OKHA ỌSI OBHIO MHAN
Jehova Da Wo Re Ahu Nin Mhan Bhi Ẹghe Nin Otọ Rẹ Fure Bi Ẹghe Nọn Bha Rẹ Fure
Paul: Bhi Novẹmba 1985, mhan da wo manman ha ghọnghọn beji mhan ha khian Liberia nọn ribhi obọ ọsi West bhi otọ Africa nin agbotu je mhan ha khian. Aroplen nin mhan na ọi da mundia bhi Senegal. Anne nin okhuo mẹn da yọle, “uriagogo ọkpa ki kẹre nin mhan rẹ sẹbhi Liberia.” Bhi ọne ẹghenin, mhan da họn bhi ẹkẹ ọne aroplen ghe, “ọrebhe ne khian Liberia huẹnre, ẹbho wo ha si ozughu bhi Liberia, mhan i da yẹ sabọ diọbhi enin.” Mhan ki da dọ deba mishiọnari ne ribhi Senegal ha dia. Ikpẹdẹ igbe mhan gbe bhi enin. Mhan da wo ha họn ẹmhọn ebi a rẹ gbono ẹbho a yẹ bhi Liberia, sẹyẹ gọvamẹnt da yọle ghe nin ẹbho hẹi yẹ dagbare, ghe a ha miẹn ọria bhi ole, a ki gbe ọle a.
Anne: Ẹbho ne fẹkẹ re ẹwanlẹn khian mhan khin. Bhi ọsi ẹmhọanta, rẹ na bhi egbe ọbhokhan ha vade a wo rẹ lẹn mẹn ọbhi ọria nin ofẹn manman mun. Ofẹn bhọ mun mẹn rẹ fan ukhuo ra. Ọrẹyiriọ, mhan da wo muegbe rẹ diọbhi Liberia arẹmiẹn okhẹnan ribhi enin.
Paul: Eji ọkpa mẹn bi Anne da wanre bhi obọ ọsi west bhi England. Ẹghe rebhe ene biẹ mẹn bi inẹn Anne rẹ ha taman mhan nin mhan lu iwẹnna ọkanẹfan. Bhiriọ, mhan ki yo isiku sẹkọndri fo, mhan da munhẹn ha lu iwẹnna ọkanẹfan. Ele da wo re obọ ọbhọ nin mhan rẹ re iẹnlẹn nọnsẹmhan rẹ ha lu iwẹnna oga ọsi ẹghe rebhe. Beji mẹn ribhi ikpe 19, mẹn da dọ ha ga bhi Bẹtẹ. Anne da dọ deba mẹn bhi Bẹtẹ beji mhan bọ egbe fo bhi ukpe 1982.
Anne: Mhan wo hoẹmhọn Bẹtẹ, ọkpakinọn ọ da wo ha ghọn mhan rẹ dọ ha ga bhi eje da guanọ urẹkpa. Mhan wo deba eria ne ka lu iwẹnna mishọnari ga bhi Bẹtẹ. Okha nọnsele da wo re ọle ha ghọn mhan rẹ dọ ha lu iwẹnna mishọnari. Bhi ẹkẹ ikpe ea, mhan da wo ha nan erọnmhọn ji Jehova ọsemuan-ọsemuan nin ọle rẹkpa mhan rẹ sabọ dọ ha lu iwẹnna mishọnari. Bhi ukpe 1985, mhan da wo manman ha ghọnghọn beji a tie mhan nin mhan dọ yo klass nọnzi 79 ọsi iGiliẹd. Mhan ki yo ọne isiku fo, a da je mhan ha khian Liberia nọn ribhi obọ ọsi West Africa.
