1. Be a re “emhin oriọn” nọnsẹmhan ta? Be ọ ha rẹ sabọ re imhan ha ghọnghọn yẹ?

 EGHỌNGHỌN ọsaje iyi nin ọria rẹ gheghe ghọnghọn bhi obhi ẹghe khere. Ọria dẹ sabọ ha mhọn eghọnghọn ọsaje rẹ na bhi ẹdagbọn iẹnlẹn nọnsọle. Be ọnan ha rẹ sabọ sunu yẹ? Jesu da re ọnan man bhi ọta ogbakha nin ọle ta bhi uke oke. Ọle da yọle: “Eghọnghọn hi ọsi ẹbho ne lẹn ghe ọkhẹke nin ele khu ọbhi emhin oriọn.” (Matt. 5:3) Jesu lẹnmhin ghe, a man eria bhi uwedẹ nin ele rẹ ha mhọn ọne ọkhọle nin ele rẹ luẹ ẹmhọn Jehova nin Aman nọn man ele, yẹ ha ga ọle. Ọnan hi “emhin oriọn” nọnsẹmhan. Sẹyẹ, ranmhude “Osẹnobulua ọsi eghọnghọn” Jehova khin, ẹbho ne ga ọle dẹ yẹ sabọ ha ghọnghọn.—1 Tim. 1:11.

2-3. (a) Beji Jesu tale, ẹbho ebhebhe nela ha sabọ ha ghọnghọn? (b) Be imhan ha zilo nyan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan? Bezẹle nọn da khẹke nin mhan lu iriọ?

² Ahamiẹn mhan imhọn ọnọghọ soso bhi iẹnlẹn ọkpa mhan ha da be sabọ ha ghọnghọn? Eye. Jesu da ta emhin nọn ha sabọ han mhan ilo bhi ọta nin ọle ta bhi uke oke. Ọle da yọle: “Eria ne lu akhiẹ”—asabọmiẹn ọkhọle gbe ele asan ranmhude emhin ebe nin ele lu, la ranmhude ọnọghọ nin ele kuẹlo da bhi iẹnlẹn—dẹ sabọ ha ghọnghọn. Jesu da yẹ yọle ghe, “ẹbho nan kpokpo ba ẹmhọn ikhiakhiale,” la ẹbho nan “re unun ji” ranmhude nin ele rẹ ha rẹkhan Jesu dẹ yẹ sabọ ha ghọnghọn. (Matt. 5:4, 10, 11) Ọkpakinọn, ọria dẹ be gene sabọ ha ghọnghọn bhi ene idia nan?

³ Ebi Jesu ha man mhan le hi, ọ iyi ahamiẹn mhan imhọn ọnọghọ soso bhi iẹnlẹn ha re imhan ha ghọnghọn. Ọkpakinọn, mhan dẹ sabọ ha ghọnghọn sade mhan khu ọbhi emhin oriọn, yẹ ha ziẹn ikolu nin mhan bi Osẹnobulua ko mhọn.  (Jas. 4:8) Be imhan ha rẹ sabọ lu iriọ yẹ? Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, mhan dẹ zilo nyan emhin ea nin mhan ha sabọ lu, ne ha rẹkpa mhan ha mhọn eghọnghọn ọsaje.

