1. Be iJehova lẹnlẹn rẹji ẹbho nesọle?

ẸLO nọn ghanlẹn Jehova rẹ ghe ẹbho nesọle. (Ps. 149:4) Ọnan wo gene re imhan ghọnghọn. Jehova lẹn ikpẹ esili nin mhan mhọnlẹn. Ọle lẹn emhin nin mhan ha sabọ lu. Ọle yẹ rẹkpa mhan nin mhan da sabọ kiẹn imọẹ ọlẹn. Mhan ha sun rẹkhan ọlẹn, ọle ki kiẹn ọmọẹ mhan rẹ sẹbhi ighegheghe.​—John 6:44.

2. Bezẹle nọn da nọghọ ẹbho eso rẹ rẹọbhọ ghe, Jehova hoẹmhọn ele?

² Ẹbho eso sabọ rẹ yọle ghe, ‘Mẹn lẹnmhin ghe Jehova hoẹmhọn ẹbho nesọle, ọkpakinọn, mẹn bha rẹọbhọ ghe ọle hoẹmhọn mẹn tobọmẹn.’ Be ha sabọ re ọria ha ria ọnan bhi ọkhọle? Obhio mhan natiọle Oksana * nọn wo manman loya bhi ẹghe obhokhan da yọle: “Ẹghe nin mẹn rẹ mianmẹn, mẹn da wo ha ghọnghọn yẹ munhẹn ha lu iwẹnna ọkanẹfan. Ọkpakinọn, ikpe 15 ki gbera, mẹn da wo dọ ha yere emhin ne imhẹn ne sunu ji mẹn bhi ẹghe nin mẹn rẹ ribhi obhokhan. Mẹn da wo dọ munhẹn ha riale ghe, Jehova bha miẹn ebi ọle ha re imẹn lu, ghe, mẹn bha sẹ ọria nin ọle ha hoẹmhọn ọlẹn.” Obhio mhan natiọle Yua nọn lu iwẹnna ọkanẹfan yẹ miẹn emhin nọn sẹ inian bhi egbe. Ọle da yọle: “Mẹn da re egbe mẹn guẹ nin Jehova ranmhude mẹn guanọ nin mẹn rẹ ọle ha ghọnghọn. Ọkpakinọn, mẹn da dọ ha riale ghe, Jehova ida hoẹmhọn mẹn.”

3. Be imhan ha zilo nyan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?

³ Bọsi ene ibhio mhan nan, uwẹ sabọ ha riale ghe, uwẹ manman hoẹmhọn iJehova, sokpan, ọle bha hoẹmhọn ẹn. Bezẹle nọn da khẹke nin uwẹ rẹọbhọ ghe, ẹmhọn ẹn manman rẹtẹ Jehova? Be ha sabọ rẹkpa uwẹ khọn ọne iria-eria ghe Jehova bha hoẹmhọn ẹn? Bha ji mhan zilo nyan ewanniẹn rẹji ene inọnta nan.

4. Bezẹle nọn ida mhẹn nin mhan rẹ ha riale ghe Jehova bha hoẹmhọn mhan?

⁴ Mhan ha rẹọbhọ ghe Jehova hoẹmhọn mhan, mhan ki ha guanọ nin mhan re ọkhọle nọnsẹmhan rebhe ha ga ọle aharẹmiẹn iẹnlẹn nọghọ mhan. Ọkpakinọn, ahamiẹn mhan riale ghe Jehova bha hoẹmhọn mhan, ahu sabọ rẹ fo mhan bhọ. (Prov. 24:10) Ọkpakinọn, egbe ha lọ mhan, nin mhan da yẹ ha riale ghe Jehova bha hoẹmhọn mhan, mhan ida sabọ ne Esu suan.​—Eph. 6:16.

