1. Be a re ọle ta nin mhan rẹ re ẹwanlẹn lu emhin? (2 Timothy 4:5)

 AHAMIẸN emhin sunu nọn re ẹkẹ khọ mhan, ọ dẹ sabọ dọnmhẹn asun-rẹkhan nin mhan mhọn da Jehova bi agbotu nọnsọle. Be imhan ha rẹ sabọ khọn ọnọghọ nọn sẹ inian yẹ? Ọkhẹke nin mhan re ẹwanlẹn lu emhin, ha sasa, yẹ “deziẹn bhi oga.” (Tie 2 Timothy 4:5.) Mhan re ẹwanlẹn lu emhin sade mhan de ọkhọle re, ria eria nọnsẹn, yẹ dọnmhegbe ghe ẹmhọn beji Jehova rẹ ghe ọle. Mhan ha lu iriọ, ebi emhin dia mhan yẹ bhi egbe ida rẹso uwedẹ nin mhan ha rẹ ria eria.

2. Be imhan ha zilo nyan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?

² Bhi uhọnmhọn-ọta nọn gbera, mhan da zilo nyan ọnọghọ ea nin mhan ha sabọ kuẹlo da. Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, mhan dẹ zilo nyan ọnọghọ ea nin mhan ha sabọ miẹn bhi ẹkẹ agbotu nọn ha sabọ dọnmhẹn asun-rẹkhan nin mhan mhọn da Jehova. Ene ọnọghọ hi (1) ahamiẹn mhan riale obhio mhan bha lu mhan nọnsẹn, (2) ahamiẹn a re adia nin mhan, bi (3) ahamiẹn ọnọghọ mhan rẹ re obọ rẹkhan emhin nin agbotu fidenọ. Be imhan ha rẹ sabọ re ẹwanlẹn lu emhin yẹ. yẹ sun rẹkhan Jehova bi agbotu nọnsọle sade mhan kuẹlo da ene ọnọghọ nan?

3. Be imhan ha sabọ ha ria ahamiẹn obhio mhan bha lu mhan nọnsẹn?

³ Ọ sẹ ka dia uwẹ bhi egbe khẹ ghe obhio mhan bha lu uwẹ nọnsẹn, asabọmiẹn obhio mhan nọn ribhi ihe, bọsi ọwanlẹn bhi agbotu? Iriọ a ha da miẹn ọne obhio mhan bha guanọ nin ọle lu uwẹ emhin nọn ha ba uwẹ bhi egbe. (Rom. 3:23; Jas. 3:2) Ọrẹyiriọ,  emhin nin ọle lu sabọ rẹ re ẹkẹ khọ uwẹ. Uwẹ sabọ rẹ ha ria ọne ẹmhọn rẹ sẹbhọ ghe, uwẹ bhọ iyẹ da wẹ. Uwẹ sabọ rẹ bhọ ha riale, ‘Ahamiẹn obhio mhan re inian lu emhin, agbotu nọnsi Osẹnobulua be gene khọnan?’ Inian Esu guanọ nin mhan rẹ ha ria eria. (2 Cor. 2:11) Mhan ha re inian ha ria eria, ọ dẹ sabọ re imhan zobọ bhọ rẹ ha ga Jehova, yẹ sibhi agbotu nọnsọle re. Bhiriọ, ahamiẹn mhan riale ghe obhio mhan lu mhan emhin nọn bha gba, be imhan ha rẹ sabọ re ẹwanlẹn lu emhin yẹ, yẹ rẹban uwedẹ nin Esu guanọ nin mhan rẹ ha ria eria?

4. Be Josẹf rẹ re ẹwanlẹn lu emhin yẹ ẹghe nan bha rẹ lu ọle nọnsẹn? Be imhan ha sabọ miẹn luẹ bhi obọ ọle? (Genesis 50:19-21)

