UHỌNMHỌN-ỌTA NỌNZI 43
Ẹwanlẹn Ọsaje So Dagbare
“Ẹwanlẹn ọsaje so dagbare bhi ughe. Ọ wo manman ha si urulu okhun rẹ so dagbare bhi ije kẹkẹ bhi ogbakha.”—PROV. 1:20.
ILLO 88 Rẹ Mẹn Lẹn Uwedẹ Nọnsẹ
EBI MHAN DA LUẸ *
1. Be ẹbho ne bunbun rẹ lu emhin yẹ ẹlẹnan sade a tẹmhọn Osẹnobulua man ele? (Proverbs 1:20, 21)
BHI agbaẹbho ne bunbun, mhan kẹ wo daghe ibhio mhan mundia bhi eji eria ne bunbun da gbera. Ele ki ha ne ebe nesẹmhan nin ẹbho tie. Ele ikhekhe ẹlo a bhi uhọnmhọn beji ele rẹ lu ọnan. Uwẹ be sẹ ka lu iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua nọn sẹ inian khẹ? Ahamiẹn iriọ nọn, iriọ a ha da miẹn ọnan re uwẹ ria ẹmhọn nọn ribhi ebe ọsi Proverbs nọn tẹmhọn ẹwanlẹn nọn so dagbare bhi ogbakha beji ẹbho ha da sabọ họn ibhude nọnsọle. (Tie Proverbs 1:20, 21.) Ẹwanlẹn ọsaje ribhi Baibo bi ebe nesẹmhan—ẹwanlẹn ọsi Jehova. Ọne ẹwanlẹn nan ọkhẹke nin ẹbho ha mhọn beji ele ha da sabọ miẹn iẹnlẹn ighegheghe. Ọ manman ti mhan bhọ sade ọria re ọkpa bhi ebe nesẹmhan. Ọkpakinọn, ọ iyi ọrebhe ọ yẹẹ rẹ re. Ọ iti ẹbho eso bhọ rẹ luẹ ebi Baibo tale. Sẹyẹ, ẹbho eso ki ha jiẹ mhan. Ele riale ghe Baibo ida sabọ rẹkpa mhan ranmhude ọ bue nọn dagbare. Ele yẹ riale ghe, ẹbho ne re obọ rẹkhan adia ne ribhi Baibo imhọn itohan da ẹbho, yẹ riale ele mhẹn gbera ẹbho nekẹle. Ọrẹyiriọ, Jehova yẹ wo ha man ẹbho rebhe ẹwanlẹn nọnsọle. Uwedẹ nela?
2. Ji mhan ha da sabọ miẹn ẹwanlẹn ọsaje ẹlẹnan? Be ẹbho ne bunbun zẹ rẹ lu?
2 Baibo hi uwedẹ ọkpa nin Jehova rẹ man ẹbho ẹwanlẹn ọsaje. Ẹbho ne bunbun wo mhọn ọne ebe nan. Ebe nesẹmhan ne gbotọ Baibo fanọn an kii? Ranmhude urẹkpa nọnsi Jehova, ebe nesẹmhan wo dagbare bhi urolo ne bun gbera 1,000 nian. Mhan wo khuẹnmhẹn ọlẹn bhi uwedẹ nin ọle rẹ ha rẹkpa mhan. Ẹbho ne tie ọle, ne yẹ re obọ rẹkhan ebi ele tiele dẹ miẹn elele. Ọrẹyiriọ, ẹbho ne bunbun zẹ nin ele hẹi ka Jehova ehọ. Ahamiẹn emhin ribhọ nin ele ha zẹ rẹ lu bhi iẹnlẹn, ele ki zẹ nin ele rẹ mun udu nyan egbe ele, la dọ guanọ ibhude bhi obọ eria. Ele sabọ bhọ rẹ ha re ẹlo gbe mhan an ranmhude mhan re obọ rẹkhan ebi Baibo tale. Ọne uhọnmhọn-ọta nan dẹ zilo nyan ebezẹle nin ẹbho da re inian lu emhin. Bha ji mhan ka zilo nyan ebi mhan ha lu, nin mhan da sabọ miẹn ẹwanlẹn bhi obọ Jehova.
