Ọta Nin Eria Ne Tie Ebe Nesẹmhan Nọọn
Proverbs 24:16 yọle: “Ọria nọn khiale dẹ sabọ de igba ihinlọn, ọkpakinọn, ọle ki yẹ kpanọ mundia.” Ọria nọn lu khọlọ igba ne bunbun, nin Osẹnobulua rẹhunmhan, ọle ọne ulọnlẹn nan be tẹmhọn ọlẹn?
Bhi osi ẹmhọanta, ọ iyi ọnin ọne ulọnlẹn nan tẹmhọnlẹn. Sokpan, ọria nọn ribhi ẹkẹ ọnọghọ kẹkẹ, nọn yẹ miuhọnmhọn bhi ene ọnọghọ ọ ha tẹmhọnlẹn.
Bha ji mhan yẹ fẹ ulọnlẹn ne nẹga ọle ghe. “Hẹi dọ rẹkhẹ ọria bhi egbegbe uwa ọsi ọria nọn khiale. Hẹi fuẹn eji egbe da fu ọle re a. Ọria nọn khiale dẹ sabọ de igba ihinlọn, ọkpakinọn, ọle ki yẹ kpanọ mundia. Sokpan, ọnọghọ nin eria ọbe miẹn dẹ re ele dua oẹ. Ahamiẹn oghian uwẹ de re, hẹi ha ghọnghọn. Ọle ha dua oẹ, hẹi ha ghọnghọn bhi otọ ẹkẹ.”—Prov. 24:15-17.
Ẹbho eso riale ghe, ọria nin Osẹnobulua wo ha rẹhunmhan ranmhude ọle wo ha fidenọ bhi olukhọ nọnsọle, ọle ulọnlẹn nọnzi 16 tẹmhọnlẹn. Ikpea eva ne mun ọkalo bhi oga bhi England da yọle ghe, rẹ na bhi ẹghe ẹdẹlẹ rẹ dọ sẹbhi ẹlẹnan, ẹbho ne mun ọkalo bhi oga wo re inian ha noo ọne ulọnlẹn nan bhi Baibo. Ele da yọle ghe, ọnan dẹ sabọ rẹman ghe, aharẹmiẹn ọria esili lu olukhọ nọn kaka igba ne bunbun, ọle dẹ yẹ sabọ hoẹmhọn Osẹnobulua ranmhude ọle wo ha fidenọ. Bhiriọ, Osẹnobulua ki wo ha rẹhunmhan ọlẹn. Ọria nọn bha muegbe rẹ khọn olukhọ dẹ wo ha ghọnghọn rẹ họn ọnan. Ọle ki ha riale ghe, aharẹmiẹn ọle lu olukhọ igba ne bunbun, Osẹnobulua dẹ sẹyẹ wo ha rẹhunmhan ọlẹn.
Sokpan, ọ iyi ọnan ọne ulọnlẹn nọnzi 16 ha tẹmhọnlẹn.
Uwedẹ kẹkẹ a rẹ sabọ noo ukpọta iHebrew nan zedu ọle rẹ kiẹn “de” bhi ulọnlẹn 16 bi 17. Ọ dẹ sabọ ha yi nin emhin rẹ wo gene dere. Bhi ọsi ijiẹmhin, ọria sabọ rẹ na bhi okhun uwa dere. Sẹyẹ, udo dẹ sabọ dere bhi eji a mun ọlẹn ọn. (Deut. 22:4, 8; Amos 9:9) Sẹyẹ, a dẹ sabọ noo ọne ukpọta rẹ lu arẹkhọkhọ. Bhi ọsi ijiẹmhin, Baibo yọle: “Jehova gbega ukpoẹ nin ọria zẹ ahamiẹn uwedẹ nin ọne ọria rẹ nyẹnlẹn ti ọle bhọ. Ọle ha rẹ de, ọle ida wo ha ribhi otọ, Jehova dẹ mun ọle obọ kpanọ.”—Ps. 37:23, 24; Prov. 11:5; 13:17; 17:20.
Bha ji mhan yẹ fẹghe ebi Professor Edward H. Plumptre tale. Ọle da yọle: “Bhi urolo iHebrew, ẹghe iribhọ nan rẹ noo ọne ukpọta nan zedu ọle rẹ kiẹn “de” rẹ tẹmhọn olukhọ.” Bhiriọ, ọria ọbhebhe da yọle ghe, ebi ulọnlẹn 16 gene ha tẹmhọnlẹn hi, “Ọ dẹ ha yi ihoho sade ọria lu ẹbho nesi Osẹnobulua khọlọ, ranmhude ele dẹ miuhọnmhọn bhi ọne oya. Sokpan, eria ọbe ida sabọ re iriọ miuhọnmhọn.”
Bhiriọ, ọ iyi nan rẹ ha lu olukhọ Proverbs 24:16 ha tẹmhọnlẹn. Sokpan ebi ọ ha tẹmhọnlẹn hi, nan rẹ miẹn ọnọghọ la ọkakale igba ne bunbun. Bhi ẹkẹ ọne agbọn Esu nan nin mhan da nyẹnlẹn, ọria nọn ga Osẹnobulua dẹ sabọ ha khọnmhọn, la ọle dẹ sabọ de ọbhi ọnọghọ ebhebhe. Ene gbẹloghe bhọ sabọ ha kpokpo ọle. Sokpan, ọle dẹ sabọ ha mhọn ọlẹn bhi ọkhọle ghe, Osẹnobulua dẹ rẹkpa ọle. Ria ẹmhọn ekigba nin uwẹ sẹ daghe ebi emhin rẹ kiọnlẹn yẹ nin ẹbho nesi Osẹnobulua. Bezẹle nin emhin da kiọnlẹn nin ele? Ranmhude mhan rẹọbhọ ghe, Osẹnobulua dẹ rẹkpa ene ribhi ẹkẹ ọnọghọ.—Ps. 41:1-3; 145:14-19.
Ọria nọn khiale ighọnghọn sade ẹbho nekẹle ribhi oya. Sokpan, ọle ghọnghọnmhin ranmhude emhin dẹ kiọnlẹn nin ẹbho ne mun ofẹn Osẹnobulua.—Eccl. 8:11-13; Job 31:3-6; Ps. 27:5, 6.