OYẸẸ NIN IBHIO MHAN HA MHỌN DA MHAN DA WO RẸKPA MHAN RẸ SABỌ ZIẸNGBE
Paul: Mhan ki da muegbe rẹ ha khin Liberia. Aroplen ọhẹnhẹn nan re otọ nan rẹ ha khian Liberia mhan na ọi. Ijerebhe bhi ọne agbaẹbho bha sẹ wo lọre, sẹyẹ, a bha sẹ wo re otọ nin ẹbho rẹ ha dagbare bhi uwa nọnsele ọsemuan. Ofẹn da wo ha mun ẹbho rẹ sẹbhọ ghe, ele ha ki họn usomhin ọsi moto, ele ki wo ha nẹ. Nin mhan rẹ de ọkhọle re, mhan da kugbe ha tie ebe ọsi Psalm ọsemuan-ọsemuan. Mhan wo hoẹmhọn iwẹnna mishọnari nin mhan ha lu bhi enan arẹmiẹn okhẹnan ribhọ. Okhuo mẹn da ha yo inẹbho ukpẹdẹ-ukpẹdẹ, mẹn da deba obhio mhan natiọle John Charuk a ha wẹnna bhi ẹkẹ Bẹtẹ. Mẹn wo miẹn emhin ne bunbun luẹ bhi obọ ọle, ranmhude ọ rele nin ọle mọn da nyẹnlẹn bhi Liberia, sẹyẹ, ọle wo manman lẹn ọkakale nin ene ibhio mhan kuẹlo da.
Anne: Be re mhan kẹ wo re inian hoẹmhọn Liberia? Ranmhude ibhio mhan ne ribhi enin. Ele wo ha re oyẹẹ man mhan, yẹ wo ha ga Jehova nọnsẹn. Mhan da wo manman dọ sikẹ egbe, sẹyẹ mhan da dọ kiẹn azagba-uwa ọkpa. Ele da wo ha re adia bi izebhudu nin mhan. Mhan wo sọnyẹnmhẹn bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua nin mhan ha lu bhi enin. Ahamiẹn mhan bha deba ẹbho nin mhan tẹmhọn Osẹnobulua man gbe ẹghe beji ele guanọ, ẹkẹ ki wo ha khọ ele! Uwẹ kẹ wo miẹn ẹbho bhi ọne agbaẹbho ne ne egbe ele zilo ẹmhọn Baibo. Ọ i zẹwẹ nọghọ nin uwẹ rẹ khian bu ele dọ deba ele ha zilo ẹmhọn Baibo. Mhan da wo ha mhọn ẹbho ne bunbun nin mhan man ele Baibo rẹ sẹbhọ ghe, ọ i lẹkhẹ nin mhan rẹ sabọ man ele rebhe Baibo. Ẹbho wo manman ha kaehọ bhi ọne agbaẹbho!
ARẸMIẸN OFẸN MUN MHAN, JEHOVA DA RẸKPA MHAN RẸ HA MHỌN IZEBHUDU
Paul: Bhi ẹkẹ ikpe enẹn, ijerebhe bhi ọne agbaẹbho da wo lọre khere, ọkpakinọn bhi 1989, emhin rebhe da wo kie fidenọ bhi ọne agbaẹbho. A da wo munhẹn ha khọnlẹn bhọ. Bhi Julai 2, 1990, eria eso ne ha ne gọvamẹnt suan da wo dọ mun agọ bhi egbegbe eji Bẹtẹ nọnsẹmhan ye. Bhi ẹkẹ uki ea, mhan bha sabọ ha ne ẹbho ne ribhi ole talọ rẹ dọ sẹbhi azagba-uwa nọnsẹmhan bi Bẹtẹ nọn kokhun nẹ. Ugbele bi ozughu da wo gba ijerebhe. A bha yẹ ha miẹn ebale ha le, sẹyẹ, ele da ha re idudu ne ikhuo nowẹ. Iriọ emhin wo ha ye bhi ọne agbaẹbho bhi ẹkẹ ikpe 14, sẹyẹ, ọ da wo rẹso ọrebhe bhi ọne agbaẹbho.