⁴ Hẹi re ẹmhọn gbanọ bhi ẹkẹ. Ẹghe nin Josẹf rẹ ha yi elasẹre, ibhio ọle ne diọn ọlẹn da lu ọle emhin nọn bha gba. Ele da he ọle. Sẹyẹ, eso bhi ẹwẹ ele bhọ da ha ho nin ele gbe ọle a. (Gen. 37:4, 18-22) Akizẹbue, ele da khiẹn ọlẹn bọsi igbọn. Ranmhude ọnan, Josẹf da kuẹlo da ọkakale kẹkẹ na bhi ebe sẹbhi ikpe 13. Josẹf ha rẹ sabọ ha riale ghe Jehova bha hoẹmhọn ọlẹn. Ọle sabọ bhọ rẹ ha riale si Jehova fikeke gbe ọle bhi ọne ẹghe nan nin ọle rẹ ha guanọ urẹkpa. Ọkpakinọn, Josẹf bha ji ẹkẹ ha khọ ọle. Sokpan, ọle da re ẹwanlẹn lu emhin beji ọle rẹ de ọkhọle re. Ẹghe nin ọle rẹ miẹn isẹhoa nin ọle rẹ re oya nin ibhio ọle bhi emhin nin ele lu ọle le, ọle bha lu iriọ. Sokpan, ọle da re oyẹẹ man ele, yẹ rẹhunmhan ele. (Gen. 45:4, 5) Josẹf sabọ re inian lu emhin ranmhude nin ọle rẹ ria eria bhi uwedẹ nọn gbale. Ọle bha ha mun ọkhọle ọbhi ọnọghọ nin ọle ha ye. Sokpan, ọle da wo ha ria ẹmhọn ebi Jehova guanọ. (Tie Genesis 50:19-21.) Be imhan luẹ bhọ? Ahamiẹn a bha lu uwẹ nọnsẹn, hẹi ha khọẹkẹ Jehova, la ha riale si ọle fikeke gbe uwẹ. Sokpan, ha ria eria nyan ebi ọle rẹ ha rẹkpa uwẹ rẹ ziẹngbe ọne ọnọghọ yẹ. Rẹ deba ọnan, ahamiẹn ẹbho bha lu uwẹ nọnsẹn, dọnmhegbe rẹ re oyẹẹ man ele, hẹi ha mun ọkhọle ọbhi eji ele ida lu nọnsẹn.—1 Pet. 4:8.

5. Be Miqueas rẹ re ẹwanlẹn lu emhin yẹ ẹghe nin ọle rẹ riale ghe a bha lu ọle nọnsẹn?

⁵ Bha ji mhan fẹ isẹlobhemhin ọsi ọwanlẹn ọkpa bhi agbotu ghe natiọle Miqueas nọn na bhi South America vae. b Ọle yẹ ye ẹghe ọkpa re nin ọle rẹ riale ghe, ibhio mhan ne ribhi ihe bhi agbotu bha lu ọle nọnsẹn. Ọle da yọle: “Mẹn da wo ha kpokpo egbe. Emhin iribhọ nọn sẹ re inian re imẹn ha kpokpo egbe khẹ. Mẹn bha yẹ sabọ ha wẹ ọsasọn. Sẹyẹ, mẹn da wo ha viẹ ranmhude mẹn da riale mẹn imhọn emhin nin mẹn ha sabọ lu.” Ọrẹyiriọ, Miqueas da re ẹwanlẹn lu emhin, yẹ dọnmhegbe beji a ha da miẹn ghe, ọle bha lu rẹkhan ebi emhin dia ọle yẹ bhi egbe. Ọle da wo ha nan erọnmhọn ẹghe rebhe rẹ taman Jehova ghe, nin ọle re ẹlinmhin nọn khiale bi ahu nanlẹn, beji ọle ha da sabọ ziẹngbe. Ọle da yẹ guanọ ẹmhọn eso bhi ebe nesẹmhan ne ha sabọ rẹkpa ọle. Be imhan luẹ bhọ? Ahamiẹn uwẹ riale obhio mhan lu uwẹ emhin nọn bha gba, de ọkhọle re, yẹ dọnmhegbe nin uwẹ hẹi dọ ha ria emhin ne imhẹn bhi ọkhọle. Iriọ a ha da miẹn uwẹ bha lẹn emhin ne zẹle nin ọne obhio mhan da re iriọ nin uwẹ lu emhin. Bhiriọ, taman Jehova bhi erọnmhọn nin ọle rẹkpa uwẹ rẹ ghe ẹmhọn bhi uwedẹ nin ọne obhio mhan rẹ ghe ọle. Uwẹ ha lu iriọ, ọ sabọ rẹ rẹkpa uwẹ rẹ riale ghe ọne obhio mhan bha wo muegbe nin ọle rẹ dọ lu uwẹ emhin nọn ha ba uwẹ bhi egbe, yẹ rẹhunmhan ọlẹn. (Prov. 19:11) Lẹn sẹbhọ ghe, Jehova lẹn idia nin uwẹ ye. Sẹyẹ, ọle dẹ rẹkpa uwẹ rẹ ziẹngbe.—2 Chron. 16:9; Eccl. 5:8.