5. Be sunu ji ibhio mhan eso ne mhọn edandan ghe si Jehova hoẹmhọn ele?

⁵ Urẹọbhọ ọsi ibhio mhan eso wo wẹghẹa ranmhude ele dọ ha mhọn edandan si Jehova gene hoẹmhọn ele. Obhio mhan ọkpa natiọle James nọn yi ọwanlẹn bhi agbotu da yọle: “Arẹmiẹn mẹn wo ha sọnyẹnmhẹn bhi oga nin mẹn ga bhi Bẹtẹ, bi bhi agbotu nan da zẹ urolo ikẹ nin mẹn ha ye, mẹn da sẹyẹ ha mhọn edandan si Jehova miẹn oga nọnsẹmhẹn ọbhi egbe. Ẹghe ọkpa bhọ ribhọ nin mẹn rẹ ha mhọn edandan si Jehova họn erọnmhọn nọnsẹmhẹn.” Obhio mhan natiọle Eva nọn yẹ rẹ ẹghe rebhe lu iwẹnna oga da yọle: “Mẹn dọ luẹ kere ghe, okhẹnan ribhọ sade ọria mhọn edandan si Jehova gene hoẹmhọn ọlẹn. Ọria nọn re inian mhọn edandan ki wo ha lu re ikeke bhi oga nọnsi Jehova. Ọ ida yẹ ha ti ọle bhọ rẹ ha wẹnna nanlẹn. Sẹyẹ, ọle ida yẹ ha ghọnghọn bhi oga nin ọle ga iJehova.” Obhio mhan natiọle Michael nọn yi ọwanlẹn bhi agbotu nọn yẹ lu iwẹnna ọkanẹfan da yọle: “Uwẹ ida lẹn ẹghe nin uwẹ ha rẹ sibhi ibo nọnsi Osẹnobulua re ahamiẹn uwẹ bha rẹọbhọ ghe ẹmhọn ẹn ti ọle bhọ.”

6. Be ọkhẹke nin mhan lu sade mhan munhẹn ha mhọn edandan si Jehova gene hoẹmhọn mhan?

⁶ Ijiẹmhin ọsi ene ibhio mhan nan rẹkpa mhan rẹ daghe ghe, okhẹnan sabọ nabhọre sade mhan mhọn edandan si Jehova hoẹmhọn mhan. Be imhan ha lu yẹ sade iria-eria nọn sẹ inian na mhan bhi ọkhọle? Ọkhẹke nin mhan wo re ẹjẹje re ọne iria-eria sibhi ọkhọle re. Bhii Jehova nin ọle re ọfure nọnsọle gbega iria-eria bi ọkhọle nọnsẹ. (Ps. 139:23; ftn.; Phil. 4:​6, 7) Yere ghe, ọ iyi uwẹ ọkpa emhin nọn sẹ inian sunu je. Ibhio mhan ne bunbun yẹ mhọn iria-eria nọn sẹ inian nin ele ne dan. Eguọmhandia nesi Jehova bhi ẹghe nọn gbera yẹ ha mhọn iria-eria nọn sẹ inian nin ele ne dan. Bha ji mhan fẹ ebi mhan ha sabọ miẹn luẹ bhi ijiẹmhin ọsi Paul nin odibo ghe.

7. Ọnọghọ nela Paul miẹn bhi egbe?

⁷ Ẹsọn ne bunbun nin uwẹ mhọn bhi obọ be re egbe lọ uwẹ ẹgheso? Ahamiẹn iriọ nọn, uwẹ dẹ sabọ lẹn otọ idia nin Paul ha ye. Bhi ọsi ijiẹmhin, ọle da wo ha kpokpo egbe ba ẹmhọn ibhio ọle ne ele ko ga ne ribhi agbotu kẹkẹ. (2 Cor. 11:​23-28) Uwẹ be mhọn emianmhẹn bhi egbe nọn re uwẹ miẹn ghe uwẹ iyẹ zẹwẹ ghọnghọn hiehie? Paul da wo ha mhọn ọnọghọ nọn re ọle wo ha loya. Asabọmiẹn emianmhẹn hi ọne ọnọghọ nin ọle ha mhọnlẹn. Bhiriọ, ọle da ha guanọ nin ọne emianmhẹn nan fo. (2 Cor. 12:​7-10) Egbe be lọ uwẹ ẹgheso ranmhude ifiobọdọn nọnsẹ? Ifiobọdọn nesi Paul yẹ re egbe lọ ọle ẹgheso. Ọle da tie egbe ọle okpea nin oya gbele ranmhude uwedẹ nin ọle rẹ ha dọnmhegbe rẹ lu emhin ne mhẹn.​—Rom. 7:​21-24.