4. Emhin ọhẹnhẹn nela ọkhẹke nin mhan lu beji mhan ha da ha mhọn eghọnghọn ọsaje? (Psalm 1:1-3)

⁴ EMHIN 1: Ọkhẹke nin mhan ha tie Baibo yẹ ria eria nyan ọlẹn beji mhan ha da sabọ ha mhọn eghọnghọn ọsaje. Ọkhẹke nin eria bi elanmhẹn ha le ebale beji ele ha da sabọ ha nyẹnlẹn. Ọkpakinọn, eria ọkpa ha sabọ tie Baibo yẹ ria eria nyan ọlẹn. Ọkhẹke nin mhan rebhe ha lu iriọ. Ọnan zẹle nin Jesu da yọle: “Ọ iyi ibrẹdi ọkpa ọria ha le nin ọle rẹ ha nyẹnlẹn, ọkpakinọn ene ọta rebhe ne si Jehova bhi unun re.” (Matt. 4:4) Bhiriọ, mhan hẹi ji ukpẹdẹ gbera ghe mhan bha tie Baibo. Ọkpa bhi eria ne gbẹn ebe ọsi Psalm da yọle: ‘Eghọnghọn hi ọsi ọne ọria nọn ji uhi nesi Jehova ha ti ọle bhọ, yẹ tie ọle asọn bi odanmhẹn yẹ ria eria nyan ọlẹn.’—Tie Psalm 1:1-3.

5-6. (a) Be imhan ha sabọ miẹn luẹ bhi Baibo? (b) Ahamiẹn mhan tie Baibo, be ọ ha rẹ sabọ rẹkpa mhan yẹ?

⁵ Ranmhude Jehova hoẹmhọn mhan, ọle da rẹman mhan bhi Baibo ebi mhan ha lu, beji mhan ha da sabọ ha ghọnghọn bhi iẹnlẹn. Mhan dọ luẹ bhi Baibo ebi iho nọnsi Osẹnobulua khin rẹji eria. Mhan dọ luẹ ebi mhan ha rẹ sabọ deba ọle ha mhọn ikolu nọn ziẹnlẹn yẹ, bi ebi mhan ha lu beji ọle ha da rẹhunmhan olukhọ nesẹmhan. Sẹyẹ, mhan yẹ dọ luẹ ẹmhọn ikhuaẹloghe nọn mhẹn an nin ọle ve nin mhan bhi ẹghe odalo. (Jer. 29:11) Ene ẹmhọanta nan nin mhan dọ luẹ bhi Baibo re imhan ha ghọnghọn!

⁶ Mhan yẹ lẹn ghe, adia ribhi Baibo ne ha  sabọ rẹkpa mhan bhi iẹnlẹn ukpẹdẹ-ukpẹdẹ. Mhan dẹ sabọ ha ghọnghọn sade mhan re obọ rẹkhan ene adia nan. Ẹghe nọn hi ki rẹ khin nin egbe rẹ lọ uwẹ ranmhude ọnọghọ nin uwẹ kuẹlo da bhi iẹnlẹn, dọnmhegbe rẹ manman noo ẹghe rẹ tie Baibo, yẹ ria eria nyan ọlẹn. Jesu yọle: “Eghọnghọn ọsi ene ẹbho ne họn ọta nọnsi Osẹnobulua yẹ lu rẹkhan ọlẹn!”—Luke 11:28.

7. Be ha rẹkpa uwẹ rẹ manman miẹn elele bhi Baibo nin uwẹ tie?

⁷ Beji uwẹ ha rẹ ha tie Baibo, dọnmhegbe rẹ noo ẹghe nọnsẹ rẹ sọnyẹnmhẹn bhi ebi uwẹ tie. Bhi ọsi ijiẹmhin, emhin nọn sẹ inian be sẹ ka sunu ji uwẹ khẹ? Nan man yọle ghe, ọria nyẹn ebale nọn manman yẹẹ uwẹ rẹ le nin uwẹ. Ọkpakinọn, asabọmiẹn ranmhude uwẹ imanman mhọn ẹghe, la ranmhude emhin ne ha kpokpo uwẹ bhi ọkhọle, uwẹ da wo re ototua le ọne ebale. Uwẹ ki le ọne ebale fo, uwẹ da dọ lẹn sẹbhọ ghe, ototua uwẹ wo rẹ le ọle, yẹ riale ghe, uwẹ ha rẹ fẹkẹ le ọne ebale, beji uwẹ ha da sọnyẹnmhẹn bhọ. Uwẹ be sẹ ka re inian re ototua tie Baibo khẹ, yẹ miẹn ghe, uwẹ bha sọnyẹnmhẹn bhi ebi uwẹ tiele? Bhiriọ, nin uwẹ da sabọ sọnyẹnmhẹn bhi Baibo nin uwẹ tie, hẹi re ototua ha tie ọle; re ọkhọle ria ẹmhọn emhin kẹkẹ ne sunu bhi ọne ulọnlẹn nin uwẹ tie, yẹ ria eria nyan ebi uwẹ tie bhọ. Uwẹ ha lu inian, uwẹ ki manman ha ghọnghọn.

