Fiọ diọ bhi uhọnmhọn-ota

Fiọ diọ bhi uri uhọnmọn-ọta

UHỌNMHỌN-ỌTA NỌNZI 32

Ene Usẹn—Bha Wo Ha Lu Re Alo bhi Oga Bha Ha Mianmẹn Fo

Ene Usẹn—Bha Wo Ha Lu Re Alo bhi Oga Bha Ha Mianmẹn Fo

“Bha ji mhan ha wanre bhi ẹkẹ oyẹẹ bhi emhin rebhe.”—EPH. 4:15.

ILLO 56 Tobuwẹ Zẹ Nin Uwẹ Rẹ Ga Osẹ

EBI MHAN DA LUẸ *

1. Emhin esili kẹkẹ nela elasẹre ne bunbun sẹ lu?

 UKPE-UKPE, ọle elasẹre ne bunbun rẹ mianmẹn. Uwẹ be sẹ mianmẹn? Ahamiẹn iriọ nọn, lẹn sẹbhọ ghe, ibhio ẹ nin bha ko ga wo ha ghọnghọn ranmhude uwẹ lu iriọ. Sẹyẹ, Jehova yẹ ha ghọnghọn. (Prov. 27:11) Ria ẹmhọn emhin esili kikẹ nin uwẹ sẹ sabọ lu. Bhi ọsi ijiẹmhin, uwẹ wo re ẹghe ọbhi otọ rẹ luẹ Baibo. Asabọmiẹn ikpe ne bunbun uwẹ rẹ lu ọnan. Ebi uwẹ luẹle wo rẹkpa uwẹ rẹ rẹọbhọ ghe, Ọta nọnsi Osẹnobulua Baibo khin. Ọnọn manman lu uhọnmhọn emhin hi, uwẹ da dọ lẹn ọnọn nyan ọne ebe nọn khiale nan, yẹ hoẹmhọn ọlẹn. Uwẹ da manman hoẹmhọn ọlẹn sẹbhọ ghe, uwẹ da re egbe guẹ nanlẹn yẹ mianmẹn. Emhin nọn manman mhẹn khọnan nin uwẹ zẹ rẹ lu!

2. Be imhan ha zilo nyan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?

 2 Ọkuẹsẹ uwẹ mianmẹn, uwẹ da ha mhọn ọnọghọ kẹkẹ ne re ọle nọghọ uwẹ rẹ sun rẹkhan Jehova. Ọkpakinọn, beji uwẹ ha rẹ ha wanre, uwẹ dẹ yẹ kuẹlo da ọnọghọ kẹkẹ. Esu dẹ ha dọnmhegbe nin ọle rẹ re uwẹ miẹn ghe, uwẹ bha yẹ hoẹmhọn Jehova, yẹ ha ga ọle. (Eph. 4:14) Hẹi ji ọnan sunu. Be ha sabọ rẹkpa uwẹ rẹ ha sun rẹkhan Jehova, yẹ mun ive nin uwẹ ve nin uwẹ rẹ ga ọle sẹ? Ọkhẹke nin uwẹ ha wẹnna kaka beji uwẹ ha da sabọ deziẹn bhi oga. (Heb. 6:1) Be uwẹ ha rẹ sabọ lu ọnan yẹ? Ọnan mhan ha zilo nyan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan.

BE UWẸ HA LU NIN UWẸ DA SABỌ HA LU RE ALO BHI OGA?

3. Be ọkhẹke nin Kristiẹn rebhe ha lu sade ele mianmẹn fo?

3 Mhan ha mianmẹn fo, ọkhẹke nin mhan rebhe re obọ rẹkhan adia nin Pọl nin odibo re nin Kristiẹn ne ha ribhi Ẹfẹsọs. Ọle da taman ele nin ele ha yi Kristiẹn ne manman deziẹn bhi oga. (Eph. 4:13) Ọnan rẹman ghe, ele dẹ wo ha lu re alo bhi oga. Pọl da re uwedẹ nin mhan rẹ lu re alo bhi oga rẹ khọkhọ uwedẹ nin ọmọn rẹ wanre. Aba bi inẹn wo hoẹmhọn ọmọn nin ele la biẹ, yẹ re ọle hio. Ọkpakinọn, ọne ọmọn ida wo ha yi obhokhan khian. A ha ki zẹ bue, ọle ida yẹ ha lu emhin bọsi obhokhan. (1 Cor. 13:11) Iriọ sẹyẹ nọn rẹji Kristiẹn. Ahamiẹn mhan mianmẹn fo, ọkhẹke nin mhan yẹ wo ha lu re alo bhi oga. Bha ji mhan fẹ emhin eso ghe ne ha rẹkpa mhan rẹ lu iriọ.