Anne: Idunmhun eso da ha ne egbe ele khọn, yẹ gbono egbe ele a. Eyokhọnlẹn da wo gba ijerebhe bhi ọne agbaẹbho. Ele wo ha mhọn emhin okhọnlẹn ne bunbun, sẹyẹ, uwedẹ nin ele rẹ wo muegbe da wo mhọn ebi ọ diayẹ. Ele da wo ha nabhi uwa kẹkẹ, yẹ muno emhin nọn ghọn ele. Rẹji eso bhi ẹwẹ ele, inian nan rẹ gbe ọria a diabe nan rẹ gbe ọkhọkhọ a. Ene eyokhọnlẹn da ha khẹ odẹ, yẹ gbono ẹbho a ne ho ne gbera. Ele ha ki gbono ele a fo, ele ki mhanmhan ele ọbhi otọ. Iriọ ele yẹ ha lu bhi egbegbe Bẹtẹ nọn ribhi enin. A da gbono ibhio mhan eso a rẹ dọ sẹbhi ibhio mhan eva ne lu iwẹnna mishọnari.
Ibhio mhan eso da mun iẹnlẹn nọnsele ọbhi okhẹnan, nin ele rẹ sabọ gbega ibhio ele ne na bhi idunmhun nin ene eyokhọnlẹn da ha gbono ẹbho a vae. Iriọ ene mishọnari bi ibhio mhan ne ribhi Bẹtẹ yẹ wo ha lu. Ibhio mhan eso ne nẹ sibhi uwa nọnsele re da dọ ha wẹ bhi Bẹtẹ. Itue ihinlọn da dọ deba mhan ha nyẹnlẹn bhi ugha nọnsẹmhan.
Paul: Ukpẹdẹ-ukpẹdẹ ene eyokhọnlẹn rẹ ha ho nin ele nabhi Bẹtẹ, nin ele dọ fẹghe si mhan ne ẹbho nẹhe bhi enin. Mhan da zẹ itue enẹn ne ele ne mhan ha gbega ọne Bẹtẹ. Eva ki na bhi windo ha ghe olele, eva nekẹle ki dọ debhi geti a. Ene ribhi geti ha khi-obọ kie odalo, ọ ki rẹman ghe emhin wo dia nọnsẹn. Ọkpakinọn, ahamiẹn ele khi-obọ kie ikeke, ọnin ki rẹman ghe ene eyokhọnlẹn wo manman fi bhi ẹlo. Bhiriọ, ene ibhio mhan ne nin windo ghe ole ki dọ jẹje ne ene ibhio mhan ne nẹ vae bhi Bẹtẹ nẹko.
Anne: Uzana eso ki gbera, usun ọsi eyokhọnlẹn ọkpa nin ẹkẹ manman khọ da re idudu rẹ nabhi ẹkẹ ọne Bẹtẹ. Imẹn bi obhio mhan nin okhuo ọkpa da khue egbe ze bhi eji mhan da khọ a. Obhi ẹho khere nin ọria ha da sabọ nẹko ribhi ẹkẹ ọle. Ọne obhio mhan nin okhuo da keke egbe nabhi ọne obhi ẹho nan. Ene eyokhọnlẹn da khian vae bhi eji mhan dia bhi Bẹtẹ, yẹ muno osisi rẹkhan egbe. Ele da wo re ohu ha gbono obọ mhan bhi odẹ. Paul da nabhi ẹkẹ uwa ha bhii ele yọle, “Okhuo mẹn khọ.” Bhi ẹghe nin mẹn rẹ ha khue eji ọne obhio mhan nin okhuo da nẹko, ọ da wo ro dagbare. Bhi ọne ẹghe nan, mẹn da kie ha ne emhin nin mẹn ka ne dagbare bhi eji obhio mhan da nẹko fikie diọbhi eji ọ ka ha ye, sẹyẹ, mẹn bha kẹ lu ọle fo. Mẹn lẹnmhin ghe ọnan dẹ re ene eyokhọnlẹn ha ria ẹmhọn ebi mẹn lu nọn zẹle nin mẹn bha da kẹ dọ tuje odẹ a nin ele. Onan da re ofẹn ha mun mẹn rẹ sẹbhọ ghe, mẹn da wo ha guọ. Mẹn lẹnmhin ghe ọkhẹke nin mẹn de ọkhọle re ọkuẹsẹ mẹn tuje ọne odẹ a. Bhiriọ, mẹn da re ọkhọle nan erọnmhọn ji Jehova nọn rẹkpa mẹn. Mẹn ki da tuje ọne odẹ a, yẹ fẹkẹ tuẹ ele. Ọkpa bhọ da sua mẹn sibhi odẹ re wo ha khian eji ọne obhio mhan da nẹko. Ọle da tuje ọle a yẹ zanzan emhin ne ribhi enin an. Ọ da wo han ọle ilo ghe ọle bha miẹn emhin soso bhi enin. Ọle bi usun ne rẹkhan ọlẹn da yẹ zanzan ugha nekẹle, sokpan ele bha miẹn emhin soso.
