1. Be Jesu taman edibo nesọle rẹji ẹghe nin ọne agbọn nan ha rẹ kpẹn? Be ọle ki taman ele?

 IKPẸDẸ eso ọkuẹsẹ Jesu yu, itue enẹn bhi edibo nesọle da nọọn ọlẹn yọle: “Be bhọ iyaman . . . nan da rẹ lẹn ghe ọkike ọsi ọne agbọn nan a ki ye?” (Matt. 24:3) Asabọmiẹn ene edibo nan da ha guanọ nin ele lẹn ẹghe nan ha rẹ dunmhun agbaẹbho ọsi Jerusalẹm bi uwa oga nọn ribhọ a. Bhi ewanniẹn nin Jesu re nin ele, ọle da tẹmhọn ugbekhuelo ọsi agbaẹbho ọsi Jerusalẹm bi uwa oga nọn ribhọ. Ọle da yẹ tẹmhọn “ọkike ọsi ọne agbọn nan” nin mhan da nyẹnlẹn nian. Rẹji ẹghe nin ọne agbọn nan ha rẹ kpẹn, Jesu da yọle: “Rẹji ọne ukpẹdẹ nin, la ọne uriagogo, ọria soso bha lẹn. Ene ẹhi ne ribhi okhun, la ọne Ọmọn bhọ bha lẹn, sokpan ọne Aba ọkpa.” Bhiriọ, Jesu da sekha nin edibo nesọle rebhe nin ele hẹi ji owe re ele, sẹyẹ nin ele ha babegbe.—Mark 13:32-37.

2. Bezẹle nọn da khẹke nin Kristiẹn ne nyẹnlẹn bhi ore nin ọhẹnhẹn babegbe?

² Ọ da khẹke nin Kristiẹn bhi ore nin ọhẹnhẹn ha babegbe ranmhude ọnan ha miẹn iẹnlẹn nọnsele fan. Jesu da taman ele emhin nin ele ha da gbẹlokotọ, nọn ha rẹkpa ele rẹ lẹn ẹghe nan ha rẹ dunmhun Jerusalẹm bi uwa oga nọn ribhọ sotọ. Jesu da taman ele yọle: “Ẹghe nin bha ha rẹ daghe ekhẹn eyokhọnlẹn mun agọ nẹga Jerusalẹm, bha lẹn sẹbhọ ghe ugbekhuelo nọnsọle sire.” Ọ da khẹke nin ele re obọ rẹkhan ebi Jesu taman ele, yẹ “nẹ diọbhi ene uke oke” sade ọne ẹghe ki sẹ. (Luke 21:20, 21) Ẹbho ne re obọ rẹkhan ọne uhi nan ọkpa miuhọnmhọn ẹghe nin eyokhọnlẹn nesi Romu ki rẹ dọ dunmhun Jerusalẹm an.

3. Be imhan ha zilo nyan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?

³ Ẹlẹnan nian yẹ, ẹghe ọkpẹnlẹn ọsi ọne agbọn nan nọn imhẹn mhan da nyẹnlẹn. Bhiriọ, ọ yẹ khẹke nin mhan ha babegbe, yẹ wo ha noo ẹwanlẹn. Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan,  mhan dẹ zilo nyan ebi ọkhẹke nin mhan rẹ ha lu emhin yẹ, beji mhan ha rẹ ha daghe ebi emhin rẹ ha sunu yẹ bhi ọne agbọn nan. Mhan dẹ yẹ zilo nyan ebi mhan ha rẹ ha gbẹlokotọ bhi egbe mhan yẹ, bi ebi mhan ha rẹ manman ha noo ẹghe nọnsẹmhan yẹ bhi ẹghe ọkike ọsi ọne agbọn nan.