4. Be ha sabọ rẹkpa uwẹ ha lu re alo bhi oga? Gbotọle fanọn an. (Philippians 1:9)

4 Manman ha hoẹmhọn Jehova. Uwẹ bhọ ka hoẹmhọn Jehova. Ọkpakinọn, uwẹ dẹ yẹ sabọ manman ha hoẹmhọn ọlẹn. Be ha rẹkpa uwẹ rẹ lu iriọ? Pọl nin odibo da sounun bhi uwedẹ ọkpa bhi Philippians 1:9. (Tie ọle.) Pọl da bhii ghe nin oyẹẹ nin Kristiẹn ne ha ribhi Philippi mhọnlẹn ha “tuẹn okhun-okhun.” Bhiriọ, mhan dẹ sabọ manman ha tuẹn oyẹẹ nin mhan mhọn da Jehova okhun. Mhan dẹ sabọ lu iriọ beji mhan ha rẹ ha mhọn “ilẹn-emhin nọn gbale bi ilẹn-otọ-emhin.” Mhan ha manman ha lẹn Jehova, mhan ki manman hoẹmhọn ọlẹn. Sẹyẹ, unan ọria nin ọle khin, bi uwedẹ nin ọle rẹ lu emhin ki ha ti mhan bhọ. Mhan ki manman ha guanọ nin mhan ha lu emhin ne ha ti ọle bhọ, ọ iyi emhin ne ha ba ọle bhi egbe. Mhan ki dọnmhegbe rẹ lẹn ebi ọle guanọ nin mhan lu, bi ebi mhan ha rẹ lu ọle yẹ.

5-6. Be imhan ha rẹ sabọ manman dọ ha hoẹmhọn Jehova yẹ? Gbotọle fanọn an.

5 Jesu wo re egbe khọkhọ Jehova tee. Bhiriọ, ahamiẹn mhan dọ manman lẹn Jesu, mhan ki manman dọ hoẹmhọn Jehova. (Heb. 1:3) Uwedẹ nọn mhẹn nẹ nin mhan ha rẹ sabọ lẹn Jesu hi, sade mhan luẹ ebe nọnsi Matthew, Mark, luke, bi John. Ahamiẹn uwẹ isẹ sabọ tie Baibo ukpẹdẹ-ukpẹdẹ, ọ dẹ ha mhẹn sade uwẹ munhẹn ha tie ene ebe nan bhi Baibo ne tẹmhọn Jesu. Beji uwẹ ha rẹ ha tie ene ebe nan ne tẹmhọn Jesu, gbẹlokotọ bhi ikpẹ nesọle. Ọria nan sabọ sikẹ ọle khin. Ibhokhan da sabọ ha bu ọle re. (Mark 10:13-16) Ofẹn bha ha mun edibo nesọle rẹ ha talọ bhi eji ọle ye. Ele da sabọ ha taman ọlẹn emhin ne ribhi ọkhọle nọnsele. (Matt. 16:22) Jesu da wo re egbe khọkhọ Aba ọle bhi ọne uwedẹ nan, ranmhude, ọria nan yẹ sabọ sikẹ Aba ọle nin Jehova yẹ khin. Mhan sabọ nan erọnmhọn ji Jehova. Mhan dẹ sabọ taan ọkhọle a man ọlẹn sade mhan nan erọnmhọn. Mhan dẹ sabọ rẹọbhọ ghe, ọle ida re unun riia mhan an, ranmhude ọle wo manman hoẹmhọn mhan. Sẹyẹ, ẹmhọn mhan wo rẹtẹ ọle.—1 Pet. 5:7.

