1. Be Esali Jehova nin mhan tẹmhọnlẹn bhi ene ijiẹmhin ea nan, rẹ rẹman yẹ ghe, ele muegbe nin ele rẹ re ọkhọle rebhe sun rẹkhan iJehova?

FẸ ENE ijiẹmhin ea nan ghe ọsi Esali Jehova ne ribhi idia kẹkẹ. (1) Obhio mhan nin okhuo nọn ribhi isiku, ọnọn man ele emhin bhi isiku da taman ọne obhio mhan nan ghe, nin ọle deba ibo ọle bhi isiku lu iluemhin nọn bha diẹn mun iBaibo. Ọne obhio mhan nan lẹnmhin ghe, ene iluemhin nan soso bha gba bhi ẹlo nọnsi Jehova, bhiriọ, ọle bha deba ele. (2) Usẹn-obhokhan ọkpa nin ẹkhọle manman lo ki dagbare bhi itẹmhọn Osẹnobulua, ọle da kere ghe, uwa ọsi ibo ọle ọkpa nin ele ko yo isiku ribhi eji ọle da tẹmhọn Osẹnobulua. Ọne ibo ọle nan ka wo ta ọta nọn imhẹn da Esali Jehova khẹ. Ọkpakinọn, ọne obhio mhan bha ji ẹkhọle lo ọle. Ọle da diọbhi ọne uwa ọsi ọne ibo ọle nin ọle dọ so obọ bhi ọne ẹkhu. (3) Okpea ọkpa mhọn okhuo bi imọn nin ọle gbẹloghe bhi uwa. Ọne okpea manman wẹnna kaka nin ọle da sabọ gbẹloghe ele. Ẹdẹ ọkpa, ọria nin ọle wẹnna nan da taman ọlẹn nin ọle dọ lu emhin nọn bha gba. Arẹmiẹn ọne ọkpea nan lẹnmhin ghe ahamiẹn ọle bha lu ebi a taman ọlẹn, a dẹ khu ọle bhi iwẹnna, ọle bha ka lu ọle. Ọne okpea da tale ghe, ọle ida gbe obọ ra uhi nesi Jehova, ranmhude Jehova guanọ nin ene ga ọle ha lu emhin ne gbale.—Rom. 13:1-4; Heb. 13:18.

2. Inọnta nela mhan ha zilo nyan? Bezẹle?

² Ikpẹ nela ene itue ea nan rẹman bhi ene ijiẹmhin nan? Asabọmiẹn Uwẹ daghe ene bunbun, bọsi izebhudu, bi nan rẹ ha ta ẹmhọanta. Ọkpakinọn, emhin kpataki ribhọ nin mhan miẹn luẹ bhi ene ijiẹmhin nan. Ọle hi, uwedẹ nin ele rẹ re ọkhọle rebhe mun iJehova mhọnlẹn. Ene itue ea ne ribhi ene ijiẹmhin nan wo sun rẹkhan iJehova. Ele bha ka gbe obọ ra uhi nesi Jehova. Ranmhude ghe ele guanọ nin ele lu emhin ne ha ti Jehova bhọ, ọle zẹle nin ele da lu ebi ele lu. Mhan lẹnmhin ghe, emhin nin ene eria nan lu dẹ gene wo re iJehova ghọnghọn. Iriọ yẹ nọn rẹji mhan. Ọkhẹke nin mhan ha lu emhin nọn ha re iJehova ha ghọnghọn. Bhi ejayenan nian, bha ji mhan zilo nyan ene inọnta nan: Be a re ọle ta nan rẹ ha re ọkhọle rebhe sun rẹkhan iJehova? Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha re ọkhọle rebhe khian  rẹkhan iJehova? Be imhan ha lu nan da miẹn ghe mhan bha zobọ bhọ rẹ ha khian rẹkhan iJehova aharẹmiẹn ghe mhan ribhi edọnmhẹn?

3. (a) Be a re ọle ta nan rẹ ha re ọkhọle rebhe sun rẹkhan iJehova? (b) Ijiẹmhin nela ha sabọ rẹkpa mhan rẹ lẹn ebi a re ọle ta nan rẹ gene ha re ọkhọle rebhe sun rẹkhan iJehova?