ILẸNMHIN NỌNSI JEHOVA RE ẸWANLẸN NIN MHAN
3. Be ọkhẹke nin mhan lu nin mhan da ha mhọn ẹwanlẹn ọsaje?
3 Ẹwanlẹn dẹ sabọ mundia nin, nin mhan rẹ noo ebi mhan lẹn rẹ zẹ emhin ne mhẹn rẹ lu. Ọkpakinọn, ẹwanlẹn ọsaje gbera ọnan. Baibo yọle: “Nan rẹ mun ofẹn Jehova hi umunhẹn ọsi ẹwanlẹn. Sẹyẹ, nan rẹ lẹn Ọnọn Khia Nẹ hi nan rẹ lẹn otọ emhin.” (Prov. 9:10) Bhiriọ, ahamiẹn emhin kpataki ribhọ nin mhan ha zẹ rẹ lu, ọkhẹke nin mhan dọ guanọ ebi Jehova ghe ọle yẹ. Mhan dẹ sabọ lu iriọ sade mhan tie Baibo bi ebe nesẹmhan. Mhan ha lu iriọ, mhan ki ha re ẹwanlẹn ọsaje man.—Prov. 2:5-7.
4. Bezẹle nin Jehova ọkpa da yi ọnọn ha sabọ re ẹwanlẹn ọsaje nin mhan?
4 Jehova ọkpa ha sabọ re ẹwanlẹn ọsaje nin mhan. (Rom. 16:27) Bezẹle nin mhan da ta iriọ? Ọhẹnhẹn, Jehova hi Aman nọn man emhin. Bhiriọ, ọle lẹn emhin rebhe rẹji emhin nin ọle manlẹn. (Ps. 104:24) Ọzeva, emhin rebhe nin Jehova lu rẹman ghe, ọle mhọn ẹwan. (Rom. 11:33) Ọzea, ẹbho ne re obọ rẹkhan adia nesi Jehova miẹn elele. (Prov. 2:10-12) Ahamiẹn mhan guanọ nin mhan ha mhọn ẹwanlẹn ọsaje, ọkhẹke nin mhan rẹọbhi ene emhin nan, yẹ ji ele ha rẹso emhin nin mhan zẹ rẹ lu, bi uwedẹ nin mhan rẹ lu emhin.
5. Be nabhọre sade ẹbho bha rẹọbhọ ghe, obọ Jehova ọkpa ẹwanlẹn ọsaje ha na vae?
5 Ẹbho ne bunbun nin mhan miẹn bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua rẹọbhọ ghe, a wo man emhin ne nẹga mhan nọnsẹn; sokpan, ele yọle ghe, Aman iribhọ nọn man emhin. Ẹbho ebhebhe yẹ rẹọbhọ ghe Osẹnobulua ribhọ, sokpan ele ghe emhin ne ribhi Baibo bii emhin ne ida sabọ rẹkpa mhan, yẹ lu ebe ghọn ele. Be ki na bhi ọnan re? Ọne agbọn nan be mhẹn ranmhude nin ẹbho rẹ mun udu nyan ẹwan nọnsele, nin ele rẹ mun udu nyan ẹwanlẹn nọnsi Osẹnobulua? Ele be mhọn eghọnghọn ọsaje la iruduba rẹji ẹghe odalo? Emhin nin mhan daghe ne nẹga mhan re imhan rẹọbhọ ọne ẹmhọanta nan: “Ẹwanlẹn iribhọ, la ilẹn-otọ-emhin, la adia nọn ne iJehova suan.” (Prov. 21:30) Ọnan dẹ re imhan ha taman Jehova nin ọle re ẹwanlẹn ọsaje nin mhan. Ọ ba bhi egbe a ghe, ẹbho ne bunbun ilu iriọ. Bezẹle?