6. Bezẹle nọn da khẹke nin mhan lẹn sẹbhọ ghe ranmhude Jehova hoẹmhọn mhan zẹle nin ọle da re adia nin mhan? (Hebrews 12:5, 6, 11)

⁶ Ọ dẹ sabọ manman ha ba mhan bhi egbe sade a re adia nin mhan. Sokpan, ahamiẹn mhan wo ha ria ẹmhọn uwedẹ nọn rẹ ha ba mhan bhi egbe ọkpa, mhan sabọ rẹ dọ ha riale  ghe, ọ bha khẹke nan rẹ re ọne adia nin mhan, la ọne adia kaka gbe nan re nin mhan. Ọnan sabọ rẹ re imhan miẹn ghe mhan bha yẹ mun ọkhọle ọbhi ọne emhin kpataki nan, ghe Jehova re adia nin mhan ranmhude ọle hoẹmhọn mhan. (Tie Hebrews 12:5, 6, 11.) Ahamiẹn mhan wo ha ria ẹmhọn ebi emhin dia mhan yẹ bhi egbe ranmhude adia nan re nin mhan, mhan ki re ẹho nin Esu rẹ miẹn mhan mun. Ọle guanọ nin mhan hẹi miẹn ọne adia ọbhi egbe, yẹ bhọ miẹn ghe mhan bha yẹ ga Jehova, yẹ sibhi agbotu nọnsọle re. Ahamiẹn a sẹ ka re adia nin uwẹ khẹ, be uwẹ ha rẹ re ẹwanlẹn lu emhin yẹ?

7. (a) Beji a rẹman bhi ọne ifoto, be Jehova rẹ noo Pita yẹ ẹghe nin ọle rẹ miẹn adia nan re nanlẹn ọbhi egbe fo? (b) Be uwẹ miẹn luẹ bhi obọ Pita?

⁷ Miẹn adia nan re nin uwẹ ọbhi egbe, uwẹ ha fi emhin denọ bhi iẹnlẹn. Ọ gbera ọsukpa nin Jesu re adia nin Pita bhi isira edibo nekẹle. (Mark 8:33; Luke 22:31-34) Iriọ a ha da miẹn ọnan wo re ẹkhọle lo Pita. Ọrẹyiriọ, Pita da sẹyẹ wo sun rẹkhan Jesu. Ọle da miẹn ọne adia ọbhi egbe yẹ luẹ emhin bhi idobọ nesọle. Bhiriọ, Jehova da re ihaosa nin Pita ranmhude nin ọle rẹ sun rẹkhan ọlẹn, yẹ mun ẹsọn kpataki nanlẹn bhi agbotu. (John 21:15-17; Acts 10:24-33; 1 Pet. 1:1) Be imhan ha sabọ miẹn luẹ bhi obọ Pita? Mhan bi ẹbho nekẹle miẹn elele sade mhan bha wo denọ ẹlo ọbhi ẹkhọle nin mhan miẹn ranmhude adia nan re nin mhan. Sokpan, mhan ki miẹn ọne adia ọbhi egbe, yẹ fi emhin eso denọ bhi iẹnlẹn nọnsẹmhan ne khẹke nin mhan fidenọ. Mhan ha lu iriọ, mhan ki sabọ manman ha ga Jehova nọnsẹn, yẹ rẹkpa ibhio mhan.

8-9. Be emhin ka dia Bernardo yẹ bhi egbe ẹghe nan rẹ re adia nanlẹn? Be rẹkpa ọle rẹ sabọ fi uwedẹ nin ọle rẹ ha ria eria denọ?