³ Be imhan ha rẹ rẹman yẹ ghe, ọkhọle rebhe mhan rẹ sun rẹkhan iJehova? Mhan ki re ọkhọle nọnsẹmhan rebhe rẹ hoẹmhọn iJehova, mhan ida ji emhin soso de idobolo ọbhi oga nin mhan ga ọle, bi mhan ki ha mun iho nọnsọle kalo bhi iẹnlẹn nọnsẹmhan. Bha ji mhan fẹ ijiẹmhin ọsi ẹbho ne sun rẹkhan iJehova ghe bhi Baibo. Bhi Baibo, ebi a re ọle ta nan rẹ ha re ọkhọle rebhe sun rẹkhan iJehova hi, nin mhan re egbe mhan rebhe, emhin nin mhan mhọn rebhe bi ọkhọle nọn gba rẹ ha khian rẹkhan ọlẹn. Bhi ọsi ijiẹmhin, ẹghe nin ibhokhan Izrẹl rẹ ha re elanmhẹn rẹ zọese ji Jehova, Jehova da taman ele ghe, elanmhẹn nin egbe gba nan, ọle ele ha rẹ ha zọese. * (Lev. 22:21, 22) Bhiriọ, ele ida noo elanmhẹn nọn khuẹn oẹ, ọnọn imhọn ehọ, ọnọn ruẹlo la ọnọn khọnmhọn rẹ zọese ji Jehova. Gene gene, ebi Jehova ha guanọ hi, elanmhẹn nin egbe gba nan. (Mal. 1:6-9) Ọ bha han mhan ilo ghe emhin nọn gbale Jehova guanọ, ranmhude ahamiẹn mhan yo ẹki dọ dẹ emhin, emhin nọn gbale, ọle mhan dẹ. Bhi ọsi ijiẹmhin, mhan ida dẹ ebe nọn vinọan, la ikpẹ eran nin uhio ye. Iriọ yẹ iJehova. Ọle guanọ nin mhan re ọkhọle nọn gba rẹ hoẹmhọn ọlẹn, yẹ ha sun rẹkhan ọlẹn.

4. (a) Be ọria nọn bha gba ha rẹ sabọ re ọkhọle rebhe rẹ sun rẹkhan iJehova yẹ? (b) Be Psalm 103:12-14 yọle ghe Jehova guanọ bhi obọ nọnsẹmhan?

⁴ Ọkpakinọn, ọnan be rẹman ghe, egbe bha da gba nin mhan fo, mhan ida sabọ sun rẹkhan iJehova? Gene gene, ẹghe rebhe mhan rẹ fiobọdọn. Ọreyiriọ, bha ji mhan zilo nyan emhin eva nọn zẹle ọ bha khẹke nin mhan ha riale ghe, ọ dẹ gba nin mhan fo ọkuẹsẹ mhan sabọ sun rẹkhan iJehova. Ọhẹnhẹn, ọ iyi eji mhan bha da lu nọnsẹn iJehova ghe. Baibo yọle: “Ahamiẹn idobọ uwẹ fẹghe, Eo Jah, họ bhọ ha sabọ mundia, Eo Jehova?” (Ps. 130:3) Jehova lẹnmhin ghe ọ bha gba nin mhan fo, ghe ẹkẹ olukhọ mhan ye. Orẹyiriọ, ọkhọle rebhe ọle rẹ rẹhunmhan mhan. (Ps. 86:5) Ọzeva, Jehova lẹn eji mhan ha sabọ lu sẹ. Bhiriọ, ọle iguanọ nin mhan lu gbera ebi ahu nọnsẹmhan ha gbe. (Tie Psalm 103:12-14.) Bhiriọ, be imhan ha rẹ sabọ kiẹn eria ne gba bhi ẹlo nọnsi Jehova yẹ?

