1. Beji 1 Thessalonians 5:11 rẹman, iwẹnna nela mhan rebhe lu?

 AGBOTU nọnsẹ be sẹ ka bọn iKindọn Họọ ọsọgbọn, la hẹnhẹn ọne ele ye khẹ? Ahamiẹn iriọ nọn, edandan iribhọ uwẹ yẹ yere ẹghe ọhẹnhẹn nin bha rẹ do ikolo oga bhi enin. Uwẹ da wo manman khuẹnmhẹn Jehova. Asabọmiẹn uwẹ da manman ghọnghọn sẹbhọ ghe, ọ da ha nọghọ uwẹ rẹ deba so illo nan rẹ tuje ọne ikolo a. Kindọn Họọ nesẹmhan re ogẹn ji Jehova. Ọkpakinọn, mhan manman re ogẹn ji ọle sade mhan deba lu iwẹnna ọbhebhe. Ọne iwẹnna gbera nan rẹ ha bọn iKindọn Họọ. Ọne iwẹnna hi, nan rẹ ha bọn ẹbho okhun ne vae bhi ikolo oga nesẹmhan. Ọnan Pọl nin odibo ha mhọn bhi ọkhọle ẹghe nin ọle rẹ gbẹn ene ọta ne ribhi 1 Thessalonians 5:11 nọn mun ọne uhọnmhọn-ọta nan mhọnlẹn.—Tie ọle.

2. Be imhan ha zilo nyan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?

² Pọl wo re ijiẹmhin esili ọbhi otọ. Ọle da wo ha bọn ibhio ọle nin ele ko ga okhun. Ọle da wo ha mhọn ẹkẹ-ẹjẹjẹ da ele. Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, mhan dẹ zilo nyan ebi ọle rẹ rẹkpa ibhio ọle nin ele ko ga yẹ rẹ (1) ziẹngbe ọnọghọ, (2) deba ọdeọde ha ribhi ọfure, bi (3) ziẹn urẹọbhọ nin ele mhọn da Jehova. Bha ji mhan fẹ ebi mhan ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ ọle yẹ, beji mhan ha da sabọ ha bọn ibhio mhan nin mhan ko ga okhun ẹlẹnan.—1 Cor. 11:1.

3. Ẹlo nela Pọl rẹ ha ghe iwẹnna nin ọle ha lu, bi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua?

³ Pọl da wo manman hoẹmhọn ibhio ọle nin ele ko ga. Ọle wo manman kuẹlo da ọkakale. Bhiriọ, ọle dẹ sabọ mhọn ẹkẹ-ẹjẹjẹ da ibhio ọle nin ele ko ga sade ele yẹ ha ribhi ọnọghọ. Ẹghe ribhọ nin Pọl bha yẹ rẹ ha mhọn igho. Bhiriọ, ọ da khẹke nin ọle guanọ iwẹnna, beji ọle ha da sabọ gbẹloghe egbe ọle, bi ene ele ko ha khian. (Acts 20:34) Iwẹnna ibọkpọ ọle ha lu. Ẹghe nin ọle rẹ sẹbhi Corinth, ọle da ka deba Aquila bi Priscilla ha  lu iwẹnna ibọkpọ. Ọkpakinọn, bhi ukpẹdẹ sabati rebhe, ọle ki ha tẹmhọn Osẹnobulua man ibhokhan iJu bi Grik. Ẹghe nin Sailas bi Timoti ki rẹ vae, Pọl da wo manman ha tẹmhọn Osẹnobulua. (Acts 18:2-5) Pọl bha yelea ghe nin ọle rẹ ga Jehova hi emhin nọn lu uhọnmhọn emhin nẹ bhi iẹnlẹn nọnsọle. Ranmhude Pọl wo manman ha wẹnna kaka bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua, yẹ gbẹloghe egbe ọle, ọle da wo sabọ ha re izebhudu nin ibhio ọle. Ọle da ye ele re ghe, nin ele hẹi ji emhin nin ele kuẹlo da bhi iẹnlẹn, bi ebi azagba-uwa nọnsele ha le re ele miẹn ghe, ele bha yẹ mun emhin nọn lu uhọnmhọn emhin nẹ kalo—emhin rebhe nọn khẹke nin ele lu rẹ ha ga Jehova.—Phil. 1:10.

