UHỌNMHỌN-ỌTA NỌNZI 46
ILLO 49 Re Ọkhọle Nọnsi Jehova Ha Ghọnghọn
Ibhio Mhan Nin Ikpea—Bha Be Lu Re Alo Rẹ Sabọ Dọ Kiẹn Ene Zẹ Sikẹ Ene Ewanlẹn?
“Ọria nọn lu ẹsele, ọle ha ghọnghọn gbera ọria nan lu ẹsele nan.”—IWẸN. 20:35.
EBI A HA LUẸ BHỌ
Mhan dẹ zilo nyan ebi a ha rẹ sabọ rẹkpa ibhio mhan nin ikpea ne mianmẹn rẹ sabọ lu re alo dọ kiẹn ọkpa bhi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn.
1. Be ẹmhọn ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn dia Pọl nin odibo yẹ bhi egbe?
ENE zẹ sikẹ ene ewanlẹn wo miẹn ẹsọn kpataki bhi agbotu. Ẹmhọn ene ikpea nan wo ha ti Pọl nin odibo bhọ. Bhi ọsi ijiẹmhin, bhi ẹghe nin ọle rẹ gbẹn ilẹta ji Kristiẹn ne ha ribhi Filipai, ọle da wo je tuẹ ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn bi ene ewanlẹn.—Fil. 1:1.
2. Be ọ dia obhio mhan nin Luis bhi egbe yẹ rẹ ha ga bhi ihe ọsi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn?
2 Ibhio mhan nin ikpea wo sọnyẹnmhẹn bhọ rẹ ha ga bhi ihe ọsi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn aharẹmiẹn ele wanre la obhokhan ele khin. Bhi ọsi ijiẹmhin, ikpe 18 Devan ha ye beji a re ọle kiẹn ọkpa bhi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn. Bhi obọ nọnkẹle, obhio mhan nin Luis gbera ikpe 50 beji a re ọle kiẹn ọkpa bhi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn. Be ọ dia Luis bhi egbe yẹ rẹ ha ga bhi ọne ihe? Ọle da yọle: “Ọ wo rẹ mẹn ghọnghọn rẹ ha rẹkpa ibhio mhan bhi ọne uwedẹ nan, manman nọn sade mẹn ria ẹmhọn uwedẹ nin ele sẹ rẹ re oyẹẹ man mẹn.” Inian ọ yẹ wo khin rẹji ibhio mhan ne bunbun ne ga bhi ihe ọsi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn!
3. Inọnta nela mhan ha zilo nyan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?
3 Ahamiẹn uwẹ mianmẹn fo, ọkpakinọn, uwẹ i sẹ yi ọkpa bhi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn, uwẹ dẹ sabọ ha mhọnlẹn bhi emhanmhan? Be ha re ọne ọhubhudu nin uwẹ rẹ lu iriọ? Ikpẹ nela Baibo yọle ghe ọkhẹke nin uwẹ ha mhọn beji uwẹ ha da sabọ sẹ ọria nan ha re bhi ihe ọsi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn? Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, mhan dẹ re ewanniẹn ọbhi ene inọnta nan. Ọkpakinọn, bha ji mhan ka zilo nyan ẹsọn nin ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn miẹn.
BE BHỌ HI ẸSỌN ỌSI ENE ZẸ SIKẸ ENE EWANLẸN?
4. Ẹsọn nela ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn miẹn? (Yẹ fẹ ifoto ghe.)