8. Be “ọne ọguọmhandia nọn wanlan nan gbaẹkẹ ọle” rẹ ha lu iwẹnna nan mun nin ele yẹ? (Yẹ fẹ ebi a gbẹn ọbhi otọle ghe.)

⁸ Jesu zẹ “ọne ọguọmhandia nọn wanlan nan gbaẹkẹ ọle” nọn ha re ebale oriọn nin mhan bhi ẹghe nọn khẹke. Ele wo gene ha re ọne ebale oriọn nan nin mhan. * (Matt. 24:45) Baibo ele da ne emhin nin ele zẹ ọle egbe dagbare. (1 Thess. 2:13) Ọne ebale oriọn nin ele rẹ nin mhan rẹkpa mhan rẹ lẹn uwedẹ nin Jehova rẹ ria eria beji ọle rẹman bhi Baibo. Ọnan zẹle mhan tie Watchtower bi Awake! bi uhọnmhọn-ọta kẹkẹ ne ribhi jw.org. Mhan yẹ muegbe ikolo oga nan do bhi ẹkẹ uzana, bi ọnan do bhi ẹdẹ Satọde la Sọnde ọbhi otọ. Sẹyẹ, mhan ghe JW Broadcasting^® ne dagbare uki-uki sade ọ dagbare. Ahamiẹn mhan wo tie Baibo yẹ ria eria nyan ọlẹn, ọ ki re imhan lu emhin nọnzi eva nọn khẹke nin mhan lu, nin mhan da sabọ ha mhọn eghọnghọn ọsaje.

9. Emhin nọnzi eva nela ọkhẹke nin mhan lu nin mhan da sabọ ha mhọn eghọnghọn ọsaje?

⁹ EMHIN 2: Ọkhẹke nin mhan re obọ rẹkhan uhi nesi Jehova beji mhan ha da sabọ ha mhọn eghọnghọn ọsaje. Ọkpa bhi eria ne gbẹn ebe ọsi Psalm da yọle: “Eghọnghọn hi ọsi ọrebhe ne mun ofẹn Jehova, ne yẹ ha khian bhi uwedẹ nesọle.” (Ps. 128:1) Nin mhan rẹ mun ofẹn Jehova rẹman ghe, mhan ki manman ha mun ekpẹn nanlẹn rẹ sẹbhọ ghe, mhan ki rẹban emhin nọn hi ki rẹ khin nọn bha yẹẹ ọle. (Prov. 16:6) Bhiriọ, mhan ki dọnmhegbe ha re obọ rẹkhan emhin nin Jehova yọle e mhẹn, bi emhin nin ọle yọle e imhẹn nin ọle rẹman bhi Baibo. (2 Cor. 7:1) Mhan dẹ manman ha ghọnghọn sade mhan lu emhin ne ti Jehova bhọ, yẹ rẹban emhin nin ọle hele.—Ps. 37:27; 97:10; Rom. 12:9.