4. Bezẹle nin mhan da guanọ nin mhan lẹn ebi emhin ne sunu bhi ọne agbọn nan rẹ ha mun ọta akhasẹ ne ribhi Baibo sẹ yẹ?

⁴ Mhan mhọn emhin esili ne zẹle nin mhan da guanọ nin mhan lẹn ebi emhin ne sunu bhi ọne agbọn nan rẹ ha mun ọta akhasẹ ne ribhi Baibo sẹ yẹ. Bhi ọsi ijiẹmhin, Jesu da tẹmhọn emhin ne ha sunu ne ha rẹkpa mhan rẹ lẹn ghe ọkpẹnlẹn ọsi ọne agbọn Esu nan sire. (Matt. 24:3-14) Pita nin odibo da yọle nin mhan gbẹlokotọ bhi ebi ọta akhasẹ ne ribhi Baibo rẹ ha munsẹ yẹ, beji urẹọbhọ nọnsẹmhan ha da sẹyẹ deziẹn. (2 Pet. 1:19-21) Inian a rẹ mun ọta nọn ribhi ebe ọsi Revelation hẹn: “Arẹman nin Jesu Kristi miẹn, nin Osẹnobulua rẹman ọlẹn, nin ọle rẹ rẹman edibo nesọle emhin ne da kẹ sunu.” (Rev. 1:1) Bhiriọ mhan wo guanọ nin mhan lẹn emhin ne sunu bhi ọne agbọn nan, bi ebe ele rẹ ha mun ọta akhasẹ ne ribhi Baibo sẹ yẹ. Sẹyẹ, ọ dẹ wo ha ghọn mhan rẹ tẹmhọn ene emhin nan man ẹbho nekẹle.

5. Be ọ bha khẹke nin mhan lu? Ọkpakinọn, be ọkhẹke nin mhan lu? (Yẹ fẹ ene ifoto ghe.)

⁵ Ọ bha khẹke nin mhan wo re ọkhọle ha nene ebi emhin ha wo rẹ sunu yẹ tee sade mhan tẹmhọn ọta akhasẹ ne ribhi Baibo. Bezẹle? Ranmhude mhan bha ho nin mhan ta emhin ne ha sabọ si ozughu re bhi ẹkẹ agbotu. Bhi ọsi ijiẹmhin, mhan sabọ rẹ họn ghe ene gbẹloghe tẹmhọn ebi ele ha rẹ re ọkpẹnlẹn ọbhi okhọnlẹn yẹ, yẹ mun ọfure bi ugbega re bhi ọne agbọn nan. Nin mhan rẹ ha yọle ọta akhasẹ nọn ribhi 1 Thessalonians 5:3 wo ha munsẹ riọ, ọ dẹ ha mhẹn nin mhan rẹ dọ fẹ ebe nesẹmhan ghe, nin mhan da lẹn ebi a wọ rẹ la zilo nyan ọne ẹmhọn yẹ. Ahamiẹn mhan ji ebi mhan tẹmhọnlẹn da diẹn mun emhin nin agbotu nọnsi Jehova zẹ ọle egbe dagbare, ọ re okugbe re bhi agbotu. Sẹyẹ, ọ rẹkpa ọrebhe rẹ “ha ria eria bhi uwedẹ ọkpa.”—1 Cor. 1:10; 4:6.

6. Be imhan ha sabọ miẹn luẹ bhi 2 Peter 3:11-13?

⁶ Tie 2 Peter 3:11-13. Pita nin odibo da rẹkpa mhan rẹ lẹn ebi ọkhẹke nin mhan ha mhọn bhi ọkhọle sade mhan tẹmhọn ọta akhasẹ ne ribhi Baibo. Ọle da yọle nin mhan “mun ọkhọle ọbhi ẹghe nin ukpẹdẹ nọnsi Jehova ha rẹ vae.” Bezẹle? Ọ iyi nin mhan rẹ lẹn ‘ọne ukpẹdẹ bi ọne uriagogo’ nin Jehova ha rẹ mun ọkhọn Amagẹdọn re, sokpan ranmhude mhan ho nin mhan noo ẹghe nọn kẹre rẹ ha nyẹn ‘unyẹnmhin esili yẹ lu iwẹnna oga.’ (Matt. 24:36; Luke 12:40) Mhan dẹ yẹ sabọ yọle ranmhude mhan guanọ nin mhan lu ebi ti Jehova bhọ, yẹ ha guanọ nin emhin rebhe nin mhan lu bhi oga nọnsi Jehova ha yi ranmhude mhan manman hoẹmhọnlẹn. Nin mhan rẹ lu ọnan, ọkhẹke nin mhan manman ha gbẹlokotọ bhi egbe mhan.