5. Be oyẹẹ rẹ rẹkpa mhan rẹ ha re ọkhọle rebhe sun rẹkhan iJehova yẹ?

⁵ Rẹji ene ga Osẹnobulua, oyẹẹ rẹkpa ele rẹ re ọkhọle rebhe sun rẹkhan Osẹnobulua. Mhan ida ji oyẹẹ bi asun-rẹkhan nin mhan mhọn da iJehova da beghe. Ahamiẹn mhan bha ji oyẹẹ bi asun-rẹkhan nọnsẹmhan beghe aharẹmiẹn a kpokpo mhan, ọnan rẹman ghe ọkhọle rẹbhe mhan rẹ sun rẹkhan ọlẹn. (1 Chron. 28:9; Matt. 22:37) Bha ji mhan tẹmhọn ene ibhio mhan ea nin mhan ka tẹmhọn ele bhi uduọle nin ọhẹnhẹn. Bezẹle nin ele da lu emhin nin ele lu? Ọ ida be yẹẹ ọne obhio mhan nin okhuo rẹ re egbe re ahoho bhi isiku? Ọne usẹn-obhokhan be ha guanọ nin ọne ibo ọle ha zuọzuọ ọle sade ọle sobọ bhi ẹkhu nọnsọle? La ọ be ha yẹẹ ọne okpea nọn mhọn okhuo bi imọn rẹ re iwẹnna nọnsọle fia? Hiehie! Sokpan, ele lẹn ebi Jehova guanọ bhi obọ ele, bhiriọ, emhin nọn ha re iJehova ha ghọnghọn, ọle ele ha khu ọ. Ranmhude oyẹẹ nin ele mhọn da iJehova, ọle zẹle nin ele da mun ẹmhọn nọnsọle kalo bhi emhanmhan nọnsele. Ebi ele lu rẹman ghe, ọkhọle rebhe ele rẹ sun rẹkhan iJehova.

6. (a) Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha re ọkhọle rebhe sun rẹkhan iJehova? (b) Be iAdam bi Eve bha rẹ khian rẹkhan iJehova yẹ?

⁶ Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha re ọkhọle rebhe sun rẹkhan iJehova? Ranmhude, Ojuu sọ iJehova odan. Ọle yẹ sọ mhan odan. Ẹhi Ojuu ka  khin bhi okhun. Ọle re egbe nọnsọle kiẹn Ojuu bhi ẹkẹ ogba ọsi Eden. Ọle da re ohoghe rẹ ria iJehova ẹlin an ghe, Jehova imhẹn, ghe ọsi egbe ọle ọkpa ọle lẹn. Ọle da yẹ yọle ghe, ugbẹloghe nọnsi Jehova imhẹn. Ọ ba bhi egbe a ghe, Adam bi Eve da deba ibo ọsi Ojuu sọtẹ da iJehova. (Gen. 3:1-6) Isẹhoa kẹkẹ Adam bi Eve rẹ ha mhọn bhi ogba ọsi Eden nin ele rẹ rẹman iJehova ghe, ele wo hoẹmhọn ọlẹn. Ọkpakinọn, ẹghe nin Ojuu ki rẹ sọ iJehova odan, oyẹẹ nin ele ha mhọn da iJehova da wẹghẹ a, ọne oyẹẹ bha yẹ gba. Akizẹbue, ọne inọnta nan da zegbere nọn khẹke nan re ewanniẹn ọi: Ọria soso be ribhọ nọn ha sabọ sun rẹkhan iJehova ranmhude oyẹẹ nin ọle mhọn da Jehova? Ẹghe nin Job rẹ miẹn edọnmhẹn, ọle ọne inọnta nin rẹ zegbere.

7. Beji Job 1:8-11 rẹman mhan, be asun-rekhan nin Job ha mhọnlẹn dia iJehova yẹ bhi egbe? Be o dia Ojuu yẹ bhi egbe?

⁷ Ẹghe nin ibhokhan Izrẹl rẹ ha ribhi otọ Egypt, ọle Job rẹ ha nyẹnlẹn. Ẹghe nin Job rẹ ha ribhi agbọn, ọria soso bha ha ribhọ nọn re ọkhọle rebhe sun rẹkhan iJehova sẹ bii ọle. Ọria bii mhan Job ha khin, ọ bha yẹ gba nin ọle fo. Ọle yẹ ha dobọ ẹgheso. Ọrẹyiriọ, Jehova da sẹyẹ hoẹmhọn iJob ranmhude uwedẹ nin ọle rẹ sun rẹkhan ọlẹn. Asabọmiẹn Ojuu bhọ ka sọ iJehova odan yọle ọria soso ida sabọ re ọkhọle rebhe sun rẹkhan ọlẹn. Bhiriọ, Jehova da re iJob man Ojuu. Iẹnlẹn nọnsi Job da rẹman ghe, Ojuu manman bha ohoghe! Ojuu da taman iJehova ghe nin ọle ji ọle da dọnmhẹn iJob fẹghe, si ọle dẹ sẹyẹ ha sun rẹkhan iJehova. Jehova lẹn ebi Job nin ọmọẹ ọle ha sabọ lu. Bhiriọ, ọle da re otọ nin Ojuu rẹ lu ebi ọle họ nin ọle lu.—Tie Job 1:8-11.

