nọnsi Jehova ọle ọkpa hi ugbẹloghe nọn mhẹn, nọn ha sabọ re ọfure bi eghọnghọn re bhi ọne otọ nan.​—Ps. 37:​9, 37; 146:​5, 6, 10.

17. Be iJesu rẹ kpe elin nọnsi Jehova khia yẹ?

¹⁷ Jesu, ọle mhan re egbe khọkhọ sade mhan kpe elin nọnsi Jehova khia. (John 17:26) Jesu bha gheghe wo ha tẹmhọn elin nọnsi Jehova man ẹbho, ọle da yẹ ha taman ẹbho unan ọria nin Jehova khin. Ekhẹn iPharisee da ha man ẹbho emhin bhi uwedẹ nin ele ha da ha riale ghe, Osẹnobulua nọn manman to, nọn isi ẹbho kẹ egbe, nọn imhọn itohan, yẹ gbe uhi ne kakale nin ene ga ọle, ọle iJehova khin. Sokpan, Jesu da rẹman ene ẹbho ghe ohoghe ene iPharisee bha man ele. Ọle da rẹkpa ene ẹbho rẹ ha ghe iJehova bii Aba nọn mhọn ẹwanlẹn, nọn mhọn iziẹngbe, nọn mhọn oyẹẹ, nọn yẹ rẹhunmhan. Ọle da re uwedẹ iẹnlẹn nọnsọle rẹ rẹkpa ẹbho daghe ikpẹ esili nesi Aba ọle.​—John 14:9.

18. Be imhan ha rẹ rẹman yẹ ghe, ohoghe, ọle eghian iJehova bha gbe ọle?

¹⁸ Mhan dẹ sabọ diabe iJesu sade mhan ji ẹbho lẹn ẹmhọanta rẹji Jehova. Mhan dẹ ha ji ẹbho lẹn ghe Osẹnobulua nọn mhọn oyẹẹ bi ifuẹkẹ iJehova khin. Mhan ha lu inian, mhan ki ha kpe elin nọnsi Jehova khia bhi itọn bi ohoghe nan rẹ sin ọlẹn. Mhan dẹ sabọ kpe elin nọnsi Jehova khia sade mhan rẹkpa ẹbho rẹ  lẹn ghe Osẹnobulua nọn khiale, ọle iJehova khin. Arẹmiẹn ghe ọ bha gba nin mhan fo, mhan dẹ yẹ sabọ re egbe khọkhọ iJehova. (Eph. 5:​1, 2) Mhan ha re uwedẹ nin mhan rẹ nyẹnlẹn bi ọta nin mhan ta rẹ rẹman ẹbho unan ọria nin Jehova khin, mhan ki ha deba kpe elin nọnsọle khia. Uwedẹ ọbhebhe nin mhan ha yẹ rẹ lu ọnan hi, sade mhan rẹkpa ẹbho lẹn ẹmhọanta rẹji Osẹnobulua. Mhan ki yẹ re ọle rẹman ghe, imhan nin eria dẹ sabọ sun rẹkhan iJehova aharẹmiẹn ọ bha gba nin mhan fo.​—Job 27:5.

19. Be Isaiah 63:7 rẹ rẹkpa mhan yẹ nin mhan lẹn ebe lu uhọnmhọn emhin nẹ nin mhan ha mhọn bhi ọkhọle sade mhan man ẹbho iBaibo?

¹⁹ Emhin ọbhebhe ribhọ nin mhan ha sabọ lu nin mhan rẹ kpe elin nọnsi Jehova khia. Ahamiẹn mhan man ẹbho iBaibo, mhan ki ha taman ele ghe, Jehova, ọle khẹke nọn ha gbẹloghe ọne agbọn nan rebhe. Arẹmiẹn ghe emhin esili nọn nin mhan rẹ ha man ẹbho uhi nesi Jehova, ebi lu uhọnmhọn emhin nẹ hi, nin mhan rẹkpa ele rẹ hoẹmhọn iJehova nin Aba mhan, yẹ ha sun rẹkhan ọlẹn. Bhiriọ, ọkhẹke nin mhan ji ẹbho lẹn ikpẹ esili nin Jehova mhọnlẹn. Sẹyẹ, mhan ki yẹ ji ẹbho lẹn unan Ọria nin Jehova khin. (Tie Isaiah 63:7.) Ahamiẹn ọne uwedẹ nan mhan rẹ man ẹbho emhin, mhan ki rẹkpa ele rẹ tobele zẹ rẹ ha sun rẹkhan iJehova. Bhiriọ, ọ ki lẹkhẹ nin ele rẹ hoẹmhọn iJehova yẹ ha hẹnmhọn nanlẹn.

20. Be imhan ha zilo nyan bhi uhọnmhọn-ọta nọn ki sẹ ọle egbe?

²⁰ Be imhan ha lu nin mhan da sabọ re uwedẹ iẹnlẹn nọnsẹmhan bi uwedẹ nin mhan rẹ man ẹbho iBaibo rẹ rẹkpa ẹbho ha ria ẹmhọn iJehova nọnsẹn? Ọnan hi inọnta nin mhan ha zilo nyan bhi uhọnmhọn-ọta nọn ki sẹ ọle bhi egbe.