UHỌNMHỌN-ỌTA NỌNZI 50
ILLO 135 Jehova Taman Ene Elasẹre: ‘Bha Ha Wanlan, Imọn Nesẹmhẹn’
Enebiọmọn—Bha Rẹkpa Imọn Nesẹbha Rẹ Ha Mhọn Urẹọbhọ Nọn Ziẹnlẹn
“Lẹn iho nọnsi Osẹnobulua. Ọnan hi ebe mhẹn, ebe ti ọle bhọ, bi ebe gbale.”—ROM 12:2.
EBI A HA LUẸ BHỌ
Mhan dẹ zilo nyan ebi enebiọmọn ha rẹ sabọ deba imọn nesele ha zilo ẹmhọn Osẹnobulua bi Baibo yẹ, bi ebi ele ha rẹ sabọ rẹkpa ele rẹ ziẹn urẹọbhọ nọnsele yẹ.
1-2. Be ọkhẹke nin enebiọmọn rẹ lu emhin yẹ sade ọmọn nọnsele nọọn ele inọnta rẹji ebi mhan rẹọ i?
ẸBHO ne bunbun rẹọbhọ ghe, ọ i yi obhi ẹsọn khere nan rẹ bẹẹ ọmọn wanre. Ahamiẹn uwẹ mhọn ọmọn, edandan i ribhọ ghe uwẹ wo wẹnna kaka rẹ rẹkpa ọle rẹ ha ziẹn urẹọbhọ nọnsọle. Ọne ẹsọn nan nin uwẹ miẹn wo ti Jehova bhọ. (Deut. 6:6, 7) Beji ọmọn nọnsẹ ha rẹ ha wanre, ọ sabọ rẹ munhẹn dọ ha nọọn inọnta eso rẹji ebi mhan rẹọ i, rẹ dọ sẹbhi ebezẹle nin Jehova da yọle nin mhan hẹi lu emhin eso.
2 Inọnta nin ọmọn nọnsẹ nọọn sabọ re uwẹ ha kpokpo egbe. Uwẹ sabọ rẹ dọ ha riale ghe, ranmhude ọmọn nọnsẹ i yẹ mhọn urẹọbhọ da Osẹnobulua, la ọ bha yẹ rẹọbhi Baibo zẹle nin ọle da ha nọọn ene inọnta. Bhi ọsi ẹmhọanta, beji imọn ha rẹ ha wanre, ọkhẹke nin ele ha nọọn ọta beji ele ha da sabọ ziẹn urẹọbhọ nọnsele. (1 Kọr. 13:11) Bhiriọ, ọ bha khẹke nin ofẹn ha mun uwẹ. Ọmọn nọnsẹ ha nọọn uwẹ inọnta rẹji ebi mhan rẹọ i, ghe ọle bii isẹhoa nin uwẹ ha rẹ sabọ rẹkpa ọle rẹ ria eria dinmhin nyan ebi ọle luẹ.
3. Be mhan ha zilo nyan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?
3 Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, mhan dẹ zilo nyan ebi enebiọmọn ha rẹ sabọ rẹkpa imọn nọnsele rẹ (1) tobele ha ziẹn urẹọbhọ nọnsele yẹ, (2) ha mhọn ọtibhọ da uwedẹ nin Jehova yọle nan rẹ ha nyẹnlẹn, bi (3) ebi ele ha rẹ sabọ rẹkpa imọn nọnsele rẹ ha tẹmhọn ebi ele rẹọ i man ẹbho yẹ. Mhan dẹ yẹ zilo nyan ebezẹle nọn da khẹke nin imọn ha nọọn inọnta, bi emhin eso nin enebiọmọn ha deba imọn nesele ha lu nọn ha re isẹhọa nin ele rẹ ko ha zilo ebi mhan rẹọ i.