4. Be Pọl bi Timoti rẹ rẹkpa ibhio ele nin ele ko ga rẹ sabọ ziẹngbe ekpokpo yẹ?

⁴ Ọ bha sẹ bue gbe nan mun agbotu gbọ bhi Tẹsẹlonaika, ẹbho ne la kiẹn Kristiẹn ne ha ribhọ da kuẹlo da ekpokpo. Ẹghe nin usun ẹbho ne ha kpokpo ele bha rẹ miẹn Pọl bi Sailas, ele da sua “eso bhi ene ibhio bu ẹbho ne gbẹloghe.” Ele da ha so yọle: “Ene ikpea nan ire obọ rẹkhan uhi nọnsi Caesar.” (Acts 17:6, 7) Uwẹ dẹ be sabọ riale ebi ofẹn ha rẹ ha mun ene ẹbho ne la kiẹn Kristiẹn yẹ, ẹghe nin ele rẹ lẹn sẹbhọ ghe, ene ikpea ne ribhi ọne agbaẹbho munhẹn ha kpokpo ele? Ọnan dẹ rẹ sabọ re ele miẹn ghe, ele bha yẹ re ọtibhọ rẹ ha ga Jehova. Ọkpakinọn, Pọl bha guanọ nin ọnan sunu. Arẹmiẹn ọle bi Sailas dẹ kpanọ, ele da lu ọle beji a ha da miẹn ghe, ọne agbotu nan la mun gbọ miẹn urẹkpa. Pọl da taman ene iKristiẹn ne ha ribhi Tẹsẹlonaika yọle: “Mhan da ji Timoti nin obhio mhan . . . , nin ọle dọ mun bha urẹọbhọ ziẹn yẹ dọ ko bha udu re, nin ọsoso bhi ẹwẹ bha hẹi dọ ji ene ekpokpo nan re ọle ha beghe.” (1 Thess. 3:2, 3) Asabọmiẹn Timoti ka kuẹlo da ekpokpo bhi Listra bhi eji ọle na vae. Ọle ka daghe ebi Pọl rẹ ziẹn ene iKristiẹn ne ha ribhi enin yẹ. Beji a miẹn ghe Timoti ka daghe ebi Jehova rẹ rẹkpa Kristiẹn ne ha ribhi enin yẹ, ọle dẹ sabọ ji ene ẹbho ne la kiẹn Kristiẹn lẹn ghe, emhin rebhe dẹ yẹ dia nọnsẹn nin ele.—Acts 14:8, 19-22; Heb. 12:2.

5. Be obhio mhan natiọle Bryant rẹ miẹn elele yẹ bhi urẹkpa nin ọwanlẹn ọkpa re nanlẹn?

⁵ Uwedẹ ọbhebhe nela Pọl rẹ ziẹn ibhio ọle nin ele ko ga? Ẹghe nin Pọl bi Banabas rẹ fikie vae bhi Listra, Aikoniọm, bi Antiọki, ele da “ne ẹbho ọbhi ihe ọsi ewanlẹn bhi ene agbotu kẹkẹ.” (Acts 14:21-23) Edandan iribhọ ghe, ene ewanlẹn nan zẹ da wo ha re ikoudure nin ibhio ele bhi agbotu, beji ene ewanlẹn yẹ lu ẹlẹnan. Bha ji mhan fẹ ebi obhio mhan natiọle Bryant tale. Ọle da yọle: “Ẹghe nin mẹn rẹ ha ribhi ikpe 15, aba mẹn da zẹ mhan obọ. Sẹyẹ, a da khu inẹn mẹn bhi agbotu. Ọ da dia mẹn ghe, imẹn ọkpa ki khian. Sẹyẹ, egbe da wo lọ mẹn.” Be rẹkpa Bryant rẹ sabọ ziẹngbe bhi ọne idia nan nọn bha lẹkhẹ? Ọle da yọle: “Tony nọn yi ọwanlẹn bhi agbotu da ha ne mẹn talọ bhi ikolo oga, bi bhi ẹghe ebhebhe. Ọle da tẹmhọn ẹbho man mẹn ne kuẹlo da ọnọghọ yẹ ha ghọnghọn. Ọle da re ebe ribhi Psalm 27:10 man mẹn, yẹ wo ha taman mẹn ẹmhọn Hẹzẹkaya nan miẹn ghe ọle re ọkhọle rebhe ga Jehova, arẹmiẹn aba ọle iyi ijiẹmhin esili.” Be ọnan rẹ rẹkpa Bryant yẹ? Ọle da yọle: “Ranmhude izebhudu nin Tony re mẹn, akizẹbue mẹn da munhẹn ha lu iwẹnna oga ọsi ẹghe rebhe.” Ene ewanlẹn, bha wo ha gbẹlokotọ, beji ibha ha da sabọ ta ọta ikoudure mhan ibhio bha nin bha ko ga ne guanọ urẹkpa, beji a yẹ rẹ rẹkpa Bryant.—Prov. 12:25.

