1-2. Bezẹle nọn da khẹke nin ẹmhọn ariọkpanọ ọsi ene khian okhun rẹtẹ Kristiẹn rebhe?

ẸBHO ne bunbun ne ga iJehova ẹlẹnan mhọn iruduba ghe, ele dẹ nyẹnlẹn bhi ọne otọ nan bhi ighegheghe. Ọkpakinọn, ikpeta iKristiẹn nan zẹle mhọn iruduba ghe, ele dẹ nyẹnlẹn bhi okhun. Enanzẹle guanọ nin ele lẹn ebi iẹnlẹn nọnsele ha diayẹ bhi okhun. Sokpan, ọ yẹ khẹke nin ẹbho ne ha nyẹnlẹn bhi ọne otọ nan lẹn ebi iẹnlẹn ọsi enanzẹle ha diayẹ bhi ẹghe odalo. Beji mhan ha rẹ ha zilo khian, mhan dẹ tẹmhọn elele nin ẹbho ne ha nyẹnlẹn bhi ọne otọ nan ha miẹn bhi obọ enanzẹle nan riọkpanọ ha khian okhun. Bhiriọ, aharẹmiẹn otọ la okhun mhan ha da nyẹnlẹn bhi ighegheghe, ọkhẹke nin ẹmhọn ariọkpanọ ọsi ene ha khian okhun rẹtẹ mhan.

² Osẹnobulua da rẹkpa eso bhi edibo nesi Jesu rẹ gbẹn ẹmhọn enanzẹle ọbhi otọ. John nin odibo da yọle: “Imọn nesi Osẹnobulua mhan ki khin. Ọrẹyiriọ, a bha sẹ rẹman mhan ebi mhan ha kiẹn. Sokpan, mhan lẹnmhin ghe a ha re ọle man, mhan dẹ diabe ọle.” (1 John 3:2) Bhiriọ, enanzẹle bha lẹn ebi iẹnlẹn nọnsele ha diayẹ sade ele sẹbhi okhun. Ọrẹyiriọ, ele dẹ daghe iJehova sade ele sẹbhi okhun. Baibo bha taman mhan emhin rebhe ne ha sunu ji enanzẹle bhi okhun. Sokpan, Paul nin odibo tẹmhọn emhin eso rẹji ọnan. Ọle da yọle ghe, enanzẹle dẹ deba iJesu Kristi “ẹghe nin ọle ha rẹ re ene igọvamẹt rebhe, ugbẹloghe rebhe, bi ahu rebhe” kiẹn ihoho. Ẹghenin, uu ida yẹ ha ribhọ. Ahakizẹbue, Jesu bi enanzẹle ne ha deba ọle gbẹloghe ki  degbere ha ribhi odotọ ugbẹloghe nọnsi Jehova. (1 Cor. 15:​24-28) Ọne ẹghe nin dẹ wo mhẹn an! *

3. Ranmhude Paul wo rẹọbhọ ghe ariọkpanọ dẹ gene sunu, be ọle sabọ ziẹngbe ọle beji 1 Corinthians 15:​30-32 rẹman?

³ Ranmhude Paul wo rẹọbhọ ghe ariọkpanọ dẹ gene sunu, ọle da sabọ ziẹngbe ekpokpo kẹkẹ nin ọle miẹn. (Tie 1 Corinthians 15:​30-32.) Ọle da taman ene ribhi Corinth ghe, ẹdẹdẹ ọle rẹ kuẹlo da uu. Ọle yẹ yọle ghe, ọle ne elanmhẹn ẹwẹ khọnlẹn bhi Ephesus. Asabọmiẹn ẹghe nan rẹ re ọle dagbare bhi esẹ bhi Ephesus nin ọle bi elanmhẹn ko ha khọnlẹn, ọle ha tẹmhọnlẹn. (2 Cor. 1:8; 4:10; 11:23) La, asabọmiẹn ghe, ekhẹn iJew bi ẹbho nekẹle ne ha kpokpo ọle, ọle rẹ khọkhọ elanmhẹn ẹwẹ nin ọle ne khọnlẹn. (Acts 19:​26-34; 1 Cor. 16:9) Ọnọn hi ki rẹ khin nin Paul miẹn, mhan lẹnmhin ghe ọle wo kuẹlo da ekpokpo kẹkẹ. Sokpan, ọle da sẹyẹ rẹọbhọ ghe, emhin dẹ mhẹn nanlẹn bhi ẹghe odalo.​—2 Cor. 4:​16-18.