6 Jesu da mhọn itohan da ẹbho. Matiu nin odibo da yọle: “Ẹghe nin ọle ki rẹ daghe ọne usun ẹbho, ohan ele da wo ha to ọle, ranmhude ele da ha bibi yo bibi re bọsi ihuan ne imhọn ọnọn re ele kọn.” (Matt. 9:36) Jehova kii? Jesu yọle: “Ọ iyi emhin nọn yẹẹ Aba mẹn nọn ribhi okhun nin ọkpa bhi ene ibhokhan nan rẹ fuẹn an.” (Matt. 18:14) Ọnan wo manman ti mhan bhọ. Beji mhan ha rẹ manman ha lẹn Jesu nọnsẹn, mhan ki manman dọ ha hoẹmhọn Jehova.

7. Ahamiẹn uwẹ deba ibhio mhan ne deziẹn bhi oga ha gbe ẹghe, be ọ ha rẹ rẹkpa uwẹ yẹ?

7 Ahamiẹn uwẹ dọ lẹn ibhio mhan ne deziẹn bhi oga ne ribhi agbotu nọnsẹ, yẹ deba ele ha gbe ẹghe, ọ dẹ rẹkpa uwẹ rẹ manman ha re oyẹẹ man, yẹ lu re alo bhi oga. Uwẹ bha be daghe ebi ele rẹ ha ghọnghọn yẹ? Ọ iba ele bhi egbe hiehie nin ele rẹ zẹ rẹ ha ga Jehova. Taman ele nin ele taman uwẹ isẹlobhemhin eso nin ele sẹ miẹn nin ele rẹ ha ga Jehova. Ahamiẹn emhin kpataki ribhọ nin uwẹ ho nin uwẹ zẹ rẹ lu, taman ele nin ele re adia nin uwẹ, ranmhude emhin kiọnlẹn, sade a guanọ adia bhi obọ ẹbho.—Prov. 11:14.

Be uwẹ ha rẹ muegbe ọbhi otọ yẹ sade a man ọlẹn bhi isiku ghe, emhin ne nyẹnlẹn tobele zegbere? (Fẹ uduọle nọnzi 8 bi 9 ghe)

8. Be uwẹ ha sabọ lu yẹ sade uwẹ mhọn edandan rẹji ebi Baibo tale?

8 Khọn edandan nesẹ. Beji a tẹmhọnlẹn bhi uduọle  nọnzi 2, Esu dẹ ha dọnmhegbe nin ọle rẹ re uwẹ miẹn ghe, uwẹ bha yẹ ha lu re alo bhi oga. Uwedẹ ọkpa nin ọle ha rẹ sabọ lu ọnan hi, ọle ki re uwẹ ha mhọn edandan rẹji iman-emhin eso ne ribhi Baibo. Bhi ọsi ijiẹmhin, asabọmiẹn ẹbho dẹ ha dọnmhegbe nin ele rẹ re uwẹ rẹọbhọ ghe, ọ iyi Osẹnobulua man mhan. Asabọmiẹn, ẹghe nin uwẹ rẹ ha ribhi obhokhan, uwẹ bha ha ria ẹmhọn ọnan. Ọkpakinọn, asabọmiẹn beji uwẹ ki wanre nian, a dọ ha man uwẹ le bhi isiku. Asabọmiẹn ebi ene man uwẹ emhin ha ta rẹji ọne ẹmhọn dọ re uwẹ fẹkẹ ha rẹọbhọ. Ọkpakinọn, iriọ a ha da miẹn ele bha sẹ manman re ẹghe ọbhi otọ rẹ fẹghe si Aman ribhọ nọn man emhin. Ye ibhude nọn ribhi Proverbs 18:17 re nọn yọle: “Ọnọn ka tẹmhọn ebe sunu ji ọle, ki diabe ọnọn ta ẹmhọanta, ọkuẹsẹ ọria ọbhebhe vae dọ nọọn ọlẹn inọnta rẹ lẹn ẹmhọanta nọn ribhọ.” Nin uwẹ rẹ ha rẹọbhi emhin rebhe nan man uwẹ le bhi isiku, ọkhẹke nin uwẹ re ẹghe ọbhi otọ rẹ fẹ ebi Baibo tale rẹji ene emhin. Gua otọ ebe nesẹmhan fẹghe. Ne ibhio mhan talọ ne ka rẹọbhọ bhi ẹghe nọn gbera ghe, ọ iyi Osẹnobulua man mhan. Taman ele nin ele taman uwẹ ebe re ele rẹọbhọ ghe, Aman ribhọ nọn hoẹmhọn mhan. Uwẹ ha deba ele zilo nọn sẹ inian, ọ dẹ rẹkpa uwẹ rẹ rẹọbhọ ghe, Aman ribhọ nọn man emhin.