RẸKPA ỌMỌN NỌNSẸ RẸ TOBỌLE HA ZIẸN URẸỌBHỌ NỌNSỌLE
4. Inọnta nela ọmọn nọnsẹ ha sabọ ha nọọn? Bezẹle?
4 Imọn nesẹ i da ha mhọn urẹọbhọ ranmhude ghe uwẹ mhọn urẹọbhọ. Bhi ẹghe nan rẹ biẹ uwẹ, uwẹ bha wo re osukpa ha mhọn urẹọbhọ da Jehova. Iriọ yẹ nọn rẹji imọn nesẹ. Beji ẹghe ha rẹ ha khian, imọn nesẹ sabọ rẹ dọ ha nọọn inọnta eso. Inọnta bii: ‘Be mẹn ha rẹ sabọ lẹn yẹ ghe Osẹnobulua ribhọ? Ẹmhọanta ebe ribhi Baibo gene khin?’ Bhi ọsi ẹmhọanta, Baibo yọle ghe emhin nọn mhẹn nọn nin mhan rẹ ha “noo ẹwanlẹn [nọnsẹmhan]”, yẹ “fẹ otọ emhin rebhe ghe.” (Rom 12:1; 1 Tẹsẹ. 5:21) Bhiriọ, be uwẹ ha ki rẹ sabọ rẹkpa ọmọn nọnsẹ yẹ rẹ ziẹn urẹọbhọ nọnsọle?
5. Be enebiọmọn ha lu rẹ rẹkpa imọn nesele rẹ rẹọbhi ebe ribhi Baibo? (Rom 12:2)
5 Rẹkpa ọmọn nọnsẹ rẹ tobọle guanọ ebe ha re ọle rẹọbhọ ghe ẹmhọanta ebe ribhi Baibo khin. (Tie Rom 12:2.) Ọmọn nọnsẹ ha nọọn inọnta, noo ọne isẹhoa rẹ rẹkpa ọle rẹ tobọle guanọ ewanniẹn rẹji ọne inọnta bhi ebe nesẹmhan. Ebe bii, Watch Tower Publications Index bi Research Guide for Jehovah’s Witnesses. Uwẹ sabọ yẹ rẹ taman ọlẹn nin ọle dọ ghe ividio la tie ebe nesẹmhan ne rẹman ghe, Baibo i gheghe yi ebe nọn mhẹn nin eria gbẹn, sokpan “ọta nọnsi Osẹnobulua nọn.” (1 Tẹsẹ. 2:13) Bhi ọsi ijiẹmhin, ọle sabọ rẹ dọ gua otọ ebe nesẹmhan rẹ luẹ ẹmhọn agbaẹbho ọsi Nenivẹ nan tẹmhọnlẹn bhi Baibo. Bhi ẹghe nọn gbera, eria eso ne fẹ otọ Baibo ghe da yọle ghe ẹghe bha ha ribhọ nan rẹ miẹn agbaẹbho natiọle Nenivẹ. Bhi egbẹghe ukpe 1850, a da miẹn agbaẹbho ọsi Nenivẹ nan dunmhun an. Ọnan da wo rẹman ghe, ẹmhọanta ebi Baibo tale khin. (Zeph. 2:13-15) Nin uwẹ rẹ manman luẹ ba ebi Nenivẹ nan dunmhun an rẹ mun akhasẹ ne ribhi Baibo sẹ yẹ, uwẹ sabọ rẹ dọ tie uhọnmhọn-ọta nọn yọle “Uwẹ Be Rẹ Lẹn?” bhi Ọne Ọkhẹughe ọsi Novẹmba 2021. Taman ọmọn nọnsẹ nin ọle re ebi ọle gua otọle kere bhi ebe nesẹmhan rẹ fẹ ebi ọle gua otọle kere bhi ebe ebhebhe nan gbaẹkẹ ọle nan rẹ gua otọ emhin fẹghe. Ọle ha lu ọnan, ọ ki rẹkpa ọle rẹ ziẹn urẹọbhọ nọnsọle ghe ẹmhọanta ebi Baibo tale khin.
6. Be enebiọmọn ha lu rẹ rẹkpa imọn nesele rẹ daghe ọle ghe ẹmhọanta ebe ribhi Baibo khin? Re ijiẹmhin ọbhọ. (Yẹ fẹ ifoto ghe.)
