Jehova da taman ibhokhan Izrẹl nin ele ha yi eria ne khiale. Nin ele da sabọ lu iriọ, ọle da taman ele yọle: “Hẹi dọ ha bha ohoghe rẹ riia ọria elin an bhi ẹwẹ ẹbho nesẹ. Hẹi lu emhin soso nọn ha mun iẹnlẹn ọsi ibo ẹ bhi okhẹnan. Imẹn hi Jehova.”​—Lev. 19:2, 16.

Ikpọta Hebrew nan zedu ọle diọbhi ‘mun iẹnlẹn ọsi ọria bhi okhẹnan’ mundia nin, nin ọria rẹ lu emhin “nọn ha mun iẹnlẹn ọsi ibo [ọle] bhi okhẹnan.” Ọkpakinọn, be bhọ a re ọle ta? Ebe ọkpa ọsi ibhokhan iJew nọn tẹmhọn ebe ọsi Leviticus da yọle: “Ọne obọle nan bhi ọne ulọnlẹn nan bha lẹkhẹ nan rẹ lẹn otọle, ranmhude ọ iyi emhin nọn lẹkhẹ nan rẹ lẹn ebi a re ene ikpọta iHebrew ta.”

Ẹbho eso ne fẹ otọ emhin ghe riale ghe, ene ọta nan diẹn mun ebe ribhi ulọnlẹn 15 nọn yọle: “Bha hẹi ha bhohiẹn eku. Bha hẹi ha deba ene ibhioguele la re obọ ikẹ mun ene fele. Ha bhohiẹn nọn gbale bhi egbe ibo ẹ.” (Lev. 19:15) Bhiriọ, ọne uhi nọn ribhi ulọnlẹn nọnzi 16 nọn yọle ghe, nan hẹi ‘mun iẹnlẹn ọsi ọria bhi okhẹnan’ rẹman ghe, ibhokhan Izrẹl ida ha fi bẹbẹyẹ bhi kotu, ẹki nin ele do, la bhi azagba-uwa. Ọ bha yẹ khẹke nin ele ha lu emhin nọn bha gba beji ele ha da miẹn elele. Ẹmhọanta nọn ghe, ọ bha khẹke nin mhan ha lu ene emhin nin. Sokpan, uwedẹ ọbhebhe ribhọ nin mhan ha rẹ sabọ lẹn otọ ene ọta ne ribhi ulọnlẹn nọnzi 16.

Bha ji mhan fẹ ọta ne mun ọne ulọnlẹn nin hẹn. Osẹnobulua da gbuhi nin ẹbho nesọle ghe, nin ele hẹi dọ ha re ohogho rẹ riia ẹbho elin an khian. Ẹmhọanta nọn ghe, ahamiẹn ọria ta ọta ọria khian, ọ dẹ sabọ si ẹmhọn re. Sokpan, ahamiẹn ọria re ohoghe rẹ ha riia ọria elin an khian, ọle kaka nẹ. (Prov. 10:19; Eccl. 10:12-14; 1 Tim. 5:11-15; Jas. 3:6) Ọria nọn ta ọta ohoghe rẹji ọria khian ki ha lu iriọ nin ọle rẹ riia ọne ọria elin an. Ọle sabọ rẹ ha ta ebi ẹlo ọle bha sẹ rẹji ọria aharẹmiẹn ghe, ebi ọle ta dẹ sabọ gbe ọne ọria uhọnmhọn. Yere ghe, eria ne bha ohoghe khian, ele sọsali gbe iNaboth nọn zẹle nan da re udo gbe ọle a ba emhin nin ọle bha lẹn ẹlo ọle. (1 Ki. 21:8-13) Bhiriọ, a dẹ sabọ yọle ghe, ọria nọn bha ohoghe khian, mun iẹnlẹn ọsi ọria bhi okhẹnan beji a tẹmhọnlẹn bhi obọ ọzeva bhi Leviticus 19:16.

Ọria sabọ rẹ ha bha ọria ohoghe khian ranmhude, ẹmhọn ọne ọria iyẹẹ ọle. 1 John 3:15 yọle: “Ọria nọn hi ki rẹ khin nọn he obhio ọle, ọgbugbe ọle khin. Sẹyẹ, bha lẹnmhin ghe ọgbugbe soso iribhọ nọn ha miẹn iẹnlẹn ọsi ighegheghe.” Osẹnobulua ki tale fo ghe, “Hẹi lu emhin soso nọn ha mun iẹnlẹn ọsi ibo ẹ bhi okhẹnan,” ọle da yẹ yọle: “Hẹi he obhio ẹ bhi ẹkẹ ọkhọle nọnsẹ.”​—Lev. 19:17.

Ibhude nọn khẹke nin Kristiẹn re obọ rẹkhan, ọle adia nọn ribhi Leviticus 19:16 khin. Ọkhẹke nin mhan rẹban iria-eria ne imhẹn. Sẹyẹ, ọ bha yẹ khẹke nin mhan ha bha ibo mhan ohoghe khian. Ahamiẹn ghe mhan mun iẹnlẹn ọsi ọria bhi okhẹnan, ranmhude mhan bha hoẹmhọn ọlẹn, la ranmhude ikhu nin mhan mhọn da ọle, dọ ha bha ọle ohoghe khian, ọ sabọ rẹ rẹman ghe, mhan wo he ọle. Ọ bha khẹke nin Kristiẹn he ẹbho.​—Matt. 12:36, 37.