8. Be rẹkpa Paul rẹ sabọ ziẹngbe ekpokpo nin ọle miẹn?

⁸ Arẹmiẹn Paul kuẹlo da ene ọnọghọ nan, ọle da sẹyẹ wo ha ga iJehova. Be rẹkpa ọle? Arẹmiẹn ọle lẹn uwedẹ kẹkẹ nin ọle bha da lu nọnsẹn, ọle da wo ha mhọn urẹọbhọ nọn ziẹnlẹn da izọese nọnsi Jesu. Ọle yẹ lẹn ive nin Jesu vele ghe, “Ọrebhe ne mhọn urẹọbhọ da ọne Ọmọn . . . ki ha mhọn iẹnlẹn ọsi ighegheghe.” (John 3:16; Rom. 6:23) Paul da wo ha yi ọkpa bhi ẹbho ne wo ha mhọn urẹọbhọ da izọese nọnsi Jesu. Ọle da rẹọbhọ ghe, Jehova wo muegbe nin ọle rẹ rẹhunmhan ẹbho ne lu emhin ọbe nọn kakale sade ele fidenọ.​—Ps. 86:5.

9. Be imhan miẹn luẹ bhi ọta nin Paul tale bhi Galatians 2:20?

⁹ Ranmhude iPaul lẹnmhin ghe, Osẹnobulua ji Jesu re nọn dọ yu nanlẹn, ọle da wo rẹọbhọ ghe Osẹnobulua manman hoẹmhọn ọlẹn. Bha ji mhan fẹ ọta ikoudure ghe nin Paul tale bhi Galatians 2:20. (Tie ọle.) Paul da yọle: “Ọmọn nọnsi Osẹnobulua . . . hoẹmhọn mẹn, yẹ yu nin mẹn.” Paul bha ha riale ghe emhin ọbe nin ọle lu bun gbe sẹbhọ ghe, Osẹnobulua ida hoẹmhọn ọlẹn. Ọle bha ha riale ghe, ọle bha sẹ ọria nin Jehova ha hoẹmhọn ọlẹn. Paul da taman ibhokhan iRome ghe, “ẹghe nin mhan sẹ rẹ yi eria olukhọ, Kristi da yu nin mhan.” (Rom. 5:8) Emhin soso iribhọ nọn ha re iJehova miẹn ghe ọle bha yẹ hoẹmhọn mhan.

10. Be imhan miẹn luẹ bhi Romans 8:​38, 39?

¹⁰ Tie Romans 8:​38, 39. Paul wo rẹọbhọ ghe, Osẹnobulua wo manman hoẹmhọn mhan. Ọle zẹle nin ọle da gbẹn yọle ghe, emhin soso “ida sabọ ne mhan sibhi oyẹẹ nọnsi Osẹnobulua re.” Paul lẹnmhin ghe Jehova re iziẹngbe rẹ nin ibhokhan Izrẹl lu emhin. Ọle lẹnmhin ghe Jehova ka yẹ mhọn itohan da ele. Bhiriọ, ebi Paul ha tẹmhọnlẹn hi, ‘Beji a miẹn ghe,  Jehova hi ọnọn je Ọmọn nọnsọle re nọn dọ yu nin mẹn, emhin soso iribhọ nọn ha re imẹn ha mhọn edandan ghe, Jehova bha hoẹmhọn mẹn.’​—Rom. 8:32.