6 Rẹkpa ọmọn nọnsẹ rẹ sabọ ha ria eria dinmhin. Guanọ isẹhoa kẹkẹ rẹ deba ọmọn nọnsẹ ha zilo ẹmhọn Baibo, bi ebi ọle ha rẹ ha mhọn urẹọbho da Osẹnobulua yẹ. Uwẹ dẹ sabọ miẹn isẹhoa rẹ nanlẹn zilo sade bha rẹnẹ diọbhi ogba nọn mhọn-ose a, la Bẹtẹ ọsi Esali Jehova, la sade bha rẹnẹ diọbhi eji ebo tiọle miziọm (museum), nan da ne emhin ne lu uhọnmhọn-emhin ya, nin ẹbho dọ ha fẹ ele ghe. Bhi ọsi ijiẹmhin, ibha ha rẹnẹ diọbhi miziọm, la bha ghe ọle bhi ifoni, uwẹ sabọ rẹ man ọmọn nọnsẹ ebi emhin ẹdẹlẹ nan rẹman, la emhin nọn sunu bhi ẹghe ẹdẹlẹ rẹ diẹn mun ebe ribhi Baibo yẹ. Ọnan dẹ rẹkpa ọmọn nọnsẹ rẹ daghe ọle ghe ẹmhọanta ebi Baibo tale khin. Uwẹ sabọ rẹ man ọmọn nọnsẹ udo ọkpa natiọle Udo ọsi Obhokhan Moab. Ọ sẹbhi ikpe 3,000 nin ọne udo nan mọn da ribhọ, sẹyẹ a gbẹn elin nọnsi Jehova ọbhọ. Ọne udo nan ribhi miziọm ọkpa bhi agbaẹbho ọsi France. A yẹ mun udo nan rẹ khọkhọ ọne udo nan ọbhi obọ natiọle, “The Bible and the Divine Name” (Baibo bi Elin nọnsi Osẹnobulua) bhi miziọm nọn ribhi Bẹtẹ Nọn Ke Okhun Nẹ ọsi Esali Jehova bhi Warwick, New York. Ebi a gbẹn ọbhi ọne Udo da yọle ghe, Mesha nin Ojie ọsi Moab da sọtẹ da Izrẹl. Iriọ Baibo yẹ ta. (2 Ki. 3:4, 5) Ọmọn nọnsẹ ha re ẹlo nọnsọle daghe ebe rẹman ghe ẹmhọanta ebi Baibo tale khin, ọ ki re urẹọbhọ nọnsọle deziẹn.—Yẹ fẹ 2 Chronicles 9:6 ghe.
7-8. (a) Be mhan ha sabọ miẹn luẹ bhi uwedẹ nọn mhọn-ose a nan rẹ man emhin ne nẹga mhan? Re ijiẹmhin man. (Yẹ fẹ ifoto ghe.) (b) Inọnta nela ha sabọ rẹkpa ọmọn nọnsẹ rẹ ziẹn urẹọbhọ nin ọle mhọn da Aman nọn man emhin?