ỌNE ẸMHỌANTA DA WO DIABE ẸFUA BHI ẸKẸ EBIUKI
Paul: Ẹgheso, mhan bha miẹn ebale ha le ọsewewiẹ, ọkpakinọn, oga ọsewewiẹ nan lu bhi Bẹtẹ da diabe ebale rẹji mhan. Mhan rebhe wo lẹn ghe ahamiẹn mhan tie Baibo yẹ luẹ ọle, ọ dẹ sabọ rẹkpa mhan rẹ ziẹngbe ukpedẹ-ukpedẹ.
Mhan wo lẹn ghe, mhan ha dagbare dọ ha guanọ ebale bi amẹn khian, mhan i da yẹ sabọ gbega ẹbho nin mhan ne nẹhe bhi ẹkẹ Bẹtẹ. Bhiriọ, ọ ki wo lẹkhẹ nin ene guanọ ele khian rẹ miẹn ele gbono a. Ẹgheso, Jehova ki re uwedẹ ọhan ilo rẹ ne ebi mhan guanọ nin mhan bhi ẹghe nin mhan wo rẹ guanọ ọle tee. Jehova da wo ne ebi mhan guanọ nin mhan, ọle da yẹ rẹkpa mhan rẹ de ọkhọle re.
Arẹmiẹn emhin manman wo ha khọ bhọ bhi ọne agbaẹbho, ẹmhọanta nin mhan lẹn bhi Baibo da wo ha re ahu nin mhan. Arẹmiẹn ene ibhio mhan kuẹlo da ọkakale kẹkẹ, yẹ nẹ sibhi uwa nọnsele re igba ne bunbun, ele da sẹ yẹ wo ha mhọn urẹọbhọ nọn ziẹn bi ọkhọle nọn lọre. Eso bhi ene ibhio mhan da yọle ghe, ebi ele kuẹlo da nian “mun ele egbe khẹ ekpokpo nọn khua.” Ene ewanlẹn bi ibhio mhan nin elasẹre, da re izebhudu zegbere rẹ ha rẹkpa ibhio mhan. Ibhio mhan ne nẹ sibhi uwa re da wo ha rẹkpa egbe, ele da yẹ wo ha tẹmhọn Osẹnobulua bhi eji ele nẹ diọ i kẹkẹ. Ele da noo ebi ele miẹn bhi ẹwẹ rẹ bọn Kindọn Họọ, yẹ ha do ikolo bhọ. Bhi ẹkẹ ọne ọkakale nan rebhe, ikolo oga nin ene ibhio mhan nan ha yo, bi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua nin ele ha lu, da wo re iziẹngbe bi izebhudu nin ele. Ẹghe nin mhan rẹ ha gha ebale bi emhin nekẹle nin ene ibhio mhan, ọ da wo han mhan ilo ghe, ẹkpa nan rẹ yi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua ene ibhio mhan yọle nan munọ je ele, ọ i yi ukpọn. Ẹbho nan miẹn ghe ọne okhọnlẹn yẹ reso, ne yẹ wo miẹn ọkakale kẹkẹ bhọ, da ha ho nin ele họn ọta nọn mhẹn nọn ribhi Baibo. Uwedẹ nin ene Esali Jehova rẹ ha ghọnghọn, yẹ rẹ ha lu emhin bii ghe ọne emhin bha rẹso ele, da wo han ele ilo. Ene ibhio mhan da wo diabe ẹfua bhi ẹkẹ ebuiki! (Mat. 5:14-16) Ranmhude ene ibhio mhan bha ji egbe lọ ele rẹ ha tẹmhọn Osẹnobulua, eso bhi ene eyokhọnlẹn da dọ kiẹn Esali Jehova.
