1-2. Bezẹle nin Jesu da tẹmhọn nọn ribhi John 4:35, 36?

ẸGHE nin Jesu rẹ ha khian gbera ugbo ọsi barley nọn bha sẹ wo, ọle da ta ukpọta man edibo nesọle nọn han ele ilo. (John 4:3-6) Arẹmiẹn ọ dẹ sẹyẹ gbe ebe sẹbhi uki enẹn ọkuẹsẹ ọne ugbo ibarley wo sẹ ebi a ha rọ, Jesu da taman ele yọle: “Bha khua ẹlo okhun nin ibha daghe emhin nan kọ, bha ki kere ghe ele bhọ ki sẹ emhin nan rọ koko.” (Tie John 4:35, 36.) Be ọle re ọnan ta?

² Ẹghe nin Jesu rẹ ta ọne ẹmhọn nan, ẹbho ọle ha mhọn bhi ọkhọle, ọ iyi emhin nan kọle. Bezẹle nin Jesu da ta ọne ọta nan? Arẹmiẹn ibhokhan iJew bi Samaritan iko mhọn ẹkẹ egbe, Jesu da sẹyẹ tẹmhọn Osẹnobulua man okhuo iSamaritan ọkpa. Ọne okhuo da manman ka ọle ehọ! Bhi ọsi ẹmhọanta, ẹghe nin Jesu rẹ ha tẹmhọn ọne ugbo ibarley, ibhokhan iSamaritan ne bunbun nin ọne okhuo tẹmhọn iJesu man, da ha bu iJesu vade nin ele dọ ka ọle ehọ. (John 4:9, 39-42) Rẹji ene ẹbho nan, okpea ọkpa da yọle ghe, uwedẹ nin ele rẹ re ẹjẹje bu iJesu re yẹ dọ ka ọle ehọ wo rẹman ghe, ele diabe ugbo ibarley nọn sẹ ebi a rọ.

3. Bezẹle nin uwẹ ha da ha yi ọria nọn sabọ tẹmhọn Osẹnobulua nọnsẹn sade uwẹ ghe ẹbho beji Jesu rẹ ghe ẹbho?

³ Ẹlo nela uwẹ rẹ ghe ẹbho nin uwẹ tẹmhọn Osẹnobulua man? Uwẹ be ghe ele bii emhin ekọnọn ne ki wanre sẹ ebi a rọ? Ahamiẹn iriọ uwẹ rẹ ghe ele, uwẹ ki ha lu ene emhin ea nan: Ọhẹnhẹn, uwẹ ki ha ghe iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua bii iwẹnna nan ha re ẹjẹje lu, ranmhude, a iria ẹghe a sade a rọ emhin ugbo. Ọzeva, uwẹ ki ha ghọnghọn ahamiẹn ẹbho miẹn uhọnmhunje ọsi Agbejele ọbhi egbe. Baibo taman mhan ghe, ẹghe eghọnghọn, ọle ẹghe nan rẹ rọ emhin ugbo khin. (Isa. 9:3) Ọzea, uwẹ ki ha ghe eria nin uwẹ tẹmhọn Osẹnobulua man bii eria ne ha sabọ fidenọ dọ kiẹn edibo nesi Jesu. Ọnan ki re uwẹ ha fi uwedẹ nin uwẹ rẹ tẹmhọn  Osẹnobulua man ẹbho denọ, ọ iyi uwedẹ ọkpa uwẹ ha rẹ wo ha tale man ọrebhe.