10. Beji Romans 12:2 rẹman, be ọkhẹke nin mhan lu?

¹⁰ Tie Romans 12:2. Ọria sabọ rẹ lẹn ghe, Jehova hi ọnọn mhọn ọne ahu nọn rẹ tare emhin nọn mhẹn bi emhin nọn imhẹn. Ọkpakinọn, ọkhẹke nin ọle yẹ re obọ rẹkhan uhi nesọle. Bhi ọsi ijiẹmhin, ọria sabọ rẹ lẹn ghe, gọvemẹnt mhọn ọne ahu nin ele rẹ tare ebi ọ khẹke nin imoto runẹ sẹ bhi ukhuo. Ọkpakinọn, asabọmiẹn ọle bha ho nin ọle re obọ rẹkhan ene uhi. Bhiriọ, ọle ki ha hẹn imoto gbera eji a  yọle nan hẹn ọlẹn sẹ. Uwedẹ nin mhan rẹ nyẹnlẹn ha rẹman si mhan gene rẹọbhọ ghe, ahamiẹn mhan re obọ rẹkhan uhi nesi Jehova ọkpa mhan ha da sabọ ha nyẹn iẹnlẹn esili. (Prov. 12:28) Inian ọ yẹ dia Devid bhi egbe. Bhiriọ, ọle da sabọ ta ọnan rẹji Jehova yọle: “Uwẹ re uwedẹ iẹnlẹn man mẹn. Ọnyẹnmhẹn a wo miẹn bhi eji uwẹ ye; eghọnghọn ribhi obọ-era nọnsẹ rẹ sẹbhi ighegheghe.”—Ps. 16:11.

11-12. (a) Ahamiẹn emhin kpokpo mhan bhi ọkhọle la egbe lọ mhan, be ọ khẹke nin mhan da mhọn ẹwan? (b) Be ọta ne ribhi Philippians 4:8 ha rẹ sabọ rẹkpa mhan yẹ rẹ zẹ ebi mhan rẹ re egbe re ahoho?

¹¹ Ahamiẹn emhin kpokpo mhan bhi ọkhọle, la egbe lọ mhan, mhan sabọ rẹ ha guanọ ebi mhan ha lu nọn ha rẹkpa mhan rẹ re ọkhọle sibhi ene ọnọghọ re. Emhin nọn mhẹn khọnan. Ọkpakinọn, ọkhẹke nin mhan mhọn ẹwan nin mhan hẹi dọ ha lu emhin nin Jehova hele.—Eph. 5:10-12, 15-17.

¹² Bhi ilẹta nin Pọl nin odibo gbẹn ji Kristiẹn ne ha ribhi Philippi, ọle da taman ele nin ele wo ha ria ẹmhọn “emhin ne khiale, emhin ne mhẹn, emhin nan hoẹmhọnlẹn [bi] emhin ne gbale.” (Tie Philippians 4:8.) Arẹmiẹn ọ iyi emhin nan rẹ re egbe re ahoho Pọl ha talọ je bhi ọne ilẹta nin ọle gbẹn, ebi ọle ta dẹ sabọ rẹkpa mhan sade mhan zẹ emhin nin mhan rẹ re egbe re ahoho. Dọnmhẹn ọnan fẹghe: Ẹghe nọn hi ki rẹ khin nin mhan rẹ daghe ọne ukpọta “emhin,” bhi ọne ulọnlẹn nin bhi Baibo, mhan re “illo,” “ifinmu,” “ebe,” la “ividio igemu” ọbhi eji ọ ye. Uwẹ ha lu inian, ọ ki rẹkpa uwẹ rẹ lẹn ọnela da ti Osẹnobulua bhọ, bi ọnela ida ti ọle bhọ. Ọkhẹke nin mhan ha re obọ rẹkhan uhi ne khiale nesi Jehova bhi iẹnlẹn nọnsẹmhan. (Ps. 119:1-3) Mhan ha lu iriọ, mhan ki sabọ ha mhọn ọkhọle nọn khiale. Bhiriọ, mhan ki sabọ lu emhin ọbhebhe nọn ha re imhan ha mhọn eghọnghọn ọsaje.—Acts 23:1.