4 Ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn hi, ibhio mhan nin ikpea ne mianmẹn, nan yẹ re ẹlinmhin nọn khiale zẹ ne ha rẹkpa ene ewanlẹn miẹnsọn kpataki eso bhi agbotu. Ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn eso wo rẹkpa beji ọrebhe ha da miẹn eji ele ha da ha tẹmhọn Osẹnobulua bhi idunmhun nin ele da lu ọle, yẹ miẹn ebe nesẹmhan rẹ ha lu ọle. Eso yẹ rẹkpa re Kindọn Họọ i nọnsẹn. Ele miẹn ẹsọn kẹkẹ rẹ robọkpa sade a do ikolo, yẹ khue illo bi ividio nesẹmhan. Ẹsọn ne dia inian ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn miẹn. Eria ne manman hoẹmhọn Jehova, ne yẹ re obọ rẹkhan uhi ne gbale nesọle ele khin. Sẹyẹ, ele wo manman hoẹmhọn ibhio ele nin ele ko ga. (Mat. 22:37-39) Be obhio mhan nin okpea nọn mianmẹn ha lu rẹ sabọ dọ ha yi ọkpa bhi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn?
5. Be ọria ha lu rẹ sabọ dọ kiẹn ọkpa bhi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn?
5 Baibọ tẹmhọn ikpẹ ne khẹke nin obhio mhan nin okpea ha mhọn, nin ọle da sẹ ọria nan ha re ọbhi ihe ọsi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn. (1 Tim. 3:8-10, 12, 13) Uwẹ dẹ sabọ dọ ha ga bhi ọne ihe nan sade uwẹ dọ ha luẹ ẹmhọn ene ikpẹ nan nin Baibo yọle ghe ọkhẹke nin ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn ha mhọn, yẹ dọnmhegbe ha re ele man. Ọkpakinọn, ọkhẹke nin uwẹ ka ria eria nyan ebezẹle nin uwẹ da ho nin uwẹ ha ga bhi ọne ihe nan.
BEZẸLE NIN UWẸ DA HO NIN UWẸ HA GA BHI IHE ỌSI ENE ZẸ SIKẸ ENE EWANLẸN?
6. Emhin nela ọkhẹke nọn re uwẹ ha miẹn ẹsọn nin ibhio ẹ nin bha ko ga? (Matiu 20:28; yẹ fẹ adudu nọn ribhi odalo ọle ghe.)
6 Ria eria nyan ijiẹmhin nọnsi Jesu nọn yi ọria nin mhan ha sabọ re egbe khọkhọ. Oyẹẹ nin ọle mhọn da Aba ọle bi ẹbho re ọle lu emhin rebhe nin ọle lu. Ọne oyẹẹ nan re ọle ha miẹn ẹsọn kaka. Ọne oyẹẹ nan yẹ re ọle ha miẹn ẹsọn nin ẹbho, ẹsọn nin ẹbho re ẹlo gbe a. (Tie Matiu 20:28; Jọn. 13:5, 14, 15) Ahamiẹn oyẹẹ re uwẹ ha zegbere, Jehova ki nan erọnmhọn nin uwẹ, yẹ rẹkpa uwẹ rẹ sẹ ọria nan ha re ọbhi ihe ọsi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn.—1 Kọr. 16:14; 1 Pita 5:5.
7. Bezẹle nọn bha da khẹke nin obhio mhan nin okpea ranmhude ogẹn ha guanọ nin ọle kiẹn ọkpa bhi ene zẹ sike ewanlẹn?
7 Bhi ọne agbọn nan ẹlẹnan, ẹbho kẹ wo gẹn eria ne siegbe ele okhun. Ọkpakinọn, ọ i yi iriọ bhi agbotu nọnsi Jehova. Obhio mhan nin okpea nan miẹn ghe oyẹẹ re ọle lu ebi ọle lu bọsi Jesu, i da dọ ha khua egbe ọle okhun gbera ibhio ọle, la ha ho nan ha ghe ọle bii okpọria. Ahamiẹn a re ọria nọn sẹnian ọbhi ihe bhi agbotu, ọle i da ha miẹn ikuẹkuẹ ẹsọn eso nọn khẹke nan miẹn rẹ gbẹloghe ihuan ne ghanlẹn nesi Jehova. Ọle sabọ rẹ dọ ha ghe ọle ghe ọle kpọnọ gbera iwẹnna ne sẹriọ. (Jọn. 10:12) Jehova i da nan erọnmhọn nin ọria nọn ranmhude ẹhio, la ranmhude ghe nan ha ghe ọle bii okpọria zegbere rẹ miẹnsọn bhi agbotu.—1 Kọr. 10:24, 33; 13:4, 5.