4. Be iruduba ọsi ariọkpanọ nin mhan mhọnlẹn rẹ rẹkpa mhan yẹ ẹlẹnan? (Fẹ adudu nọn ribhi odalo ọne ebe nan ghe.)

⁴ Agbọn nin mhan da ha nyẹnlẹn wo manman kaka. Emhin ọbe kikẹ wo sunu ji ibhio mhan eso. Eso nyẹnlẹn bhi agbaẹbho nan da manman khọnlẹn. Ranmhude ọnan, ọkhọle nọnsele bha sotọ. Sẹyẹ, bhi agbaẹbho nan da mun idobolo ọbhi iwẹnna oga nọnsẹmhan, eso yẹ ha ga iJehova aharẹmiẹn a dẹ sabọ ranmhude ọnan gbe ele a, la mun ele ọbhi ighan. Ọkpakinọn, ene ibhio mhan nan rebhe sẹyẹ ha ga iJehova. Ijiẹmhin esili ele khin rẹji mhan. Ofẹn imun ele, ranmhude ele lẹnmhin ghe, emhin nọn hi ki rẹ khin nọn sunu ji ele nian, Jehova dẹ re iẹnlẹn nọn mhẹn nin ele bhi ẹghe odalo.

5. Iria-eria nela ha sabọ wẹghẹ iruduba nin mhan mhọnlẹn an ghe, ariọkpanọ dẹ gene sunu bhi ẹghe odalo?

⁵ Paul da taman ene iKristiẹn ghe, nin ele rẹban iria-eria ne imhẹn nin ẹbho eso mhọn. Ranmhude ele bha rẹọbhọ ghe ene yu dẹ riọkpanọ, ele ki ha taman egbe ele ghe, nin ele le yẹ da, ranmhude ewiẹ ele dẹ yuno. Ẹbho ka ha mhọn ọne iria-eria nan ọkuẹsẹ ẹghe nin Paul rẹ ha nyẹnlẹn. Asabọmiẹn ghe, ebe nọnsi Isaiah 22:13 nọn talọ ji uwedẹ nin ibhokhan Izrẹl rẹ ha ria eria, ọle Paul ha tẹmhọnlẹn. Nin ibhokhan Izrẹl rẹ manman ha sikẹ Osẹnobulua, ele da ha khu ọbhi ọlẹnlẹn-bhi-egbe ọsi ọne agbọn nan. Iria-eria nin ele ha mhọnlẹn hi, nin ele sọnyẹnmhẹn ẹlẹnan, ranmhude, ele bha lẹn ebe ha sunu ewiẹ. Ẹbho sẹyẹ wo mhọn iria-eria nọn sẹnian ẹlẹnan. Ọrẹyiriọ, Baibo taman mhan emhin ne imhẹn nin ibhokhan Izrẹl miẹn, ranmhude ọne iria-eria nan nin ele ha mhọnlẹn.​—2 Chron. 36:​15-20.

6. Be iruduba ọsi ariọkpanọ nin mhan mhọnlẹn ha rẹ sabọ rẹso mhan yẹ bhi unan imọẹ nin mhan zẹ?

⁶ Ọkhẹke nin urẹọbhọ nin mhan mhọn ghe Jehova dẹ riọ ene yu kpanọ bhi idin rẹso uwedẹ nin mhan rẹ zẹ imọẹ. Ọ da khẹke nin ene iKristiẹn ne ha ribhi Corinth rẹban ẹbho ne bha rẹọbhọ ghe, ariọkpanọ dẹ gene sunu. Ẹlẹnan nian yẹ, ahamiẹn mhan nin ẹbho ne ho nin ele ha sọnyẹnmhẹn ẹdẹdẹ bi ẹbho nin ẹmhọn ẹghe odalo bha rẹtẹ muobọ, iria-eria nọnsele ki rẹso mhan. Ọ sabọ rẹ re imhan miẹn ghe, mhan bha yẹ ha ria eria bhi uwedẹ nọn gbale. Ene imọẹ nan sabọ rẹ re imhan ha lu emhin nin Jehova hele. Bhiriọ, Paul da yọle ghe, nin mhan ha lu emhin bhi uwedẹ nọn gbale, bi nin mhan hẹi ha lu emhin ebe.​—1 Cor. 15:​33, 34.