4. Be imhan ha luẹ rẹji Paul nin odibo bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?

⁴ Asabọmiẹn eso bhi edibo nesi Jesu da ha riale ghe ibhokhan iSamaria ida sabọ kiẹn edibo nesi Jesu. Ọkpakinọn, Jesu bha ha re inian ria eria. Ọle da ha ghe ele bii eria ne ha sabọ kiẹn edibo nesọle. Iriọ ọ yẹ rẹ khẹke nin mhan rẹ ha ghe eria nin mhan tẹmhọn Osẹnobulua man. Ọkhẹke nin mhan ha ghe ele bii eria ne ha sabọ kiẹn edibo nesi Jesu. Paul nin odibo re ijiẹmhin esili ọbhi otọ nin mhan. Be imhan ha sabọ miẹn luẹ bhi ijiẹmhin nọnsọle? Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, mhan dẹ zilo nyan (1) ebi ọle rẹ lẹn otọ urẹọbhọ ọsi ene ọle tẹmhọn Osẹnobulua man yẹ, (2) ebi ọle rẹ lẹn ebe ha ti ele bhọ yẹ, bi (3) ebi ọle rẹ rẹman yẹ ghe, ọle ghe ele bii eria ne ha sabọ kiẹn edibo nesi Jesu.

5. Bezẹle nin ofẹn bha da mun iPaul rẹ ha tẹmhọn Osẹnobulua man ibhokhan iJew bhi ẹkẹ isynagogue?

⁵ Paul wo manman ha tẹmhọn Osẹnobulua bhi uwa oga natiọle isynagogue. Bhi ọnọn ribhi Thessalonica, ọle da noo ‘ikpẹdẹ iSabbath ea, rẹ ne ibhokhan iJew zilo bhi ẹkẹ Ebenọnkhiale.’ (Acts 17:1, 2) Ofẹn bha mun ọlẹn rẹ ha yo isynagogue, ranmhude obhi Jew ọle khin. (Acts 26:4, 5) Ranmhude ọle lẹn ebe emhin dia ibhokhan iJew bhi egbe yẹ, ọle da wo sabọ ha re izebhudu tẹmhọn Osẹnobulua man ele.—Phil. 3:4, 5.

6. Be ẹbho nin Paul miẹn bhi ẹki bhi Athens rẹ dikẹ yẹ bhi ibhokhan iJew nin ọle miẹn bhi ẹkẹ isynagogue?

⁶ Paul ki nẹ sibhi Thessalonica bi Beroea re ranmhude ekpokpo, ọle da vae bhi Athens. Beji ọle ka ha lu khẹ, “ọle da munhẹn ha ne ene iJew bi ẹbho nekẹle ne ga Osẹnobulua zilo bhi synagogue.” (Acts 17:17) Ọkpakinọn, ọle ki ha tẹmhọn Osẹnobulua bhi ẹkẹ ẹki, unan ẹbho ikẹ ọle ki ha miẹn. Eso bhi ene ẹbho da ha yi ẹbho ne manman lẹn emhin bi ẹbho ne iyi ibhokhan iJew. Ele da ha ghe emhin nin Paul ha man ele le bii iman-emhin ọsọgbọn. Ele da ha tale ghe, emhin ọsọgbọn nin ele bha lẹn otọ ọle, ọle iPaul dọ ha taman ele.—Acts 17:18-20.

