1. Tẹmhọn emhin nọn sunu ẹghe nin Jesu rẹ lu emhin ọhan-ilo nin ọhẹnhẹn nin ọle lu.

 RIA ẸMHỌN ebe sunu bhi egbe ẹghe ọkpẹnlẹn ọsi ukpe 29 C.E., ẹghe nin Jesu rẹ mun iwẹnna oga nọnsọle ke. A da tie Jesu, inẹn ọle nin Mary, bi eso bhi edibo nesọle bhi iluemhin ọsi ibọdọ bi ire-okhuo nan lu bhi Kena, idunmhun nọn ribhi obọ ọsi north bhi agbaẹbho ọsi Nazarẹt nin Jesu na vae. Mary wo manman sikẹ ẹbho bhi ọne azagba-uwa ne lu ọne iluemhin. Sẹyẹ, asabọmiẹn ọle deba ha kue nin ẹbho ne vae. Ọkpakinọn, beji ha lu ọne iluemhin, anyọn da fo. b Ọnan dẹ wo sabọ re ẹkhọle lu ọne azagba-uwa bi ọne okhuo bi ọdọ. Asabọmiẹn ghe ẹbho ne vae da bun gbera ẹbho nin ele rẹ ha mhọn bhi ọkhọle. Bhiriọ, Mary da jẹje bu ọmọn nọnsọle yẹ taman ọle yọle: “Ele iyẹ mhọn anyọn.” (John 2:1-3) Be Jesu ki lu yẹ? Ọle da lu emhin ọhan-ilo. Ọle da re amẹn rẹ kiẹn “anyọn nọn mhẹn bhi unun.”—John 2:9, 10.

2-3. (a) Emhin ọhan-ilo nela Jesu lu? (b) Be imhan ha rẹ sabọ miẹn elele yẹ sade mhan zilo nyan ene emhin ọhan-ilo nin Jesu lu?

² Jesu yẹ wo lu emhin ọhan-ilo ne bunbun ebhebhe bhi ene ẹghe nin ọle rẹ lu iwẹnna oga. c Ọle wo lu emhin ọhan-ilo rẹ rẹkpa ẹbho ne bunbun. Bhi ọsi ijiẹmhin, ẹghe ribhọ nin Jesu rẹ lu emhin ọhan-ilo eva. Bhi ọne ọhẹnhẹn, ọle da re ebale nin ikpea ne bun sẹbhi  itue 5,000 le. Bhi ọne ọzeva, ọle da re ebale nin ikpea ne bun sẹbhi itue 4,000 le. A ha ka ibhokhan bi ikhuo ne ribhi ẹwẹ ene ẹbho nan kugbe, ele dẹ bun gbera itue 27,000. (Matt. 14:15-21; 15:32-38) Bhi ene ẹghe veva nan, Jesu da yẹ wo re egbe daan ẹbho ne bunbun ne ha khọnmhọn. (Matt. 14:14; 15:30, 31) Ria ẹmhọn ebi uwedẹ ọhan-ilo nin Jesu rẹ re egbe daan ene usun ẹbho nan, yẹ rẹ re ebale nin ele le ha rẹ han ele ilo yẹ!

³ Ẹlẹnan nian, mhan dẹ wo miẹn emhin ne bunbun luẹ bhi ene emhin ọhan-ilo kẹkẹ nin Jesu lu. Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, mhan dẹ zilo nyan emhin eso nin mhan ha miẹn luẹ bhi ene emhin ọhan-ilo nin Jesu lu ne ha sabọ ziẹn mhan urẹọbhọ. Mhan ki yẹ zilo nyan ebi mhan ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ Jesu yẹ bhi uwedẹ nin ọle rẹ re idegbere bi ẹkẹ-ẹjẹjẹ man bhi ẹghe nin ọle rẹ ha lu ene emhin ọhan-ilo.

4. Ọria nela emhin ọhan-ilo nin Jesu lu man mhan emhin rẹ je?