7. Bhi ore nin ọhẹnhẹn, inọnta nela ẹbho sabọ ha nọọn rẹji ariọkpanọ bhi uu beji 1 Corinthians 15:​35-38 rẹman?

⁷ Tie 1 Corinthians 15:​35-38. Ọria nọn mhọn edandan si ọria nọn yu dẹ gene sabọ riọkpanọ sabọ yẹ ha guanọ nin ọle kọ ọne edandan ọbhi ọkhọle ọsi ọria ọbhebhe. Bhiriọ, ọle ki ha nọọn ọne ọria yọle: “Be ọria nọn yu ha rẹ sabọ riọkpanọ bhi uu yẹ?” Ọ dẹ wo ha yi emhin kpataki nin mhan rẹ fẹghe ebi Paul rẹ wanniẹn ọne inọnta nan yẹ, ranmhude, emhin kẹkẹ ẹbho tale ghe ọ sunu ji ọria nọn yu. Sokpan, be bhọ iBaibo tayẹ?

8. Arẹkhọkhọ nela ha sabọ rẹkpa mhan rẹ lẹn otọ ebe ha sunu ji ene a ha riọkpanọ ha khian okhun?

⁸ Ọria ha yu, egbe nọnsọle ki dekẹn an. Ọrẹyiriọ, Osẹnobulua nọn sabọ man ọne agbọn nan rebhe dẹ sabọ riọ ọne ọria kpanọ nin ọle ha mhọn egbe nin ọle guanọ nin ọne ọria ha mhọnlẹn. (Gen. 1:1; 2:7) Paul da re ijiẹmhin rẹ rẹman ghe, ọ iyi ọne egbe nọn dekẹn an Osẹnobulua ha rẹ riọ ọria nọn yu kpanọ. Ria ẹmhọn emhin nan kọle. A ha re ikpẹ kọ, ọne ikpẹ ki jẹre yẹ munhẹn ha wanre. Sokpan, egbe nin ọle ha rẹ jẹre dẹ dikẹ bhi ọne ikpẹ nan re kọ. Paul da re ọne arẹkhọkhọ nan rẹ rẹman ghe, Aman nọn man mhan dẹ sabọ re egbe nin ọle guanọ nin ọria nin ọle ha riọkpanọ bhi idin.

9. Be 1 Corinthians 15:​39-41 tale rẹji egbe kikẹ ne ribhọ?

⁹ Tie 1 Corinthians 15:​39-41. Paul da rẹman ghe, ọ iyi uwedẹ ọkpa Osẹnobulua rẹ man emhin. Bhi ọsi ijiẹmhin, egbe ọsi ẹmena, afianmhẹn bi ehẹnlẹn wo dikẹ. Ọle da yọle ghe, mhan daghe ikẹkẹ nọn ribhi ovuẹn bi uki bhi okhun. Ọle da yẹ yọle ghe, ahiẹnhiẹn ne ribhi okhun iyi ọkpa. Ẹmhọanta wo gene khọnan. Arẹmiẹn mhan isabọ re ẹlo mhan daghe ikẹkẹ nọn ribhi ẹwẹ ahiẹnhiẹn, ekhẹn azemhinre yọle ghe, ahiẹnhiẹn kikẹ a miẹn. Ele yọle ghe, eso bhi ene ahiẹnhiẹn kpọnọmhin, eso bha kpọnọ, eso gian, sẹyẹ eso fua. Paul da yẹ yọle ghe, ene ribhi okhun mhọn egbe kẹ, ene ribhi otọ yẹ mhọn egbe kẹ. Be ọle re ọnan ta? Bhi ọne otọ nan, mhan  mhọn egbe efun. Sokpan, egbe ẹlinmhin ene ribhi okhun mhọn bii ọsi ene ẹhi.