JEHOVA WO RE AHU NIN MHAN BHI ẸGHE NIN MHAN RẸ ZẸ ENE IBHIO MHAN OBỌ
Paul: Bhi ẹkẹ enin ikpe 14 nan rẹ khọn bhi ọne agbaẹbho, ọ sẹbhi igba isẹn nin mẹn bi okhuo mẹn nẹ sibhi
ọne agbaẹbho re. Igba ea bhọ, ọ bha bue gbe mhan kuẹ fikiere, sokpan, bhi igba eva nekẹle, mhan da gbe ebe sẹbhi ukpe-ukpe. Obhio mhan nọn okhuo ọkpa nin mishọnari da tẹmhọn ebe emhin dia mhan yẹ bhi egbe bhi ẹghe nin mhan rẹ ha kpanọ. Ọle da yọle: “Bhi isiku iGiliẹd nin mhan yo, a da man mhan le ghe nin mhan re ọkhọle rebhe rẹ hoẹmhọn ibhio mhan bhi eji mhan ha da lu iwẹnna mishọnari. Iriọ mhan wo gene lu tee. Bhiriọ, nin mhan rẹ zẹ ibhio mhan obọ bhi ẹghe ọne ọkakale nan bha re mhan ha ghọnghọn hiehie!” Mhan khuẹnmhẹn Jehova ghe mhan yẹ sabọ ha rẹkpa ibhio mhan ne ribhi Liberia bhi agbaẹbho nọn sikẹ ele nin mhan ha ye.Anne: Bhi Mee 1996, imhan itue enẹn da mun moto ọsi Bẹtẹ rẹ ha ho nin mhan diọbhi eje lọre bhi ọne agbaẹbho. Mhan da yẹ ne ebe ne lu uhọnmhọn emhin rẹkhan egbe. Ọne okhian nan ree sẹbhi imaili 10 (16 kilomita). Beji mhan rẹ khian, a da mun ọkhọn re bhi eji mhan ye. Ẹbho ne ha khọnlẹn da wo ha fino osisi, yẹ mun mhan mundia. Ele da ne itue ea bhi ẹwẹ mhan huẹnre, yẹ mun Paul nin ọdọ mẹn bi ọne moto kpanọ. Ọnan da wo han mhan ilo. Ọ bha bue gbe, mhan da daghe ọdọ mẹn khian bu mhan vade, aranlẹn da nẹkua bhi uhọnmhọn nọnsọle. Ranmhude mhan bha lẹn ebe sunu, mhan da ha riale ghe a fi ọle. Ọkpakinọn, mhan ki da dọ yere ghe sade a fi ọle nọn, ọle i yẹ rẹ sabọ ha khian! Ọkpa bhi ene hẹn ọne moto kpanọ gbehẹ ọle beji ele ha sua ọle sibhi ẹkẹ ọne moto re. Mhan khuẹnmhẹn Jehova ghe ọ bha kaka gbe.
Mhan da daghe moto ọsi eyokhọnlẹn nan rẹ munọ ẹbho, ofẹn da yẹ wo ha mun ẹbho ne ribhọ. Mhan ki da rẹ ha ho nin mhan na bhọ, ọkpakinọn ranmhude otọ bha yẹ ha ribhọ, mhan da fino obọ mun ọne moto. Ọnọn hẹn ọne moto bha zẹwẹ fẹkẹ ha khian, khere kẹre nin mhan bha rẹ de bọmhẹn an. Mhan da bhii ọle nin ọle mundia beji mhan ha da huẹnre, ọkpakinọn ranmhude ofẹn nọn ha mun ọlẹn, ọle bha zẹwẹ fi ehọ mhan bhọ. Mhan da fẹkẹ rẹtẹ mun ọlẹn mhọn rẹ dọ sẹbhi eji mhan khian. Ọkpakinọn, mhan ki huẹnre, egbe rebhe nọnsẹmhan da ha guọ ranmhude ofẹn nọn ha mun mhan.