EBEZẸLE NIN ẸBHO IDA MIẸN ẸWANLẸN ỌSAJE ỌBHI EGBE
6. Beji Proverbs 1:22-25 rẹman, ẹbho nela iguanọ nin ele re ehọ ọbhi ọta ẹwanlẹn nọnsi Jehova?
6 Ẹbho ne bunbun ire ehọ ọbhọ sade ẹwanlẹn ọsaje “so dagbare bhi ughe.” Beji Baibo rẹman, usun ẹbho ea ribhọ ne bha ka miẹn ẹwanlẹn ọbhi egbe. Ene ẹbho nan hi, ẹbho ne iwanlan, ẹbho ne zuọzuọ ẹbho, bi ene uhuki. (Tie Proverbs 1:22-25.) Bha ji mhan fẹ ebezẹle nin ene ẹbho nan ida miẹn ẹwanlẹn nọnsi Osẹnobulua ọbhi egbe, bi ebi mhan ha lu nin mhan hẹi diabe ele.
7. Bezẹle nin ẹbho eso da zẹ rẹ ha yi eria ne iwanlan?
7 Ẹbho ne iwanlan hi, ẹbho ne rẹọbhọ emhin rebhe nin ele họn, bi nan yẹ kẹ sabọ hiẹ. (Prov. 14:15) Mhan kẹ wo miẹn ẹbho ne sẹ inian bhi inẹbho. Bhi ọsi ijiẹmhin, ria ẹmhọn ẹbho ne bunbun nin ene mun ọkalo bhi otuẹ, la ekhẹn ahinmhin-ibo wo ha hiẹ. Ọ wo manman han eso bhi ẹwẹ ele ilo sade ele dọ lẹn sẹbhọ ghe, ene sun ele nan wo ha bha ohoghe man ele. Ọkpakinọn, ẹbho nan tẹmhọnlẹn bhi Proverbs 1:22 da zẹ nin ele rẹ ha yi ẹbho ne iwanlan, ranmhude ele ho nin ele dia iriọ. (Jer. 5:31) Ebe ghọn ele ele guanọ nin ele ha lu. Sẹyẹ, ele iguanọ nin ele luẹ ebi Baibo tale, la re obọ rẹkhan uhi ne ribhọ. Ẹbho ne bunbun diabe okhuo ọkpa nọn ribhi Quebec bhi Canada nọn wo manman yo otuẹ nọn taman obhio mhan ọkpa yọle: “Ahamiẹn ifada nọnsẹmhan hiẹ mhan, ọle Osẹnobulua ha mun mhọn, ọ iyi mhan.” Mhan iguanọ nin mhan diabe ẹbho ne wo taan ẹlo a nan ha hiẹ ele!—Prov. 1:32; 27:12.
8. Be ha rẹkpa mhan rẹ sabọ ha yi ẹbho ne wanlan?
8 Baibo yọle nin mhan hẹi ha yi eria ne iwanlan. Sokpan, nin mhan “manman wanre bhi ilẹn-otọ-emhin [nọnsẹmhan].” (1 Cor. 14:20) Mhan dẹ sabọ ha yi ẹbho ne wanlan sade mhan re obọ rẹkhan adia ne ribhi Baibo bhi iẹnlẹn nọnsẹmhan. Mhan ha lu iriọ, mhan ki daghe ebi Baibo ha rẹ rẹkpa mhan rẹban emhin ne ha si okhẹnan ji mhan, yẹ ha zẹ emhin ne mhẹn rẹ lu. Ọkhẹke nin mhan fẹ ebi mhan sẹ rẹ ha lu re alo bhi ọne uwedẹ nan ghe. Bhi ọsi ijiẹmhin, ahamiẹn uwẹ luẹ Baibo yẹ yo ikolo oga, sokpan uwẹ bha sẹ re egbe guẹ nin Jehova yẹ mianmẹn, ọkhẹke nin uwẹ ria ẹmhọn ebi uwẹ ha lu, nin uwẹ da sabọ lu iriọ. Ahamiẹn uwẹ mianmẹn fo, uwẹ be ha lu re alo bhi uwedẹ nin uwẹ rẹ tẹmhọn Osẹnobulua yẹ rẹ man emhin? Emhin nin uwẹ zẹ rẹ lu be rẹman ghe, uwẹ re obọ rẹkhan ebi uwẹ luẹ bhi Baibo? Uwẹ be ne ẹbho lu emhin beji Jesu ha rẹ nin ele lu emhin? Ahamiẹn mhan daghe eji mhan ha da lu re alo, bha ji mhan ria eria nyan adia nesi Jehova ne ‘rẹkpa ọnọn bha lẹn eji a ye wanlẹn.’—Ps. 19:7.