10. Unan egbe nela eria nan ha riọkpanọ ha khian okhun da ha mhọnlẹn?

¹⁰ Bha ji mhan fẹghe ebe iPaul kie ta. Ọle da yọle: “Iriọ ariọkpanọ ọsi ene yu ha yẹ dia. Egbe nọn sabọ wea ele rẹ yu, sokpan, ele dẹ re egbe nọn isabọ wea rẹ riọkpanọ.” Mhan lẹnmhin ghe, ọria ha yu, egbe nọnsọle ki wea yẹ kiẹn ekẹn. (Gen. 3:19) Bhiriọ, be a ha rẹ sabọ riọ ọria nọn yu yẹ nin ọle ha mhọn egbe nọn iwea? Ọ iyi eria nan riọkpanọ vae bhi ọne otọ nan Paul ha tẹmhọnlẹn, bọsi eria nin Elijah, Elisha, bi Jesu riọkpanọ bhi uu. Eria nan ha riọkpanọ nin ele ha mhọn egbe ẹlinmhin, ele Paul ha tẹmhọnlẹn.​—1 Cor. 15:​42-44.

11-12. Unan egbe nela Jesu ha mhọnlẹn ẹghe nan rẹ riọ ọle kpanọ bhi uu? Be ọnan ha yẹ rẹ sunu ji enanzẹle yẹ?

¹¹ Egbe efun Jesu ha mhọnlẹn ẹghe nin ọle rẹ ha ribhi ọne otọ nan. Sokpan, egbe ẹlinmhin ọle ki ha mhọnlẹn ẹghe nin ọle rẹ riọkpanọ bhi uu yẹ fikie ha khian okhun. Iriọ ọ ha yẹ rẹ sunu ji enanzẹle. A dẹ riọ ele kpanọ bhi uu nin ele ha mhọn egbe ẹlinmhin. Ọnan zẹle nin Paul da yọle: “Beji mhan rẹ ha mhọn amanzẹ ọsi ọne a re ekẹn rẹ man, mhan dẹ yẹ ha mhọn amanzẹ ọsi ọnọn ribhi okhun.”​—1 Cor. 15:​45-49.

¹² Ọkhẹke nin mhan yere ghe, Osẹnobulua bha riọ iJesu kpanọ bhi uu nin ọle ha mhọn egbe efun. Bezẹle? Paul wanniẹn ọne inọnta nan ẹghe nin ọle rẹ ha kpẹn ọta nọnsọle. Ọle da yọle: “Efun bi aranlẹn ida sabọ le Agbejele nọnsi Osẹnobulua bhi uku.” (1 Cor. 15:50) A ida riọ etuegbe nesi Jesu kpanọ bhi uu nin ele ha mhọn aranlẹn bi efun. Iriọ ọ ha yẹ dia rẹji ẹbho nekẹle nin Osẹnobulua ha re ẹlinmhin nọn khiale zẹ, ranmhude, okhun ele ha da dọ nyẹnlẹn. Ẹghela a ha rẹ riọ ele kpanọ bhi uu? Paul da taman iKristiẹn ne ribhi Corinth ghe, ẹghe odalo ọ ha da sunu, ghe ọ ida sẹ wo sunu ẹjẹje sade ele yu. Ẹghe nin Paul rẹ gbẹn ọne ebe nan ji iKristiẹn ne ha ribhi Corinth, edibo nesi Jesu eso bhọ ki yu fo. Bhi oṣi ijiẹmhin, James ki yu fo ẹghenin. (Acts  12:​1, 2) Ọkpakinọn, etuegbe eso nesi Jesu, bi enanzẹle ebhebhe sẹyẹ ha ribhọ ne bha sẹ yu ẹghenin.​—1 Cor. 15:6.

13. Be ha sunu ẹghe nin Jesu ha rẹ vae?

¹³ Jesu bi Paul wo tẹmhọn ebe ha sunu ẹghe nin Jesu ha rẹ vae. Emhin ne bunbun dẹ wo ha sunu bhi ọne ẹghe nan. Emhin bọsi, okhọn nọn de, otọ nọn mun vẹa, ekhọnmhọn bi emhin ebe kikẹ. Ọta nin ele ta wo munhẹn ha munsẹ rẹ na bhi ukpe 1914 ha vade. Emhin kpataki ọbhebhe yẹ ribhọ nin Jesu yọle ghe ọ dẹ sunu bhi ọne ẹghe nan. Ọle tale ghe, a dẹ wo ha wewe ẹmhọn Agbejele nọnsi Osẹnobulua “na bhi eji eria hi ki rẹ ha ye bhi ọne otọ nan rebhe, nọn ha yi ọsali rẹji agbaẹbho rebhe. Ẹghenin, ọkpẹnlẹn kuẹ vae.” (Matt. 24:​3, 7-14) Paul da tale ghe, bhi ọne ẹghe nan, a dẹ ha riọ enanzẹle ne yuno kpanọ ha khian okhun.​—1 Thess. 4:​14-16; 1 Cor. 15:23.

