1922—Ikpe Iyisẹn Ne Gbera
“OSẸNOBULUA . . . noo Jesu Kristi . . . rẹkpa mhan khọn miotọ.” (1 Cor. 15:57) Ene ọta nan ne mun uhọnmhọn-ọta ọsi ukpe 1922 mhọn da rẹkpa ekhẹn Bible Student rẹ lẹn ghe, Jehova dẹ re ihaosa nin ele nin ele rẹ sun rẹkhan ọlẹn. Jehova da wo gene nan erọnmhọn nin ele bhi ọne ukpe nin. Ọle da rẹkpa ele rẹ sabọ ha printi ebe nesẹmhan yẹ sun ele kugbe, yẹ ha noo iredio rẹ tẹmhọn Agbejele. Sẹyẹ, a ki zẹ khian bhi ukpe 1922, ọ da wo yẹ khia bhi ẹlo a ghe Jehova wo ha nan erọnmhọn nin ẹbho nesọle. Ene ekhẹn Bible Student da sabọ sikoko do usikoko kpataki bhi Cedar Point Ohio, U.S.A. Emhin nọn sunu bhi ọne usikoko nin wo rẹso iwẹnna nan lu bhi agbotu nọnsi Jehova rẹ na ẹghe nin rẹ sẹbhi ẹlẹnan.
“EMHANMHAN NỌN RE ELE HA GHỌNGHỌN”
Beji ibhio mhan ne bunbun ki rẹ ha tẹmhọn Osẹnobulua, ele da ha guanọ nan ha ne ebe ne bunbun nin ele rẹ ha tẹmhọn Osẹnobulua. Ibhio mhan ne wẹnna bhi Bẹtẹ nọn ribhi Brooklyn ha printi magazine nesẹmhan. Sokpan, ele da yẹ ha noo kọmpini ne printi ebe rẹ printi ebe nesẹmhan ne mhọn ikeke ne zeze. Bhi uki ne bunbun, ebe nin ọne kọmpini ha printi bha yẹ ha sẹ nin mhan ha noo bhi inẹbho. Bhiriọ, obhio mhan nin Rutherford da nọọn Robert Martin nọn ha yi ọnọn gbẹloghe eji mhan da printi ebe si mhan dẹ sabọ tobọmhan ha printi ebe.
Obhio mhan nin Martin da yọle ghe, ọne emhanmhan nan da wo re ele ha ghọnghọn ranmhude mhan dẹ ha mhọn eji mhan ha da ha printi ebe nesẹmhan ne mhọn ikeke ne zeze. Ene ibhio mhan da dọ guanọ ejianlẹn ọkpa bhi 18 Concord Street bhi Brooklyn ha noo fo, yẹ ne emhin ọbhọ rẹ ha wẹnna.
Ọ iyi ọrebhe ọne emhanmhan nan ti ọle bhọ. Prẹsidẹnt ọsi ọne Kọmpini nin mhan da rẹ ha printi ebe nesẹmhan da rẹnẹ sẹbhi eji mhan wo la tuje a nin mhan ha da ha printi ebe nesẹmhan. Ọle da yọle: “Bha wo mhọn emhin ne mhẹn an nan rẹ printi ebe. Ọkpakinọn, ọria soso bhi ẹwẹ bha bha guẹ ebi a rẹ noo ọle yẹ. Bhi uki ehan, bha dẹ tobọbha riia ene machine nan rebhe a.”
Obhio mhan nin Martin da yọle ghe, “ọ da diabe ẹmhọanta ọle ta. Ọkpakinọn, mhan da lẹn sẹbhọ ghe, Jehova dẹ rẹkpa mhan. Ọle da wo gene rẹkpa mhan.” Ẹmhọanta obhio mhan nin Martin tale. Ọ bha sẹ bue gbe, mhan da sabọ ha noo ene machine nan la dẹ nan, rẹ printi ebe ne bun sẹbhi 2,000 bhi ukpẹdẹ.