⁸ Bha ji mhan fẹ ebe sunu ji obhio mhan natiọle Bernardo, nọn ribhi Mozambique. A da re ọle sotọ bhi ihe ọsi ọwanlẹn bhi agbotu. Be emhin ka dia Bernardo yẹ bhi egbe? Ọle da yọle: “Ẹkẹ da ha khọ mẹn ranmhude ọne adia nan re nin mẹn bha yẹẹ mẹn.” Ọle da ha kpokpo egbe ba ẹlo nin ibhio mhan bhi agbotu ha rẹ ha ghe ọle. Ọle da yọle: “Uki eso gbera ọkuẹsẹ mẹn dọ re ẹlo nọn khẹke ha ghe adia nan re nin mẹn, yẹ kie mun udu nyan Jehova bi agbotu nọnsọle.” Be rẹkpa Bernardo rẹ fi uwedẹ nin ọle rẹ ha ria eria denọ?

⁹ Bernardo da fi uwedẹ nin ọle rẹ ha ria eria denọ. Ọle da yọle: “Ẹghe nin mẹn rẹ ha ribhi ihe ọsi ọwanlẹn, mẹn da ha noo Hebrews 12:7 rẹ rẹkpa ẹbho nekẹle rẹ re ẹlo nọn khẹke ha ghe adia nin Jehova re nin mhan. Bhi ejayenan nian, mẹn da nọọn egbe mẹn, ‘Họla ọkhẹke nọn re  obọ rẹkhan ọne ulọnlẹn nan bhi Baibo?’ Eguọmhandia nesi Jehova rebhe rẹ sẹbhi mẹn.” Bhiriọ, Bernardo da yẹ fi emhin eso denọ beji ọle ha da kie mun udu nyan Jehova bi agbotu nọnsọle. Ọle da wo manman ha tie Baibo, yẹ wo ha noo ẹghe rẹ ha ria eria nyan ebi ọle tiele. Arẹmiẹn ọ yẹ kpokpo ọle bhi ọkhọle ẹlo nin ibhio mhan ha rẹ ha ghe ọle, ọle da sẹyẹ deba ele ha dagbare bhi inẹbho, yẹ ha re ewanniẹn ọbhi inọnta bhi ikolo oga. Akizẹbue, a da re Bernardo fikiere bhi ihe ọsi ọwanlẹn bhi agbotu. Ahamiẹn bọsi Bernardo a re adia nin uwẹ, dọnmhegbe nin uwẹ hẹi ha denọ ẹlo ọbhi ẹkhọle nin uwẹ miẹn ranmhude adia nan re nin uwẹ. Sokpan, miẹn ọne adia ọbhi egbe, yẹ fi emhin eso denọ bhi iẹnlẹn nọnsẹ ne khẹke nin uwẹ fidenọ. c (Prov. 8:33; 22:4) Uwẹ ha lu iriọ, uwẹ ki ha mhọnlẹn bhi ọkhọle ghe Jehova dẹ re ihaosa nin uwẹ nin uwẹ rẹ sun rẹkhan ọlẹn bi agbotu nọnsọle.