8. Adia nela Jesu re nin edibo nesọle?
8 Ẹghe bhọ ribhọ nin eso bhi edibo nesi Jesu rẹ re inian ha guanọ ihe. Bhi ọsi ijiẹmhin, bha ji mhan fẹ ebi Jemis bi Jọni nin odibo lu. Ele da taman Jesu nọn ne ele ọbhi ihe kpataki bhi Agbejele nọnsọle. Ọ bha zẹwẹ yẹẹ Jesu nin ele rẹ ha tẹngbemun. Ọkpakinọn, ọle da taman ene edibo igbeva yọle: “Ọkhẹke nin ọria nọn ho nin ọle ha yi okpọria bhi ẹwẹ ibha ha ga enekẹle. Sẹyẹ, ọkhẹke nin ọria nọn ho nin ọle mun ọkalo bhi ẹwẹ ibha ha yi igbọn nọnsẹbha.” (Mak 10:35-37, 43, 44) Ẹsele ibhio mhan ne zegbere khin rẹji ibhio ele, ranmhude oyẹẹ nin ele mhọn da Jehova bi ibhio ele zẹle nin ele da zegbere bhi agbotu.—1 Tẹsẹ. 2:8.
BE HA RE ỌNE ỌHUBHUDU NIN UWẸ RẸ ZEGBERE?
9. Be ha re ọne ọhubhudu nin uwẹ rẹ ha zegbere?
9 Edandan i ribhọ ghe uwẹ hoẹmhọn Jehova, sẹyẹ uwẹ ho nin uwẹ ha rẹkpa ibhio ẹ. Ọrẹyiriọ, asabọmiẹn uwẹ i da ha mhọn ọne ọhubhudu rẹ zegbere rẹ ha miẹn ene ẹsọn ne khẹke ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn. Be ha rẹkpa uwẹ rẹ manman ha zegbere? Ria ẹmhọn eghọnghọn nin uwẹ ha miẹn bhọ sade uwẹ miẹn ẹsọn rẹ rẹkpa ibhio uwẹ nin bha ko ga. Jesu da yọle: “Ọria nọn lu ẹsele, ọle ha ghọnghọn gbera ọria nan lu ẹsele nan.” (Iwẹn. 20:35) Jesu wo re obọ rẹkhan ọne adia nan bhi iẹnlẹn nọnsọle. Ọle wo miẹn eghọnghọn nọn nabhọre sade a rẹkpa ẹbho, sẹyẹ, uwẹ dẹ sabọ miẹn eghọnghọn nọn sẹriọ.
10. Be Jesu rẹ rẹman yẹ ghe ọ re ọle ghọnghọn rẹ ha rẹkpa ẹbho? (Mak 6:31-34)
10 Mhan fẹ ọne ijiẹmhin nan ghe nọn rẹman ebi ọ rẹ ti Jesu bhọ yẹ rẹ ha rẹkpa ẹbho. (Tie Mak 6:31-34.) Bhi ẹghe ọkpa, egbe da wo lọ Jesu bi edibo nesọle. Bhiriọ, ele da mhanmhanlẹn nin ele rẹ diọbhi eje fi ahiẹ a dọ koahu a bhi enin. Ọkuẹsẹ ele sẹbhi enin, ele da kere ghe, usun ẹbho ne ho nin Jesu man ele emhin khẹ ele bhi enin. Jesu ha rẹ sabọ yọle ghe ọle i da man ele emhin, ranmhude ọle bi edibo nesọle “bhọ bha miẹn ẹghe rẹ le ebale.” La, Jesu ha rẹ sabọ yọle ghe nin ele ha khian uwa beji ọle man ele ẹmhọanta eso fo. Ọkpakinọn, ranmhude oyẹẹ nin ọle mhọn da ele, “ọle da munhẹn ha man ele emhin ne bunbun.” Ọle bhọ da man ele emhin rẹ dọ sẹbhi ẹghe nin ‘ebi ki rẹ fẹkẹ ha lo.’ (Mak 6:35) Ọ i yi ranmhude ọkhẹke nin ọle man ele emhin zẹle ọle lu iriọ, ọkpakinọn, ranmhude itohan nin ọle mhọn da ele zẹle. Ọle da ha ho nin ọle man ele emhin ranmhude ọle hoẹmhọn ele. Nan rẹ ha rẹkpa ẹbho da wo manman re Jesu ha ghọnghọn.