⁴ Ọ iyi emhin rẹji Jesu ọkpa mhan ha sabọ miẹn luẹ bhi ene emhin ọhan-ilo nin ọle lu, sokpan mhan dẹ yẹ miẹn emhin luẹ bhọ rẹji Aba ọle ne ha sabọ ziẹn mhan urẹọbhọ. Bhi ọsi ẹmhọanta, Jehova bhọ hi ọnọn re ọne ahu nin Jesu rẹ lu ene emhin ọhan-ilo. Acts 10:38 da yọle ghe, ‘Osẹnobulua re ẹlinmhin nọn khiale rẹ zẹ [Jesu], yẹ re ahu nanlẹn. Ranmhude Osẹnobulua nanlẹn dia, ọle da ha na bhi agbaẹbho rebhe khian. Ọle da lu emhin esili yẹ re egbe daan ẹbho nin ẹlinmhin-ebe kpokpo.’ Yere ghe, Jesu wo re egbe khọkhọ Aba ọle bhi uwedẹ nin ọle rẹ ria eria, bhi emhin nin ọle lu, bi ọta nin ọle ta, rẹ dọ sẹbhi ene emhin ọhan-ilo nin ọle lu. (John 14:9) Mhan fẹ emhin ea ghe nin mhan ha sabọ miẹn luẹ bhi ene emhin ọhan-ilo nin Jesu lu.

5. Be re Jesu lu ene emhin ọhan-ilo nin ọle lu? (Matthew 20:30-34)

⁵ Ọhẹnhẹn, Jesu bi Aba ọle wo manman hoẹmhọn mhan. Beji Jesu ha ribhi ọne otọ nan, ọle da rẹman ebi ọle hoẹmhọn ẹbho sẹ yẹ bhi uwedẹ nin ọle rẹ noo ahu nọnsọle rẹ rẹkpa ẹbho ne ha loya. Bhi ẹghe ọkpa, ikpea eva ne ruẹlo da ha bhii ọle nin ọle rẹkpa ele. (Tie Matthew 20:30-34.) Baibo da yọle ghe, Jesu da ‘tohan’ ele yẹ re egbe daan ele. Ukpọta Grik nan noo bhi enan nan zedu ọle diọbhi ‘itohan’ mundia nin ẹkẹ-ẹjẹjẹ nin ọria mhọn nọn gene na ẹkẹ ọkhọle vae. Ẹkẹ-ẹjẹjẹ nọn sẹnian nin ọria rẹman ranmhude oyẹẹ nin ọle mhọn, ọle re Jesu re ebale nin ene ohanmhẹn gbe, yẹ re egbe daan ene khọnmhọn emianmhẹn egbekẹn. (Matt. 15:32; Mark 1:41) Mhan dẹ sabọ rẹọbhọ ghe Osẹnobulua nin Jehova nọn mhọn “ẹkẹ-ẹjẹjẹ” bi Ọmọn nọnsọle wo manman hoẹmhọn mhan, sẹyẹ oya nin mhan le ba ele bhi egbe. (Luke 1:78; 1 Pet. 5:7) Ọ wo manman ghọn ele rẹ re ọkpẹnlẹn ọbhi ọkakale nin eria kuẹlo da!

6. Ahu nela Osẹnobulua re nin Jesu?

⁶ Ọzeva, Osẹnobulua re ahu nin Jesu rẹ re ọkpẹnlẹn ọbhi ọkakale ọsi eria. Ene emhin ọhan-ilo nin Jesu lu rẹman ghe, ọle dẹ sabọ re ọkpẹnlẹn ọbhi ọkakale rebhe nin mhan ida sabọ tobọmhan re ọkpẹnlẹn ọi. Bhi ọsi ijiẹmhin, ọle mhọn ọne ahu nin ọle rẹ hinmhin mhan bhi olukhọ nin mhan le bhi uku nọn si ọkakale ji mhan, yẹ hinmhin mhan bhi emianmhẹn bi uu nin olukhọ si re. (Matt. 9:1-6; Rom. 5:12, 18, 19) Ene emhin ọhan-ilo kẹkẹ nin ọle lu rẹman ghe, ọle dẹ sabọ hinmhin mhan bhi emianmhẹn nọn hi ki rẹ khin, yẹ riọ ene yu kpanọ. (Matt. 4:23; John 11:43, 44) Sẹyẹ, ọle mhọn ọne ahu nin ọle rẹ mun efi nọn manman fi, yẹ rẹ khu ẹlinmhin nọn imhẹn si eria bhi egbe re. (Mark 4:37-39; Luke 8:2) Ọ re urẹọbhọ nọnsẹmhan deziẹn nin mhan rẹ lẹn ghe, Jehova re ahu nọn sẹnian nin Ọmọn nọnsọle!