7. Beji Acts 17:22, 23 rẹman, be iPaul rẹ fi uwedẹ nin ọle rẹ ha tẹmhọn Osẹnobulua denọ yẹ?

⁷ Tie Acts 17:22, 23. Ọ iyi uwedẹ ọkpa Paul rẹ ha tẹmhọn Osẹnobulua man ibhokhan iJew nin ọle miẹn bhi synagogue bi ene iyi Jew nin ọle miẹn bhi Athens. Asabọmiẹn Paul da ka nọọn egbe ọle yọle, ‘Be bhọ ene ibhokhan Athens nan rẹọ?’ Bhiriọ, ọle da gbẹlokotọ fẹ emhin ne nẹga ọle ghe. Ọle da yẹ gbẹlokotọ fẹghe ebi ele rẹ ga oga nọnsele yẹ. Ọle ki lu ọnan fo, ọle da guanọ ebi ọle ha ta nọn bha wo dikẹ bhi oga nọnsele. Okpea ọkpa nọn fẹ otọ iBaibo ghe da yọle, “Ranmhude obhokhan iJew  Paul khin, ọle lẹnmhin ghe ọ iyi Osẹnobulua ọsi ‘ẹmhọanta’ nin ibhokhan iJew ga ibhokhan iGreek yẹ ga. Ọrẹyiriọ, ọle da rẹkpa ẹbho nin ọle ha ne talọ bhi Athens lẹn ghe, ọ iyi Osẹnobulua nin ele bha lẹn ẹlo ọle, ọle tẹmhọn ọlẹn man ele.” Ọnan rẹman ghe, Paul muegbe nin ọle re fi uwedẹ nin ọle rẹ tẹmhọn Osẹnobulua denọ. Ọle da taman ibhokhan Athens ghe, ẹmhọn Osẹnobulua nin ele dọnmhegbe rẹ ha ga arẹmiẹn ele yọle ele bha lẹn ọlẹn, ọle ta man ele. Arẹmiẹn ene ẹbho nan ne iyi Jew bha lẹn otọ Ebenọnkhiale, Paul bha ji egbe ele lọ ọlẹ. Sokpan, ọle da ha ghe ele bii emhin nan kọle ne ki sẹ ebi a rọ. Bhiriọ, ọle da ha fi uwedẹ nin ọle rẹ tẹmhọn Osẹnobulua denọ.

8. (a) Be uwẹ ha lu nin uwẹ da sabọ lẹn oga ọsi ẹbho nin uwẹ tẹmhọn Osẹnobulua man? (b) Be uwẹ ha sabọ taman ọria nọn taman uwẹ ghe ọle mhọn oga nin ọle yo?

⁸ Ha gbẹlokotọ nọnsẹn beji Paul lu. Dọnmhegbe nin uwẹ daghe emhin ne ha rẹkpa uwẹ lẹn ebi ọria nin uwẹ ne talọ rẹọ. Emhin nela ọle re toman bhi egbe-uwa la imoto nọnsọle? Elin nọnsọle, ukpọn nin ọle yọ, la uwedẹ nin ọle rẹ talọ be rẹman oga nin ọle ye? Asabọmiẹn ọne ọria dẹ wo taman uwẹ ghe ọle mhọn oga nin ọle yo. Ẹghe nin ọnan rẹ sunu ji obhio mhan nin Flutura, nọn lu iwẹnna ọkanẹfan kpataki, ọle da taman ọne ọria yọle, “Mẹn bha vae dọ sua uwẹ nin uwẹ rẹọbhi emhin nin mẹn rẹọ. Sokpan ọne uhọnmhọn-ọta nan mẹn vae dọ deba uwẹ zilo nyan . . . ”

9. Emhin eso nela uwẹ bi ẹbho eso ha ko sabọ rẹọ aharẹmiẹn ele ka mhọn oga nin ele ye?

⁹ Uhọnmhọn-ọta nela uwẹ ha sabọ deba ọria nọn ka mhọn oga nin ọle ye khẹ zilo ọle? Ka dọnmhegbe lẹn emhin nin uwẹ rẹọ nin ọle yẹ rẹọ. Asabọmiẹn Osẹnobulua ukpọkpa ọle ga. Asabọmiẹn ọle yẹ rẹọbhọ ghe Jesu vae dọ yu nin mhan, la asabọmiẹn ọle rẹọbhọ ghe agbọn nọn imhẹn nin mhan da nyẹnlẹn nan dẹ kẹ kpẹn. Bhiriọ, ji uhọnmhunje nin uwẹ ha na bhi Baibo taman ọlẹn diẹn mun ebi bha veva ko rẹọ. Yẹ tale bhi uwedẹ nọn ha re ọle ha ti ọle bhọ.