10. Emhin nela a fidenọ nọn ha sabọ dọnmhẹn asun-rẹkhan nin ibhokhan Izrẹl eso nin ikpea mhọn da Jehova?

¹⁰ Ahamiẹn a fi emhin eso denọ bhi agbotu, ọ dẹ sabọ dọnmhẹn asun-rẹkhan nin mhan mhọn da Jehova. Ahamiẹn mhan bha mhọn ẹwan, ọ dẹ sabọ re imhan miẹn ghe mhan bhọ bha yẹ ga Jehova. Bhi ọsi ijiẹmhin, ria ẹmhọn ebi emhin rẹ fidenọ nin ibhokhan Izrẹl yẹ. Ọkuẹsẹ Jehova gbe uhi nin ele, ọdafẹn-uwa hi ene lu ene emhin ne khẹke nin ene ohẹn lu. Ele da bọn ukhuo izọese, yẹ ha nin azagba-uwa nọnsele zọese ji Jehova bhọ. (Gen. 8:20, 21; 12:7; 26:25; 35:1, 6, 7; Job 1:5) Ọkpakinọn, ẹghe nan ki rẹ mun uhi gbọ, a bha yẹ ji ọdafẹn-uwa da ha lu ene emhin nan. Jehova da zẹ ene ohẹn bhi azagba-uwa ọsi Erọn ne ha zọese. Rẹ na ẹghe nin ha khian, ahamiẹn ọdafẹn-uwa nọn bha na bhi ulin-uwa ọsi Erọn vae dọ ha lu emhin ne khẹke nin ohẹn lu, a ki gbe ọle a. d (Lev. 17:3-6, 8, 9) Ọne ufidenọ nan be emhin ọkpa nọn be zẹ nin Kora, Detan, Abairam, bi ekhaẹmhọn 250 da sọtẹ da Mozis bi Erọn? (Num. 16:1-3) Mhan bha muegbe lẹn. Sokpan, mhan lẹnmhin ghe Kora bi ikpea nekẹle ne deba ọle bha ka sun rẹkhan Jehova. Ahamiẹn emhin nan fidenọ bhi agbotu dọnmhẹn asun-rẹkhan nin uwẹ mhọn da Jehova, be uwẹ ha sabọ lu yẹ?

11. Be imhan miẹn luẹ bhi obọ ibhokhan Kohat eso nin Livai?

¹¹ Re obọ rẹkhan emhin nan fidenọ bhi agbotu. Bhi ọne ẹghe rebhe nin ibhokhan Izrẹl rẹ ha khian bhi ẹkẹ ojẹgbo, ibhokhan Kohat da ha mhọn iwẹnna kpataki nin ele ha lu. Ẹghe-ẹghe nin ibhokhan Izrẹl rẹ kpanọ bhi eji ele ye, eso bhi ibhokhan Kohat ki mun ẹkpẹti akovẹn bhi isira ẹbho rebhe. (Num. 3:29, 31; 10:33; Josh. 3:2-4) Udede isẹhoa khọnan! Sokpan, emhin da fidenọ nin ele ẹghe nin ibhokhan Izrẹl ki rẹ sẹ bhi otọ nan ve nin ele. Ọ bha yẹ khẹke nan ha mun ọne ẹkpẹti akovẹn ẹghe-ẹghe. Bhiriọ, ẹghe nin Solomọn rẹ kiẹn ojie, ẹsọn nan ki mun nin ibhokhan Kohat eso hi, nin ele rẹ ha so illo. Eso da ha khẹ igeti. Enekẹle da ha gbẹloghe uwa nan da ne emhin ya. (1 Chron. 6:31-33; 26:1, 24) A bha miẹn eje soso nọn rẹman ghe ibhokhan Kohat da ha zaka-zuyọn, la yọle nan mun ẹsọn kpataki nin ele ranmhude nin ele ka rẹ ha miẹnsọn kpataki khẹ. Be imhan luẹ bhi ọnan? Re ọkhọle rebhe re obọ rẹkhan emhin nin agbotu nọnsi Jehova fidenọ, aharẹmiẹn ọne ufidenọ rẹso iwẹnna nan mun nin uwẹ. Ha ghọnghọn bhi ẹsọn nọn hi ki rẹ khin nan mun nin uwẹ. Yere ghe, ọ iyi ẹsọn nan mun nin uwẹ ha re uwẹ ghan bhi ẹlo nọnsi Jehova. Ahamiẹn uwẹ re obọ rẹkhan uwedẹ nin agbotu yọle nin mhan rẹ ha lu emhin, ọle  manman lu uhọnmhọn emhin bhi ẹlo nọnsi Jehova gbera ẹsọn nọn hi ki rẹ khin nin uwẹ miẹn.—1 Sam. 15:22.