7. Be imhan ha rẹ rẹman yẹ ghe, mhan gbẹlokotọ bhi egbe mhan? (Luke 21:34)

⁷ Jesu da taman edibo nesọle ghe, ọ iyi emhin ne sunu bhi ọne agbọn nan ọkpa ele ha da gbẹlokotọ. Sokpan nin ele yẹ gbẹlokotọ bhi egbe ele. Ọle da re otọ ọnan man bhi Luke 21:34. (Tie ọle.) Jesu da yọle: “Bha gbẹlokotọ bhi egbe nọnsẹbha.” Ọria nọn gbẹlokotọ bhi egbe ọle ki ha babegbe bhi emhin  ne ha sabọ riia ikolu nin ọle bi Jehova ko mhọnlẹn an, yẹ dọnmhegbe rẹ rẹban ele. Ọle ha lu iriọ, Osẹnobulua ki wo hoẹmhọn ọlẹn.—Prov. 22:3; Jude 20, 21.

8. Be Pọl nin odibo taman Kristiẹn nin ele lu?

⁸ Pọl nin odibo da taman Kristiẹn nin ele ha gbẹlokotọ bhi egbe ele. Bhi ọsi ijiẹmhin, ọle da taman Kristiẹn ne ribhi Ẹfẹsọs yọle: “Bha gbẹlokotọ nọnsẹn nin bha hẹi dọ ha khian beji eria ne iwanlan rẹ khian, ọkpakinọn, bha ki ha khian beji eria ne wanlan rẹ khian.” (Eph. 5:15, 16) Esu wo ha dọnmhegbe nin ọle rẹ riia ikolu nin mhan bi Jehova ko mhọnlẹn an. Ranmhude ọnan, Baibo yọle nin mhan wo “ha fẹghe ebi iho nọnsi Jehova khin,” beji mhan ha da sabọ gbega egbe mhan bhi efi nesi Esu.—Eph. 5:17.

9. Be imhan ha rẹ sabọ lẹn ebi iho nọnsi Jehova khin rẹji mhan?

⁹ Ọ iyi emhin rebhe ne ha sabọ riia ikolu nin mhan bi Jehova ko mhọnlẹn an Baibo taman mhan. Bhi ẹghe rẹ sẹ ẹghe, mhan dẹ wo ha zẹ emhin nin mhan ha lu nin Baibo bha wo gbotọle fanọn an man mhan. Nin mhan da sabọ zẹ emhin ne mhẹn rẹ lu, ọkhẹke nin mhan lẹn “ebi iho nọnsi Jehova khin.” Mhan dẹ sabọ lu ọnan sade mhan tie Baibo ẹghe rebhe, yẹ ria eria nyan ọlẹn. Beji mhan ha rẹ dọ manman lẹn iho nọnsi Jehova, yẹ dọnmhegbe ha “mhọn ọkhọ nọnsi Kristi,” iriọ mhan ha rẹ dọ manman ha lu emhin bii ọria nọn wanlan, a ha bhọ rẹ miẹn uhi iribhi Baibo rẹji emhin nin mhan ha lu. (1 Cor. 2:14-16) Ẹgheso, ọ sabọ rẹ lẹkhẹ nin mhan rẹ lẹn emhin ne khẹke nin mhan rẹban. Ọkpakinọn, ẹgheso ọi lẹkhẹ.

