BE Ọ dia uwẹ bhi egbe yẹ sade ọmọẹ ẹ gbẹn ebe ji uwẹ rẹ re izebhudu nin uwẹ? Ebe nọn sẹ inian Paul gbẹn ji Timothy. Ẹlẹnan, 2 Timothy mhan tie ọne ebe. Edandan iribhọ ghe Timothy wo guanọ eje fi ahiẹlẹ a nin ọle da tie ebi ọmọẹ ọle gbẹn ji ọle. Asabọmiẹn Timothy wo ha nọọn egbe ọle yọle: ‘Be emhin bhọ ki diayẹ rẹji Paul? Ọle be guanọ nin ọle re adia nin mẹn nọn ha rẹkpa mẹn rẹ re ẹlo nọn khẹke rẹ ha ghe iwẹnna oga nin mẹn lu? Ọne ebe nan nin ọle gbẹn ji mẹn, dẹ be sabọ rẹkpa mẹn rẹ sabọ ha lu iwẹnna oga yẹ rẹkpa ẹbho nekẹle?’ Beji mhan ha luẹ kere, ebe nin Paul gbẹn ji ọle wo re ewanniẹn ọbhi ene inọnta nan, bi inọnta ebhebhe nin ọle ha sabọ ha mhọn bhi ọkhọle. Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, bha ji mhan zilo nyan adia eso bhi ọne ebe nan ne ha sabọ rẹkpa mhan.

Ọta nin Paul rẹ munhẹn ha gbẹn ọne ebe da wo rẹman iTimothy ghe, ẹmhọn ọlẹn rẹtẹ iPaul. Paul da tie ọle ọmọn nin ọle hoẹmhọnlẹn. (2 Tim. 1:2) Asabọmiẹn ghe, ẹghe nin Paul rẹ gbẹn ọne ebe nan ji iTimothy bhi egbe ukpe 65 C.E., Timothy ki wanre gbera ikpe 30. Ọrẹyiriọ, ọle da ha yi ọwanlẹn bhi agbotu nọn manman guẹ iwẹnna oga. Bhi ọne ẹghe nan, ọ ki gbera ikpe 10 nin ọle deba iPaul ha lu iwẹnna oga.

Ọ wo manman ha ti iTimothy bhọ ghe, Paul sẹyẹ sabọ ha ziẹngbe ekpokpo nin ọle ha ye. Ọne ẹghe nan, Paul da ha ribhi ighan bhi Rome. Ẹghe da ha sire nin ele ha rẹ gbe ọle a. (2 Tim. 1:​15, 16; 4:​6-8) Timothy wo daghe izebhudu nọnsi Paul bhi ọta nin Paul tale ghe, ọle ziẹngbe emhin rebhe. (2 Tim. 2:​8-13) Izebhudu nọnsi Paul dẹ sabọ rẹkpa mhan beji ọ rẹ rẹkpa iTimothy.

Paul da taman iTimothy ghe, nin ọle ha re ẹlo nọn ghanlẹn rẹ ghe iwẹnna nin ọle lu bhi oga. Paul da ha guanọ nin Timothy ji “ẹsele” nin Osẹnobulua re nanlẹn ha nyọn ọle bhi egbe bọsi eranlẹn. (2 Tim. 1:6) Ukpọta iGreek nin Paul noolo nan zedu ọle kiẹn ẹsele hi khaʹri·sma. Ebi ọne ukpọta iGreek nin mundia nan hi, emhin nan rẹ lu ẹseọhẹ nin ọria arẹmiẹn ọne emhin bha khẹke ọne ọria. Timothy miẹn ẹsele nọn sẹ inian, ẹghe nan rẹ zẹ ọle nin ọle dọ ha lu iwẹnna kpataki bhi ẹkẹ agbotu.​—1 Tim. 4:14.

Be iPaul ha taman iTimothy nin ọle re ọne ẹsele nan lu? Ẹghe nin ọle rẹ tie ọta nin Paul gbẹn ghe,  nin ọle ji ẹsele nan re nanlẹn ha nyọn bi eranlẹn, asabọmiẹn ọle da ha ria ẹmhọn eranlẹn nin ẹbho fie bhi uwa. Ahamiẹn ọne eranlẹn kẹa, ọria nọn fie ọle ki kie kuẹ ọbhọ nọn da kie ha nyọn. Ditiọnari ọkpa ki ha gbotọ ukpọta nin Paul noolo fanọn an (a·na·zo·py·reʹo), ọ da rẹman ghe, a dẹ yẹ sabọ re ọle tẹmhọn emhin nọn ziẹnre, la nan rẹ fie ọbhi eranlẹn. Bhiriọ, ebi Paul ha taman iTimothy hi, ‘Ha re egbe rebhe lu iwẹnna oga nan mun nin uwẹ.’ Ẹlẹnan nian, ọ yẹ khẹke nin mhan ha re egbe rebhe rẹ lu iwẹnna oga.