10. Be ọ khẹke nin mhan dọnmhegbe ha lu? Bezẹle?

¹⁰ Lẹn sẹbhọ ghe, ọ iyi ẹbho rebhe rẹọbhi emhin rebhe nan man ele le bhi oga nin ele ye. Bhiriọ, aharẹmiẹn uwẹ lẹn oga nin ọria ye, sẹyẹ dọnmhegbe lẹn emhin nin ọle tobọle rẹọ. Obhio mhan natiọle iDavid nọn lu iwẹnna ọkanẹfan kpataki bhi Australia da yọle, “Ẹbho ne bunbun ku iman-ẹmhin ọsi eria bi iman-emhin ọsi oga nin ele ye kugbe.” Donalta nọn ribhi Albania da yọle, “Ẹbho eso nin mhan miẹn ki taman mhan ghe ele mhọn oga nin ele ye. Sokpan, ahakizẹbue ele ki taman mhan ghe ele bha rẹọbhọ ghe Osẹnobulua gene ribhọ.” Misiọnari ọkpa bhi Argentina da yọle ghe, ẹbho eso sabọ rẹ tale ghe ele rẹọbhọ ghe Osẹbulua ea, ọle ribhi Osẹ ọkpa. Sokpan, iriọ a ha da miẹn ghe ele bha rẹọbho ghe Aba mhan nọn ribhi okhun, Ọmọn nọnsọle, bi ẹlinmhin nọn khiale ko yi ọkpa. Ọle da yẹ yọle,  “Uwẹ ha lẹn ọnan, ọ ki lẹkhẹ nin uwẹ rẹ daghe emhin nin bha ko rẹọ.” Bhiriọ, ọkhẹke nin mhan ha dọnmhegbe guanọ otọ ebi ẹbho gene rẹọ. Mhan ha lu ọnan, mhan ki sabọ “kiẹn emhin rebhe rẹji ẹbho kẹkẹ” beji Paul lu.—1 Cor. 9:19-23.

11. Beji Acts 14:14-17 rẹman, be iPaul rẹ tẹmhọn Osẹnobulua man ẹbho nin ọle miẹn bhi Lystra yẹ bhi uwedẹ nọn ha da ha ti ele bhọ?

¹¹ Tie Acts 14:14-17. Paul ki daghe ebe ti ene ẹbho bhọ, ọle da fi uwedẹ nin ọle rẹ tẹmhọn Osẹnobulua man ele denọ. Bhi ọsi ijiẹmhin, ene ẹbho nin ọle ha ne talọ bhi Lystra bha manman lẹn iBaibo, la ele bhọ bha lẹn ọlẹn hiehie. Bhiriọ, Paul da noo emhin nin ele lẹn otọ ọle rẹ ne ele zilo. Ọle da tẹmhọn ẹghe nan rẹ rọ emhin ugbo. Ọle da yẹ tẹmhọn ebi a rẹ sọnyẹnmhẹn bhi iẹnlẹn yẹ. Ọle da noo emhin nin ene ẹbho nin ọle ne talọ lẹnlẹn rẹ lu ijiẹmhin.

12. Be uwẹ ha rẹ sabọ lẹn ebe ti ọria bhọ yẹ, nin uwẹ da sabọ fi uwedẹ nin uwẹ ha rẹ tẹmhọn Osẹnobulua man ọlẹn denọ?

¹² Gbẹlokotọ nin uwẹ da sabọ lẹn emhin ne yẹẹ ẹbho nin uwẹ tẹmhọn Osẹnobulua man. Yẹ dọnmhegbe ha fi uwedẹ nin uwẹ rẹ tẹmhọn Osẹnobulua man ele denọ. Be uwẹ ha rẹ sabọ lẹn ebe ha ti ọria bhọ yẹ sade uwẹ khian dọ tẹmhọn Osẹnobulua man ọlẹn? Gbẹlokotọ nọnsẹn. Asabọmiẹn uwẹ kere ọle wẹnna bhi ẹkẹ ugbo, ọle tie ebe, ọle hẹnhẹn imoto, la ọle lu emhin ọbhebhe. Uwẹ sabọ rẹ noo emhin nin ọle lu rẹ munhẹn ha nanlẹn zilo. (John 4:7) Ukpọn nin ọria re yọ bhọ dẹ sabọ rẹkpa uwẹ lẹn emhin eso rẹji ọne ọria. Ọ dẹ sabọ rẹman agbaẹbho nin ọne ọria na vae, iwẹnna nin ọle lu, la emhin ebhebhe ne yẹẹ ọle. Obhio mhan ọkpa natiọle Gustavo da yọle, “Mẹn ki miẹn usẹn obhokhan ọkpa nọn yi ikpe 19 nọn yọ ukpọn nan drọ ọria nọn sọ illo ọi, mẹn da nọọn ọlẹn ẹmhọn ọne ukpọn. Ọle da taman mẹn ebezẹle nin ọle da hoẹmhọn ọne okpea nọn so illo. Ranmhude uwedẹ nin mhan rẹ ko zilo, mẹn da sabọ munhẹn dọ ha man ọle iBaibo. Ẹlẹnan nian, Ọsali Jehova ọle ki khin.”