10. Emhin eso nela ọkhẹke nin mhan rẹban?

¹⁰ Emhin eso nọn khẹke nin mhan rẹban hi, idanyọngbegbe, nan rẹ ha le okpe-ebale, nan rẹ ha ta ọta nọn ha ba ọria bhi egbe, ikolu ne imhẹn, nan rẹ ha ghe ifimu nan da khọnlẹn la ọne ẹbho da banọn an, nin okpea rẹ ha fifi rẹkhan ikhuo, la nin okhuo yẹ rẹ ha lu iriọ, bi emhin ebhebhe ne dia inian. (Ps. 101:3) Esu nin oghian mhan wo ha guanọ isẹhoa kẹkẹ nin ọle rẹ riia ikolu nin mhan bi Jehova ko mhọnlẹn an. (1 Pet. 5:8) Ahamiẹn mhan bha babegbe, Esu sabọ rẹ kọ ikpẹ ne imhẹn ọbhi ọkhọle nọnsẹmhan. Ikpẹ bii ikhu, eku, ẹlobhọ, ihegbe, okpẹhio bi nan rẹ ha re ẹmhọn gbanọ ọbhi ẹkẹ. (Gal. 5:19-21) Bhi ọsi ọhẹnhẹn, mhan sabọ rẹ ha riale ene emhin nan bha dọbe. Sokpan ahamiẹn mhan bha re ẹjẹje ne ene ikpẹ nan sibhi ọkhọle re, ele sabọ rẹ si ikuan-egbe ji mhan beji ikpẹ eran ne imhẹn ha rẹ sabọ si ikuan-egbe ji ọria.—Jas. 1:14, 15.

11. Be bhọ okhẹnan ọkpa nọn bha lẹkhẹ nin mhan rẹ lẹn, nọn khẹke nin mhan rẹban? Bezẹle?

¹¹ Emhin ọkpa nọn ha sabọ si okhẹnan ji mhan nọn bha lẹkhẹ nan rẹ lẹn hi, ikolu ne imhẹn. Bha ji mhan ria ẹmhọn ọnan ghe. Nan man yọle uwẹ bi ọria nọn iyi Ọsali Jehova ko wẹnna kugbe. Ranmhude uwẹ guanọ nin ọne ọria ha re ẹlo esili ghe Esali Jehova, uwẹ da wo ha lu emhin esili nanlẹn, yẹ rẹkpa ọle. Ẹgheso, uwẹ bhọ deba ọle le ebale ọsodamhẹn. Ọ bha bue gbe, uwẹ da dọ deba ọle ha le ebale ẹghe-ẹghe. Ahamiẹn ibha ko talọ ẹgheso, ọle ki ha ta ọta esakan. Bhi ọsi ọhẹnhẹn, ene ọta nan bha ha yẹẹ uwẹ. Sokpan, akizẹbue, ene ọta nan bha yẹ ha khọ uwẹ bhi ehọ ranmhude nin uwẹ rẹ ha họn ele ẹghe-ẹghe. Ẹdọkpa, ọle da tie uwẹ nin bha ko dọ da anyọn beji ibha zobọ bhi isi iwẹnna. Uwẹ da ka. Akizẹbue, uwẹ da dọ ha ria eria beji ọle rẹ ria eria. Bhi ejayenan nian, uwẹ riale ọ dẹ manman re ẹghe ọkuẹsẹ uwẹ munhẹn ha lu emhin bhi uwedẹ nin ọne ọria rẹ lu emhin? Bhi ọsi ẹmhọanta, mhan lu emhin esili yẹ mun ekpẹn nin ọrebhe. Ọkpakinọn, ọkhẹke nin mhan yere ghe, emhin nin ẹbho nin mhan deba gbẹghe lu dẹ sabọ rẹso mhan. (1 Cor. 15:33) Ahamiẹn mhan gbẹlokotọ bhi egbe mhan beji Jesu yọle nin  mhan lu, mhan ida ha deba ẹbho ne ire obọ rẹkhan uhi nesi Jehova mun obọ. (2 Cor. 6:15) Sẹyẹ, mhan ki sabọ daghe emhin ne ha sabọ si okhẹnan ji mhan yẹ rẹban ele.

12. Be ọkhẹke nin edibo nesi Jesu lu beji ele rẹ ha khẹ ẹghe nin ọne agbọn nan ha rẹ kpẹn?

¹² Ọ bha khẹke nin edibo nesi Jesu gba abọ bhi egbe ha khẹ ẹghe nin ọne agbọn nan ha rẹ kpẹn. Jesu da mun ẹsọn nin ele. Ọle da taman ele nin ele dọ wewe ọta nọn mhẹn ọsi Agbejele man ẹbho “bhi Jerusalẹm, bhi Judia rebhe bi Sameria, rẹ sẹbhi eje ree nẹ bhi ọne otọ nan.” (Acts 1:6-8) Ọnan iyi obhi ẹsọn khere. Ele wo ha noo ẹghe nọnsele nọnsẹn bhi uwedẹ nin ele rẹ ha lu eka nin ele ha sabọ lu rẹ ha tẹmhọn Agbejele man ẹbho.