6. Be Pọl rẹ re okha ọsi ẹbho rẹ re izebhudu nin ibhio ọle nin ele ko ga yẹ?

⁶ Pọl da ji ibhio ọle nin ele ko ga lẹn ghe, “esali ne bunbun” sabọ ziẹngbe ọkakale,  ranmhude Jehova re ahu nin ele. (Heb. 12:1) Pọl lẹn sẹbhọ ghe, okha ọsi ẹbho bhi ẹghe nọn gbera ne sabọ ziẹngbe ọkakale kẹkẹ dẹ sabọ rẹkpa ibhio ọle nin ele ko ga rẹ ha mhọn izebhudu, yẹ re ele mun ọkhọle ọbhi agbaẹbho ọsi Osẹnobulua nọn nyẹnlẹn. (Heb. 12:22) Iriọ yẹ nọn ẹlẹnan. Họla bhi ẹwẹ mhan bha sẹ miẹn izebhudu sade ọle tie ebi Jehova rẹ rẹkpa Gidiọn, Barak, Devid, Samuẹl, bi ẹbho ne bunbun nekẹle yẹ? (Heb. 11:32-35) Mhan ibe yẹ miẹn urẹkpa bhi okha ọsi ibhio mhan ne re izebhudu man ẹlẹnan? Ibhio mhan ne miẹn izebhudu ranmhude nin ele rẹ tie okha ọsi ibhio mhan nan gbẹn ọbhi ebe nọnsẹmhan wo gbẹn ilẹta ji mhan bhi Bẹtẹ nọn ke okhun nẹ.