Paul: Mhan ki ghe egbe mhan, mhan da kere ghe ukpọn nesẹmhan gbitọn an yẹ vinọn an, ọ da han mhan ilo ebi mhan rẹ miẹn uhọnmhọn yẹ. Mhan da daghe hẹlikọta ọkpa nan fino osisi ọ i bhi egbegbe eji mhan yẹ, sẹyẹ ọle mhan da na yi ha khian Sierra Leone sade ẹdẹ we, bhiriọ mhan da wẹ olele bhi enin. Mhan ki sabọ sẹbhi Sierra Leone, mhan da wo ha ghọnghọn ghe mhan sabọ miẹn uhọnmhọn, ọkpakinọn mhan da ha kpokpo egbe ba ibhio mhan ne ribhi Liberia.
JEHOVA DA RE AHU NIN MHAN RẸ ZIẸNGBE ỌKAKALE EBHEBHE
Anne: Mhan da miẹn uhọnmhọn rẹ sẹbhi bẹtẹ nọn ribhi Freetown, Sierra Leone, ene ibhio mhan da wo ha gbẹloghe mhan. Ọkpakinọn, mẹn da munhẹn dọ ha re ọkhọle muno emhin ọkhọ-bhi-ẹlo kẹkẹ ne sunu bhi Liberia. Ukpẹdẹ-ukpẹdẹ mẹn rẹ ha mun ofẹn ghe emhin ọbe dẹ sunu, mẹn bha yẹ ha ria eria nọnsẹn, emhin rebhe ne nẹga mẹn da ki mhọn ebi ele diayẹ bhi ẹlo mẹn. Mẹn ha wẹ riọre ọsasọn, mẹn ki wo ha guọ, ofẹn ki ha mun mẹn ghe emhin ọbe dẹ sunu. Ọ da wo ha nọghọ mẹn rẹ ha hiẹnhiẹn nọnsẹn. Ọdọ mẹn ki mun mẹn koko re, yẹ deba mẹn ha nan erọnmhọn. Mhan ki ha so illo nesẹmhan rẹ sẹbhi ẹghe nin egbe nọnsẹmẹn i yẹ da ha guọ. Ọ da wo diabe ghe emhẹnmhẹn mẹn ki ye, ghe mẹn i yẹ da sabọ lu iwẹnna mishọnari.
Mẹn i da yele a ghẹdẹ ebe ki sunu. Bhi ọne uzana nin tee a da je ebe nesẹmhan eva ji mhan. Ọkpa bhọ da ha yi Awake! ọsi Jun 8, 1996. Ọkpa bhi uhọnmhọn-ọta ne ha ribhọ da tẹmhọn ebe ha sabọ rẹkpa ọria sade ofẹn re ọle kpokpo egbe (“Coping With Panic Attacks.”) Ebi a gbẹn ọbhi ẹkẹ ọle da rẹkpa mẹn rẹ lẹn ebe ha sunu ji mẹn. Ọne ọzeva da ha yi Watchtower ọsi Mee 15, 1996, nọn mhọn uhọnmhọn-ọta nọn yọle, Ji Ele Da Miẹn Ahu Nọnsele? (“Where Do They Get Their Strength?”) Adudu ọsi atutubhiẹbhiẹ nọn kuanlẹn da ha ribhi ọne Watchtower. Ọne uhọnmhọn-ọta da rẹman ghe, beji atutubhiẹbhiẹ yẹ rẹ sabọ tin, yẹ le ebale arẹmiẹn ọ kuan igẹn nọnsọle, iriọ Jehova yẹ rẹ rẹkpa mhan rẹ sabọ ha rẹkpa ẹbho ọbhebhe aharẹmiẹn emhin re egbe lọ mhan. Jehova da noo ebe nesẹmhan nan rẹ re ahu nin mẹn ha guanọ nin mẹn bhi ẹghe nọn khẹke tee. (Mat. 24:45) Mẹn da dọ guanọ ebe nesẹmhan ebhebhe nin uhọnmhọn-ọta ne sẹnian yẹ, yẹ ku ele kugbe bhi ijianlẹn ọkpa. Ele wo gene rẹkpa mẹn. Beji ẹghe rẹ ha khian, emhin nọn rẹ ha lu mẹn da siegbe kie.
