INIAN ikpokpo-egbe diabe ihẹ nọn ha sabọ gbe mhan ahu sotọ. (Prov. 12:25) Uwẹ be sẹ kpokpo egbe sẹbhọ ghe, udu ki ha waa uwẹ? Ọ be sẹ ka diabe uwẹ bhi egbe ghe, uwẹ ida yẹ sabọ ziẹngbe ebe kpokpo uwẹ bhi ọkhọle? Ahamiẹn iriọ nọn, lẹn sẹbhọ ghe ọ iyi uwẹ ọkpa sẹ kuẹlo da emhin nọn sẹ inian. Ene bunbun bhi ẹwẹ mhan mhọn emhin ne re ele kpokpo egbe, yẹ miẹn ghe ele bha yẹ ghọnghọn. Bhi ọsi ijiẹmhin, eso gbẹloghe ọria bhi azagba-uwa nọnsele nọn khọnmhọn, ọria ọsi eso yu. Sẹyẹ, eso loya ranmhude emhin idunmhunri nọn sunu ji ele. Ọkpakinọn, be ha rẹkpa mhan rẹ sabọ ziẹngbe sade emhin kpokpo mhan bhi ọkhọle? *

Ahamiẹn mhan zilo nyan ijiẹmhin ọsi Devid nin Ojie, mhan dẹ sabọ manman lẹn ebi mhan ha rẹ sabọ ha ziẹngbe yẹ sade emhin kpokpo mhan bhi ọkhọle. Ọle wo miẹn ọnọghọ ne bunbun bhi iẹnlẹn. Ẹgheso bhọ, ọle da kuẹlo da idia ne mun iẹnlẹn nọnsọle ọbhi okhẹnan. (1 Sam. 17:​34, 35; 18:​10, 11) Be rẹkpa Devid rẹ sabọ ziẹngbe emhin ne ha kpokpo ọle bhi ọkhọle? Be imhan ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ ijiẹmhin nọnsọle yẹ?

Devid da wo re osukpa kuẹlo da ọnọghọ kẹkẹ. Bhi ọsi ijiẹmhin, ria ẹmhọn ebe sunu ji ọle ẹghe nin ọle rẹ ha nẹ nin Sọl nin Ojie, ranmhude ọle ho nin ọle gbe ọle a. Ẹghe nin Devid bi ikpea nesọle rẹ fikie vae bhi uwa nọnsele bhi Ziklag, ele da kere ghe eghian ele vae dọ muno emhin nesele, tuẹ uwa nesele a, yẹ muno azagba-uwa nesele kpanọ. Be Devid ki rẹ lu emhin yẹ? “Bhiriọ, Devid bi ikpea nesọle da wo gbeviẹ a. Ele da wo ha viẹ rẹ sẹbhọ ghe, ahu da fo ele bhọ. Ele bha yẹ sabọ viẹ.” Rẹ deba ọnan, ikpea nesọle da ha ho nin ele re udo rẹ gbe ọle a. (1 Sam. 30:​1-6) Devid da wo re osukpa ha ribhi ọnọghọ ea: Azagba-uwa nọnsọle da ha ribhi okhẹnan, ọle da ha mun ofẹn ghe, ikpe nesọle dẹ gbe ọle a. Sẹyẹ, Sọl nin Ojie da yẹ ha guanọ nin ọle gbe a. Ria ẹmhọn ebi emhin dia Devid yẹ bhi egbe!

Be Devid ki lu yẹ? Ọle da re ẹjẹje ji Jehova nin Osẹnobulua nọnsọle da re ahu nanlẹn. Be ọle rẹ sabọ lu ọnan yẹ? Mhan lẹnmhin ghe, Devid wo sabọ nan erọnmhọn ji Jehova nin Ọle rẹkpa ọle, yẹ ria ẹmhọn ebi Ọle rẹ rẹkpa ọle yẹ bhi ẹghe nọn gbera. (1 Sam. 17:37; Ps. 18:​2, 6) Devid da yẹ lẹn ghe, ọkhẹke nin ọle guanọ adia bhi obọ Jehova. Bhiriọ, ọle da nọọn Jehova ebi ọle ha lu yẹ. Jehova ki taman Devid ebi ọle ha lu fo, ọle da wo re ẹjẹje lu ọle. Bhiriọ, Jehova da nan erọnmhọn nin Devid bi ikpea nesọle. Sẹyẹ, ele da yẹ miẹn azagba-uwa nesele fan, yẹ muno emhin nesele fikiere. (1 Sam. 30:​7-9, 18, 19) Uwẹ be daghe emhin ea nin Devid lu? Ọle da nan erọnmhọn ji Jehova, ọle da ria eria nyan uwedẹ nin Jehova rẹ nanlẹn lu emhin yẹ bhi ẹghe nọn gbera, yẹ re obọ rẹkhan adia nọnsi Jehova. Be imhan ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ Devid yẹ? Bha ji mhan fẹ uwedẹ ea ghe.