7 Rẹkpa ọmọn nọnsẹ rẹ ria eria nyan ebi Jehova manlẹn. Ahamiẹn uwẹ bi ọmọn nọnsẹ ko khian bhi ogba nọn mhọn-ose la wẹnna bhi ugbo, rẹkpa ọmọn nọnsẹ rẹ daghe ebi emhin kẹkẹ nan manlẹn diayẹ bhi egbe. Rẹkpa ọle rẹ lẹn ghe, ọria nọn mhọn ẹwanlẹn re iriọ man ele. Bhi ọsi ijiẹmhin, rẹ nabhi ikpe ne bunbun ha vade, ekhẹn azemhinre sẹ wo luẹ ẹmhọn uwedẹ nin emhin eso rẹ mhọn egbe nọn khi nẹga. Okpea ọkpa natiọle Nicola Fameli, nin ọkpa bhi ekhẹn azemhinre da yọle ghe, uwẹ ha ka eka igba nin emhin eso nan manlẹn khi nẹga bhi egbe, uwẹ ki dọ kere ghe, abọkpa ukhimhin nọnsele bi ọsi emhin ebhebhe ne yẹ khi nẹga bhi egbe khin. Uwedẹ nan rẹ ka ebi ele rẹ khi nẹga bhi egbe yẹ, ọle ebo tie ọle Fibonachi sikuẹns (Fibonacci sequence). Mhan dẹ sabọ daghe ọne ukhimhin nan bhi egbe emhin bọsi, ẹkpa ahiẹnhiẹn eso, egbe ọsi ure, ebe ọsi eran bi aroro. a
8 Bhi isiku, ọmọn nọnsẹ dẹ sabọ yẹ luẹ ebi emhin kẹkẹ ebhebhe nan manlẹn diayẹ bhi egbe. Bhi ọsi ijiẹmhin, eran ne bunbun ribhọ nin uwedẹ nin ikpabọ nọnsele rẹ van obọ khọ egbe. Ọne eran ha wanre, ọ ki jẹ ikpabọ, ọne ikpabọ ki yẹ jẹ ikpabọ nọn diabe ele, iriọ ọ ha rẹ jẹnẹ ikpabọ ne khọ egbe rẹ dọ sẹbhi ukpunun ọlẹn. Mhan wo daghe ebe dia inian bhi egbe emhin ne bunbun nan manlẹn. Họla man ene emhin nan bhi uwedẹ nin ele rẹ mhọn-ose a? Beji ọmọn nọnsẹ ha rẹ ha ria eria nyan ọne inọnta nan, asabọmiẹn ọle ki manman dọ rẹọbhọ ghe Osẹnobulua hi ọnọn man emhin rebhe. (Hib. 3:4) Ẹgheso, uwẹ sabọ rẹ nọọn ọmọn nọnsẹ yọle, “Ahamiẹn Osẹnobulua man mhan, uwẹ bha be riale ghe ọle hi ọnọn khẹke nọn taman mhan uwedẹ nọn khẹke nin mhan rẹ ha nyẹnlẹn, beji mhan ha da ha ghọnghọn?” Bhiriọ uwẹ ki taman ọlẹn ghe, Jehova mun Baibo nin mhan nọn ha dia mhan, beji mhan ha da sabọ ha ghọnghọn bhi iẹnlẹn.
RẸKPA ỌMỌN NỌNSẸ RẸ JI UWEDẸ NIN JEHOVA YỌLE NAN RẸ HA NYẸNLẸN HA TI ỌLE BHỌ
9. Be ha sabọ re ọmọn nọnsẹ ha nọọn inọnta eso rẹji emhin eso nin Baibo yọle ọ bha gba?
9 Ẹgheso, ọmọn nọnsẹ sabọ rẹ nọọn uwẹ inọnta rẹji emhin eso nin Jehova yọle ghe ọ bha gba. Dọnmhegbe lẹn ebezẹle nin ọle da nọọn ọne inọnta. Ranmhude ghe ọle bha rẹọbhi ebi ọle luẹle zẹle nin ọle da ha nọọn? La ranmhude ghe ọle bha sabọ gbotọle fanọn an man ẹbho zẹle? Ọnọn hi ki rẹ khin, uwẹ dẹ sabọ rẹkpa ọmọn nọnsẹ rẹ lẹn ebezẹle nọn da khẹke nin mhan ha re obọ rẹkhan uhi nesi Jehova. Nin uwẹ rẹ sabọ lu ọnan, re ebe natiọle Sọnyẹnmhẹn bhi Ighegheghe! rẹ ha man ọle emhin. b