7-8. (a) Izebhude nela ene emhin ọhan-ilo nin Jesu lu re nin mhan? (b) Emhin ọhan-ilo nela uwẹ khuaẹloghe bhi agbọn ọsọgbọn?

⁷ Ọzea, mhan dẹ sabọ ha mhọn ọne izebhudu  ghe, ene emhin esili kẹkẹ nin mhan da miẹn bhi Agbejele nọnsi Osẹnobulua dẹ gene sunu. Ene emhin ọhan-ilo kẹkẹ nin Jesu lu beji ọle ha ribhi ọne otọ nan, rẹkpa mhan rẹ lẹn ghe ọle dẹ manman lu ọnọn gbera ọnin, ranmhude ọle hi Ojie ọsi Agbejele nọnsi Osẹnobulua. Mhan fẹ emhin eso ghe nin mhan ha kẹ miẹn bhi odotọ ugbẹloghe nọnsi Jesu. Mhan ki ha mhọn egbe nọn daanlẹn, ranmhude ọle dẹ re ọkpẹnlẹn ọbhi emianmhẹn nọn hi ki rẹ khin ne eria khọnmhọn. (Isa. 33:24; 35:5, 6; Rev. 21:3, 4) Ohanmhẹn ida yẹ ha gbe mhan, la yẹ dọ ha loya ranmhude emhin idumhunri. (Isa. 25:6; Mark 4:41) Eghọnghọn ki wo vuọn mhan udu beji mhan ha rẹ ha gbe obokhian nin eria nin mhan hoẹmhọnlẹn nan ha riọ kpanọ bhi “idin ọsi ayere.” (John 5:28, 29) Emhin ọhan-ilo nela uwẹ manman khuaẹloghe nọn sunu bhi agbọn ọsọgbọn?

⁸ Jesu wo manman re ẹkẹ-ẹjẹjẹ bi idegbere man beji ọle ha lu ene emhin ọhan-ilo nin ọle lu. Ọ yẹ wo khẹke nin mhan ha mhọn ene ikpẹ nan. Bha ji mhan fẹ idia eva ghe nin Jesu da re ọnan man. Mhan re ọnọn sunu bhi iluemhin ibọdọ bi ire-okhuo nan lu bhi Kena rẹ munhẹn.

9. Be Jesu lu bhi iluemhin ibọdọ bi ire-okhuo? (John 2:6-10)

⁹ Tie John 2:6-10. Ẹghe nin anyọn rẹ fo bhi ọne iluemhin ibọdọ bi ire-okhuo, oko be nọn ghe Jesu dẹ lu emhin? Eye. Ọta akhasẹ soso iribhọ nọn yọle ghe Jesu dẹ re amẹn kiẹn anyọn. Ọkpakinọn, ria ẹmhọn ebi ọ ha dia uwẹ bhi egbe yẹ sade anyọn fo bhi iluemhin ibọdọ bi ire-okhuo nọnsẹ. Jesu da mhọn itohan da  ọne azagba-uwa, manman nọn rẹji ọne okhuo bi ọdọ, ranmhude ọle bha ho nin ẹkhọle mun ele. Beji mhan ka tẹmhọnlẹn, ọle da re uwedẹ ọhan-ilo rẹ re amẹn kiẹn anyọn. Amẹn nin ọle rẹ kiẹn anyọn nọn manman mhẹn bhi unun dẹ bun sẹbhi galọn 19 ne khua. Asabọmiẹn ghe Jesu re amẹn nọn bun sẹnian rẹ kiẹn anyọn beji ọ ha da kẹre nan kie miẹn noo, la nin ọne okhuo bi ọdọ khiẹn ọlẹn beji ele ha da ha mhọn igho bhi obọ. Edandan iribhọ ghe ọnan dẹ wo manman ti ọne okhuo bi ọdọ bhọ!