8. Be Ojuu rẹ dọnmhẹn iJob yẹ?

⁸ Ọria ọbe bi ọgbugbe, ọle Ojuu khin. Ọle da miẹn iJob emhin nin ọle mhọnlẹn rebhe. Ọle da fuẹn eguọmhandia nesọle rebhe a, ọle da yẹ ria elin nọnsi Job a. Ojuu da yẹ re okhọn bu  azagba-uwa nọnsi Job, ọle da fuẹn imọn igbe nesi Job a. Sẹyẹ, ọle da mun emianmhẹn nọn manman kaka gbe iJob. Ranmhude ene emhin nan ne ha sunu ji Job bi azagba-uwa nọnsọle, ọ da ha re okhuo iJob kpokpo egbe, ọ da yẹ re egbe iẹnlẹn lọ ọle. Bhiriọ, ọle da taman iJob nin ọle khọ Osẹnobulua, nin ọle wo yu. Job tobọle bhọ da ha guanọ nin ọle yu, ọkpakinọn, ọle bha zobọ bhọ rẹ ha re ọkhọle rebhe sun rẹkhan iJehova. Ojuu da gbo noo uwedẹ ọbhebhe rẹ dọnmhẹn iJob. Ọle da noo ikpea ea ne yi imọẹ iJob. Arẹmiẹn ene ikpea deba iJob dia bhi ikpẹdẹ eso, ele bha miẹn ọta ikoudure taman iJob. Ọkpakinọn, ele da ha re unun ria ọle a. Ele da taman iJob ghe, Osẹnobulua hi ọnọn zẹle nin ene emhin nan da sunu ji ọle, ghe, ọ bha rẹtẹ Osẹnobulua si Job sun rẹkhan ọlẹn. Ọ bha fo bhi enin, ele da yẹ yọle ghe, ranmhude ọria ọbe iJob khin, ọle zẹle nin ene emhin nan da sunu ji ọle, ghe, ọle tobọle si amẹn nọn gba ọle egbe!—Job 1:13-22; 2:7-11; 15:4, 5; 22:3-6; 25:4-6.

9. Arẹmiẹn Job ribhi ẹkẹ ene edọnmhẹn nan, emhin nela ọle bha ka lu?

⁹ Be iJob ki lu yẹ ẹghe nin ene imọẹ ọle ea rẹ ha ta ene ọta nan da ọle? Yere ghe, ọ bha gba nin Job fo. Ọle da re ẹkẹ khọ mẹn rẹ de vahiẹn ene imọẹ ọle, yẹ ta ọta ne bha khẹke. Ọle da ha gẹn egbe ọle gbera Osẹnobulua. (Job 6:3; 13:4, 5; 32:2; 34:5) Job rẹ ha ribhi ẹkẹ ọnọghọ, ọle bha fi ikeke gbe iJehova. Ọle bha ka re ehọ ọbhi ene ohoghe nin ene imọẹ ọle ha bha man ọlẹn. Ọle da yọle: “Emhin nọn ida sabọ sunu nọn, nin mẹn rẹ yọle ghe ibha lu nọnsẹn! Mẹn dẹ re ọkhọ nọnsemhẹn rebhe ha mhọn asun-rẹkhan rẹ sẹbhi ukpẹdẹ uu!” (Job 27:5) Ene ọta nan nin Job tale wo rẹman ghe, emhin nọn hi ki rẹ sunu ji ọle, ọle ida zẹ iJehova obọ. Job bha ji ene emhin nan soso da rẹso ọle hiehie. Ọkhẹke nin mhan re egbe khọkhọ iJob.