13. Uwedẹ nela uwẹ ha rẹ sabọ taman ọria ghe uwẹ dẹ dọ ha man ọle iBaibo nọn da ha ti ọle bhọ?

¹³ Ahamiẹn uwẹ miẹn isẹhoa rẹ man ọria iBaibo, man ọle le bhi uwedẹ nọn ha rẹ ha ti ọle bhọ.  Ji ọle lẹn ebi Baibo nan luẹ ha rẹ sabọ rẹkpa ọle yẹ bhi iẹnlẹn. (John 4:13-15) Bhi ọsi ijiẹmhin, okhuo ọkpa da tie obhio mhan nin okhuo nabhi ẹkẹ uwa nin ọle dọ tẹmhọn Osẹnobulua man ọlẹn. Ọne obhio mhan ki nabhi ẹkẹ uwa ọsi ọne okhuo, ọle da daghe sẹtifiket bhi egbe uwa nọn rẹman ghe, professor nọn luẹ ẹmhọn ebi a rẹ man emhin bhi isiku yẹ, ọle ọne okhuo khin. Bhiriọ, ọne obhio mhan da taman ọlẹn ghe, mhan yẹ re iBaibo man ẹbho emhin, sade mhan tẹmhọn Osẹnobulua bi sade man ribhi ikolo oga. Ọne okhuo da ka nan dọ ha man ọle iBaibo. Ẹdẹ nọn rẹkhan ọlẹn, ọle da yo ikolo oga. Ọ bha sẹ bue gbe, ọle da yo Usikoko. Ukpe ọkpa ki gbera, ọle da mianmẹn. Ọkhẹke nin uwẹ nọọn egbe uwẹ ene inọnta nan: ‘Emhin nela ti eria nin mẹn fikie bu bhọ? Be imẹn ha rẹ tẹmhọn iman-emhin Baibo nin mhan deba ẹbho lu man ele bhi uwedẹ nọn da ha ti ele bhọ?’

14. Be uwẹ ha lu nin wẹ da sabọ diẹn iBaibo nin uwẹ man ọria le mun idia nọnsọle?

¹⁴ Ahamiẹn uwẹ munhẹn ha man ọria iBaibo, ha muegbe ọbhi otọ ọkuẹsẹ uwẹ dọ man ọle emhin. Ẹghe nin uwẹ ha rẹ ha muegbe, ria eria nyan ebi azagba-uwa nọnsọle dia yẹ, ebi ọle lẹn emhin sẹ yẹ, emhin ne ti ọle bhọ, bi emhin ne sẹ sunu ji ọle bhi iẹnlẹn. Sẹyẹ, mhanmhan iBaibo nin uwẹ ha tie, vidio nin uwẹ ha rẹman, bi ijiẹmhin nin uwẹ ha noo rẹ gbotọ emhin nin uwẹ man ọle le fanọn an. Nọọn egbe ẹ, ‘Emhin nela ti ọne ọria nan bhọ nọn ha sabọ sẹ ọle otọ ẹkẹ?’ (Prov. 16:23) Bhi Albania, okhuo ọkpa da wo taman ọkanẹfan natiọle Flora nọn ha man ọle emhin yọle, “Mẹn ida sabọ rẹọbhi ẹmhọn ariọkpanọ bhi uu.” Flora bha ha dọnmhegbe rẹ sua ọle nin ọle rẹọbhọ. Flora da yọle, “Mẹn da taman egbe mẹn ghe, ọkhẹke nin ọne okhuo nan ka lẹn Osẹnobulua nọn ve ive ghe ọle dẹ riọ ene yu kpanọ bhi uu.” Rẹ na ọne ẹghe nin ha khian, Flora da wo manman ha tẹmhọn oyẹẹ, ẹwanlẹn, bi ahu nọnsi Jehova man ọlẹn. Akizẹbue, ọne okhuo da dọ rẹọbhi ẹmhọn ariọkpanọ bhi uu. Ọria nọn re ọyaya rẹ sọsali nin Jehova ọne okhuo ki khin nian.