13. Bezẹle nọn da khẹke nin mhan noo ẹghe nọnsẹmhan nọnsẹn? (Colossians 4:5)

¹³ Tie Colossians 4:5. Nin mhan da sabọ gbẹlokotọ bhi egbe mhan, ọkhẹke nin mhan ha fẹ ebi mhan rẹ noo ẹghe nọnsẹmhan yẹ, ranmhude “ebi a bha mhan-kọ” sabọ rẹ sunu ji ọria nọn hi ki rẹ khin bhi ẹwẹ mhan. (Eccl. 9:11) Mhan sabọ rẹ yu bhi ẹghe nin mhan bha re ẹlo ọi.

14-15. Be imhan ha rẹ sabọ ha noo ẹghe nọnsẹmhan yẹ nọnsẹn? (Hebrews 6:11, 12) (Yẹ fẹ ifoto ghe.)

¹⁴ Mhan dẹ sabọ ha noo ẹghe nọnsẹmhan nọnsẹn sade mhan noo ọle rẹ lu iho nọnsi Jehova yẹ ziẹn ikolu nin mhan bi ọle ko mhọnlẹn.  (John 14:21) Ọkhẹke nin mhan “mundia nọnsẹn, [mhan] hẹi beghe, [mhan] wo ha mhọn iwẹnna ne bunbun bhi obọ bhi iwẹnna nọnsi Ebeanlẹn mhan.” (1 Cor. 15:58) Bhiriọ ọkpẹnlẹn ha ki vae—ọ ha rẹ ha yi ọkpẹnlẹn ọsi iẹnlẹn nọnsẹmhan, la ọkpẹnlẹn ọsi ọne agbọn nan, mhan ida ha kpokpo egbe ghe mhan bha sabọ lu eka nin mhan rẹ ha ho nin mhan lu rẹ ga Jehova.—Matt. 24:13; Rom. 14:8.

¹⁵ Jesu sẹyẹ wo dia edibo nesọle ẹlẹnan bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua nin ele lu bhi ọne otọ agbọn nan rebhe. Ọle noo ikolo oga bi ebe nesẹmhan rẹ man mhan ebi mhan ha rẹ ha lu ọne iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua nan yẹ. Ọle yẹ ne emhin rebhe nin mhan guanọ nin mhan ne ha rẹkpa mhan rẹ lu ọne iwẹnna nan. Jesu mun ive nin ọle ve sẹ. (Matt. 28:18-20) Mhan yẹ lu ọnọn khẹke mhan sade mhan wẹnna kaka rẹ dọ ha tẹmhọn Osẹnobulua man ẹbho, yẹ man ele emhin, bi sade mhan babegbe beji mhan rẹ khẹ ẹghe nin Jehova ha rẹ dọ re ọkpẹnlẹn ọbhi ọne agbọn Esu nan. Ahamiẹn mhan lu rẹkhan adia nọn ribhi Hebrews 6:11, 12, mhan ida ji emhin soso da rẹso iruduba nin mhan mhọnlẹn rẹsẹbhi ọkpẹnlẹn.—Tie ọle.

16. Be imhan muegbe rẹ lu?

¹⁶ Jehova re ẹghe yi nin ọle ha rẹ re ọkpẹnlẹn ọbhi ọne agbọn Esu nan. Ọne ukpẹdẹ nin ha sẹ, ọle dẹ mun ọta akhasẹ rebhe ne ribhi Baibo sẹ. Ọkpakinọn, ẹgheso, mhan sabọ rẹ ha riale ghe ọkpẹnlẹn ọsi ọne agbọn nan bue gbe. Ọrẹyiriọ, mhan lẹn sẹbhọ ghe ukpẹdẹ nọnsi Jehova “dẹ vae bhi ẹghe nan rẹyi nanlẹn tee!” (Hab. 2:3) Bhiriọ, bha ji mhan dọnmhegbe wo ha “khua ẹlo ghe Jehova,” yẹ “mhọn iziẹngbe khẹ Osẹnobulua nọn ha hinmhin [mhan].”—Mic. 7:7.