10. Be ẹmhọn nin Ojuu tale bhi ẹghe nọnsi Job rẹ rẹso ẹ yẹ ẹlẹnan?

¹⁰ Ebi Ojuu ta rẹji Job ẹghenin, yẹ wo rẹso ọdeọde ẹlẹnan. Be ọ rẹ resọ uwẹ yẹ? Yere Ojuu bha rẹọbhọ ghe uwẹ gene hoẹmhọn iJehova. Ọle yẹ tale ghe, uwẹ ha miẹn ọkakale bhi egbe, uwẹ dẹ fi ikeke gbe iJehova nin uwẹ da sabọ hinmhin egbe uwẹ, ghe uwẹ ida yẹ ha re ọkhọle rebhe sun rẹkhan ọlẹn! (Job 2:4, 5; Rev. 12:10) Be ọnan dia uwẹ yẹ bhi egbe? Ọ manman ba uwẹ bhi egbe, ọ iyi iriọ be nọn? Ọkpakinọn, ria ọne ẹmhọn nan: Ranmhude Jehova gba ẹkẹ uwẹ, ọle da re isẹhoa nin uwẹ rẹ rẹman ghe, ọ bha ohoghe Ojuu khin, ghe uwẹ dẹ ha sun rẹkhan ọlẹn bhi idia nin uwẹ iki rẹ ha ye. Bhiriọ, ọle da re ẹghe nin Ojuu rẹ dọnmhẹn urẹọbhọ nọnsi uwẹ. Jehova ve nin mhan ghe, ọle dẹ rẹkpa mhan rẹ ga ọle sotọ. (Heb. 13:6) Udede isẹhoa ọnan wo khin, ghe Jehova gba ẹkẹ mhan! Uwẹ be daghe ebezẹle nọn da khẹke nin mhan ha re ọkhọle rebhe sun rẹkhan iJehova? Ọ rẹkpa mhan nin mhan hẹi rẹọ bhi ene ohoghe nin Ojuu bha. Ọ yẹ re isẹhoa nin mhan rẹ deba kpe itọn sibhi elin nọnsi Jehova re, yẹ ha re obọ ọbhi ugbẹloghe nọnsi Jehova. Be imhan ha lu nan da miẹn ghe mhan bha zobọ bhọ rẹ ha sun rẹkhan iJehova?

11. Emhin nela mhan ha sabọ miẹn luẹ bhi obọ iJob?

¹¹ Uwedẹ nin Ojuu rẹ dọnmhẹn ẹbho nesi Jehova ẹlẹnan kie wo kaka ọbhọ. (2 Tim. 3:1) Ene emhin nan ha rẹ ha sunu ẹlẹnan, be imhan ha rẹ sabọ mun egbe mhan ziẹn yẹ, nan da miẹn ghe, mhan sẹyẹ re ọkhọle rebhe sun rẹkhan iJehova? Emhin nin mhan luẹ bhi obọ iJob dẹ yẹ sabọ rẹkpa mhan. Job sẹ wo khọn edọnmhẹn ne bunbun miotọ ọkuẹse ọle miẹn ene edọnmhẹn nan nin mhan tẹmhọnlẹn. Bha ji mhan fẹ emhin ea ghe nin mhan ha sabọ luẹ bhi obọ iJob, nọn ha rẹkpa mhan ha ziẹn bhi uwedẹ nin mhan rẹ sun rẹkhan iJehova.

12. (a) Beji Job 26:7, 8, 14 rẹman, be iJob rẹ ha mhọn oyẹẹ bi ekpẹn da iJehova yẹ? (b) Be imhan ha rẹ sabọ ha mhọn udede ekpẹn bi oyẹẹ da Osẹnobulua yẹ?