MHAN DA HA NOO IREDIO RẸ TẸMHỌN OSẸNOBULUA MAN ẸBHO NE BUNBUN
Rẹ deba ebe eso nin mhan ha printi, mhan da yẹ munhẹn ha noo iredio rẹ tẹmhọn Osẹnobulua. Bhi ọsodanmhẹn bhi ẹdẹ Sọnde bhi Fẹbuare 26, 1922, obhio mhan nin Rutherford da talọ bhi ọne iredio bhi ọsi ọhẹnhẹn. Ọle da re ọta man nọn yọle, “Ẹbho Ne Bunbun Ne Nyẹnlẹn Ẹlẹnan Ida Yu Hiehie” (Millions
Now Living Will Never Die) bhi iredio ọkpa bhi Los Angeles, California, U.S.A.Ẹbho ne bun sẹbhi 25,000 kaehọ ọne ọta. Eso bhi ẹwẹ ele da gbẹn ilẹta rẹ khuẹnmhẹn obhio mhan nin Rutherford bhi ọne ọta nin ọle rẹman. Willard Ashford nọn nyẹnlẹn bhi Santa Ana, California, da gbẹn ọkpa bhi ene ilẹta nan. Ọle da khuẹnmhẹn obhio mhan nin Rutherford bhi uwedẹ nin ọle rẹ re ọne ọta man. Ọle da yọle: “Itue ea ha khọnmhọn bhi uwa nọnsẹmhẹn ne bha sabọ sibhi uwa re. Bhiriọ, imhan irẹ sabọ vae dọ kaehọ ọta nọnsẹ, aharẹmiẹn uwa nọn sikẹ mhan uwẹ da ha re ọle man.”
A da yẹ wo re ọta kẹkẹ man bhi ọne iredio bhi uzana ne rẹkhan ọlẹn. Beji ọne ukpe 1922 ki sotọ, Watch Tower da yọle ghe, “ẹbho ne bun sẹbhi 300,000 kaehọ ene ọta nan rẹman bhi redio.”
Ranmhude uwedẹ nin ẹbho rẹ ha gbẹn ilẹta re rẹ khuẹnmhẹn ene ekhẹn Bible Student, ele da zẹ nin ele rẹ ha mhọn iredio nan da re ọta man bhi Staten Island, nọn bha manman ree bhi Bẹtẹ nọn ribhi Brooklyn. Bhi ikpe ne rẹkhan ọne ukpe nin, ene ekhẹn Bible Student dẹ noo ọne iredio nan, WBBR rẹ tẹmhọn Agbejele man ẹbho ne bunbun bhi eje kẹkẹ.
“ADV”
Watch Tower ọsi Jun 15, 1922, da yọle ghe, a dẹ do usikoko nọn nẹ bhi Cedar Point, Ohio, rẹ na bhi Sẹtẹmba 5 rẹ sẹbhi 13, bhi ukpe 1922. Ene ekhẹn Bible Student da wo manman ha ghọnghọn ẹghe nin ele rẹ vae bhi Cedar Point.
Bhi ọta ọhẹnhẹn nin obhio mhan nin Rutherford rẹman, ọle da taman ẹbho ne vae yọle: “Mẹn wo rẹọbhọ ghe, Ebeanlẹn mhan dẹ . . . nan erọnmhọn bhi ọne usikoko nan, yẹ lu ọle nin mhan manman tẹmhọn Osẹnobulua gbera ọnikhẹ bhi ọne otọ nan.” Ene ibhio mhan ne re ọta man bhi ọne usikoko nin da wo ha taman ibhio mhan nin ele dọ ha tẹmhọn Osẹnobulua.