13. Emhin ọzea nela ọkhẹke nin mhan lu nin mhan da ha mhọn eghọnghọn ọsaje? (John 4:23, 24)

¹³ EMHIN 3: Dọnmhegbe rẹ mun oga nọnsi Jehova kalo bhi iẹnlẹn nọnsẹ. Jehova hi ọnọn man mhan. Bhiriọ, ọle ọkhẹke nin mhan ha ga. (Rev. 4:11; 14:6, 7) Bhiriọ, ebe lu uhọnmhọn emhin nẹ bhi iẹnlẹn nọnsẹmhan hi, nin mhan rẹ ha ga ọle bhi uwedẹ nin ọle guanọ—uwedẹ “ẹlinmhin bi ẹmhọanta.” (Tie John 4:23, 24.) Mhan guanọ nin ẹlinmhin nọn khiale nọnsi Osẹnobulua ha dia uwedẹ nin mhan rẹ ga, beji a ha da miẹn oga nọnsẹmhan ki sabọ diẹn mun ẹmhọanta ne ribhi Baibo. Ọkhẹke nin mhan mun oga nọnsi Jehova kalo bhi iẹnlẹn, aharẹmiẹn mhan nyẹnlẹn bhi agbaẹbho nan da mun idobolo ọbhi iwẹnna oga nọnsẹmhan. Ẹlẹnan nian, ibhio mhan ne bun gbera 100 a mun khue bhi ighan, ranmhude nin ele rẹ yi Esali Jehova. * Ọrẹyiriọ, ele sẹyẹ wo ghọnghọn rẹ lu ebi ele ha sabọ lu rẹ ha nan erọnmhọn, luẹ Baibo yẹ tẹmhọn Osẹnobulua nọnsẹmhan bi Agbejele nọnsọle man ẹbho. Ahamiẹn ẹbho kpokpo mhan la zuọzuọ mhan, ọ rẹ mhan ghọnghọn ghe, Jehova re imhan bhi ikeke. Sẹyẹ, ọle dẹ re ihaosa nin mhan.—Jas. 1:12; 1 Pet. 4:14.

14. Be sunu ji obhio mhan nin usẹn okpea bhi Tajikistan? Bezẹle?

¹⁴ Isẹlobhemhin ọsi ibhio mhan rẹman ghe, ene emhin ea nin mhan zilo ọle, dẹ sabọ gene re ọria ha mhọn eghọnghọn ọsaje bhi idia nin ọle hi ki rẹ ha ye. Bha ji mhan fẹ ebe sunu ji obhio mhan nin Jovidon Bobojonov, nọn ribhi ikpe 19 ghe nọn na bhi Tajikistan vae ranmhude ọle bha ka deba eyokhọnlẹn. Bhi Ọtoba 4, 2019, a da mun ọlẹn bhi uwa nọnsọle ha khian ighan. Ọle da gbe uki eso bhi enin, yẹ re obọ  oya ha mun ọlẹn. Ọne emhin nan nọn imhẹn nan lu ọle le da dagbare bhi nuiz bhi agbaẹbho ne bunbun. Ele da yọle ghe, a gbe ọle beji ọle ha da deba eyokhọnlẹn, yẹ ne ikpọn nọnsele yọ. Akizẹbue, ikotu da bhohiẹn gbe ọle yẹ ji ọle a khian ighan, ọkuẹsẹ prẹsidẹnt ọsi ọne agbaẹbho rẹhunmhan ọlẹn yẹ yọle nan fan ọlẹn fia. Bhi ọne ẹghe nan rebhe, Jovidon da sẹyẹ wo sun rẹkhan Osẹnobulua yẹ ha ghọnghọn. Be rẹkpa ọle rẹ lu iriọ? Ranmhude ọle wo ha khu ọbhi emhin oriọn.

15. Be Jovidon rẹ ha miẹn ebale oriọn yẹ ẹghe nin ọle rẹ ha ribhi ighan?

¹⁵ Ẹghe nin Jovidon rẹ ha ribhi ighan, ọle da sẹyẹ wo ha luẹ ẹmhọn Jehova, arẹmiẹn ọle bhọ imhọn Baibo la ebe nesẹmhan. Be ọle rẹ sabọ lu ọnan yẹ? Ibhio mhan da ha mun ebale ji ọle, yẹ gbẹn ebe ukpẹdẹ ọbhi ọne ẹkpa nin ele rẹ ha mun ebale ji ọle. Bhiriọ, ọle da sabọ ha tie Baibo ukpẹdẹ-ukpẹdẹ yẹ ria eria nyan ọlẹn. Ẹghe nan ki rẹ fan ọlẹn fia bhi ighan fo, ọle da re ọne ibhude nan nin ẹbho ne bha sẹ kuẹlo da ọnọghọ ne kaka yọle: “Ọ dẹ ha mhẹn sade uwẹ noo isẹhoa nin uwẹ mhọnlẹn nian rẹ manman ha luẹ ẹmhọn Jehova beji uwẹ ha rẹ ha tie Baibo bi ebe nesẹmhan.”