15. Beji Acts 17:16-18 rẹman, uwedẹ nela ibhokhan iGreece rẹ ha lu emhin nọn ha kpokpo iPaul bhi ọkhọle? Ọrẹyiriọ, bezẹle nin ọle bha da zobọ bhọ rẹ ha tẹmhọn Osẹnobulua man ibhokhan Athens?

¹⁵ Tie Acts 17:16-18. Paul bha ji egbe ibhokhan Athens lọ ọle arẹmiẹn ene ẹbho wo ha ga ẹbọ, gboghe, yẹ rẹọbhi emhin ne bha gba. Ọle bha zobọ bhọ rẹ ha tẹmhọn Osẹnobulua man ele arẹmiẹn ene ẹbho wo ha ghunmhun ọlẹn. Paul tobọle bhọ ka ha yi “ọria nọn re unun ji Osẹnobulua, ọria nọn kpokpo ene ga Osẹnobulua, bi ọnọn ire ekpẹn ne ọria lu emhin.” (1 Tim. 1:13) Beji Jesu rẹ rẹọbhọ ghe Paul dẹ sabọ kiẹn odibo nọnsọle, iriọ Paul yẹ rẹ rẹọbhọ ghe ibhokhan Athens dẹ sabọ kiẹn edibo nesi Jesu. Ọne urẹọbhọ nọnsọle nan bha de ihoho a.—Acts 9:13-15; 17:34.

16-17. Be rẹman ghe unan ẹbho rebhe dẹ sabọ kiẹn edibo nesi Jesu? Re ijiẹmhin man.

¹⁶ Bhi ore nin ọhẹnhẹn, ẹbho ne na bhi agbaẹbho kẹkẹ vae da sabọ kiẹn edibo nesi Jesu. Ẹghe nin Paul rẹ gbẹn ilẹta ji Kristiẹn ne ha nyẹnlẹn bhi Corinth, ọle da taman ele ghe, eso bhi ẹwẹ ele ka wo ha lu emhin ọbe khẹ. Sokpan, ọle da yẹ taman ele yọle: “Iriọ eso bhi ẹwẹ ibha rẹ khin. Ọkpakinọn a kpe ibha khia.” (1 Cor. 6:9-11) Uwẹ ha be rẹ sabọ daghe ene ẹbho bii eria ne ha sabọ fidenọ dọ kiẹn edibo nesi Jesu?

¹⁷ Ẹlẹnan nian, ẹbho ne bunbun wo muegbe rẹ fidenọ nin ele da sabọ kiẹn edibo nesi Jesu. Bhi ọsi ijiẹmhin, obhio mhan ọkpa natiọle Yukina, nọn lu iwẹnna ọkanẹfan kpataki bhi Australia, da dọ luẹ ghe unan ẹbho kẹkẹ dẹ sabọ dọ kiẹn edibo nesi Jesu. Ẹdẹ ọkpa, ọle da miẹn okhuo nọn vinọ emhin ọbhi egbe. Bhi ọsi ọhẹnhẹn, ọle bha rẹ guanọ nin ọle ne ọne okhuo talọ. Ọkpakinọn, ọle da fi ọkhọle denọ munhẹn ha nanlẹn talọ. Yukina da yọle, “Mẹn da dọ kere ghe, ẹmhọn  iBaibo wo yẹẹ ọle rẹ sẹbhọ ghe, ọta eso bhi ebe nọnsi Psalms ọle vinọ ọbhi egbe!” Ọne okhuo da munhẹn ha luẹ iBaibo yẹ ha yo ikolo oga. *