10. Be uwẹ ha rẹ sabọ rẹkpa ọmọn nọnsẹ yẹ rẹ kiẹn ọmọẹ Jehova?
10 Rẹkpa ọmọn nọnsẹ rẹ kiẹn ọmọẹ Jehova. Ahamiẹn uwẹ man ọmọn nọnsẹ Baibo, dọnmhegbe nọọn ọlẹn inọnta ne ribhi Sọnyẹnmhẹn bhi Ighegheghe!, uwẹ ha yẹ noo arẹkhọkhọ ne ribhọ rẹ nanlẹn zilo beji uwẹ ha da sabọ lẹn ebe ri ọle bhi ọkhọle. (Prov. 20:5) Bhi ọsi ijiẹmhin, iluẹmhin nọnzi 8 bhi ọne ebe da re Jehova khọkhọ ọmọẹ nọn wo ha re adia nin mhan nọn gbega mhan, nin mhan da yẹ miẹn elele. Uwẹ ha deba ọmọn nọnsẹ zilo nyan 1 Jọni 5:3 fo bhi ẹkẹ ọne ebe, uwẹ sabọ rẹ nọọn ọlẹn yọle, “Ranmhude mhan lẹn ghe ọmọẹ esili Jehova khin, be ọkhẹke nin mhan rẹ ghe ebi ọle yọle nin mhan lu yẹ?” Ọne inọnta nan sabọ rẹ diabe inọnta nọn lẹkhẹ, ọkpakinọn ọ dẹ sabọ rẹkpa ọmọn nọnsẹ rẹ lẹn ghe, ranmhude Jehova hoẹmhọn mhan zẹle nin ọle da ne adia nin mhan.—Isa. 48:17, 18.
11. Be uwẹ ha rẹ sabọ rẹkpa ọmọn nọnsẹ yẹ rẹ manman hoẹmhọn adia ne ribhi Baibo? (Proverbs 2:10, 11)
11 Deba ọmọn nọnsẹ zilo nyan elele nin mhan miẹn sade mhan re obọ rẹkhan adia ne ribhi Baibo. Ahamiẹn bha ko tie Baibo la ebe ukpẹdẹ kugbe, zilo nyan ebi adia ne ribhi Baibo sẹ rẹ rẹkpa Azagba-uwa nọnsẹbha yẹ. Bhi ọsi ijiẹmhin, uwẹ dẹ sabọ noo ọne ẹghe nan rẹ man ọmọn nesẹ ebezẹle nọn da yi emhin esili nin mhan rẹ ha wẹnna kaka, yẹ ta ẹmhọanta. (Hib. 13:18) Uwẹ dẹ yẹ sabọ rẹkpa ọle rẹ daghe ebi adia nọn ribhi Baibo rẹ re mhan ghọnghọn yẹ, yẹ mhọn egbe nọn danlẹn sade mhan re obọ rẹkhan ọlẹn. (Prov. 14:29, 30) Uwẹ ha deba ọmọn nọnsẹ ha zilo nyan adia ne sẹnian, ọ dẹ sabọ rẹkpa ọle rẹ manman ha hoẹmhọn adia ne ribhi Baibo.—Tie Proverbs 2:10, 11.
12. Be aba ọkpa rẹ rẹkpa ọmọn nọnsọle yẹ rẹ sabọ hoẹmhọn adia ne ribhi Baibo?
12 Aba ọkpa natiọle Steve nọn nyẹnlẹn bhi France, da tẹmhọn ebi ọle bi okhuo ọle rẹ rẹkpa ọmọn nọnsele yẹ natiọle Ethan, nọn ribhi ikpe 16. Ele da rẹkpa ọmọn nọnsele rẹ lẹn ghe, oyẹẹ nin Jehova mhọn da mhan zẹle nin ọle da gbe uhi nin mhan. Steve da yọle: “Mhan ki nọọn ọlẹn inọnta bii, ‘Bezẹle nin Jehova da guanọ nin mhan ha re obọ rẹkhan ọne adia nan? Be ọnan rẹ rẹman yẹ ghe ọle hoẹmhọn mhan? Be ha sunu sade uwẹ bha re obọ rẹkhan ọne adia nan?’” Ranmhude nin mhan rẹ deba ọle ha zilo ne dia inian, ọ da wo rẹkpa ọle rẹ manman dọ hoẹmhọn adia nesi Jehova. Steve da yẹ yọle: “Ebi mhan khu ọi hi, nin mhan rẹ rẹkpa Ethan rẹ lẹn ghe, ẹwanlẹn ne ribhi Baibo manman mhẹn gbera ọsi eria.”