11. Ẹsọn nela Jesu miẹn rẹ rẹkpa ẹbho ne ha ka ọle ehọ? (Yẹ fẹ ifoto ghe.)
11 Ọ i yi nan rẹ man ene usun ẹbho nan emhin ọkpa Jesu lu, ọle da yẹ re ebi ele guanọ nin ele. Ọle da re uwedẹ ọhan-ilo rẹ re ebale nin ene usun ẹbho. Ọle hi ọnọn taman edibo nesọle ne gha ọne ebale nin ele. (Mak 6:41) Ọle da re ọnan rẹ man edibo nesọle ebi a rẹ rẹkpa ẹbho yẹ. Ọle da rẹman ele ghe iwẹnna nọn sẹnian, bọsi ọne ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn lu, wo manman lu uhọnmhọn emhin. Ria ẹmhọn ebi ene edibo ha rẹ ha ghọnghọn yẹ rẹ deba Jesu re ebale nin ene ẹbho nan le, rẹ sẹbhọ ghe, “ene ẹbho rebhe da le sẹbhi ọkhọnlẹn”! (Mak 6:42) Bhi ọsi ẹmhọanta, ọ i yi ọne ẹghe nan ọkpa Jesu rẹ mun ẹmhọn ẹbho kalo gbera ọsọle. Ọle wo noo ẹghe rebhe nin ọle gbe bhi ọne otọ nan rẹ ha rẹkpa ẹbho. (Mat. 4:23; 8:16) Ọ wo re Jesu ghọnghọn rẹ ha man ẹbho emhin, yẹ ha re ebi ele guanọ nin ele. Ọle da yẹ wo miẹn ọkhọnlẹn bhọ. Uwẹ dẹ yẹ wo miẹn eghọnghọn bhọ sade uwẹ re ọkhọle rebhe rẹ zegbere rẹ dọ ha ga bhi ihe ọsi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn.
12. Bezẹle nọn bha da khẹke nin ọsoso bhi ẹwẹ mhan ha riale ghe, ọle i mhọn ebi ọle ha sabọ lu bhi agbotu?
12 Hẹi ji egbe lọ uwẹ sade uwẹ riale ghe, uwẹ i mhọn emhin kpataki nin uwẹ guẹle. Edandan i ribhọ ghe uwẹ mhọn ikpẹ esili nin uwẹ ha sabọ ha noo rẹ rẹkpa ẹbho bhi agbotu. Uwẹ sabọ rẹ dọ ria eria nyan ebi Pọl ta bhi 1 Kọrint 12:12-30. Uwẹ ha yẹ bhii Jehova nọn rẹkpa uwẹ rẹ daghe ebi ẹmhọn ne ribhọ rẹ rẹtẹ uwẹ yẹ. Ẹmhọn nin Pọl ta bhi enin rẹman ghe, bọsi eguọmhandia nesi Jehova nekẹle rebhe, uwẹ mhọn ẹsọn kpataki nin uwẹ ha sabọ miẹn bhi agbotu nọnsi Jehova, sẹyẹ, uwẹ mhọn ọne uwẹ ye bhọ. Hẹi ji egbe lọ uwẹ ahamiẹn a bha sẹ re uwẹ kiẹn ọkpa bhi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn nian, ranmhude uwẹ mhọn ijeso nọn khẹke nin uwẹ wẹnna i. Ọkpakinọn, dọnmhegbe lu eka nin uwẹ ha sabọ lu rẹ ha ga Jehova, yẹ rẹkpa ibhio ẹ. Ha mhọnlẹn bhi ọkhọle ghe ene ewanlẹn mhọn uwẹ bhi ọkhọle, sẹyẹ, ele dẹ mun ẹsọn nin uwẹ ha sabọ miẹn nin uwẹ.—Rom 12:4-8.