¹² Ranmhude Job wo ha mun ofẹn iJehova, ọle da sabọ ziẹn oyẹẹ nin ọle mhọn da Ọle. Job da wo re ẹghe ọbhi otọ rẹ ha ria ẹmhon emhin kẹkẹ nin Jehova man. (Tie Job 26:7, 8, 14.) Ẹghe nin  Job rẹ ria ẹmhọn ebi Osẹnobulua rẹ man ọne otọ nan yẹ, okhun, adudu amẹn, bi avan, enan da wo han ọle ilo. Ọle da dọ lẹn ghe, obhi emhin khere ọle sẹ lẹn rẹji ene emhin rebhe nin Osẹnobulua manlẹn. Ẹmhọn rebhe nin Jehova ta da yẹ wo ha ti Job bhọ. Bhiriọ, ẹghe nin ọle ki rẹ ha tẹmhọn ọta nesi Jehova, ọle da yọle, “Imẹn ne ọta nesọle ya nọnsẹn.” (Job 23:12) Ranmhude emhin rebhe nin Jehova lu wo ha yẹẹ iJob, ọnan da re ọle ha mun ekpẹn nọn khua nanlẹn. Ọle wo hoẹmhọn Aba ọle nin Jehova. Ọle da yẹ ha guanọ nin ọle lu emhin ne ha re iJehova ha ghọnghọn. Ranmhude ọnan, Job da kie manman ha sun rẹkhan iJehova gbera ọnikhẹ. Ọkhẹke nin mhan ha re egbe khọkhọ iJob. Ẹlẹnan nian, mhan lẹn emhin ne bunbun nin Jehova manlẹn gbera ẹbho ne ka ha nyẹnlẹn bhi ẹghe nọnsi Job. Mhan mhọn iBaibo nọn ha sabọ rẹkpa mhan lẹn ọria nin Jehova gene khin. Emhin rebhe nin mhan luẹ dẹ sabọ rẹkpa mhan rẹ ha mun ofẹn iJehova. Ofẹn bi ekpẹn nin mhan mhọn da iJehova ki rẹkpa mhan rẹ ha mhọn oyẹẹ da ọle. Ọ ki yẹ rẹkpa mhan rẹ ha hẹnmhọn nanlẹn. Sẹyẹ, ọ ki yẹ rẹkpa mhan rẹ ha re ọkhọle rebhe rẹ sun rẹkhan iJehova.—Job 28:28.

13-14. (a) Beji mhan miẹn tie bhi Job 31:1, be iJob rẹ rẹman yẹ ghe ọle hẹnmhọn nin Jehova? (b) Be imhan ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ ọle yẹ?

¹³ Ranmhude Job wo ha hẹnmhọn nin Jehova, ọle da sabọ ha khian rẹkhan iJehova. Job lẹn ghe, nin ọria rẹ sabọ ha re ọkhọle rebhe khian rẹkhan iJehova, ọkhẹke nin ọne ọria ha hẹnmhọn nin Jehova. Gene gene, ahamiẹn mhan hẹnmhọn nin Jehova, ọnan ki rẹkpa mhan ha khian rẹkhan iJehova nọnsẹn. Job dọnmhegbe nin ọle rẹ sabọ ha hẹnmhọn nin Osẹnobulua ukpẹdẹ-ukpẹdẹ. Bhi ọsi ijiẹmhin, ọle dọnmhegbe beji a da miẹn ghe ọle bha ha ne ikhuo lu emhin bhi uwedẹ nọn bha gba. (Tie Job 31:1.) Ranmhude ọle mhọn okhuo, Job lẹn sẹbhọ ghe, ọ iyi emhin nọn gbale nin ọle rẹ ha ghe okhuo ọbhebhe bhi uwedẹ nọn bha gba. Ẹlẹnan nian, agbọn nin ẹmhọn igboghẹ ida yi emhin soso, ọle mhan ye. Ọrẹyiriọ, ọkhẹke nin mhan re egbe khọkhọ iJob. Nin mhan rẹ lu iriọ, mhan ki rẹban emhin ne imhẹn, mhan ida ha re egbe guanọ okhuo la okpea ọbhebhe nọn iyi okhuo mhan la ọdọ mhan. Sẹyẹ, mhan ki rẹban adudu nin ẹbho da banọan la emhin ebhebhe ne dia iriọ. (Matt. 5:28) Ahamiẹn mhan dọnmhegbe  rẹ mun egbe ọbhi ibẹẹ ukpẹdẹ-ukpẹdẹ, mhan ki sabọ ha sun rẹkhan iJehova gbera ọnikhẹ.