13. Be enebiọmọn ha rẹ sabọ rẹkpa ọmọn nọnsele yẹ rẹ ha re obọ rẹkhan adia ne ribhi Baibo? Re ijiẹmhin man.
13 Rẹkpa ọmọn nọnsẹ rẹ ha re obọ rẹkhan adia ne ribhi Baibo. Uwedẹ ọkpa nin uwẹ ha rẹ lu ọnan hi, sade a mun ebe ọkpa nin ọmọn nọnsẹ bhi isiku nin ọle tie. Ẹbho nan tẹmhọnlẹn bhi ọne ebe da ha lu emhin nin Jehova he. Bhi ọsi ijiẹmhin, ele da ha gboghẹ, yẹ khọnlẹn. Sẹyẹ, asabọmiẹn a gbẹn ọne ebe bhi uwedẹ nọn ha rẹ re ọria nọn tie ọle, ha ho nin ọle re egbe khọkhọ ẹbho nan tẹmhọnlẹn bhọ. Uwẹ sabọ rẹ taman ọmọn nọnsẹ nin ọle ria eria nyan ebi ọ dia Jehova bhi egbe yẹ sade ẹbho lu emhin nọn sẹnian. (Prov. 22:24, 25; 1 Kọr. 15:33; Fil. 4:8) Ọnan dẹ sabọ rẹkpa ọmọn nọnsẹ rẹ tẹmhọn ebi ọle rẹọ i man ọnọn man ọle emhin, bi ibo ọle bhi isiku sade a zilo ẹmhọn ọne ebe bhi klas.
RẸKPA ỌMỌN NỌNSẸ RẸ SABỌ HA TAMAN ẸBHO EBI ỌLE RẸỌ I
14. Iman-emhin nela ha sabọ re ofẹn ha mun elasẹre rẹ deba ẹbho zilo ọle? Bezẹle?
14 Ẹgheso, ọnọgho elasẹre rẹ ha taman ẹbho ebi ele rẹọ i. Bhi ọsi ijiẹmhin, ofẹn sabọ rẹ ha mun ele sade isẹhoa zegbere nin ele rẹ taman ẹbho ghe emhin nan manlẹn bha tobele zegbere. Bezẹle? Ranmhude ọnọn man ele emhin sabọ rẹ man ọne iman-emhin nan bhi uwedẹ nọn ha rẹman ghe ẹmhọanta ebi ọle man khin. Ahamiẹn uwẹ mhọn ọmọn, be uwẹ ha rẹ sabọ rẹkpa ọmọn nesẹ rẹ gene rẹọbhọ ghe ẹmhọanta ebi ọle rẹọ i khin.
15. Be ha rẹkpa elasẹre rẹ gene rẹọbhọ ghe ẹmhọanta ebi ele rẹọ i khin?
15 Rẹkpa ọmọn nọnsẹ rẹ manman rẹọbhọ ghe ẹmhọanta ebi ọle rẹọ i khin. Ọ bha khẹke nin ọmọn nọnsẹ ji ẹkhọle ha lo ọle ranmhude ọle rẹọbhọ ghe Aman ribhọ nọn man emhin. (2 Tim. 1:8) Bezẹle? Ranmhude ekhẹn azemhinre ne bunbun bhọ yẹ rẹọbhọ ghe, emhin nan manlẹn bha wo tobele zegbere. Ele wo miẹn emhin nọn re ele rẹọbhọ ghe, ọria nọn wanlan ribhọ nọn man ene emhin nan rebhe. Ranmhude ọnan, ele bha rẹọbhi ọne iman-emhin nin ẹbho man bhi isiku ne bunbun bhi otọ agbọn nan rebhe ghe, emhin nan manlẹn tobele zegbere. Emhin ọkpa nọn ha sabọ rẹkpa ọmọn nọnsẹ rẹ bọn urẹọbhọ nọnsọle, yẹ ha mhọn izebhudu hi, sade ọle dọ gua otọ ebezẹle nin ibhio mhan da rẹọbhọ ghe Aman ribhọ nọn man emhin. c
16. Be enebiọmọn ha rẹ sabọ rẹkpa imọn nesele yẹ rẹ taman ẹbho ebezẹle nin ele da rẹọbhọ ghe Aman ribhọ nọn man emhin? (1 Pita 3:15) (Yẹ fẹ ifoto ghe.)