10. Be bhọ emhin kpataki eso nan tẹmhọnlẹn bhi John uhọnmhọlẹn nọnzi 2? (Yẹ fẹ ifoto ghe.)

¹⁰ Mhan fẹ emhin kpataki eso ghe nan tẹmhọnlẹn bhi John uhọnmhọlẹn nọnzi 2. Uwẹ be daghe ọle ghe ọ iyi Jesu tobọle sa amẹn ọbhi ene akhe na re udo lu? Ọle da taman eguọmhandia nesọle nin ele sa amẹn vuọn ene akhe. Ọle bha dọ ha re egbe man. (Ulọnlẹn 6, 7) Beji Jesu re ọne amẹn kiẹn anyọn fo, ọle bha tobọle sabhọ mun ji ọria nọn sun ọne iluemhin, sokpan ọle da taman eguọmhandia nesọle nin ele lu ọle. (Ulọnlẹn 8) Jesu bha sa bhi ọne anyọn dọ mundia bhi odalo ẹbho ne ribhi enin ha dẹgbọ yọle, bha dọnmhẹn ọne anyọn nin mẹn lu fẹghe.

11. Be imhan miẹn luẹ bhi emhin ọhan-ilo nin Jesu lu?

¹¹ Be imhan miẹn luẹ bhi ọne emhin ọhan-ilo nin Jesu lu nin ọle rẹ re amẹn kiẹn anyọn? Mhan wo luẹ ẹmhọn idegbere bhọ. Jesu bha re ọne emhin ọhan-ilo rẹ dẹgbọ. Bhi ọsi ẹmhọanta, ẹghe bha ha ribhọ nin ọle rẹ re ebi ọle sabọ lu rẹ ha dẹgbọ. Ọkpakinọn, ọle da re idegbere re ogẹn rebhe ji Aba ọle. (John 5:19, 30; 8:28) Ahamiẹn mhan re egbe khọkhọ Jesu bhi uwedẹ nin ọle rẹ re idegbere man, mhan ida ha re ebi mhan sabọ lu dẹgbọ. Emhin nọn hi ki rẹ khin nin mhan sabọ lu bhi oga nọnsi Jehova, mhan hiẹ re ọle ha dẹgbọ, ọkpakinọn isẹhoa nin mhan mhọn nin mhan rẹ ha ga Osẹnobulua hi emhin nin mhan ha rẹ ha dẹgbọ. (Jer. 9:23, 24) Bha ji mhan re ogẹn nọn khẹke ọle nanlẹn. Bhi ọsi ẹmhọanta, emhin soso be ribhọ nin mhan ha sabọ lu sade Jehova bha rẹkpa mhan?—1 Cor. 1:26-31.

12. Uwedẹ ọbhebhe nela mhan ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ Jesu bhi idegbere nin ọle rẹman? Re ijiẹmhin ọbhọ.

¹² Bha ji mhan fẹ uwedẹ ọbhebhe ghe nin mhan ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ Jesu bhi uwedẹ nin ọle rẹ re idegbere man. Bha ji mhan fẹ ọne ijiẹmhin nan ghe: Ọwanlẹn ọkpa bhi agbotu da wo manman re ẹghe ọbhi otọ rẹ rẹkpa obhio mhan nọn zẹ sikẹ ene ewanlẹn rẹ muegbe ọta ogbakha nọnsọle nin ọhẹnhẹn ọbhi otọ. Ranmhude ọnan, ọne obhio mhan da sabọ re ọne ọta man nọnsẹn bhi uwedẹ nọn rẹ ti ọrebhe bhọ. A ki zobọ, obhio mhan ọkpa da bu ọne ọwanlẹn rẹ yẹ yọle: ‘Ọta nin ọne obhio mhan rẹman wo deọbhọ, ọi be yi riọ?’ Ọ be khẹke nin ọnọn ọwanlẹn yọle: ‘Ehe, ọkpakinọn mẹn hi ọnọn re ẹghe ọbhi otọ rẹ rẹkpa ọle.’ La ọle dẹ re idegbere yọle: ‘Ehe, ọ wo deọbhọ. Mẹn wo re ọle hio.’ Ahamiẹn mhan mhọn idegbere, mhan ida ha guanọ nan gẹn mhan bhi emhin esili nin mhan lu nin ẹbho. Ọ re mhan ghọnghọn nin mhan rẹ lẹn ghe Jehova daghe emhin nin mhan lu, sẹyẹ ọ ti ọle bhọ. (Yẹ fẹ Matthew 6:2-4; Heb. 13:16 ghe) Bhi ọsi ẹmhọanta, mhan re Jehova ghọnghọn sade mhan re idegbere man bii Jesu.—1 Pet. 5:6.