¹⁴ Uwedẹ ọbhebhe nin Job rẹ rẹman ghe ọle hẹnmhọn nin Jehova hi, uwedẹ nin ọle rẹ ghe ẹfe. Job lẹn ghe ọle ha mun udu nyan ẹfe nin ọle mhọn, ọle sabọ rẹ lu emhin non imhẹn, bhiriọ, ọle ki le oya ọbhi ebi ọle lu. (Job 31:24, 25, 28) Ẹlẹnan nian yẹ, agbọn nin ẹbho da khu ọbhi ẹfe mhan ye. Ahamiẹn mhan ghe ẹfe bi emhin nin mhan mhọn beji Baibo yọle nin mhan rẹ ha ghe ele, mhan ki sabọ ha sun rẹkhan iJehova gbera ọnikhẹ.—Prov. 30:8, 9; Matt. 6:19-21.

15. (a) Emhin nela rẹkpa iJob sẹyẹ ha re ọkhọle rebhe sun rẹkhan iJehova? (b) Be ha rẹkpa mhan ha mhọn ikhuaẹloghe khẹ elele nin mhan ha miẹn bhi obọ iJehova?

¹⁵ Job da ha mhọn ikhuaẹloghe ghe, ọle dẹ miẹn elele bhi obọ iJehova. Ọnan yẹ rẹkpa ọle rẹ ha sun rẹkhan iJehova. Ọle rẹọbhọ ghe, ẹmhọn ọlẹn wo rẹtẹ Osẹnobulua. (Job 31:6) Job rẹ ha ribhi ene ọnoghọ nin, ọle da wo yẹ ha mhọn urẹọbhọ ghe, bhi ọkike ọle, ọle dẹ miẹn elele bhi obọ iJehova. Ọne urẹọbhọ nan da wo rẹkpa ọle kie ha sun rẹkhan iJehova. Uwedẹ nin Job rẹ ha re ọkhọle rebhe sun rẹkhan iJehova da wo ha ti iJehova bhọ. Bhiriọ, Ọle da manman nan erọnmhọn nin Job arẹmiẹn ghe ọ bha gba nin Job fo! (Job 42:12-17; Jas. 5:11) Mhan lẹnmhin ghe, elele nọn gbera ọnin sẹyẹ khẹ iJob bhi odalo. Uwẹ be rẹọbhọ ghe Jehova dẹ nan erọnmhọn nin uwẹ ranmhude uwedẹ nin uwẹ rẹ re ọkhọle rebhe sun rẹkhan ọlẹn? Osẹnobulua bha sẹ fidenọ. (Mal. 3:6) Ha mhọnlẹn bhi ọkhọle ghe, asun-rẹkhan nọnsẹmhan wo manman ghan bhi ẹlo nọnsi Jehova. Bhiriọ, ahamiẹn mhan bha yelea ghe ọ ti Jehova bhọ sade mhan re ọkhọle rebhe sun rẹkhan ọlẹn, mhan ki sabọ ha khuaẹloghe elele nin mhan ha miẹn bhi ẹghe odalo.—1 Thess. 5:8, 9.

16. Be ọkhẹke nin mhan rebhe dọnmhegbe ha lu?

¹⁶ Hẹi zobọ bhọ rẹ ha re ọkhọle rebhe sun rẹkhan iJehova. Asabọmiẹn ghe ẹgheso, uwẹ ki ha riale ghe uwẹ ọkpa hi ọnọn sẹyẹ sun rẹkhan iJehova bhi eji uwẹ ye. Ọkpakinọn, ha mhọn ọlẹn bhi ọkhọle ghe, ọ iyi uwẹ ọkpa. Uwẹ deba ibhio mhan ne bunbun ne mhọn urẹọbhọ ne yẹ re ọkhọle rebhe sun rẹkhan iJehova bhi ọne otọ agbọn nan rebhe. Sẹyẹ, uwẹ deba usun ikpea bi ikhuo ne mhọn urẹọbhọ ne re ọkhọle rebhe sun rẹkhan iJehova bhi ore nin ọhẹnhẹn, arẹmiẹn ele ribhi ẹkẹ ekpokpo. (Heb. 11:36-38; 12:1) Bha ji mhan rebhe dọnmhegbe nin mhan diabe iJob nọn yọle: “Mẹn dẹ re ọkhọ nọnsemhẹn rebhe ha mhọn asun-rẹkhan rẹ sẹbhi ukpẹdẹ uu!” Bha ji mhan dọnmhegbe ha sun rẹkhan iJehova yẹ re ogen ji ọle rẹ dọ sẹbhi ighegheghe!