13. Bezẹle nin mhan ha da yọle ghe ọ bha kaka gbe nin ọria rẹ dọ kiẹn ọkpa bhi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn?
13 Ria ẹmhọn nan ghe: Ikpẹ nọn khẹke nin Kristiẹn rebhe ha mhọnlẹn, ọle ene bunbun bhi ene ikpẹ nan khin nin Baibo yọle nin ọria ha mhọnlẹn rẹ sabọ dọ kiẹn ọkpa bhi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn. Bhi ọsi ẹmhọanta, ọkhẹke nin ene ga Jehova rebhe deba ọle ha mhọn ikolu nọn ziẹnlẹn, nin ele ha ghọnghọn rẹ ha zẹ emhin bhi obọ, yẹ ha nyẹnlẹn bhi uwedẹ nọn khẹke nin Osẹnobulua yọle nin mhan rẹ ha nyẹnlẹn. Bhiriọ, asabọmiẹn uwẹ bhọ ki ka mhọn ene bunbun bhi ene ikpẹ nọn khẹke nin ọria ha mhọnlẹn rẹ sabọ dọ kiẹn ọkpa bhi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn. Be bhọ hi emhin nin ibhio mhan nin ikpea ha lu rẹ rẹman ghe ele zegbere?
EBE UWẸ HA LU RẸ SABỌ HA ZEGBERE
14. Be a re ọle ta nin ọria rẹ ha “mun ekpẹn ọbhi egbe”? (1 Timoti 3:8-10, 12)
14 Ejayenan nian, bha ji mhan zilo nyan emhin eso nọn khẹke nin ọria lu, rẹ sabọ dọ kiẹn ọkpa bhi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn nan tẹmhọnlẹn bhi 1 Timoti 3:8-10, 12. (Tie ọle.) Ọkhẹke nin ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn ha “mun ekpẹn ọbhi egbe.” A dẹ yẹ sabọ re ọne ẹmhọn nan rẹ tẹmhọn ọria nọn i re iwẹnna nọnsọle rẹ zọjiẹ, la ọria nọn lu emhin bhi uwedẹ nin ẹbho ha rẹ ha mun ekpẹn nanlẹn. Ọnan bha rẹman ghe uwẹ i da zẹwẹ ha jiẹ, la ne ẹbho ha khiẹn hiehie. (Eccl. 3:1, 4) Sokpan, ọnan rẹman ghe ọkhẹke nin uwẹ ha mun iwẹnna nan mun nin uwẹ ẹgba. Ahamiẹn a lẹn uwẹ bhi ọria nan sabọ mun udu nyan, ọrebhe bhi agbotu ki ha mun ekpẹn nin uwẹ.
15. Be a re ọle ta ghe nan hẹi ha “bha ohoghe” bi nan hẹi ha mhọn “ẹlobhọ, la do aki eku”?
15 Ọle “ida ha bha ohoghe.” Ọnan rẹman ghe uwẹ dẹ wo ha ta ẹmhọanta bhi emhin rebhe. Uwẹ dẹ wo ha mun ọta nin uwẹ ta sẹ, sẹyẹ uwẹ i da ha hiẹ ẹbho. (Prov. 3:32) Ọle “ida ha mhọn ẹlobhọ, la do aki eku nin [ọle] rẹ fe.” Ọnin rẹman ghe uwẹ dẹ wo ha ta ẹmhọanta bhi ẹki nin uwẹ do, bi bhi ẹmhọn igho. Ranmhude ene ibhio mhan gbaẹkẹ uwẹ, uwẹ i da ha ranmhude ọnin mun ele lu bhi ẹki nin bha ko do.