9. Be ẹbho ne zuọzuọ ẹbho rẹ rẹman yẹ ghe, ele bha ka miẹn ọta ẹwanlẹn ọbhi egbe?
9 Ẹbho ne zuọzuọ ẹbho hi usun nọnzi eva ne ika miẹn ọta ẹwanlẹn nọnsi Osẹnobulua ọbhi egbe. Ẹgheso, mhan miẹn ẹbho ne sẹ inian bhi inẹbho. Ọ yẹẹ ele rẹ ha jiẹ ẹbho. (Ps. 123:4) Baibo ka tale ghe, bhi ẹghe ọkike ọsi ọne agbọn nan, ẹbho ne bunbun ne zuọzuọ ẹbho dẹ ha ribhọ. (2 Pet. 3:3, 4) Beji oruan nesi Lọti lu, ẹbho eso ẹlẹnan ire ehọ ọbhi ebi Osẹnobulua taman ele. (Gen. 19:14) Ene bunbun bhi ẹwẹ ele ki ha jiẹ ẹbho ne re obọ rẹkhan uhi ne ribhi Baibo. Ele lu ọnan ranmhude ele ho nin ele lu rẹkhan ebe imhẹn nin egbe ele guanọ. (Jude 7, 17, 18) Uwedẹ nin Baibo rẹ tẹmhọn ene ẹbho nan ne zuọzuọ ẹbho wo diẹn mun uwedẹ nin ẹbho ne de sibhi oga re, bi ẹbho ne fikeke gbe Jehova rẹ lu emhin.
10. Beji Psalm 1:1 rẹman, be ha rẹkpa mhan nin mhan hẹi dọ kiẹn eria ne zuọzuọ ẹbho?
10 Be imhan ha lu beji a ha da miẹn ghe mhan bha dọ kiẹn eria ne zuọzuọ ẹbho? Emhin ọkpa nin mhan ha lu hi, mhan ida deba ẹbho ne zaka-zunyọn bhi emhin rebhe ha muobọ. (Tie Psalm 1:1.) Ọnan rẹman ghe, mhan ida ha kaehọ la tie emhin soso nọn na obọ ẹbho ne de sibhi oga re vae. Ọkhẹke nin mhan mhọn ẹwan nin mhan hẹi dọ munhẹn ha zaka-zunyọn bhi emhin rebhe, yẹ ha mhọn edandan da Jehova, bi adia nin ọle na obọ agbotu nọnsọle re nin mhan. Nin mhan da sabọ rẹban emhin nọn sẹ inian, ọkhẹke nin mhan nọọn egbe mhan ene inọnta nan: ‘Ẹghe rebhe mẹn be rẹ zaka-zunyọn sade agbotu taman mhan uwedẹ nin mhan ha rẹ lu emhin, la gbotọ emhin fanọn an man mhan? Eji ibhio mhan ne mun ọkalo bhi oga ida lu nọnsẹn ọkpa mẹn be guanọ?’ Ahamiẹn mhan re ẹjẹje rẹban ene emhin nan, ẹmhọn mhan ki ha ti Jehova bhọ.—Prov. 3:34, 35.