16 Rẹkpa ọmọn nọnsẹ rẹ sabọ gbotọle fanọn an man ẹbho ebezẹle nin ọle da rẹọbhọ ghe Aman ribhọ nọn man emhin. (Tie 1 Pita 3:15.) Uwẹ sabọ rẹ deba ọmọn nọnsẹ zilo nyan uhọnmhọn-ọta eso bhi jw.org ne tẹmhọn emhin nan manlẹn, bi ọne iman-emhin ghe emhin nan manlẹn tobele zegbere. Ẹghenin, ọmọn nọnsẹ sabọ rẹ zẹ ọne ọle riale ghe ọ dẹ rẹkpa ẹbho rẹ lẹn ghe Aman gene ribhọ nọn man emhin. Uwẹ sabọ rẹ deba ọle muegbe ebi ọle ha rẹ tale man ẹbho yẹ ọbhi otọ. Yẹ taman ọlẹn ghe nin ọle hẹi deba ibo ọle bhi isiku ha gbugan. Taman ọlẹn nin ọle tale bhi uwedẹ nọn lẹkhẹ sade ọria muegbe nin ọle rẹ ka ọle ehọ. Bhi ọsi ijiẹmhin, ọria nin ele ko yo isiku sabọ rẹ yọle: “Ebi mẹn daghe mẹn rẹọ i, mẹn bha sẹ ka miẹn Osẹnobulua khẹ.” Ọmọn nọnsẹ sabọ wanniẹn ọlẹn yọle: “Ji a man yọle ghe uwẹ khian bhi ẹkẹ ojẹgbo. Uwẹ ki zẹ khian, uwẹ da miẹn omin. Be ha vae bhi ọkhọle nọnsẹ? Ọ khia bhi ẹlo a ghe, ọria tọ ọne omin. Iriọ yẹ nọn rẹji ọne otọ nan bi emhin rebhe ne nyẹnlẹn bhọ, ọria ribhọ nọn man ele.”
17. Be enebiọmọn ha rẹ sabọ rẹkpa imọn nesele yẹ rẹ ha guanọ isẹhoa rẹ tẹmhọn Baibo man ẹbho? Re ijiẹmhin ọbhọ.
17 Taman ọmọn nọnsẹ nin ọle ha guanọ isẹhoa rẹ tẹmhọn Baibo man ẹbho. (Rom. 10:10) Nan rẹ ha man ọria Baibo, inian ọ diabe nan rẹ ha luẹ ebi a rẹ khue illo yẹ. Bhi ọsi ọhẹnhẹn, illo nọn lẹkhẹ ọria nọn luẹ ebi a rẹ khue illo yẹ rẹ munhẹn. A ha ki zẹ bue, ọ ki wo dọ lẹkhẹ nanlẹn rẹ manman ha khue ọle. Iriọ yẹ nọn. Ọlasẹre sabọ rẹ noo inọnta nọn lẹkhẹ rẹ munhẹn ha man ọria Baibo. Bhi ọsi ijiẹmhin, ọle sabọ rẹ nọọn ọria nin ele ko ribhi isiku yọle: “Uwẹ be lẹn ghe emhin nan manlẹn ekhẹn azemhinre ghe rẹ lu ọsele? Ji mẹn re ividio ọkpa man uwẹ nọn ha yẹẹ uwẹ rẹ ghe.” Ọle ha ki re ọkpa bhi ene ividio bhi obọ natiọle Was It Designed? man ọlẹn fo, ọle sabọ rẹ nọọn ọlẹn yọle: “Ahamiẹn ghe a khuẹnmhẹn ekhẹn azemhinre bhi emhin nin ele lu, họla ọkhẹke nan khuẹnmhẹn nọn man emhin nin ele ghe rẹ lu ọsele?” Asabọmiẹn ọne uwedẹ nan nọn lẹkhẹ, nin ọne ọlasẹre rẹ ne ọne ọria zilo, dẹ sabọ re ọle ha ghọn ọlẹn rẹ dọ manman luẹ ẹmhọn Jehova.