7. Be uwẹ miẹn luẹ bhi ibhude ọsi Pọl nọn ribhi Romans 14:19-21?

⁷ Mhan bọn ibhio mhan okhun bhi agbotu sade mhan ta ọta, yẹ lu emhin ne ha re ọfure re. Mhan hẹi ji iwa-egbea ha ribhi ẹwẹ mhan ranmhude uwedẹ kẹkẹ nin mhan rẹ ghe emhin. Mhan ida ha yọle ebi mhan ho nan rẹ lu emhin ọkpa ẹbho ha rẹ lu ọle, arẹmiẹn emhin nin ẹbho nekẹle ho nin ele lu bha gbuhi nọn ribhi Baibo a. Bha ji mhan fẹ ọne ijiẹmhin nan ghe. Ibhokhan iJu bi ene iyi Ju, ele ribhi agbotu nọn ha ribhi Romu. Ẹghe nan rẹ miẹn ghe, a bha yẹ ha re obọ rẹkhan Uhi nin Osẹnobulua na bhi obọ Mozis gbe, ọ da khẹke nin eguọmhandia nesi Jehova hẹi yẹ re obọ rẹkhan uhi rẹji ebale nọn khẹke nin ele ha le. (Mark 7:19) Rẹ na ọne ẹghe nin ha khian, eso bhi ibhokhan iJu ne yi Kristiẹn da sabọ dọ ha le unan ebale nọn hi ki rẹ khin. Ọkpakinọn, ibhokhan iJu nekẹle ne yi Kristiẹn bha riale emhin nọn mhẹn nọn nin ele rẹ ha le ene ebale. Ọnan da si iwa-egbea re bhi ọne agbotu. Pọl da ji ele lẹn ghe, ọ manman lu uhọnmhọn emhin nan rẹ ha khu ọbhi ọfure. Bhiriọ, ọle da taman ele yọle: “Ọ dẹ mhẹn nẹ nan rẹ rẹban elanmhẹn la anyọn la emhin ebhebhe ne ha sabọ re obhio ẹ dua oẹ.” (Tie Romans 14:19-21.) Bhiriọ, Pọl da rẹkpa ibhio ọle rẹ daghe ebi ugbugan nọn ribhi ẹwẹ ele ha rẹ sabọ rẹso ọdeọde bhi ẹwẹ ele yẹ, bi ele rebhe bhi agbotu bhi uwedẹ nọn imhẹn. Ọle da yẹ muegbe nin ọle rẹ fi uwedẹ nin ọle rẹ lu emhin denọ, beji a ha da miẹn ọ bha dua oẹ ọsi ẹbho. (1 Cor. 9:19-22) Mhan dẹ yẹ sabọ bọn ẹbho okhun, yẹ lu ọle nin ọfure ha ribhi ẹwẹ mhan sade mhan bha ha gbugan ranmhude uwedẹ nin ẹbho rẹ ghe ẹmhọn dikẹ bhi uwedẹ nin mhan rẹ ghe ọle.

8. Uwedẹ nela Pọl rẹ lu emhin, ẹghe nin ẹmhọn kpataki nọn ha sabọ si ozughu re bhi agbotu rẹ zegbere?

⁸ Pọl da re ijiẹmhin esili man, beji ọle rẹ deba ẹbho ne bha re obọ ba ẹmhọn kpataki eso ha ribhi ọfure. Bhi ọsi ijiẹmhin, eso bhi agbotu bhi ore nin ọhẹnhẹn da yọle ghe, ọkhẹke nan ruẹ ẹbho ne iyi Ju ne dọ kiẹn Kristiẹn. Asabọmiẹn ele ta ọnan beji a ha da miẹn ghe, ibhokhan iJu ne iyi Kristiẹn bha dọ ha re unun riia ele a. (Gal. 6:12) Pọl bha re obọ bhi ọnan. Sokpan, nin ọle rẹ ha yọle uwedẹ nin ọle rẹ ghe ọne ẹmhọn a ha lu rẹkhan, ọle da re idegbere dọ guanọ adia bhi obọ ene etuegbe bi ene ewanlẹn ne ribhi Jerusalẹm. (Acts 15:1, 2) Ranmhude ọne uwedẹ nan nin Pọl rẹ re ọne ẹmhọn nan khian, ọle da rẹkpa ene iKristiẹn nin rẹ ji eghọnghọn bi ọfure ha ribhi agbotu.—Acts 15:30, 31.

9. Be imhan ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ Pọl yẹ?

⁹ Ahamiẹn ẹmhọn ribhọ nọn si igbugan re bhi ẹwẹ mhan, mhan dẹ sabọ ha re ọfure khian sade mhan dọ guanọ adia bhi obọ ibhio mhan nin Jehova ne ọbhi ihe bhi agbotu. Mhan dẹ yẹ sabọ miẹn adia bhi ebe nesẹmhan,  la uwedẹ nin agbotu yọle nan rẹ lu emhin. Ahamiẹn mhan wo ha re obọ rẹkhan ene adia nan, ghe, ọ iyi uwedẹ nin mhan rẹ ghe emhin mhan lu rẹkhan, mhan ki ha tuẹn ọfure nọn ribhi agbotu okhun.