16. (a) Be a re ọle ta nan hẹi ha “da anyọn gbe egbe”? (b) Be a re ọle ta nan rẹ ha mhọn “ọkhọ nọn khiale”?
16 Ọle “ida ha da anyọn gbe egbe.” Ọnan rẹman ghe uwẹ i da ha da anyọn gbe, la nan lẹn uwẹ ọbhi ọria nọn manman da anyọn. Ọle ki ha mhọn “ọkhọ nọn khiale.” Ọnan rẹman ghe uwẹ dẹ ha re obọ rẹkhan uhi nesi Jehova. Uwẹ ha lu ọnan, uwẹ ki ha mhọn ọfure nin ọria miẹn sade ọle deba Jehova ha mhọn ikolu nọn ziẹn, arẹmiẹn ọ bha gba nin uwẹ.
17. Be obhio mhan nin okpea ha rẹ rẹman yẹ ghe ọria nan ha sabọ mun udu nyan ọle khin beji a rẹ “dọnmhẹn [ọle] fẹghe; si [ọle] dẹ sabọ miẹn ọne ẹsọn nan”? (1 Timoti 3:10; yẹ fẹ ifoto ghe.)
17 “Ọkhẹke nan ka dọnmhẹn ele fẹghe; si ele dẹ sabọ miẹn ọne ẹsọn nan.” Ebi ọnan mundia nan hi, uwẹ ki ka rẹman ghe a dẹ sabọ gbaẹkẹ uwẹ sade a mun iwẹnna nin uwẹ. Bhiriọ, ahamiẹn ene ewanlẹn mun ẹsọn nin uwẹ, lu ọle beji ele yọle nin uwẹ rẹ lu ọle, bi ebi agbotu yọle ghe nan rẹ lu ọle. Ji a miẹn ghe uwẹ lẹn otọ emhin nan yọle nin uwẹ lu bi ẹghe nan yọle nin uwẹ rẹ lu ọle fo. Ẹbho bhi agbotu dẹ ha daghe ọle beji uwẹ rẹ miẹn ene ẹsọn nan mun nin uwẹ, sẹyẹ, uwedẹ nin uwẹ rẹ lu re alo ki ha ti ele bhọ. Ene ewanlẹn, bha dọnmhegbe ha man ibhio mhan nin ikpea ne mianmẹn emhin. (Tie 1 Timoti 3:10.) Ibhio mhan nin ikpea ne mianmẹn ne ribhi ikpe igbe rẹ sẹbhi igbenẹn, la ne bha sẹ sẹriọ be ribhi agbotu nọnsẹ? Ele be mhọn emhanmhan nin ele rẹ tobele luẹ emhin? Ele be rẹ ewanniẹn ọbhi inọnta bhi ikolo oga, yẹ dagbare bhi inẹbho ẹghe rebhe? Ọ ha yi iriọ, mun iwẹnna nin uwẹ lẹn sẹ ghe ele dẹ sabọ lu nin ele. Ene uwedẹ nan ki rẹman si a dẹ sabọ gbaẹkẹ ele sade a mun iwẹnna nin ele. Nin ele ki rẹ ha bue ikpe uje, asabọmiẹn ele ki sẹ eria nan ha ne ọbhi ihe ọsi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn.
18. Be bhọ a re ọle ta, nin obhio mhan nin okpea hẹi ha ‘mhọn eji ọle da fidọn’?
18 “Ele imhọn eji ele da fidọn.” Ọnan rẹman ghe ọria i da miẹn emhin mun mhọn rẹ gene rẹman ghe uwẹ lu emhin ebe nọn kaka. Bhi ọsi ẹmhọanta, a dẹ sabọ bha ene ga Osẹnobulua ohoghe ẹgheso. A bhọ bha Jesu ohoghe, sẹyẹ, ọle da yọle ghe ene rẹkhan ọlẹn dẹ miẹn emhin nọn sẹriọ bhi egbe. (Jọn. 15:20) Ọrẹyiriọ, ahamiẹn bọsi Jesu uwẹ nyẹnlẹn nọnsẹn, ọrebhe bhi agbotu ki ha tẹmhọn uwẹ nọnsẹn.—Mat. 11:19.