Bhi ẹdẹ Fraide Sẹtẹmba 8, ebe sẹbhi itue 8,000 da sikoko bhi eji mhan ha da do ọne usikoko, wo re ọhubhudu ha khẹ nin ele kaehọ ọta ọsi obhio mhan nin Rutherford. Ele da ha mhọn ọlẹn bhi ọkhọle ghe, ọle dẹ re ebi a re “ADV” ta, nọn ribhi ebe nan rẹ tie ele. Ẹghe nin ele rẹ dotua, ene bunbun bhi ẹwẹ ele da daghe udede emhin nan gbẹn emhin ọi nan khili bhi eji a da ha re ọta man. Obhio mhan nin Arthur Claus nọn na bhi Tulsa, Oklahoma, U.S.A. a khian ọne usikoko da guanọ eji ọle ha da
dotua beji ọle ha da họn ebi a ta nọnsẹn, ranmhude ebi a rẹ talọ nọn khue dagbare iribhọ ẹghenin.“Mhan da wo gbehọkotọ ha kaehọ ọta nin ọle ha rẹman”
Obhio mhan nọn sun ọne usikoko da yọle ghe, a ida ji ọria soso nọn bha kẹ vae da na ọbhi ẹkẹ eji a da ha do ọne usikoko, beji a ha da miẹn ghe, a bha dọ ha gbe ọta ọbhi obhio mhan nin Rutherford bhi unun sade ọle re ọta man. Ọ ki ha ribhi 9:30 a.m., obhio mhan nin Rutherford da munhẹn ha ta ene ọta nan nin Jesu tale bhi Matthew 4:17 nọn yọle ghe, Agbejele nọn ribhi okhun sotọ. Ọle ki ha zilo nyan ebi ẹbho ha rẹ hẹnmhọn ọne Agbejele nan yẹ, ọle da yọle: “Jesu tobọle da yọle ghe, bhi ẹghe nin ọle ha rẹ vae, ọle dẹ si ẹbho nesọle koko, ẹghe nin ọle ha rẹ si ẹbho ne re ẹkẹ-ata ha ga Osẹnobulua koko.”
Obhio mhan nin Claus nọn dotua bhi ẹkẹ eji a da ha re ọne ọta man da ye ebe sunu re. Ọle da yọle: “Mhan da wo gbehọkotọ ha kaehọ ọta nin ọle ha rẹman.” Sokpan, Claus da wo re osukpa ha khọnmhọn. Bhiriọ, ọle da sibhi ẹkẹ eji a da ha do ọne usikoko re. Ọle da kpanọ sibhi enin re arẹmiẹn ọle bha ho nin ọle lu iriọ, ranmhude, ọle lẹnmhin ghe, a ida yẹ ji ọle da fikie vae sade obhio mhan nin Rutherford re ọta man.
Ihuẹnlo eso ki gbera, egbe da fẹkẹ ha fu ọle re. Ọle da yọle ghe, beji ọle ki ha khian diọbhi ẹkẹ eji a da ha do ọne usikoko, ọle da họn ghe ẹbho wo ha gbabọ. Ọnan da wo re ọle manman ha ghọnghọn. Ọle da yọle ghe, aharẹmiẹn okhun uwa ọle ha hẹn beji ọle ha da sabọ họn ọne ọta nọn mhẹn an nan rẹman, ọle dẹ lu ọle. Obhio mhan nin Claus nọn ribhi ikpe 23 ẹghenin, da guanọ ebi ọle ha rẹ hẹn ọne okhun uwa. Ọle da sabọ dọ ha daghe ẹkẹ eji a da ha do ọne usikoko nọnsẹn. Ọle da yọle: “Mẹn da sabọ ha họn ọta nan ha rẹman nọnsẹn.”
Ọkpakinọn, ọ iyi Arthur ọkpa ha ribhi enin. Eso bhi imọẹ ọlẹn yẹ ha ribhi ọne okhun uwa. Ọkpa bhi ẹwẹ ele natiọle Frank Johnson da bu ọle dọ nọọn ọlẹn yọle: “Uwẹ be mhọn obhi ọghale nan re ọbhi ẹkpa?”
Arthur da yọle: “Ehe, mẹn mhọn.”
Frank da yọle: “Uwẹ Osẹnobulua noo rẹ wanniẹn erọnmhọn nọnsẹmhan. Uwẹ be daghe ọne udede * ha ta. Ẹghe nin ọle ha rẹ yọle ghe, ‘ibha dẹ wewe ọle, wewe ọle,’ uwẹ ha hian ene ikpiri enẹn nan ne mun ọlẹn mhọnlẹn an.”