Beji Timothy ki rẹ ha tie ọne ebe khian, ọle da miẹn adia ọbhebhe nọn ha sabọ rẹkpa ọle bhi iwẹnna oga nin ọle lu. Paul da gbẹn yọle: “Re ahu ẹlinmhin nọn khiale nọn ribhi ẹkẹ mhan rẹ gbega emhin esili nan mun uwẹ bhi obọ.” (2 Tim. 1:14) Emhin esili nela a mun iTimothy bhi obọ? Bhi ulọnlẹn nin ọle gbẹn ọkuẹse eji ọle da taman ọlẹn nin ọle gbega emhin esili nan mun nanlẹn, ọle da tẹmhọn “ọta esili” nan re iBaibo man ọle le. (2 Tim. 1:13) Ranmhude Kristiẹn Timothy khin, ọ da khẹke nin ọle ha man ẹbho ne ribhi ẹkẹ agbotu bi ẹbho ne iyi Kristiẹn ẹmhọanta. (2 Tim. 4:​1-5) Sẹyẹ, ọle deba ha sun ene ribhi agbotu ranmhude ọwanlẹn bhi agbotu ọle khin. (1 Pet. 5:2) Timothy dẹ sabọ gbega ẹmhọanta nin ọle luẹle, sade ọle mun udu tẹ ẹlinmhin nọn khiale nọnsi Jehova bi Ọta Nọnsọle sade ọle man ẹbho emhin.​—2 Tim. 3:​14-17.

Ẹlẹnan nian, a yẹ wo man mhan ẹmhọanta nọnsi Osẹnobulua. Mhan yẹ wewe ọne ẹmhọanta nan man ẹbho. (Matt. 28:​19, 20) Mhan dẹ sabọ rẹman ghe ọne ẹmhọanta nan ti mhan bhọ sade mhan bha zobọ bhọ rẹ ha nan erọnmhọn ji Osẹnobulua, yẹ tie Baibo. (Rom. 12:​11, 12; 1 Tim. 4:​13, 15, 16) Asabọmiẹn mhan bhọ yẹ mhọn ọne isẹhoa rẹ ha ga bhi ihe ọsi ọwanlẹn bhi ẹkẹ agbotu, la mhan re ẹghe rebhe rẹ lu iwẹnna oga. Ọkhẹke nin mhan sẹyẹ ha degbere nin Osẹnobulua yẹ bhii ọle nin ọle rẹkpa mhan, aharẹmiẹn mhan mhọn isẹhoa nọn sẹ inian. Bhiriọ, mhan dẹ sabọ gbega emhin esili nan mun nin mhan sade mhan re ẹlo nọn ghanlẹn rẹ ghe ọle, bi sade mhan mun udu nyan iJehova nin ọle rẹkpa mhan.

Ọ iyi Timothy ọkpa iwẹnna oga nan mun nanlẹn rẹso, ọ yẹ rẹso ẹbho ebhebhe. Ọnanzẹle nin Paul da taman ọlẹn yọle: “Emhin nin uwẹ họn bhi unun mẹn . . . , yẹ man ikpea ne mhọn urẹọbhọ nọn ziẹnlẹn ene emhin, beji ele ha da yẹ sẹ eria ne ha sabọ man ẹbho ebhebhe emhin.” (2 Tim. 2:2) Paul re ọnan taman iTimothy ghe, ọkhẹke nin ọle yẹ ha luẹ emhin bhi obọ ẹbho nẹkẹle, yẹ man ele emhin rebhe nin ọle luẹle. Emhin kpataki nọn nin ewanlẹn bhi ẹkẹ agbotu rẹ ha lu iriọ ẹlẹnan. Ọwanlẹn bhi agbotu ida ha re emhin nin ọle lẹnlẹn rẹji ebi a rẹ lu iwẹnna ọga yẹ he. Sokpan, ọle ki ha man ẹbho nekẹle emhin nin ele da yẹ sabọ ha lu ọne iwẹnna. Ofẹn ida ha mun ọlẹn ghe ele dẹ lẹn ọne iwẹnna gbera ọle. Bhiriọ, ọwanlẹn bhi agbotu ida wo gheghe ha man ẹbho emhin eso rẹji ebi a rẹ lu iwẹnna nọn hi ki rẹ khin. Sẹyẹ, ọle dẹ dọnmhegbe rẹ rẹkpa ẹbho nekẹle rẹ deziẹn bhi oga nọnsẹn. Ọnan ki rẹkpa ene ẹbho rẹ sabọ sẹ eria ne ha yẹ ha rẹkpa bhi agbotu.

Edandan iribhọ ghe ebe nin Paul gbẹn ji Timothy wo manman ti ọle bhọ. Asabọmiẹn igba ne bunun ọle wo tie ọne ebe nan yẹ ria eria nyan ebi ọle ha rẹ noo ene adia yẹ bhi iwẹnna oga nin ọle ha lu.

Mhan guanọ nin mhan yẹ ha re obọ rẹkhan adia ne ribhi ọne ebe nan bhi Baibo. Mhan ha lu iriọ, mhan ki sabọ ha re egbe rebhe rẹ lu iwẹnna oga, mhan ki sabọ gbega emhin esili nan mun nin mhan. Sẹyẹ mhan ki sabọ ha man ẹbho emhin nin mhan luẹle. Bhiriọ, mhan ki sabọ lu iwẹnna oga nan mun nin mhan sotọ nọnsẹn beji Pau taman iTimothy.​—2 Tim. 4:5.