12. Be emhin dia Zaina bhi egbe yẹ ẹghe nan rẹ yọle nin ọle sibhi Bẹtẹ re dọ ha lu iwẹnna ọkanẹfan kpataki?

¹² Bha ji mhan fẹ ijiẹmhin ọsi obhio mhan nin okhuo ghe natiọle Zaina, nan fi iwẹnna nin ọle manman hoẹmhọnlẹn nin ọle rẹ ha lu denọ. A da yọle nin ọle sibhi Bẹtẹ re dọ ha lu iwẹnna ọkanẹfa kpataki. Bhi ọne ẹghe nan, ọle ki gbe ebe gbera ikpe 23 fo bhi Bẹtẹ. Ọle da yọle: “Ọne iwẹnna nin mẹn rẹ ha lu nan fidenọ nan da wo manman han mẹn ilo. Ọ da dia mẹn ghe mẹn iyẹ mhọn ebi a ha ji a rẹ lu. Mẹn da yẹ ha nọọn egbe mẹn, ‘Ejela mẹn bha da lu nọnsẹn?’” Ọ da wo ba bhi egbe a ghe ibhio mhan eso da wo kie manman ha si ọbalọ ji ọle beji ele rẹ ha taman ọlẹn yọle: “Sade uwẹ manman lu nọnsẹn nọn, agbotu irẹ ji uwẹ sibhi Bẹtẹ re.” Rẹ na ẹgheso, egbe da wo manman lọ Zaina rẹ sẹbhọ ghe, ọle da wo ha viẹ asọn rebhe. Sokpan, ọle da yọle: “Mẹn bha ka hiehie nin mẹn rẹ ha mhọn edandan da agbotu nọnsi Jehova, la ha riale si Jehova gene hoẹmhọn mẹn.” Be rẹkpa Zaina rẹ sabọ noo ẹwanlẹn yẹ?

13. Be Zaina lu rẹ sabọ khọn iria-era ne bha gba nin ọle mhọn?

¹³ Zaina da sabọ khọn iria-eria ne bha gba nin ọle ha mhọnlẹn. Be ọle rẹ lu iriọ yẹ? Ọle da tie uhọnmhọn-ọta eso bhi ebe nesẹmhan ne zilo nyan idia nin ọle ye. Ọne uhọnmhọn-ọta nan nọn yọle, Uwẹ Dẹ Sabọ Khọn Emhin Ne Re Egbe Lọ Uwẹ! (“You Can Cope With Discouragement!”) nọn ribhi Watchtower ọsi Fẹbuare 1, 2001, da wo manman rẹkpa ọle. Ọne uhọnmhọn-ọta da rẹman ebi emhin ha sabọ dia Maki nin ọkpa bhi ẹbho ne gbẹn Baibo bhi egbe yẹ, ẹghe nan rẹ fi iwẹnna nọnsọle denọ, beji ọ yẹ dia ọne obhio mhan nan bhi egbe. Zaina da yọle: “Ijiẹmhin ọsi Maki da wo rẹkpa mẹn rẹ sabọ khọn egbe nọn rẹ ha lọ mẹn.” Zaina da wo yẹ manman sikẹ imọẹ ọlẹn. Ọle bha ha ho nin ọle ọkpa ha ribhi ọsi ọle, la dọ ha tohan egbe ọle. Ọle da lẹn sẹbhọ ghe, ẹlinmhin nọn khiale nọnsi Osẹnobulua hi ebe gbega emhin nin agbotu nọnsi Jehova zẹ rẹ lu. Sẹyẹ, ẹmhọn ọlẹn wo manman rẹtẹ ibhio mhan ne mun ọkalo bhi oga. Ọkpakinọn, ọle da yẹ lẹn sẹbhọ ghe, agbotu nọnsi Jehova dẹ lu emhin nọn mhẹn nẹ beji a ha da sabọ lu iwẹnna nọnsi Jehova.