9. Be uwẹ miẹn luẹ bhi ebe sunu ji Melissa?

9 Obhio mhan nin okhuo natiọle Melissa da manman miẹn elele bhi uhọnmhọn-ọta nin ọle gua otọ ọle fẹghe, nọn talọ nyan emhin nan manlẹn. * Ọle da yọle: “Uwedẹ nin ene man emhin bhi isiku rẹ man ọlẹn ghe, ọ iyi Osẹnobulua man emhin, ki wo re ẹbho ha riale ghe ẹmhọanta nọn. Bhi ọsi ọhẹnhẹn, ofẹn da ha mun mẹn nin mẹn rẹ gua otọ ọne ẹmhọn fẹghe. Ranmhude mẹn da ha riale ghe, mẹn dẹ gua otọ ọle kere ghe ẹmhọanta ele gene ta. Ọkpakinọn, mẹn da dọ lẹn sẹbhọ ghe, Jehova guanọ nin mhan lẹn otọ emhin rẹji ebi mhan rẹọ ọi. Bhiriọ, mẹn da munhẹn ha gua otọ ọne ẹmhọn fẹghe. Mẹn da tie ebe nọnsẹmhan natiọle Is There a Creator Who Cares About You? bi brokiọ natiọle Was Life Created? bi The Origin of Life—Five Questions Worth Asking. Ọnan da wo ha yi ebi mẹn guanọ. Sade mẹn lẹnmhin nọn, imẹn ha rẹ kẹ munhẹn tie ene ebe nan.”

10-11. Be ha rẹkpa uwẹ nin uwẹ hẹi dọ ha lu ilọnmhọn oghẹ? (1 Thessalonians 4:3, 4)

10 Rẹban iẹnlẹn esankan. Ẹghe nin uwẹ ha rẹ ha ribhi usẹn, ọne ọkhọle nin uwẹ rẹ ne ọria nowẹ dẹ wo manman kaka ọbhọ. Sẹyẹ, ẹgheso, ẹbho ki ha sua uwẹ ọbhọ nin uwẹ rẹ lu ọle. Esu guanọ nin uwẹ lu iriọ. Be ha rẹkpa uwẹ rẹ sabọ ziẹngbe ọne edọnmhẹn? (Tie 1 Thessalonians 4:3, 4.) Taman Jehova bhi erọnmhọn ebi emhin dia uwẹ yẹ bhi egbe. Sẹyẹ, taman ọlẹn nin ọle mun uwẹ ziẹn. (Matt. 6:13) Yere ghe, Jehova guanọ nin ọle rẹkpa uwẹ, ọ iyi nin ọle rẹ re unun riia uwẹ a. (Ps. 103:13, 14) Baibo dẹ yẹ sabọ rẹkpa uwẹ. Melissa nin mhan ka tẹmhọnlẹn da yẹ dọnmhegbe kaka rẹ re ọkhọle kie bhi emhin ne imhẹn. Ọle da yọle: “Baibo nin mẹn ha tie ẹdẹdẹ da rẹkpa mẹn rẹ sabọ ha khọn emhin ne imhẹn nin egbe mẹn guanọ. Ọ da ye mẹn re ghe, ibo nọnsi Jehova mẹn ye. Mẹn da yẹ ha guanọ nin mẹn re iẹnlẹn nọnsẹmhẹn rẹ ga ọle.”—Ps. 119:9.

11 Hẹi ha guanọ nin uwẹ tobuwẹ re ọnọghọ nesẹ khian. Taman ene biẹ ẹ ọnọghọ nin uwẹ kuẹlo da. Bhi ọsi ẹmhọanta, ọ iyi emhin nọn lẹkhẹ nin uwẹ rẹ taman ene biẹ uwẹ emhin ne rẹtẹ ẹ. Ọkpakinọn, ọkhẹke nin uwẹ lu iriọ. Melissa da yọle: “Mẹn da bhii Jehova nin ọle re izebhudu nin mẹn. Bhiriọ, mẹn da dọ taman aba mẹn ọnọghọ nin mẹn kuẹlo da. Mẹn ki lu ọnan fo, egbe da wo fu mẹn re. Mẹn lẹnmhin ghe, Jehova dẹ wo re imẹn ha hio.”