13. Be Jesu daghe beji ọle ha sikẹ eji a tiọle Nein? Be ọle ki lu yẹ? (Luke 7:11-15)

¹³ Tie Luke 7:11-15. Ria ẹmhọn ọne emhin nan nọn sunu beji Jesu zẹ lu iwẹnna oga. Ọle da diọbhi eji a tiọle Nein bhi agbaẹbho ọsi Galili nọn bha manman ree gbe bhi Shunẹm, bhi eji Ẹlaisha da ka riọ ọmọn ọsi okhuo ọkpa kpanọ bhi uu bhi ebe sẹbhi ikpe 900 ne gbera. (2 Ki. 4:32-37) Beji Jesu ha sikẹ geti ọsi ọne agbaẹbho, ọle daghe ẹbho mun olinmhin sibhi ọne agbaẹbho re nin ele dọ rẹ tọ. Ọnan bha zẹwẹ ha mhẹn bhi ẹlo—ọmọn okpea ọkpa sẹsẹ ọsi okhuo nọn iyẹ mhọn ọdọ wo yu riọ. Ọkpakinọn, ọ iyi ọne okhuo nan nọn ha lu akhiẹ ọkpa ha khian, ẹbho  ne bunbun bhi ọne agbaẹbho yẹ rẹkhan ọlẹn. Jesu da yọle nin ele mundia, ọle da lu emhin ọhan-ilo nin ọne okhuo, ọle da riọ ọmọn nọnsọle kpanọ. Ọkpa ọnan khin bhi ẹwẹ itue ea nin Jesu riọ kpanọ bhi uu nan tẹmhọnlẹn bhi ebe ọsi Matthew rẹ sẹbhi John.

14. Emhin kpataki eso nela ribhi ebi a tẹmhọnlẹn bhi Luke uhọnmhọnlẹn nọnzi 7? (Yẹ fẹ ifoto ghe.)

¹⁴ Bha ji mhan fẹ emhin kpataki eso ghe nan tẹmhọnlẹn bhi Luke uhọnmhọnlẹn nọnzi 7. Uwẹ be daghe ọle ghe Jesu hi ọnọn “daghe” ọne okhuo nan nọn lu akhiẹ? Ọle ki daghe ọle, “ohan ọlẹn da wo ha to ọle.” (Ulọnlẹn 13) Asabọmiẹn Jesu daghe ebi ọne okhuo nan rẹ ha viẹ yẹ, beji ọle khian rẹkhan ene ẹbho ne mun ọmọn nọnsọle. Ohan ọlẹn da wo to Jesu a. Jesu bha wo gheghe tohan ọle re ẹlo gbera, sokpan ọle da lu emhin nin ọle rẹ rẹman ọne okhuo ghe ọle mhọn ẹkẹ-ẹjẹjẹ da ọle. Ọle da re uru nọn lọre rẹ ne ọle talọ, yẹ yọle: “Hẹi yẹ viẹ.” Ọle ki ta ọnan man ọlẹn fo, ọle da lu emhin rẹ rẹkpa ọle. Ọle da riọ ọne ọmọn kpanọ yẹ “re ọle nin inẹn ọlẹn.”—Ulọnlẹn 14, 15.

15. Be imhan miẹn luẹ bhi emhin ọhan-ilo nin Jesu lu?

¹⁵ Be imhan miẹn luẹ bhi ọne emhin ọhan-ilo nin Jesu lu nin ọle rẹ re riọ ọmọn ọsi okhuo nọn iyẹ mhọn ọdọ kpanọ? Mhan luẹ ghe nin mhan ha mhọn ẹkẹ-ẹjẹjẹ da ẹbho ne lu akhiẹ. Ẹmhọanta nọn ghe, mhan ida sabọ riọ ene yu kpanọ beji Jesu lu. Ọkpakinọn, bii Jesu, mhan dẹ sabọ ha mhọn ẹkẹ-ẹjẹjẹ da ẹbho ne lu akhiẹ sade mhan gbẹlokotọ. Mhan dẹ sabọ re ẹkẹ-ẹjẹjẹ man ele sade mhan ta ọta, yẹ lu emhin nọn ha sabọ rẹkpa ele, yẹ ko ele udu re. d (Prov. 17:17; 2 Cor. 1:3, 4; 1 Pet. 3:8) Ifuẹkẹ nin mhan ha rẹman ele bi ikuẹkuẹ emhin nin mhan ha lu nin ele dẹ sabọ ko ele udu re.