18. Bezẹle nọn bha da khẹke nin mhan ha rẹ ẹlo ọbe rẹ ghe ọria soso?

¹⁸ Ọ iyi ranmhude Jesu guanọ nin ẹbho ne bunbun ha rẹkhan ọlẹn zẹle nin ọle da ha ghe ẹbho nin ọle dọ tẹmhọn Osẹnobulua man bii emhin ugbo ne ki sẹ ebi a rọ. Baibo bhọ ka tale ọbhi otọ ghe, ikpeta ẹbho hi ene da ha mhọn urẹọbhọ da ọle. (John 12:37, 38) Sẹyẹ, Jesu mhọn ọne ahu nin ọle ha rẹ sabọ daghe ebe re ọria bhi ọkhọle. (Matt. 9:4) Ọrebhe ọle ha tẹmhọn Osẹnobulua man arẹmiẹn ikpeta ene ha mhọn urẹọbhọ da ọle. Ahamiẹn Jesu re inian ha ghe ọrebhe arẹmiẹn ọle mhọn ọne ahu rẹ daghe ebe re ọria bhi ọkhọle, imhan ne isabọ daghe ebe ribhi ọkhọle nọnsi ọria kii? Bhiriọ, ọ bha khẹke nin mhan ha re ẹlo ọbe rẹ ghe ọria soso nin mhan tẹmhọn Osẹnobulua man. Ọkhẹke nin mhan ha ghe ele bii eria ne ha sabọ kiẹn edibo nesi Jesu. Misiọnari ọkpa natiọle Marc nọn ga bhi Burkina Faso da yọle: “Ẹbho nin mẹn bhọ ha riale ghe ele dẹ wo lu re alo ki zobọ bhọ rẹ ha luẹ iBaibo. Ọkpakinọn, ene imẹn rẹ ha riale ghe ele ida khian ree bhi iluẹmhin Baibo ki wo ha lu re alo-alo. Ọnan dọ rẹkpa mẹn lẹn ghe, ọkhẹke nin mhan ji Jehova da re ẹlinmhin nọn khiale nọnsọle rẹ ha dia mhan.”

19. Ẹlo nela ọkhẹke nin mhan rẹ ha ghe eria nin mhan tẹmhọn Osẹnobulua man?

¹⁹ Bhi ọsi ọhẹnhẹn, uwẹ sabọ rẹ ha riale ghe ẹbho ne diabe emhin ugbo ne ki sẹ ebi a rọ bha bun. Ọkpakinọn, ọkhẹke nin uwẹ yere ebi Jesu taman edibo nesọle ghe, ene emhin ne ribhi ugbo ki sẹ ebi a rọ. Ẹbho dẹ sabọ fidenọ kiẹn edibo nesi Jesu. Ẹlo nọn ghanlẹn Jehova rẹ ghe ene ẹbho ne mhọn ọne ọkhọle rẹ kiẹn odibo nọnsi Jesu. (Hag. 2:7) Ahamiẹn mhan ghe ẹbho beji Jehova bi Jesu rẹ ghe ele, mhan ki dọnmhegbe luẹ ebe ti ele bhọ, ebi azagba-uwa nọnsele dia yẹ, bi ebi ele lẹn emhin sẹ yẹ. Mhan ida ha ghe ele bii eriọbhe, sokpan mhan ki ha ghe ele bii eria ne ha sabọ kiẹn ibhio mhan nin mhan ko ga.