12. Be ha sabọ rẹkpa uwẹ rẹ ha zẹ emhin ne mhẹn rẹ lu?

12 Ji adia ne ribhi Baibo ha dia uwẹ bhi ebi uwẹ lu. Beji uwẹ ha rẹ ha wanre, uwẹ ki tobuwẹ ha zẹ emhin nin uwẹ ha lu. Ọkpakinọn, emhin ne bunbun ribhọ nin uwẹ bha sẹ lẹn. Be ha rẹkpa uwẹ rẹban emhin ne ha riia ikolu nin uwẹ bi Jehova ko mhọnlẹn an? (Prov. 22:3) Obhio mhan nin okhuo natiọle Kari da tẹmhọn ebe rẹkpa ọle rẹ ha zẹ emhin ne mhẹn rẹ lu. Ọle da lẹn sẹbhọ ghe, Kristiẹn nọn deziẹn bhi oga ida ha khẹ nan gbuhi nanlẹn bhi emhin rebhe nin ọle lu bhi iẹnlẹn. Ọle da yọle: “Ọ da khẹke nin mẹn lẹn otọ adia ne ribhi Baibo, ọ iyi uhi ne ribhọ ọkpa.” Ahamiẹn uwẹ tie Baibo, nọọn egbe ẹ ene inọnta nan: ‘Be ọne ulọnlẹn nan nin mẹn tie man mẹn le rẹji uwedẹ nin Jehova rẹ ria eria? Adia be ribhọ nọn ha rẹkpa mẹn rẹ ha lu ebe mhẹn? Ahamiẹn iriọ nọn, elele nela mẹn ha miẹn sade mẹn re obọ rẹkhan ele?’ (Ps. 19:7; Isa. 48:17, 18) Ahamiẹn uwẹ tie Baibo yẹ ria eria nyan adia ne ribhọ, ọ ki lẹkhẹ nin uwẹ rẹ zẹ ebi uwẹ ha lu ne ha ti Jehova bhọ. Beji uwẹ ha rẹ ha lu re alo, uwẹ ki dọ kere ghe, ọ bha khẹke nan gbuhi nin uwẹ bhi emhin rebhe nin uwẹ ha lu, ranmhude uwẹ ki dọ lẹn ẹlo nin Jehova rẹ ghe emhin.

Unan imọẹ nela obhio mhan nin okhuo nọn bha sẹ manman wanre zẹ? (Fẹ uduọle nọnzi 13 ghe)

13. Be imọẹ esili ha rẹ sabọ rẹkpa uwẹ yẹ? (Proverbs 13:20)

13 Zẹ imọẹ ne hoẹmhọn Jehova. Beji mhan ka tẹmhọnlẹn, imọẹ nin uwẹ zẹ dẹ rẹkpa uwẹ rẹ ha lu re alo bhi oga. (Tie Proverbs 13:20.) Obhio mhan nin okhuo natiọle Sara bha yẹ manman ha ghọnghọn. Ọkpakinọn, emhin da sunu nọn rẹkpa ọle kie ha ghọnghọn. Ọle da yọle: “Mẹn da dọ ha mhọn imọẹ esili bhi ẹghe nin mẹn wo rẹ ha guanọ ọlẹn. Mẹn bi obhio mhan nin okhuo nọn bha sẹ manman wanre da ko ha luẹ ebe Ọkhẹughe uzana-uzana. Ọmọẹ mẹn ọbhebhe da rẹkpa mẹn rẹ munhẹn ha re ewanniẹn ọbhi inọnta bhi ikolo oga. Ranmhude uwedẹ nin ene imọẹ mẹn nan rẹ rẹkpa mẹn, mẹn da dọ tobọmhẹn manman ha luẹ emhin yẹ nan erọnmhọn. Mẹn da munhẹn dọ deba Jehova ha mhọn ikolu nọn ziẹnlẹn, yẹ kie ha ghọnghọn.”