JEHOVA DA RE AHU NIN MHAN RẸ SABỌ HA LU IWẸNNA NAN MUN NIN MHAN
Paul: Ẹmhọanta nọn ghe ọne ọkhọn wo ha re mhan sibhi Liberia re, ọkpakinọn, ẹghe nọn hi ki rẹ khin nin mhan rẹ sabọ fikiere, mhan ki wo ha ghọnghọn. Ukpe 2004 ọ rẹ gba ikpe 20 nin mhan rẹ munhẹn ha lu iwẹnna mishọnari. A bha yẹ ha khọnlẹn bhi Liberia. A da mhanmhanlẹn nan rẹ bọn ba bẹtẹ nọn ribhi ọne agbaẹbho. Ọkpakinọn, a da yọle nin mhan diọbhi agbaẹbho ọbhebhe, mhan bha zẹwẹ re ẹlo ọbhi ọnan.
Ọnan bha zẹwẹ lẹkhẹ nin mhan, ranmhude mhan ki wo dọ manman hoẹmhọn ibhio mhan nin mhan ko ga ne ribhi enan, sẹyẹ mhan bha ho nin mhan zẹ ele obọ. Ọkpakinọn, mhan sẹ ka daghe ebi Jehova rẹ nan erọnmhọn nin mhan yẹ bhi ẹghe nin mhan rẹ zẹ azagba-uwa nọnsẹmhan
obọ ha khian isiku ọsi iGiliẹd. Bhiriọ, mhan ki da ka nin mhan rẹ diọbhi Ghana nan je mhan ha khian, sẹyẹ ọ bha manman ree gbe bhi Liberia nin mhan ka ha ye.Anne: Ẹghe nin mhan rẹ ha sibhi Liberia re, mhan da wo ha viẹ. Ọkpakinọn, ebi obhio mhan nin okpea natiọle Frank taman mhan da wo han mhan ilo. Ọne obhio mhan nan wo manman wanre, iriọ ọle yẹ rẹ wanlẹn. Ọle da yọle: “Bha hẹi yẹ ria ẹmhọn mhan!” Ọle ki ta ọnin fo, ọle da yọle: “Mhan lẹnmhin ghe bha i da yele mhan a ghẹdẹ, ọkpakinọn ọkhẹke nin bha mun ọkhọle nọnsẹbha ọbhi ọne iwẹnna ọsọgbọn nan mun nin bha. Jehova hi ọnọn mun ọne ẹsọn nan nin bha, bhiriọ bha dọ gbẹloghe ene ibhio mhan ne ribhi enin.” Ọne ọta izebhudu nan nin ọle ta, da wo re ọle lẹkhẹ nin mhan rẹ kẹ zẹ imọẹ bhi ọne agbaẹbho nan je mhan ha khian, arẹmiẹn mhan bha sẹ manman lẹn ẹbho bhi enin, sẹyẹ mhan bha sẹ manman guẹ otọ.
Paul: Ọkpakinọn, ọ bha zẹwẹ ree ẹghe ọkuẹsẹ mhan dọ hoẹmhọn ene ibhio mhan ne ribhi Ghana. Esali Jehova wo manman bun bhi enin! Mhan wo manman miẹn emhin luẹ bhi uwedẹ nin ene ibhio mhan rẹ ha sun rẹkhan Jehova, bi urẹọbhọ nọn ziẹnlẹn nin ele mhọn. Mhan ki sẹ ga bhi Ghana bhi ebe sẹbhi ikpe 13, a da mun iwẹnna ọbhebhe nin mhan nin mhan bha rẹ re ẹlo ọi. A da yọle nin mhan dọ ha ga bhi Bẹtẹ nọn ribhi Kenya, nọn ribhi obọ ọsi East bhi Africa. Bhi ọsi ẹmhọanta, ẹlo ene ibhio mhan nin mhan zẹ ele obọ bhi Liberia bi Ghana wo ha nyan mhan, ọrẹyiriọ ọ bha nọghọ mhan rẹ re ibhio mhan bhi Kenya kiẹn imọẹ. Mhan sẹ yẹ wo ga bhi ọne udede agbaẹbho nan ne eria ne bunbun nọn khẹke nan tẹmhọn Osẹnobulua man yẹ.