16. Beji a rẹman bhi ọne ifoto, be uwẹ miẹn luẹ bhi ebe sunu ji obhio mhan nin okhuo nin ọmọn nọnsọle la yu?

¹⁶ Bha ji mhan fẹ ọne emhin nan ghe nọn sunu. Bhi ikpe eso ne gbera nian, beji a ha so illo bhi ikolo oga, obhio mhan nin okhuo da daghe obhio mhan nin okhuo ọbhebhe nọn sikẹ ọle viẹ. Ẹmhọn ariọkpanọ ọne illo nan ha so tẹmhọnlẹn. Ọ bha sẹ bue gbe nin ọmọn nọnsi ọne obhio mhan nin okhuo nan yu. Ọne obhio mhan nin okhuo ki daghe ọle, ọle da re ẹjẹje bu ọle, kino  obọ ọle bhi uru yẹ deba ọle so ọne illo sotọ. Ọne obhio mhan nin okhuo nin ọmọn nọnsọle yu da yọle: “Ọnan da wo dọ re mẹn manman hoẹmhọn ene ibhio mhan.” Ọle da wo ha ghọnghọn ghe ọle yo ikolo oga bhi ọne ukpẹdẹ nin. Ọle da yẹ yọle: “Ikolo oga, ọle mhan da miẹn urẹkpa.” Mhan dẹ sabọ ha mhọnlẹn bhi ọkhọle ghe, Jehova daghe emhin nin mhan lu, ọ ha rẹ dia khere nin mhan rẹ re ẹkẹ-ẹjẹjẹ man ẹbho ne lu akhiẹ, “nin emhin gbe ele ahu sotọ.”—Ps. 34:18.

17. Be imhan sẹ luẹ bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?

¹⁷ Mhan dẹ wo manman miẹn elele sade mhan tie ene Baibo ne tẹmhọn emhin ọhan-ilo nin Jesu lu. Ene emhin ọhan-ilo man mhan le ghe, Jehova bi Jesu wo manman hoẹmhọn mhan, ghe Jesu mhọn ọne ahu nin ọle rẹ re ọkpẹnlẹn ọbhi ọkakale ọsi eria. Sẹyẹ, mhan dẹ sabọ ha mhọn ọne izebhudu ghe, ene ive rebhe nin Osẹnobulua ve dẹ munsẹ. Beji mhan ha rẹ ha tie ene Baibo ne tẹmhọn emhin ọhan-ilo nin Jesu lu, mhan sabọ rẹ ria eria nyan uwedẹ eso nin mhan ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ Jesu bhi ikpẹ esili nin ọle rẹman. Bhi iluẹmhin Baibo nọnsẹ, uwẹ sabọ rẹ mhanmhanlẹn nin uwẹ rẹ luẹ ẹmhọn emhin ọhan-ilo ebhebhe nin Jesu lu, la mhanmhanlẹn nin bha rẹ luẹ ọle bhi oga azagba-uwa nọnsẹbha. Gbẹlokotọ bhi emhin nin uwẹ ha sabọ luẹ bhọ, uwẹ ha yẹ tẹmhọn emhin nin uwẹ luẹle man ẹbho ebhebhe. Uwẹ ha lu iriọ, uwẹ ki miẹn ọta esili nin uwẹ ha sabọ ha taman ẹbho.—Rom. 1:11, 12.

18. Be imhan ha zilo nyan bhi uhọnmhọn-ọta nọn ki sẹ ọle bhi egbe?

¹⁸ Beji iwẹnna oga nọnsi Jesu ha bu ọkpẹnlẹn, ọle da riọ ọria kpanọ bhi uu. Ọnan hi ọnọn kike bhi ẹwẹ ariọkpanọ ea nin Jesu lu nin Baibo tẹmhọnlẹn. Ọnan wo dikẹ bhi enekẹle ranmhude ọmọẹ ọle ọle riọ kpanọ bhi ọne ẹghe nan. Sẹyẹ, idia nin ọle da lu ọne ariọkpanọ nan wo dikẹ bhi enekẹle. Be imhan ha sabọ miẹn luẹ ọne emhin ọhan-ilo nan nin Baibo tẹmhọnlẹn? Sẹyẹ, be imhan ha rẹ sabọ ziẹn urẹọbhọ nin mhan mhọn da ive ọsi ariọkpanọ yẹ? Uhọnmhọn-ọta nọn ki sẹ ọle bhi egbe dẹ re ewanniẹn ọbhi ene inọnta nan.