19. Be a re ọle ta nin obhio mhan rẹ ha “yi ọria nọn mhọn okhuo ọkpa”?
19 Ọle “dẹ ha yi ọria nọn mhọn okhuo ọkpa.” Ahamiẹn uwẹ mhọn okhuo, ọkhẹke nin uwẹ re obo rẹkhan emhanmhan ọsi Jehova bhi ẹmhọn ibọdọ bi ire-okhuo. Onin hi, nin okpea rẹ re okhuo ọkpa, bi nin okhuo rẹ bọ ọdọ ọkpa. (Mat. 19:3-9) Okpea nọn ga Jehova i da dọ ha gboghẹ. (Hib. 13:4) Ọnan rẹman ghe ọle dẹ wo ha sun rẹkhan okhuo ọle. Bhiriọ, ọ bha khẹke nin ọle dọ ha ji ẹmhọn okhuo ọbhebhe ha ti ọle bhọ.—Job 31:1.
20. Be okpea rẹ “re imọn nesọle bi azagba-uwa nọnsọle khian nọnsẹn” yẹ?
20 “Ọle dẹ ha re imọn nesọle bi azagba-uwa nọnsọle khian nọnsẹn.” Ahamiẹn uwẹ mhọn azagba-uwa, ọkhẹke nin uwẹ ha miẹn ẹsọn nọn khẹke uwẹ nọnsẹn. Ha lu oga azagba-uwa ẹghe rebhe. Dọnmhegbe deba ọdeọde bhi azagba-uwa nọnsẹ ha dagbare bhi inẹbho. Rẹkpa imọn nesẹ rẹ sabọ deba Jehova ha mhọn ikolu nọn ziẹnlẹn. (Ẹfẹ. 6:4) Ahamiẹn okpea gbẹloghe azagba-uwa nọnsọle nọnsẹn, ọnin ki rẹman ghe ọle dẹ sabọ gbẹloghe agbotu nọnsi Jehova.—Yẹ fẹ 1 Timoti 3:5 ghe.
21. Ahamiẹn uwẹ i sẹ ga bhi ihe ọsi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn, be uwẹ ha sabọ lu?
21 Ibhio mhan nin ikpea, ahamiẹn uwẹ i sẹ ga bhi ihe ọsi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn, huẹan dọ manman ria eria nyan emhin nan zilo ọle bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, uwẹ ha yẹ bhii Jehova nọn rẹkpa uwẹ. Dọ luẹ ẹmhọn ene ikpẹ ne khẹke nin ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn ha mhọnlẹn, sẹyẹ, uwẹ ha yẹ dọnmhegbe ha re ele man. Ria eria nyan ebi oyẹẹ nin uwẹ mhọn da Jehova bi ene ibhio mhan ziẹn sẹ yẹ. Ji ọ manman ha ghọn uwẹ rẹ ha rẹkpa ele. (1 Pita 4:8, 10) Dọnmhegbe rẹ dọ kiẹn ọkpa bhi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn, uwẹ ha lu iriọ, uwẹ ki miẹn eghọnghọn nọn nabhọre nan rẹ ha rẹkpa ibhio mhan. Mhan bhii nin Jehova nan erọnmhọn nin uwẹ beji uwẹ rẹ lu re alo rẹ sabọ dọ kiẹn ọkpa bhi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn!—Fil. 2:13.
ILLO 17 Mẹn Muegbe Rẹ Lu Ọle
a EMHIN NAN RẸMAN BHI IFOTO : Bhi agobọ, Jesu wo rẹkpa edibo nesọle; bhi obera, obhio mhan nọn zẹ sikẹ ene ewanlẹn wo rẹkpa obhio mhan nọn ki wanrẹ bhi agbotu.