10. Emhin ọbhebhe nela Pọl yẹ lu, beji ọfure ha da ha ribhi agbotu?

¹⁰ Pọl da ha re ọfure khian beji ọle rẹ ha tẹmhọn ikpẹ esili nin ibhio ọle mhọnlẹn, ọ iyi eji ele ida lu nọnsẹn. Bhi ọsi ijiẹmhin, ẹghe nin Pọl rẹ ha kpẹn ilẹta nin ọle gbẹn ji Kristiẹn ne ha ribhi Romu, ọle da sounun bhi elin ọsi ẹbho ne bunbun. Sẹyẹ, bhi ẹghe ne bunbun, ọle ki ta emhin ne mhẹn rẹji ele, la emhin nin ọle lẹnlẹn rẹji ele. Mhan dẹ sabọ re egbe khọkhọ Pọl, beji mhan ha rẹ ha sounun bhi ikpẹ esili ọsi ibhio mhan. Mhan ha lu iriọ, mhan ki deba ibhio mhan ha mhọn ikolu nọn ziẹnlẹn, yẹ manman hoẹmhọn egbe.

11. Be imhan ha rẹ sabọ khu ọbhi ọfure yẹ sade mhan bi ibhio mhan ko mhọn ẹmhọn?

¹¹ Ẹgheso, ibhio mhan ne bhọ deziẹn bhi oga sabọ rẹ ko ha gbugan, la asabọmiẹn ele bha re obọ ọbhi emhin ọkpa. Ọnan hi ebe sunu ji Pọl bi Banabas nin ọmọẹ ọle nọn manman sikẹ ọle. Banabas da ha guanọ nin Maki rẹkhan ele ha khian iwẹnna misiọnari nin ele ha kie yo. Sokpan, Pọl bha re obọ bhọ. Ranmhude ọnan, ele da wo ha van. Bhiriọ, ele da van egbe obọ. (Acts 15:37-39) Ọkpakinọn, Pọl, Banabas bi Maki da ta ọne ẹmhọn ọbhi ekpẹn. Ọnan da rẹman ghe, ọfure bi okugbe nọn ribhi agbotu manman lu uhọnmhọn emhin rẹji ele. Akizẹbue, Pọl da ta emhin ne mhẹn rẹji Banabas bi Maki. (1 Cor. 9:6; Col. 4:10) Ahamiẹn mhan bi ibhio mhan ko mhọn ẹmhọn, ọkhẹke nin mhan deba ele ta ọne ẹmhọn ọbhi ekpẹn, yẹ ha denọ ẹlo ọbhi ikpẹ esili nọnsele. Mhan ha lu iriọ, mhan ki sabọ lu ọle nin ọfure bi okugbe ha ribhi ẹwẹ mhan.—Eph. 4:3.

12. Ọnọghọ eso nela ibhio mhan kuẹlo da?

¹² Mhan bọn ibhio mhan okhun sade mhan rẹkpa ele ziẹn urẹọbhọ nin ele mhọn da Jehova. Ibhio mhan eso wo miẹn ezuọzuọ bhi obọ ẹbho bhi azagba-uwa nọnsele ne iga Jehova, la ene ele ko wẹnna, la ene ele ko yo isiku. Eso mhọn emianmhẹn nọn manman kaka nin ele ne dan, la ha dọnmhegbe nin ele rẹ re emhin nin ọria lu ele le nọn manman ba ele bhi egbe sibhi ọkhọle re. Sẹyẹ, ibhio mhan eso ne mianmẹn bhi ikpe ne bunbun ne gbera wo ha khẹ nin ọne agbọn Esu nan kpẹn. Ene emhin nan dẹ sabọ dọnmhẹn urẹọbhọ nọnsẹmhan ẹlẹnan. Kristiẹn ne ha nyẹnlẹn bhi ore nin ọhẹnhẹn wo yẹ miẹn ọnọghọ ne sẹ inian. Be bhọ Pọl lu rẹ ziẹn ele udu?