14. Be Julien rẹ zẹ imọẹ ne mhẹn yẹ?

14 Be uwẹ ha rẹ sabọ zẹ imọẹ ne ha rẹkpa uwẹ bhi uwedẹ nọn mhẹn yẹ? Julien nọn ki yi ọwanlẹn bhi agbotu nian da yọle: “Beji mẹn ha wanre, mẹn da zẹ imọẹ esili beji mẹn deba ibhio mhan ha dagbare bhi inẹbho. Ene imọẹ mẹn nan wo re ọhubhudu rẹ ha lu iwẹnna oga. Ele da yẹ rẹkpa mẹn rẹ daghe eghọnghọn nọn nabhọre sade a dagbare bhi inẹbho. Bhiriọ, mẹn da munhẹn ha mhọn ọne emhanmhan ghe, mẹn dẹ re ẹghe nọnsẹmhẹn rebhe rẹ lu ilọnmhọn oga. Mẹn da yẹ dọ lẹn sẹbhọ ghe, ebezẹle nin mẹn ida ka mhọn imọẹ esili ne bunbun hi, ranmhude ene imhan ko yi otu ọkpa mẹn guanọ nin mẹn ne lu imọẹ. Akizẹbue, mẹn da yẹ dọ ha mhọn imọẹ esili bhi Bẹtẹ. Ijiẹmhin nọnsele da rẹkpa mẹn rẹ ha guanọ emhin ne mhẹn rẹ re egbe re ahoho. Bhiriọ, ọnan da re imẹn manman sikẹ Jehova.”

15. Be bhọ Pọl taman Timoti rẹji ikolu eso? (2 Timothy 2:20-22)

15 Be uwẹ ha lu yẹ sade uwẹ dọ lẹn sẹbhọ ghe, obhio mhan bhi agbotu nin uwẹ deba gbe ẹghe dẹ riia ikolu nin uwẹ bi Jehova ko mhọnlẹn an? Pọl lẹnmhin ghe Kristiẹn eso bhi agbotu bhi ore nin ọhẹnhẹn bha ha ria eria yẹ lu emhin bii Kristiẹn. Bhiriọ, ọle da taman Timoti nin ọle si egbe bhi eji ele ye. (Tie 2 Timothy 2:20-22.) Ikolu nin mhan bi Jehova ko mhọnlẹn wo ghan. Sẹyẹ, mhan wo manman wẹnna kaka nin mhan rẹ deba Jehova ha mhọn ikolu. Bhiriọ, mhan hẹi ha mhọn imọẹ ne ha riia ọne ikolu a.—Ps. 26:4.

AHAMIẸN UWẸ MHỌN EMHANMHAN, BE Ọ HA RẸ RẸKPA UWẸ RẸ HA LU RE ALO YẸ BHI OGA?

16. Unan emhanmhan nela ọkhẹke nin uwẹ ha mhọnlẹn?

16 Ha mhọn emhanmhan ne ha rẹkpa uwẹ. Zẹ emhanmhan ne ha sabọ ziẹn urẹọbhọ nọnsẹ, yẹ rẹkpa uwẹ deziẹn bhi oga. (Eph. 3:16) Bhi ọsi ijiẹmhin, uwẹ sabọ rẹ zẹ nin uwẹ rẹ ha luẹ emhin yẹ tie Baibo ẹghe-ẹghe. (Ps. 1:2, 3) La, uwẹ sabọ rẹ dọnmheghe ha nan erọnmhọn ẹghe-ẹghe, yẹ ji ọle ha na ọkhọle nọnsẹ vae. A sabọ yẹ miẹn ọkhẹke nin uwẹ manman gbẹlokotọ ha zẹ emhin nin uwẹ rẹ re egbe re ahoho, la ha noo ẹghe nọnsẹ nọnsẹn. (Eph. 5:15, 16) Ọ dẹ ti Jehova bhọ sade ọle daghe uwedẹ nin uwẹ rẹ ha dọnmheghe rẹ lu re alo.

Emhanmhan nela ọle ha mhọnlẹn? (Fẹ uduọle nọnzi 17 ghe)