WO HA RẸKPA ỌMỌN NỌNSẸ RẸ HA ZIẸN URẸỌBHỌ NỌNSỌLE
18. Be enebiọmọn ha rẹ sẹyẹ wo ha rẹkpa imọn nesele rẹ ziẹn urẹọbhọ nọnsele yẹ?
18 Agbọn nin ẹbho i da mhọn urẹọbhọ da Jehova mhan da nyẹnlẹn. (2 Pita 3:3) Bhiriọ, ahamiẹn uwẹ man ọmọn nọnsẹ Baibo, taman ọlẹn nin ọle dọ luẹ uhọnmhọn-ọta kẹkẹ ne ha sabọ rẹkpa ọle rẹ manman hoẹmhọn Ọta nọnsi Osẹnobulua, yẹ ha nyẹnlẹn bhi uwedẹ nin Jehova yọle nan rẹ ha nyẹnlẹn. Ahamiẹn uwẹ deba ọmon nọnsẹ ha zilo nyan ebi Jehova manlẹn, ọ ki rẹkpa ọle rẹ sabọ ha ria eria dinmhin nyan ebi ọle luẹ, yẹ ziẹn urẹọbhọ nọnsọle. Rẹkpa ọle rẹ lẹn ọta akhasẹ kẹkẹ ne sẹ munsẹ. Ọnọn lu uhọnmhọn-emhin nẹ hi, deba ọle nan erọnmhọn, uwẹ ha yẹ nan erọnmhọn nanlẹn. Ahamiẹn uwẹ lu enan rebhe, ha mhọnlẹn bhi ọkhọle ghe, Jehova dẹ re ihaosa nin uwẹ nin uwẹ rẹ ha rẹkpa ọmọn nọnsẹ rẹ ziẹn urẹọbhọ nọnsọle.—2 Chron. 15:7.
ILLO 133 Re Ẹghe Usẹn Rẹ Ga IJehova
a Nin uwẹ rẹ luẹ ba ọnan, dọ ghe ọne ividio natiọle The Wonders of Creation Reveal God’s Glory bhi jw.org.
b Ahamiẹn ọmọn nọnsẹ luẹ ọne ebe natiọle Sọnyẹnmhẹn bhi Ighegheghe! sotọ fo, uwẹ sabọ rẹ kie dọ re obọle nọnzi ea bi ọne ọzenẹn rẹ nanlẹn zilo, nọn tẹmhọn uwedẹ nọn khẹke nin Jehova yọle nan rẹ ha nyẹnlẹn.
c Fẹ ọne uhọnmhọn-ọta ghe nọn yọle “Why We Believe in a Creator”(Ebezẹle nin mhan da rẹọbhọ ghe Aman ribhọ nọn man emhin) bhi Awake! ọsi Sẹtẹmba 2006, bi brokiọ natiọle The Origin of Life—Five Questions Worth Asking. Nin uwẹ rẹ miẹn ijiẹmhin ebhebhe ọsi ibhio mhan, diọbhi jw.org dọ ghe ividio ne ribhi obọ natiọle Viewpoints on the Origin of Life.
d EMHIN NAN RẸMAN BHI IFOTO: Obhokhan okpea nọn yi Ọsali Jehova re ividio ọkpa bhi obọle natiọle Was It Designed? man ọria nin ele ko ribhi isiku