11. Be ene uhuki rẹ ghe adia nesi Jehova yẹ?
11 Ene uhuki hi usun ẹbho nọnzi ea ne bha ka miẹn ọta ẹwanlẹn ọbhi egbe. Uhuki ele khin ranmhude nin ele bha rẹ ka re obọ rẹkhan ọta ẹwanlẹn nọnsi Osẹnobulua. Sokpan, emhin ne gbale bhi ẹlo nọnsele ọkpa ele lu. (Prov. 12:15) Ẹbho ne sẹ inian he Jehova nin ẹwanlẹn na obọ ọle vae. (Ps. 53:1) Ele kẹ wo re unun riia mhan an sade mhan miẹn ele bhi inẹbho ranmhude nin mhan rẹ ha re obọ rẹkhan adia ne ribhi Baibo. Ọkpakinọn, ele ida sabọ re iẹnlẹn nọn mhẹn nin mhan. Baibo yọle: “Uhuki ida sabọ miẹn ẹwanlẹn ọsaje; ọle imhọn emhin soso nin ọle ha ta bhi igeti ọsi ọne agbaẹbho.” (Prov. 24:7) Uhuki imhọn ọta nọn mhẹn soso nin ọle ha ta. Ọnan zẹle nin Jehova da sekha nin mhan ghe, nin mhan hẹi deba uhuki ha muobọ.—Prov. 14:7.
12. Be ha rẹkpa mhan nin mhan hẹi dọ ha lu emhin bii ene uhuki?
12 Mhan bha diabe ẹbho ne ika re obọ rẹkhan adia nesi Osẹnobulua. Ọkpakinọn, mhan dọnmhegbe nin mhan rẹ ji uwedẹ nin Jehova rẹ ria eria, bi uhi nesọle ha ti mhan bhọ. Mhan dẹ sabọ ziẹn ọne oyẹẹ nan sade mhan ria ẹmhọn elele ne nabhọre sade mhan hẹnmhọn nin Jehova, bi ebe nabhọre sade mhan bha hẹnmhọn nanlẹn. Ria ẹmhọn ọnọghọ kẹkẹ nin ẹbho si ji egbe ele ranmhude nin ele bha rẹ ka re obọ rẹkhan adia nesi Jehova nin ẹwanlẹn ye. Bhiriọ, uwẹ ha ria ẹmhọn ebi iẹnlẹn nọnsẹ rẹ mhẹn an yẹ, ranmhude nin uwẹ rẹ re obọ rẹkhan adia nesi Osẹnobulua.—Ps. 32:8, 10.
13. Jehova be sua mhan bhọ rẹ ha miẹn ọta ẹwanlẹn nọnsọle ọbhi egbe?
13 Ẹbho rebhe dẹ sabọ miẹn ẹwanlẹn bhi obọ Jehova. Ọkpakinọn, ọle isua ọria soso ọbhọ rẹ miẹn ọlẹn ọbhi egbe. Sokpan, ọle da tẹmhọn ebe ha sunu ji ẹbho ne bha ka re obọ rẹkhan ọta ẹwanlẹn nọnsọle. (Prov. 1:29-32) Ẹbho ne bha ka re obọ rẹkhan uhi nesi Jehova dẹ loya nọn ha na bhi emhin nin ele lu re. A ha ki zẹ bue, ele ki miẹn ọbabhegbe yẹ ha loya ranmhude uwedẹ nin ele rẹ nyẹnlẹn. Bhi ọkike ọle, ele ki miẹn ugbekhuelo. Bhi obọ nọnkẹle, a ve nin ẹbho ne re ehọ bhi ọta ẹwanlẹn nọnsi Jehova, yẹ re obọ rẹkhan ọlẹn yọle: “Ọnọn ka mẹn ehọ dẹ ha nyẹnlẹn bhi ogbaga, ofẹn ọkakale ida re ọle ha kpokpo egbe.”—Prov. 1:33.
MHAN MIẸN ELELE BHI ỌTA ẸWANLẸN ỌSAJE
14-15. Be imhan miẹn luẹ bhi Proverbs 4:23?
14 Mhan wo miẹn elele sade mhan re obọ rẹkhan ọta ẹwanlẹn nọnsi Osẹnobulua. Beji mhan sẹ luẹ, Jehova re ọle lẹkhẹ nin mhan rẹ miẹn ọta ẹwanlẹn nọnsọle. Bhi ọsi ijiẹmhin, bhi ebe ọsi Proverbs, Jehova da ne adia nin mhan ne ha sabọ rẹkpa mhan sade mhan re obọ rẹkhan ele. Bha ji mhan zilo nyan enẹn bhi ene adia.