13. Be Pọl rẹ rẹkpa ẹbho nan ha zuọzuọ ranmhude emhin nin ele rẹọ ọi yẹ?

¹³ Pọl da noo Ebenọnkhiale rẹ ziẹn urẹọbhọ ọsi ibhio ọle nin ele ko ga. Bhi ọsi ijiẹmhin, asabọmiẹn ibhokhan iJu ne yi Kristiẹn bha lẹn ebi ele ha rẹ wanniẹn ene ribhi azagba-uwa nọnsele ne iyi Kristiẹn yẹ ne yọle ghe, oga ọsi Judaism mhẹn gbera oga ọsi Kristiẹn. Edandan iribhọ ghe, ilẹta nin Pọl gbẹn ji ibhokhan Hibru wo manman re izebhudu nin ene Kristiẹn nin. (Heb. 1:5, 6; 2:2, 3; 9:24, 25) Uwedẹ nin Pọl rẹ talọ dẹ sabọ rẹkpa ele rẹ lẹn ebi ele ha taman ene ribhi azagba-uwa nọnsele ne iyi Kristiẹn. Ẹlẹnan nian, mhan dẹ sabọ rẹkpa ibhio mhan nan wo ha zuọzuọ, nin ele ha noo ebe nesẹmhan rẹ ji ẹbho lẹn ebezẹle nin ele da rẹọbhi ebi ele rẹọ ọi. Sẹyẹ, ahamiẹn a zuọzuọ ibhio mhan nin usẹn, ranmhude nin ele rẹ rẹọbhọ ghe Osẹnobulua man emhin, mhan dẹ sabọ re ibrokiọ nesẹmhan natiọle Was Life Created? bi The Origin of Life—Five Questions Worth Asking rẹ rẹkpa ele, beji ele ha da sabọ  rẹman ebezẹle nin ele da rẹọbhọ ghe Osẹnobulua man emhin.

14. Be Pọl lu, arẹmiẹn ọle wo ha tẹmhọn Osẹnobulua yẹ man emhin?

¹⁴ Pọl da taman ibhio ọle ghe, nin ele ha lu iwẹnna esili rẹ re oyẹẹ man. (Heb. 10:24) Ọ iyi ọta nin Pọl taman ibhio ọle ọkpa ọle rẹ rẹkpa ele. Sokpan, ọle da yẹ lu emhin rẹ rẹkpa ele. Bhi ọsi ijiẹmhin, ẹghe nin Kristiẹn ne ha ribhi Judia bha yẹ rẹ miẹn ebale le ranmhude ukhunmhun nọn ha fi, ọle da rẹkpa dọ gha emhin nin ele. (Acts 11:27-30) Bhi ọsi ẹmhọanta, arẹmiẹn Pọl wo ha tẹmhọn Osẹnobulua yẹ man emhin, ọle da sẹyẹ ha guanọ uwedẹ kẹkẹ nin ọle ha rẹ rẹkpa ẹbho ne guanọ urẹkpa. (Gal. 2:10) Nin ọle rẹ lu iriọ, ọle da ziẹn urẹọbhọ ọsi ibhio ọle ghe, Jehova dẹ gbẹloghe ele. Ẹlẹnan, mhan dẹ yẹ sabọ ziẹn urẹọbhọ ọsi ibhio mhan sade mhan zegbere nin mhan rẹ noo ẹghe nọnsẹmhan, ahu bi emhin nin mhan guẹle rẹ rẹkpa ele sade emhin idunmhuri sunu. Mhan dẹ yẹ sabọ lu inian sade mhan re igho re ẹghe-ẹghe nan rẹ lu iwẹnna oga bhi ọne otọ agbọn nan rebhe. Bhi ene uwedẹ nan bi uwedẹ nekẹle, mhan rẹkpa ibhio mhan nin mhan ko ga rẹ rẹọbhọ ghe, Jehova ida zẹ ele obọ ghẹdẹ.

15-16. Be imhan ha rẹ sabọ rẹkpa ibhio mhan nin urẹọbhọ nọnsele wẹghẹ yẹ?

¹⁵ Pọl bha ji egbe ẹbho nin urẹọbhọ nọnsele wẹghẹ lọ ọle. Ọle da mhọn ẹkẹ-ẹjẹjẹ da ele, yẹ ha ta ọta nọn ha rẹkpa ele man ele. (Heb. 6:9; 10:39) Bhi ọsi ijiẹmhin, bhi ilẹta nin ọle gbẹn ji ibhokhan Hibru, ọle kẹ wo noo ọne ukpọta nan, “imhan” nin ọle rẹ rẹman ghe, ọle dẹ yẹ re obọ rẹkhan adia nin ọle re nin ele. (Heb. 2:1, 3) Bọsi Pọl, mhan hẹi ji egbe ẹbho nin urẹọbhọ nọnsele wẹghẹ lọ mhan. Sokpan, mhan bọn ele okhun beji mhan ha rẹ re ẹkẹ-ata ha rẹman ele ghe ẹmhọn ele rẹtẹ mhan. Mhan ki re ọne uwedẹ nan rẹ rẹman ele ghe,  mhan hoẹmhọn ele. Mhan ha re ẹkẹ-ẹjẹjẹ bi uru nọn dere rẹ nin ọria talọ, ọ dẹ sabọ bọn ọlẹn okhun.