11. Arẹmiẹn Paul wo manman lu emhin ebe beji 1 Timothy 1:​12-15 rẹman, bezẹle nin ọle da sẹyẹ ha mhọn ọlẹn bhi ọkhọle ghe, Osẹnobulua hoẹmhọn ọlẹn?

¹¹ Tie 1 Timothy 1:​12-15. Asabọmiẹn ẹgheso, Paul ha ye emhin nin ọle lu re ọkuẹsẹ ọle kiẹn iKristiẹn, ọ sabọ rẹ ha ba ọle bhi egbe. Ọ bha han mhan ilo ghe Paul tie egbe ọle ọria nọn mun ọkalo bhi ẹwẹ eria ọbe. Ọkuẹsẹ ọle dọ lẹn ẹmhọanta, ọle ka wo ha kpokpo iKristiẹn bhi agbaẹbho rẹ sẹbhi agbaẹbho. Ọle bhọ da re obọ bhọ nan mun eso ọbhi ighan yẹ gbe eso a. (Acts 26:​10, 11) Ẹghe nin Paul ki rẹ kiẹn Kristiẹn fo, ọ dẹ wo manman ba ọle bhi egbe sade ọle miẹn ibhokhan nin ọle re obọ ọbhọ nan gbe ene biẹ ele a. Emhin nin Paul lu dẹ wo manman ba ọle bhi egbe. Ọkpakinọn, ọle ida yẹ mhọn ebi ọle ha lu yẹ nian. Sokpan, ọle da miẹn izọese nọnsi Jesu Kristi ọbhi egbe. Bhiriọ, ọle da gbẹn yọle: “Ifuẹkẹ nọn bha khẹke mẹn nin Osẹnobulua mhọn da mẹn zẹle nin mẹn da sabọ kiẹn ebi mẹn khin nian.” (1 Cor. 15:​3, 10) Be bhọ mhan miẹn luẹ bhi ọnan? Ọkhẹke nin uwẹ rẹọbhọ ghe, Jesu Kristi yu nin uwẹ, ọle da yẹ tuje uwedẹ a nin uwẹ rẹ deba iJehova ha mhọn ikolu nọn ziẹnlẹn. (Acts 3:19) Ọ iyi emhin ọbe nin mhan lu bhi ẹghe nọn gbera Jehova ghe, aharẹmiẹn mhan munhẹn ha ga ọle fo ẹghenin la mhan bha sẹ munhẹn ha ga ọle. Sokpan, emhin nin mhan ha sabọ lu nian bi emhin nin mhan ha lu bhi ẹghe odalo, ele lu uhọnmhọn emhin nẹ bhi ẹlo nọnsi Jehova.​—Isa. 1:18.

12. Be ọta nọn ribhi 1 John 3:​19, 20 ha rẹ sabọ rẹkpa mhan yẹ sade mhan riale ghe mhan bha sẹ ọria nan ha hoẹmhọn ọlẹn?

¹² Mhan ha ria ẹmhọn uwedẹ nin Jesu rẹ yu bhi olukhọ nọnsẹmhan, mhan sabọ ha riale ghe, mhan bha sẹ ọria nin ọle ha yu nan. Be ha sabọ re imhan re inian ha ria eria? Ranmhude ọ  bha gba nin mhan fo, ọkhọle mhan sabọ rẹ ha taman mhan ghe, mhan bha sẹ ọria nan ha hoẹmhọn ọlẹn. (Tie 1 John 3:​19, 20.) Ẹghe nọn hi ki rẹ khin nin mhan rẹ re inian ha ria eria, ọkhẹke nin mhan yere ghe, “Osẹnobulua kpọnọ nẹ ọkhọle nọnsẹmhan.” Aharẹmiẹn mhan riale ghe, Jehova bha hoẹmhọn mhan la ọle ida rẹhunmhan mhan, ọkhẹke nin mhan ha mhọn ọlẹn bhi ọkhọle ghe, ọle hoẹmhọn mhan, ghe ọle muegbe nin ọle rẹ rẹhunmhan imhan. Emhin nọn ha yẹ rẹkpa mhan hi, mhan ki ha tie iBaibo yẹ nan erọnmhọn ẹghe rebhe. Ọ yẹ khẹke nin mhan ha deba ibhio mhan nin mhan ko ga muobọ. Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha lu ene emhin nan?