15 Gbega ọkhọle nọnsẹ. Baibo yọle: “Bhi ẹwẹ emhin rebhe nin uwẹ ha gbega, ọkhọle nọnsẹ uwẹ ha gbega nẹ, ranmhude ẹkẹ ọle ẹmhọn iẹnlẹn ye.” (Prov. 4:23) Ria ẹmhọn ebi ọkhẹke nin mhan lu nin mhan rẹ ha gbega udu nọnsẹmhan. Ọkhẹke nin mhan ha le ebale esili, manman ha lu isasa-egbe, yẹ rẹban emhin ne imhẹn nin mhan guẹ. Mhan yẹ lu emhin nọn sẹ inian nin mhan rẹ gbega ọkhọle nọnsẹmhan. Mhan tie Baibo ukpẹdẹ-ukpẹdẹ. Mhan muegbe ikolo oga yẹ yo, yẹ re ewanniẹn ọbhi inọnta bhi enin. Mhan sasa bhi oga beji mhan ha rẹ ha dagbare bhi inẹbho ẹghe rebhe. Sẹyẹ, mhan rẹban emhin ne imhẹn nin mhan guẹ beji mhan ha rẹ ha rẹban emhin ne ha sabọ riia mhan ọkhọle a, bọsi ifinmu nin ẹbho da lu ilọnmhọn oghẹ, bi imọẹ ne imhẹn.
16. Bezẹle nin Proverbs 23:4, 5 ha da sabọ manman rẹkpa mhan ẹlẹnan?
16 Ji emhin nin uwẹ mhọn khọn ẹn. Baibo re ọne ibhude nan nin mhan: “Hẹi ha kpaka egbe nọnsẹ rẹ ha khu ọbhi ẹfe. . . . Uwẹ ha re ẹlo nọnsẹ guanọ ọlẹn, ọ ida yẹ ha ribhi enin, ranmhude, ọ dẹ ji igẹn bọsi oghohọn tin fia ha khian ideghedeghe.” (Prov. 23:4, 5) Emhin nọn lẹkhẹ nọn, nin ẹbho rẹ re ẹlo miẹn igho bi emhin nin ele mhọnlẹn an. Ọrẹyiriọ, ẹbho ne bunbun ne fe, bi ẹbho ne bha fe wo manman ha kpokpo egbe ba ebi ele ha rẹ ha khuan igho yẹ. Ọnan zẹle nin ele da kẹ wo lu emhin nọn ha riia elin nọnsele a, ikolu nin ele bi ẹbho ko mhọnlẹn, yẹ bhọ si okhẹnan ji egbe ele. (Prov. 28:20; 1 Tim. 6:9, 10) Bhi obọ nọnkẹle, ẹwanlẹn rẹkpa mhan nin mhan hẹi manman ha kpokpo egbe ba ẹmhọn igho. Ọnan dẹ rẹkpa mhan nin mhan hẹi ha mhọn ẹlobhọ, ji ebi mhan mhọn ghọn mhan, yẹ ha ghọnghọn.—Eccl. 7:12.
17. Beji a sounun ọlẹn bhi Proverbs 12:18, be imhan ha rẹ sabọ ha mhọn “olanmhẹn ọsi ọria nọn wanlan” yẹ?
17 Ha ria eria fo ọkuẹsẹ uwẹ talọ. Ahamiẹn mhan bha mhọn ẹwanlẹn, mhan dẹ sabọ re ọta nin mhan ta rẹ si udede ikuan-egbe re. Baibo yọle: “Ọta nan bha ria eria nyan fo ọkuẹsẹ a tale, inian ọ diabe ukpọghale nan di ọria bhi egbe. Sokpan, olanmhẹn ọsi ọria nọn wanlan re egbe danlan.” (Prov. 12:18) Mhan rẹkpa nin ọfure ha ribhọ sade mhan bha dọ ha ta eji ẹbho ida lu nọnsẹn khian. (Prov. 20:19) Ahamiẹn mhan guanọ nin ọta nin mhan ta ha re ikoudure nin ẹbho, ọ iyi nọn rẹ si ikuan-egbe ji ele, ọkhẹke nin mhan ha tie Baibo ẹghe-ẹghe yẹ ria eria nyan ọlẹn. (Luke 6:45) Ahamiẹn mhan ria eria nyan ebi mhan tie bhi Baibo, mhan ki sabọ ha ta ọta ne ha re ikoudure nin ẹbho.—Prov. 18:4.