16. Emhin nela Jovidon ha ria ẹmhọn ọlẹn?

¹⁶ Ọne obhio mhan da yẹ ha re obọ rẹkhan uhi  nesi Jehova. Ọle bha dọ ha ria ẹmhọn emhin ne imhẹn yẹ dọ ha lu ele. Sokpan, ọle da ha ria ẹmhọn Jehova bi emhin ne ha ti ọle bhọ. Ose ne ribhi emhin nin Jehova manlẹn da wo ti Jovidon bhọ. Ọsewiẹ-ọsewiẹ, ọle ki ha re ehọ ọbhi ilo nin ene afianmẹn so. Ọsasọn, ọle ki ha ghe uki bi ene ahiẹnhiẹn. Ọle da yọle: “Ene ẹsele nan ne na obọ Jehova vae da re imẹn ha ghọnghọn yẹ ko mẹn udu re.” Ahamiẹn mhan ji ebale oriọn bi emhin nekẹle nin Jehova ne nin mhan ha ti mhan bhọ, mhan ki sabọ ha ghọnghọn. Bhiriọ, ọne eghọnghọn nan ki rẹkpa mhan rẹ sabọ ziẹngbe.

17. Be ọta ne ribhi 1 Peter 1:6, 7 ha rẹ rẹkpa ọria nọn ha sabọ ha ribhi idia nọn diabe ọne Jovidon ha ye yẹ?

¹⁷ Jovidon da yẹ mun oga nọnsi Jehova kalo bhi iẹnlẹn. Ọle lẹnmhin ghe, emhin nọn manman lu uhọnmhọn emhin nọn nin ọle rẹ sun rẹkhan Osẹnobulua ọsi ẹmhọanta. Jesu yọle: “Jehova nin Osẹnobulua nọnsẹ, ọle uwẹ ha ga. Ọle ọkpa uwẹ ha re oga nọn khiale je.” (Luke 4:8) Ene eyokhọnlẹn bi ewanlẹn nesele da ha guanọ nin Jovidon hẹi yẹ ha yi Ọsali Jehova. Sokpan, ọle da wo ha nan erọnmhọn asọn bi odanmhẹn rẹ taman Jehova nin ọle rẹkpa ọle rẹ sabọ sun rẹkhan ọlẹn. Arẹmiẹn a manman re oya nanlẹn, ọle bha zẹ Jehova obọ. Bhiriọ, ọle wo manman ha ghọnghọn ghe ọle mhọn urẹọbhọ nọn ziẹnlẹn nian, ranmhude nan rẹ dọnmhẹn urẹọbhọ nọnsọle. Ọle bha ka ha mhọn ọnan khẹ ọkuẹsẹ a mun ọlẹn, gbe ọle, yẹ mun ọlẹn ha khian ighan.—Tie 1 Peter 1:6, 7.

18. Be ha rẹkpa mhan rẹ sẹyẹ ha ghọnghọn aharẹmiẹn mhan kuẹlo da ọkakale?

¹⁸ Jehova lẹn ebe ha sabọ re imhan ha mhọn eghọnghọn ọsaje. Ahamiẹn mhan re obọ rẹkhan ene emhin ea ne ha sabọ re imhan ha mhọn eghọnghọn ọsaje, mhan dẹ sabọ ha ghọnghọn aharẹmiẹn mhan kuẹlo da ọkakale. Bhiriọ, uwẹ ki yẹ sabọ yọle: “Eghọnghọn hi ọsi ẹbho nin Jehova yi Osẹnobulua nọnsele!”—Ps. 144:15.