14. Ẹlẹnan nian, be sunu ji enanzẹle sade ele yu?

¹⁴ Ẹlẹnan nian, ọkpa ha yu bhi ẹwẹ enanzẹle, ẹjẹje ele ha rẹ wo riọkpanọ ha khian okhun. Ọnan Paul ha tẹmhọnlẹn bhi 1 Corinthians 15:​51, 52. Enin yọle: “Mhan rebhe ida yu. Sokpan mhan rebhe dẹ fidenọ. Ẹjẹje mhan ha rẹ re ihuẹnlo rẹ fidenọ ẹghe nan ha rẹ khue akala nọn kike.” Ọne ọta nin Paul tale munsẹ ẹlẹnan nian. Enanzẹle ha riọkpanọ ha khian okhun fo, ele ki ha mhọn eghọnghọn nọn khua, ranmhude, ele dẹ deba iJesu ha nyẹnlẹn khian.​—1 Thess. 4:17.

15. Iwẹnna nela khẹ enanzẹle ne ha re ẹjẹje fidenọ ha khian okhun?

¹⁵ Baibo taman mhan ebi ẹbho ne ha re ẹjẹje fidenọ ha khian okhun ha dọ lu bhi enin. Jesu da taman mhan yọle: “Rẹji ọnọn gbo-okuo-miẹn-okuo, yẹ re obọ rẹkhan ebi  mẹn lu sẹbhi ọkpẹnlẹn, mẹn ki mun ene agbaẹbho ọle bhi obọ, ọle ki re ẹlọnmọn rẹ sun ene ẹbho beji a ha da miẹn ghe, ele ki guọghọ a bii uwawa, beji aba mẹn yẹ rẹ mun ene agbaẹbho mẹn bhi obọ.” (Rev. 2:​26, 27) Ele dẹ rẹkhan iJesu beji ọle ha rẹ ha re ẹlọnmọn rẹ sun ene agbaẹbho.​—Rev. 19:​11-15.

16. Uwedẹ nela ẹbho ne bunbun ha rẹ sabọ khọn uu miotọ?

¹⁶ Edandan iribhọ ghe enanzẹle dẹ khọn uu miotọ. (1 Cor. 15:​54-57) Ele dẹ ha mhọn isẹhoa rẹ deba ne emhin ebe rebhe sibhi ọne otọ nan re bhi okhọn Armageddon. Ẹbho ne bunbun nekẹle ne ga Osẹnobulua dẹ miuhọnmhọn bhi “ekpokpo nọn khua” yẹ nyẹnlẹn bhi agbọn ọfubhegbe bhi ọne otọ nan. (Rev. 7:14) Ẹlo ọsi ene ẹbho nan dẹ sẹbhi ẹghe nin Osẹnobulua ha rẹ riọ ẹbho ne bunbun kpanọ bhi uu. Ọne ẹghe nan, eghọnghọn ki wo gba ọne otọ nan rebhe! (Acts 24:15) Ọrebhe ne sun rẹkhan iJehova ki sabọ khọn uu nin mhan miẹn bhi obọ Adam miotọ, ranmhude ele dẹ ha nyẹnlẹn bhi ighegheghe.

17. Beji 1 Corinthians 15:58 rẹman, be ọkhẹke nin mhan ha lu nian?

¹⁷ Ọkhẹke nin ẹmhọn ariọkpanọ bhi uu nin Paul gbẹn ji Kristẹn ne ha ribhi Corinth ha ti mhan bhọ ẹlẹnan. Ọkhẹke nin mhan re obọ rẹkhan ebi Paul tale, ghe, nin mhan manman deba ha lu iwẹnna ọsi ebeanlẹn mhan. (Tie 1 Corinthians 15:58.) Ahamiẹn mhan deba ha re egbe rebhe lu ọne iwẹnna, mhan ki ha mhọn ikhuaẹloghe ọsi iẹnlẹn nin eghọnghọn ye bhi ẹghe odalo. Ọne iẹnlẹn nin dẹ wo mhẹn an. Mhan ha ki sabọ miẹn ọne iẹnlẹn, mhan ki kere ghe, mhan bha miẹnsọn kua bhi iwẹnna ọsi ebeanlẹn mhan nin mhan deba lu.