14. Ufidenọ nela bhi agbotu ha nọghọ Vlado rẹ re obọ rẹkhan? Be rẹkpa ọle?

¹⁴ Ọ bha lẹkhẹ nin ọwanlẹn ọkpa bhi agbotu natiọle Vlado nọn yi ikpe 73, nọn ribhi Slovenia ẹghe nan rẹ ku agbotu nọnsọle bi agbotu ọbhebhe  kugbe, yẹ khue Kindọn Họọ nin ọle rẹ ha yo. Ọle da yọle: “Ọ bha mun mẹn ẹlo kore ebezẹle nan bha yẹ da ha noo Kindọn Họọ nọn wo mhọn-ose sẹ iriọ. Ọ da wo ba mẹn bhi egbe ranmhude ọ bha sẹ bue nin mhan re ọne Kindọn Họọ ọi nọnsẹn. Iwẹnna ikabita mẹn lu. Bhiriọ, imẹn da lu eso bhi aga ọsọgbọn ne ribhọ. Sẹyẹ, ranmhude ene agbotu nan kugbe, emhin ne bunbun ribhọ nan ha fidenọ, ne bha lẹkhẹ nin mhan ne ki wanre re obọ rẹkhan.” Be rẹkpa Vlado rẹ re obọ ba ọne emhanmhan nan? Ọle da yọle: “Mhan wo miẹn elele sade mhan re obọ rẹkhan emhin nin agbotu nọnsi Jehova fidenọ. Ọnan mun mhan egbe khẹ emhin kẹkẹ nan ha fidenọ bhi ẹghe odalo.” Ọ be nọghọ uwẹ rẹ re obọ rẹkhan emhin kẹkẹ nan fidenọ ranmhude nan rẹ ku agbotu nọnsẹ bi agbotu ọbhebhe kugbe, la ranmhude nan rẹ fi iwẹnna nọnsẹ denọ? Ha mhọnlẹn bhi ọkhọle ghe Jehova lẹn ebi emhin dia uwẹ yẹ bhi egbe. Ahamiẹn uwẹ re obọ ba ene emhin nan fidenọ, yẹ sun rẹkhan Jehova bi agbotu nọnsọle nin ọle noo, uwẹ ki miẹn erọnmhọn.—Ps. 18:25.

15. Be imhan ha rẹ re ẹwanlẹn lu emhin yẹ ahamiẹn mhan kuẹlo da ọnọghọ bhi ẹkẹ agbotu?

¹⁵ Beji mhan ha rẹ ha bu ọkpẹnlẹn ọsi ọne agbọn nan, mhan dẹ miẹn ọnọghọ kẹkẹ bhi ẹkẹ agbotu. Ene ọnọghọ nan dẹ sabọ dọnmhẹn asun-rẹkhan nin mhan mhọn da Jehova. Bhiriọ, ọkhẹke nin mhan re ẹwanlẹn lu emhin. Ahamiẹn ọ dia uwẹ ghe, obhio mhan bha lu uwẹ nọnsẹn, dọnmhegbe nin uwẹ hẹi ji ẹkẹ ha khọ uwẹ. Ahamiẹn a re adia nin uwẹ, re ẹlo gbera ẹkhọle nọn ha nabhọre, miẹn ọne adia ọbhi egbe, yẹ fi emhin eso denọ ne khẹkẹ nin uwẹ fidenọ. Sẹyẹ ahamiẹn agbotu nọnsi Jehova fi emhin eso denọ nọn rẹso uwẹ, re ọkhọle rebhe rẹ miẹn ọlẹn ọbhi egbe, yẹ re obọ rẹkhan ọne ufidenọ.

16. Be uwẹ ha lu nin uwẹ da sabọ ha mun udu nyan Jehova yẹ gbaẹkẹ agbotu nọnsọle?

¹⁶ Uwẹ dẹ sabọ mun udu nyan Jehova, yẹ gbaẹkẹ agbotu nọnsọle sade emhin ribhọ nọn dọnmhẹn asun-rẹkhan nọnsẹ. Ọkpakinọn, nin uwẹ da sabọ lu iriọ, ọkhẹke nin uwẹ re ẹwanlẹn lu emhin. Ọnan hi, nin uwẹ rẹ de ọkhọle re, ria eria nọnsẹn, yẹ ghe ẹmhọn bhi uwedẹ nin Jehova rẹ ghe ọle. Dọnmhegbe nin uwẹ rẹ luẹ okha ọsi ẹbho bhi Baibo ne ka ha ribhi idia nọn sẹ inian ne sabọ khọn ọlẹn miotọ, yẹ ria eria nyan ijiẹmhin nọnsele. Nan erọnmhọn ji Jehova nin ọle rẹkpa uwẹ. Sẹyẹ, hẹi ha si egbe bhi eji ibhio mhan nin mhan ko ga ye. Bhiriọ, ebe hi ki rẹ sunu, Esu ida sabọ re uwẹ miẹn ghe uwẹ bha yẹ ga Jehova, la sibhi agbotu nọnsọle re.—Jas. 4:7.