1. Nan erọnmhọn. Ẹghe nọn hi ki rẹ khin nin emhin rẹ ha kpokpo mhan bhi ọkhọle, mhan dẹ sabọ bhii Jehova nin ọle rẹkpa mhan, yẹ re ẹwanlẹn nin mhan. Emhin dẹ sabọ dia mhan nọnsẹn, sade mhan taman ọlẹn emhin rebhe ne re imhan ha kpokpo egbe. La, mhan dẹ sabọ re otọ ẹkẹ rẹ nan erọnmhọn nọn bha tan gbe, sade iriọ mhan ha sabọ lu bhi ọne ẹghe nin. Ẹghe nọn hi ki rẹ khin nin mhan rẹ taman Jehova nin ọle rẹkpa mhan, mhan ki rẹman ghe, mhan mun udu nyan ọlẹn beji Devid yẹ rẹ mun udu nyan ọlẹn ẹghe nin ọle rẹ yọle: “Jehova hi udo bi eji a da nẹko nọnsẹmhẹn. Ọle yẹ ọnọn miẹn mẹn fan. Osẹnobulua nọnsẹmhẹn hi  udo nọnsẹmhẹn, nin mẹn rẹ kiẹn eji mẹn da nẹko.” (Ps. 18:⁠2) Erọnmhọn be gene rẹkpa mhan? Obhio mhan nin okhuo natiọle Kahlia nọn lu iwẹnna ọkanẹfan da yọle: “Mẹn ha nan erọnmhọn fo, egbe ki wo fu mẹn re. Erọnmhọn rẹkpa mẹn rẹ ha ria eria bhi uwedẹ nin Jehova rẹ ria eria, yẹ rẹkpa mẹn rẹ manman mun udu nyan ọlẹn.” Bhi ọsi ẹmhọanta, ẹsele nọn na obọ Jehova vae erọnmhọn khin, nọn rẹkpa mhan sade emhin kpokpo mhan bhi ọkhọle.

2. Ria eria nyan ebi Jehova rẹ rẹkpa uwẹ yẹ bhi ẹghe nọn gbera. Uwẹ ha ria ẹmhọn emhin ne sunu ji uwẹ bhi ẹghe nọn gbera, uwẹ dẹ be sabọ ria ẹmhọn ọnọghọ nin uwẹ sabọ ziẹngbe ọle, ranmhude Jehova rẹkpa uwẹ? Ahamiẹn mhan ria eria nyan ebi Jehova rẹ rẹkpa mhan yẹ, bi eguọmhandia nesọle bhi ẹghe nọn gbera, mhan ki dọ manman ha mhọn ọkhọle nọn fure, yẹ manman mun udu nyan Jehova. (Ps. 18:​17-19) Ọwanlẹn ọkpa bhi agbotu natiọle Joshua da yọle: “Erọnmhọn nesẹmhẹn nin Jehova wanniẹn, mẹn da ha gbẹn ele ọbhi otọ. Ọnan da rẹkpa mẹn rẹ yere ẹghe nin mẹn rẹ taman Jehova ebi mẹn ho nin ọle lu nin mẹn, ọle da wo gene lu ọle nin mẹn.” Bhi ọsi ẹmhọanta, ahamiẹn mhan ria eria nyan ebi Jehova rẹ rẹkpa mhan yẹ bhi ẹghe nọn gbera, mhan ki ha mhọn ahu rẹ khọn ebe kpokpo mhan bhi ọkhọle.

3. Re obọ rẹkhan adia nọnsi Jehova. Ọkuẹsẹ mhan zẹ ebi mhan ha lu bhi idia nin mhan ye, ọkhẹke nin mhan ka dọ guanọ adia bhi Baibo. (Ps. 19:​7, 11) Ẹbho ne bunbun dọ kere ghe, ahamiẹn ele gua otọ ebi ulọnlẹn bhi Baibo tẹmhọnlẹn, ele ki sabọ dọ lẹn ebi ọ rẹ rẹso iẹnlẹn nọnsele yẹ. Ọwanlẹn ọkpa bhi agbotu natiọle Jarrod da yọle: “Mẹn ha gua otọ ulọnlẹn ọkpa bhi Baibo fẹghe, mẹn ki dọ manman lẹn ebi ọne ulọnlẹn tẹmhọnlẹn, yẹ lẹn ebi Jehova taman mẹn. Ọnan ki rẹkpa mẹn rẹ rẹọbhi ebi mẹn tiele, yẹ re obọ rẹkhan ọlẹn.” Ahamiẹn mhan guanọ adia bhi Baibo yẹ re obọ rẹkhan ọlẹn, ọ ki lẹkhẹ nin mhan rẹ ziẹngbe sade emhin kpokpo mhan bhi ọkhọle.

Devid lẹnmhin ghe, ọkhẹke nin Jehova rẹkpa ọle beji ọle ha da sabọ khọn emhin ne kpokpo ọle bhi ọkhọle. Uwedẹ nin Jehova rẹ rẹkpa ọle wo manman ti ọle bhọ sẹbhọ ghe, ọle da yọle: “Ranmhude ahu nọnsi Osẹnobulua, mẹn dẹ sabọ san ra ogba. Osẹnobulua ọsi ẹmhọanta hi ọnọn re ahu nin mẹn.” (Ps. 18:​29, 32) Ọnọghọ nin mhan kuẹlo da sabọ rẹ dia mhan bhi egbe ghe, mhan ida sabọ ziẹngbe ọle, la ọ ida sabọ fo. Sokpan, bhi ahu nọnsi Jehova, mhan dẹ sabọ ziẹngbe ọnọghọ nọn hi ki rẹ khin! Bhi ọsi ẹmhọanta, ahamiẹn mhan bhii Jehova nin ọle rẹkpa mhan, ria eria nyan uwedẹ kẹkẹ nin ọle ka rẹ rẹkpa mhan bhi ẹghe nọn gbera, yẹ re obọ rẹkhan adia nọnsọle, mhan ki dọ ha mhọn ọne iruduba ghe ọle dẹ re ọne ahu bi ẹwanlẹn nin mhan, rẹ sabọ ziẹngbe emhin ne kpokpo mhan bhi ọkhọle.