13. Be iBaibo nan tie ẹdẹdẹ ha rẹ sabọ rẹkpa mhan yẹ? (Fẹ ẹkpẹti ghe nọn yọle “ Ebi Baibo Rẹ Rẹkpa Ele Yẹ.”)

¹³ Ahamiẹn mhan tie iBaibo ẹdẹdẹ, mhan ki dọ daghe ikpẹ esili nesi Jehova. Mhan ki yẹ dọ lẹn ghe, ọle manman hoẹmhọn mhan. Ahamiẹn mhan ria eria nyan eji mhan tiele nọnsẹn, mhan ki sabọ dọ ha ria eria bhi uwedẹ nọn gbale. (2 Tim. 3:16) Obhio mhan natiọle Kevin nọn yi ọwanlẹn bhi agbotu ki ha riale ghe, ọle bha sẹ emhin soso. Ọle da yọle: “Mẹn ki tie Psalm 103 yẹ ria eria nyan ọlẹn, mẹn da dọ sabọ dia iria-eria nọnsẹmhẹn. Mẹn da yẹ dọ lẹn ẹlo nin Jehova rẹ ghe mẹn.” Obhio mhan nin Eva nin mhan ka tẹmhọn ọlẹn da yọle: “Ọkuẹsẹ mẹn dọ nowẹ ọsasọn, mẹn ki re ẹghe ọbhi otọ rẹ ria eria nyan emhin ne ti Jehova bhọ. Ọnan ki wo re ọkhọle mẹn lọ re, yẹ ziẹn urẹọbhọ nọnsẹmhẹn.”

14. Be erọnmhọn ha rẹ sabọ rẹkpa mhan yẹ?

¹⁴ Ha nan erọnmhọn ẹghe rebhe. (1 Thess. 5:17) Ahamiẹn mhan ne ọmọẹ mhan talọ ẹghe rebhe, ikolu nin mhan bi ọle ko mhọnlẹn ki wo ha ziẹn ọbhọ. Iriọ yẹ nọn rẹji ikolu nin mhan bi Jehova ko mhọnlẹn. Ahamiẹn mhan ta ebe re imhan bhi ọkhọle, bi ebi emhin dia mhan yẹ bhi egbe man iJehova bhi erọnmhọn, mhan ki ha rẹman ghe, mhan mun udu nyan ọlẹn. Sẹyẹ, ọ ki rẹman ghe mhan rẹọbhọ ghe, ọle hoẹmhọn mhan. (Ps. 94:​17-19; 1 John 5:​14, 15) Yua nin mhan ka tẹmhọnlẹn da yọle: “Ahamiẹn mẹn nan erọnmhọn ji Jehova, ọ iyi ebe sunu ji mẹn ọne ukpẹdẹ nin ọkpa mẹn wo taman ọlẹn. Ọkpakinọn, mẹn ki tan ọkhọle a man iJehova, yẹ taman ọlẹn ebi emhin dia mẹn yẹ bhi egbe. Bhiriọ, mẹn da dọ munhẹn ha ghe iJehova bii Aba nọn manman hoẹmhọn imọn nesọle, ọ iyi bii ọwanlẹn bhi isi iwẹnna.”​—Fẹ ẹkpẹti ghe nọn yọle “ Uwẹ Be Sẹ Tie Ọle?”