17. Elele nela uwẹ ha miẹn sade uwẹ rẹkpa ẹbho?

17 Uwẹ dẹ ha deziẹn bhi oga sade uwẹ rẹkpa ẹbho nekẹle. Jesu yọle: “A ha re emhin sibhi obọ re, ọle eghọnghọn ye gbera a ha miẹn emhin bhi obọ.” (Acts 20:35) Uwẹ dẹ manman ha ghọnghọn sade uwẹ noo ahu bi ẹghe nọnsẹ rẹ ha rẹkpa ẹbho. Bhi ọsi ijiẹmhin, uwẹ sabọ rẹ mhanmhanlẹn nin uwẹ rẹ rẹkpa ibhio mhan ne wanre, bi ene egbe bha manman sasa ne ribhi agbotu nọnsẹ. Uwẹ sabọ rẹ dọ rẹkpa ele dọ dẹ emhin re, la man ele ebi ele ha rẹ ha noo ifoni nọnsele, la emhin ne dia iriọ yẹ. Ahamiẹn okpea uwẹ khin, ha mhọn emhanmhan nin uwẹ rẹ kiẹn ọkpa bhi ene zẹ sikẹ ene ewanlẹn bhi agbotu, beji uwẹ ha da sabọ manman ha rẹkpa ibhio ẹ. (Phil. 2:4) Uwẹ dẹ yẹ sabọ re oyẹẹ man ẹbho, beji uwẹ ha rẹ dọ ha tẹmhọn Osẹnobulua man ele. (Matt. 9:36, 37) Ahamiẹn uwẹ dẹ sabọ, ha mhọn ọne emhanmhan nin uwẹ rẹ lu iwẹnna oga nan re ẹghe rebhe lu.

18. Be ọ ha rẹ rẹkpa uwẹ rẹ ha lu re alo yẹ, sade uwẹ re ẹghe nọnsẹ rebhe rẹ ha lu ilọnmhọn oga?

18 Iwẹnna oga nan re ẹghe rebhe lu dẹ sabọ re isẹhoa ne bunbun nin uwẹ rẹ ha lu re alo bhi oga. Iwẹnna ọkanẹfan dẹ sabọ re isẹhoa nin uwẹ rẹ yo Isiku ọsi Ene Tẹmhọn Agbejele. Ọ sabọ yẹ rẹ re ọne isẹhoa nin uwẹ rẹ dọ ha ga bhi Bẹtẹ, la dọ deba ha bọn uwa oga nesẹmhan. Obhio mhan nin okhuo natiọle Kaitlyn nọn lu iwẹnna ọkanẹfan nọn ribhi ikpe 21 da yọle: “Ibhio mhan ne deziẹn bhi oga nin mẹn deba ha gbe ẹghe bhi inẹbho rẹkpa mẹn rẹ sabọ lu re alo bhi oga beji mẹn mianmẹn fo. Ijiẹmhin nọnsele da re ọne ọhubhudu nin mẹn rẹ manman ha luẹ Baibo, yẹ ha lu re alo bhi uwedẹ nin mẹn rẹ man emhin.”

19. Elele nela uwẹ ha miẹn sade uwẹ wo ha lu re alo bhi oga?

19 Beji uwẹ ha rẹ dọnmheghe ha lu re alo bhi oga, uwẹ dẹ ha miẹn elele ne bunbun. Uwẹ ida riia ẹghe nọnsẹ a rẹ ha khu emhin ne bha kiọnlẹn. (1 John 2:17) Uwẹ ida miẹn ọbalọ ne nabhọre sade ọria bha zẹ emhin ne mhẹn rẹ lu. Sokpan, emhin nin uwẹ lu bhi iẹnlẹn ki kiọnlẹn, yẹ ha mhọn eghọnghọn ọsaje. (Prov. 16:3) Ijiẹmhin esili nọnsẹ ki re izebhudu nin ibhio mhan rebhe. (1 Tim. 4:12) Ọnọn ke okhun nẹ hi, uwẹ ki ha mhọn ọfure bi eghọnghọn nọn nabhọre sade ọria lu emhin ne ti Jehova bhọ, bi sade ọle deba ọle ha mhọn ikolu nọn ziẹnlẹn.—Prov. 23:15, 16.

ILLO 88 Rẹ Mẹn Lẹn Uwedẹ Nọnsẹ

^ Ọ ti eguọmhandia nesi Jehova rebhe bhọ sade ene elasẹre mianmẹn. Bhi ọsi ẹmhọanta, ahamiẹn mhan la mianmẹn, ọkhẹke nin mhan dọnmhegbe ha lu re alo bhi oga. Ọne uhọnmhọn-ọta nan dẹ tẹmhọn uwedẹ kẹkẹ nin elasẹre ne la mianmẹn ha rẹ sabọ ha lu re alo bhi oga.

^ Elin ọbhebhe a mun hẹ eso bhọ.