EBI MHAN SẸ MIẸN LUẸ BHI IWẸNNA OGA KẸKẸ NIN MHAN LU
Anne: Mẹn sẹ wo kuẹlo da ọkakale kẹkẹ bhi iẹnlẹn nọnsẹmhẹn, sẹyẹ, ẹgheso ribhi nin ofẹn rẹ wo manman ha mun mẹn. Ahamiẹn ọria nyẹnlẹn bhi eji otọ bha da fure, la kuẹlo da ọkakale kẹkẹ bhi iẹnlẹn, ọ dẹ sabọ re ọne ọria ha khọnmhọn, re ofẹn ha mun ọlẹn, yẹ manman re egbe lọ ọle. Jehova i re uwedẹ ọhan-ilo gbega mhan bhi ene ọkakale nan. Rẹ dọ sẹbhi ẹlẹnan, mẹn ha họn a fi osisi, ẹkẹ ki mhọn ebi ọ dia mẹn yẹ, bọsi ghe mẹn ho nin mẹn ha kpa, sẹyẹ obọ nọnsẹmhẹn ki wo zeze a. Ọkpakinọn, mẹn dọ luẹ rẹ ha noo ene emhin kẹkẹ nin Jehova noo rẹ rẹkpa mhan, yẹ miẹn urẹkpa ọsi ene ibhio mhan ọbhi egbe. Sẹyẹ, mẹn dọ kere ghe, ahamiẹn mhan bha zobọ bhọ rẹ ha lu ene emhin ne rẹkpa mhan rẹ ha sikẹ Jehova, ọle dẹ re ahu nin mhan rẹ wo ha lu iwẹnna nan mun nin mhan khian.
Pual: Eria eso ki ha nọọn mhan yọle, “Bha be hoẹmhọn ọne iwẹnna nan nin bha dọ ha lu bhi agbaẹbho kẹkẹ?” Agbaẹbho sabọ rẹ mhọn-ose a, ọrẹyiriọ, emhin sabọ rẹ wo re osukpa fidenọ bhọ, sẹyẹ okhẹnan ki rẹkhanlẹn. Bhiriọ, be bhọ ọne emhin nin mhan hoẹmhọn ọlẹn gbera ọne agbaẹbho? Ibhio mhan ne ghanlẹn ne ribhọ nọn yi azagba-uwa nọnsẹmhan. Arẹmiẹn eji kẹkẹ mhan na vae, uwedẹ ọkpa ẹmhọn Jehova dia mhan le bhi egbe. Mhan da rẹ ha riale ghe a je mhan re nin mhan dọ ha re izebhudu nin ene ibhio mhan, ẹmhọanta nọn ribhọ hi, ene ibhio mhan i yẹ wo re izebhudu nin mhan.
Emhin ọhan-ilo Jehova lu nin mhan, nin ọle rẹ ne ibhio mhan nin mhan bhi ọne otọ agbọn nan rebhe. Mhan mhọn ibhio bhi eji ọ hi ki rẹ khin bhi ọne otọ agbọn nan. Eji ọ hi ki rẹ khin nin mhan yẹ bhi ọne otọ agbọn nan, ahamiẹn mhan ribhi agbotu nọnsi Jehova, mhan dẹ ha mhọn ibhio ne da diabe azagba-uwa rẹji mhan. Mhan rẹọbhọ ghe mhan wo ha mun udu nyan Jehova, ọle dẹ wo ha re urẹkpa nin mhan guanọ nin mhan.—Fil. 4:13.
a Fẹ okha ọsi John Charuk ghe nọn yọle, Ebi Osẹnobulua Bi Kristi Lu Mẹn Ti Mẹn Bhọ (“I Am Grateful to God and Christ”) bhi Watchtower ọsi Mach 15, 1973.