¹⁶ Pọl da ji ibhio ọle nin ele ko ga lẹn ghe, Jehova lẹn iwẹnna esili nin ele lu. (Heb. 10:32-34) Mhan dẹ yẹ sabọ lu iriọ sade mhan rẹkpa obhio mhan nin urẹọbhọ nọnsọle wẹghẹ. Mhan sabọ rẹ taman ọlẹn nin ọle taman mhan ebi ọle rẹ luẹ ẹmhọanta yẹ, la taman ọlẹn nin ọle ria ẹmhọn idia kẹkẹ nin Jehova da rẹkpa ọle bhi ẹghe nọn gbera. Mhan sabọ rẹ noo ọne isẹhoa nan rẹ ji ọle lẹn ghe, Jehova bha yele oyẹẹ nin ọle rẹman Ọlẹn bhi ẹghe nọn gbera a. Sẹyẹ, Jehova ida yẹ fikeke gbe ọle bhi ẹghe odalo. (Heb. 6:10; 13:5, 6) Iriọ a ha da miẹn ene ọta nan nin mhan ha taman ene ibhio mhan nan, dẹ re izebhudu nin ele rẹ sẹyẹ wo ha ga Jehova.

17. Emhin nela mhan ha da ha lu re alo?

¹⁷ Beji ọria nọn bọn uwa ha rẹ manman ha lu re alo bhi iwẹnna nin ọle lu beji ẹghe ha rẹ ha gbera, mhan dẹ yẹ manman sabọ ha lu re alo bhi uwedẹ nin mhan rẹ bọn egbe okhun. Mhan dẹ sabọ rẹkpa ẹbho ziẹngbe ọnọghọ sade mhan taman ele ijiẹmhin ọsi ẹbho ne sabọ ziẹngbe ọnọghọ bhi ẹghe nọn gbera. Mhan dẹ sabọ ha re ọfure khian sade mhan sounun bhi eji ibhio mhan da lu nọnsẹn, sade mhan dọnmhegbe beji ọfure ha da ha ribhọ sade emhin ribhọ nọn ha si ozughu re. Sẹyẹ, ahamiẹn mhan bi ibhio mhan ko mhọn ẹmhọn, mhan ki dọnmhegbe rẹ re ọne ẹmhọn ọi nọnsẹn. Mhan dẹ yẹ sabọ ha bọn urẹọbhọ ọsi ibhio mhan okhun sade mhan re ẹmhọanta kpataki eso man ele bhi Baibo, sade mhan rẹkpa ele ahamiẹn ele bha miẹn rẹ lu, yẹ ha rẹkpa ele sade urẹọbhọ nọnsele wẹghẹ.

18. Be uwẹ muegbe rẹ lu?

¹⁸ Ibhio mhan ne bọn uwa oga nesẹmhan wo ghọnghọn yẹ mhọn ọkhọnlẹn bhi iẹnlẹn. Mhan dẹ sabọ ha ghọnghọn yẹ mhọn ọkhọnlẹn bhi iẹnlẹn, sade mhan rẹkpa ziẹn urẹọbhọ ọsi ibhio mhan bhi agbotu. Uwa nin mhan bọn dunmhun an. Ọkpakinọn, elele ne nabhọre sade mhan bọn ibhio mhan okhun dẹ ha ribhọ rẹ sẹbhi ighegheghe. Bha ji mhan dọnmhegbe rẹ wo “ha re izebhudu nin egbe, yẹ ha bọn egbe okhun.”—1 Thess. 5:11.