18. Ahamiẹn mhan re obọ rẹkhan adia nọn ribhi Proverbs 24:6, be ọ ha rẹ rẹkpa mhan rẹ ha lu nọnsẹn bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua yẹ?
18 Ha re obọ rẹkhan adia nin agbotu re nin mhan. Baibo re ọne ibhude nan nin mhan nọn ha sabọ rẹkpa mhan nọn yọle: “Noo adia nin ẹwanlẹn ye rẹ mun okhọn hẹn. Sẹyẹ, uwẹ dẹ khọn miotọ sade ẹbho ne bunbun re adia nin uwẹ.” (Prov. 24:6) Be ọne adia nọn ribhi ọne ulọnlẹn nan ha rẹ rẹkpa mhan rẹ sabọ ha tẹmhọn Osẹnobulua, yẹ man emhin nọnsẹn yẹ? Nin mhan rẹ ha tẹmhọn Osẹnobulua yẹ man emhin bhi uwedẹ nin mhan riale ọ mhẹn nẹ, ọkhẹke nin mhan re obọ rẹkhan uwedẹ nan yọle nin mhan rẹ ha lu ọle. Mhan họn ọta ẹwanlẹn ne ha sabọ rẹkpa mhan bhi ikolo oga nesẹmhan—eji mhan da luẹ emhin bhi obọ ibhio mhan ne sabọ re Baibo rẹ re ọta man nọnsẹn. Yẹ rẹ deba ọnin, agbotu nọnsi Jehova ne ebe bi vidio dagbare ne ha sabọ rẹkpa ẹbho rẹ lẹn otọ Baibo nọnsẹn. Uwẹ be noo ene emhin nan nọnsẹn?
19. Ẹlo nela uwẹ rẹ ghe ibhude nin Jehova re nin mhan? (Proverbs 3:13-18)
19 Tie Proverbs 3:13-18. Ibhude ne ha sabọ rẹkpa mhan ne ribhi Baibo wo manman ti mhan bhọ. Be iẹnlẹn nọnsẹmhan ha rẹ dia yẹ sade a bha ne ene ibhude nan nin mhan? Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, mhan zilo nyan ibhude eso ne ha sabọ rẹkpa mhan bhi ebe ọsi Proverbs. Bhi ọsi ẹmhọanta, ibhude ne ha sabọ rẹkpa mhan ne na obọ Jehova vae wo vuọn Baibo. Ọkhẹke nin mhan ha re obọ rẹkhan ọta ẹwanlẹn ne na obọ Jehova vae. Ẹbho ne bunbun ire ehọ ọbhi ọta ẹwanlẹn nọnsi Osẹnobulua. Sokpan, mhan rẹọbhọ ghe, “eghọnghọn hi ọsi eria ne fi obọ mun [ẹwanlẹn] nọnsẹn.”
ILLO 36 Bha Ji Mhan Gbega Ọkhọle Mhan
^ Ẹwanlẹn nin Jehova re nin ọria mhẹn gbera emhin nọn hi ki rẹ khin nin ọne agbọn nan ha re nin ọria. Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, mhan dẹ zilo nyan ọta nin ebe ọsi Proverbs noolo. Ọne ọta hi, ẹwanlẹn nọn so dagbare bhi ughe. Mhan dẹ zilo nyan ebi mhan ha rẹ miẹn ẹwanlẹn ọsaje yẹ, ebezẹle nin ẹbho ida ka re ehọ ọbhi ọta ẹwanlẹn nọnsi Jehova, bi elele nin mhan miẹn sade mhan re ehọ ọbhọ.