emhin nan khili nan gbẹn emhin ọi? A diẹn ọlẹn mun ene ise nan. Gbehọkotọ re ehọ ọbhi ebi ọne ỌbhohiẹnBhiriọ, Arthur da re ọghale mhọn bhi obọ yẹ deba imọẹ ọlẹn ha khẹ ẹghe nin obhio mhan nin Rutherford ha rẹ ta ene ọta nọn ha re ọle hian ene ikpiri a, ne mun ọne emhin mhọn nan gbẹn emhin ọi. Ọ bha sẹ bue egbe, obhio mhan nin Rutherford da sẹ eje manman lu uhọnmhọn emhin nẹ bhi ọta nọnsọle. Obhio mhan nin Rutherford da wo manman ha ghọnghọn yẹ mhọn ọyaya. Bhiriọ, iriọ a ha da miẹn ọle wo re so dagbare ẹghe nin ọle rẹ yọle: “Bha sun rẹkhan Ebeanlẹn mhan yẹ re ọkhọle rebhe ha sọsali nanlẹn. Bha hẹi zobọ bhi ẹsọn nin bha miẹn ọkuẹsẹ ẹghe nan ha rẹ fuẹn oga ohoghe rebhe a sẹsẹsẹ. Bha tẹmhọn Agbejele na bhi ọne uke otọ nan rebhe. Ọkhẹke nin ẹbho bhi ọne agbọn nan lẹn ghe, Jehova hi Osẹnobulua, sẹyẹ Jesu Kristi hi Ojie nọn nẹ ojie, bi Ebeanlẹn nọn nẹ ebeanlẹn. Ẹghe kpataki wo khọnan. Bha ghe, ọne Ojie munhẹn ha gbẹloghe! Bha mhọn ọne isẹhoa nin bha rẹ ta ọnan man ọrebhe. Bhiriọ, bha wewe ọle, wewe ọle, wewe ọle, ọne Ojie bi Agbejele nọnsọle!”
Arthur da yọle ghe, ọle bi ibhio mhan nekẹle da hian ene ikpiri a. Bhiriọ, ọne emhin nan gbẹn emhin ọi nan khili da fẹkẹ taanlan dere otọ. Ebi a gbẹn ọbhi ọne emhin nan taanlan an nan da re ebi a re ene ikpọta “ADV” ta. Ebi a gbẹn ọbhọ hi: “Bha wewe ẹmhọn ọne Ojie bi ọne Agbejele.”
IWẸNNA KPATAKI
Ọne usikoko nan do bhi Cedar Point da rẹkpa ene ibhio mhan rẹ manman denọ ẹlo ọbhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua. Ene mhọn ọne ọkhọle nin ele rẹ lu iriọ da wo ha ghọnghọn nin ele rẹ deba ha tẹmhọn Osẹnobulua. Obhio mhan nọn lu iwẹnna ọkanẹfan bhi Oklahoma, U.S.A. da yọle ghe, “Mhan da dọ tẹmhọn Osẹnobulua bhi agọ nin ẹbho ne bunbun da wẹnna bhi eji a da tọnọ udo bi emhin kẹkẹ ne manman ghan bhi otọ. Ibhioguele ele yẹ khin.” Ọle da yọle ghe, bhi ẹghe ne bunbun, ahamiẹn ẹbho họn ẹmhọn uhọnmhunje nọn ribhi ebe nọnsẹmhan natiọle Golden Age, “ele ki wo gbe eviẹ a.” Ọle da yọle, “Ọ wo manman re imhan ghọnghọn ghe mhan sabọ ko ele udu re.”
Ene ekhẹn Bible Student da lẹn sẹbhọ ghe, ene ọta nin Jesu tale bhi Luke 10:2 wo manman lu uhọnmhọn emhin. Enin yọle: “Emhin nan ha khuan manman bun, sokpan ene ha lu ọne iwẹnna bha bun.” Beji ọne ukpe nin ki sotọ, ele da wo kie manman ha mhọn ọne ọhubhudu nin ele rẹ wewe ẹmhọn Agbejele na bhi ọne otọ agbọn nan rebhe gbera ọnikhẹ.
^ A da ha tie obhio mhan nin Rutherford “Ọbhohiẹn” ẹgheso, ranmhude, ọle ka re ẹghe eso wẹnna bọsi ọbhohiẹn bhi Missouri, U.S.A.