15. Be iJehova rẹ rẹman yẹ ghe ẹmhọn mhan rẹtẹ ọle?

¹⁵ Ha deba ibhio mhan nin mhan ko ga muobọ. Ẹsele nọn na obọ iJehova vae ele khin rẹji mhan. (Jas. 1:17) Ranmhude ẹmhọn mhan wo rẹtẹ Aba mhan nọn ribhi okhun, ọle da ne ibhio mhan nin mhan ko ga nin mhan, nin ele ha re oyẹẹ man mhan ẹghe rebhe. (Prov. 17:17) Bhi ilẹta nin Paul gbẹn ji Kristiẹn bhi Colossae, ọle da sunu bhi Kristiẹn eso ne re urẹkpa nanlẹn.  Ọle da yẹ yọle ghe, ele manman re ikoudure nanlẹn. (Col. 4:​10, 11) Ẹghe ribhọ nin Jesu rẹ ha guanọ urẹkpa bhi obọ ẹhi ne ribhi okhun bi ẹbho bhi ọne otọ nan ne ha yi imọẹ ọle. Ọle da yẹ khuẹnmhẹn ele bhi ọne urẹkpa nin ele re nanlẹn.​—Luke 22:​28, 43.

16. Be imọẹ mhan bhi agbotu ha rẹ sabọ rẹkpa mhan rẹ manman sikẹ iJehova yẹ?

¹⁶ Uwẹ be miẹn urẹkpa nin ẹbho bhi agbotu re nin uwẹ ọbhi egbe? Ahamiẹn uwẹ bu obhio mhan nọn mun oga mhọn nọnsẹn nin ọle rẹkpa uwẹ, ọ bha rẹman ghe ọria nọn wẹghẹa uwẹ khin. Ọ dẹ sabọ ha yi ugbega rẹji uwẹ. Bha ji mhan fẹghe ebi obhio mhan nin James nin mhan ka tẹmhọn ọlẹn ta yẹ. Ọle da yọle: “Imọẹ esili nin mẹn mhọn bhi agbotu wo manman rẹkpa mẹn. Ahamiẹn imẹn ria eria ne gbe ahu, ele ki wo re iziẹngbe ka mẹn ehọ yẹ taman mẹn ghe, ele hoẹmhọn mẹn. Ranmhude uwedẹ nin ele rẹ ne mẹn lu emhin, mẹn da dọ sabọ lẹn ghe, Jehova wo manman hoẹmhọn mẹn, ghe, ẹmhọn mẹn wo manman rẹtẹ ọle.” Emhin nọn manman lu uhọnmhọn emhin nọn nin mhan rẹ ha deba ibhio mhan muobọ.

17-18. Họla mhan ha ka ọle ehọ? Bezẹle?

¹⁷ Esu wo guanọ nin mhan zobọ bhọ rẹ ha lu emhin ne gbale. Ọle guanọ nin mhan rẹọbhọ ghe Jehova bha hoẹmhọn mhan, ghe mhan bha sẹ ọria nin Jehova ha miẹnfan. Ọkpakinọn, beji mhan luẹ kere bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, ohoghe wo khọnan.

¹⁸ Jehova wo manman hoẹmhọn ẹn. Sẹyẹ, uwẹ wo manman ghan bhi ẹlo nọnsọle. Uwẹ ha hẹnmhọn nanlẹn beji Jesu lu, ọle ki hoẹmhọn ẹn rẹ sẹbhi ighegheghe. (John 15:10) Bhiriọ, hẹi ha re ehọ ọbhi ebi Esu ta, la ha riale ghe uwẹ bha sẹ emhin soso. Sokpan, Jehova mhan ha ka ọle ehọ, ranmhude eji mhan da lu nọnsẹn ọle ghe. Ha mhọn ọlẹn bhi ọkhọle ghe, Jehova hoẹmhọn ẹbho nesọle rẹ sẹbhi uwẹ tobuwẹ.