1, 2. Be bhọ Jehova rẹ noo emhin ne ghanlẹn nesọle yẹ?

JEHOVA, Osẹ nọn isiakhan ọle khin. Emhin rebhe nin mhan mhọn, obọ nọnsọle ele nan vae. Golu, siliva bi emhin ne ghanlẹn kẹkẹ ne ribhi ọne agbọn nan, Jehova nyan ele. Ọle noo ele rẹ gbega iẹnlẹn ọsi emhin ne nyẹnlẹn bhi ọne otọ nan. (Ps. 104:13-15; Hag. 2:8) Okha ne bunbun ribhi Baibo, ne rẹman ebi Jehova rẹ noo emhin ne ghanlẹn nesọle yẹ rẹ gbẹloghe ibhokhan ọlẹn bhi uwedẹ ọhan-ilo.

² Rẹ nanbhi ikpe egbọ-eva (40), ọle Jehova rẹ re ebale natiọle manna nin ibhokhan Izrẹl bhi ẹkẹ ẹgbo. Ọle da yẹ ha nanbhi udo re amẹn nin ele wọn. (Ex. 16:35) Ranmhude ọnan, a bha miẹn ebi ele bha ha mhọnlẹn. (Neh. 9:20, 21) Jehova da noo Elisha nin akhasẹ rẹ re uwedẹ ọhan-ilo rẹkpa okhuo ọkpa bhi Baibo, okhuo nọn iyẹ mhọn ọdọ. Elisha da lu ọle nin abhii nọnsi ọne okhuo hẹi fo. Ranmhude ọne urẹkpa nan, ọne okhuo da sabọ ha osa nin ọle ha mhọnlẹn bhi otọ. Ọ da sẹyẹ miẹn igho nin ọle bi imọn nesọle ha rẹ ha gbẹloghe egbe. (2 Ki. 4:​1-7) Jehova da yẹ rẹkpa Jesu rẹ re ebale nin ẹbho bhi uwedẹ ọhan-ilo. Jesu da yẹ re uwedẹ ọhan-ilo zẹ igho egbe dagbare.—Matt. 15:35-38; 17:27.

3. Inọnta nela mhan da wanniẹn bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?

 ³ Arẹmiẹn Jehova mhọn emhin ne bunbun nin ọle ha rẹ sabọ gbega iẹnlẹn ọsi emhin rebhe nin ọle manlẹn bhi ọne otọ nan, ole da sẹyẹ taman ene ga ọle nin ele ha re emhin nin ele mhọn rẹ rẹkpa agbotu nọnsọle. (Ex. 36:3-7; tie Proverbs 3:9.) Be bhọ zẹle nin Jehova da sẹyẹ guanọ nin mhan ha re emhin nin mhan mhọnlẹn nin ọle? Be bhọ eria ne ga iJehova bhi ẹghe ẹdẹlẹ rẹ ha re igho rẹkpa ene ha lu iwẹnna oga yẹ? Ẹlẹnan nian, be bhọ agbotu nọnsi Jehova rẹ noo igho nin mhan rẹ re obọ kpa yẹ? A dẹ wanniẹn ene inọnta nan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan.

4. Be imhan re ọle taman iJehova, sade mhan re obọ kpa iwẹnna nọnsọle?

⁴ Oyẹẹ bi ekhuẹnmhẹn nin mhan mhọn da iJehova zẹle nin mhan da re emhin nin mhan mhọn nan lẹn. Mhan ha ria eria nyan emhin rebhe nin Jehova sẹ lu nin mhan, mhan ki dọ kere ghe, ele manman bunbun. Ẹghe nin David rẹ ha tẹmhọn uwa oga nan ho nan bọn, ọle da tale ghe, emhin nin mhan mhọn rebhe, obọ nọnsi Jehova ele nan vae. Ọle da yẹ tale ghe, emhin nin mhan ki rẹ re nin Jehova, ọle ka ne ele nin mhan.—Tie 1 Chronicles 29:11-14.

5. Be iBaibo rẹ rẹman yẹ ghe, nan rẹ re ọkhọle zẹ emhin bhi obọ deba oga nin mhan ga iJehova?

⁵ Emhin nin mhan re nin Jehova, oga ele yẹ khin rẹji ọle. Bhi imianlo, John nin odibo da họn ghe, ẹhi nesi Jehova ne ribhi okhun yọle: “IJehova nin Osẹnobulua mhan, uwẹ ọ khẹke nọn ha miẹn ọne ekpẹn, ọghọ bi ahu, ranmhude uwẹ man emhin rebhe, ranmhude iho nọnsẹ zẹle a da man ele, nin ele da ha nyẹnlẹn.” (Rev. 4:11) Uwẹ bha be rẹọbhọ ghe, Jehova sẹ ọria nin mhan ha re emhin rebhe nin mhan mhọnlẹn rẹ re ogẹn bi ọghọ nan? Rẹ nanbhi obọ iMoses, Jehova da taman ibhokhan Izrẹl nin ele ha sikoko lu iluemhin igba ea bhi ukpe rẹ ga ọle. Rẹ deba oga nin ele ga iJehova bhi ene iluemhin nan, ọkhẹke nin ele re emhin mhọnlẹn nin ele ha re nin Jehova, sade ele khian ene iluemhin nan. Jehova da taman ele, nin ele hẹi re obọ-obọ vae. (Deut. 16:16) Ẹlẹnan nian, emhin nin mhan re ọkhọle nọnsẹmhan zẹ rẹ re obọ kpa iwẹnna nin agbotu nọnsi Jehova lu ranmhude ekhuẹnmhẹn nin mhan mhọn da ọle, ọkpa nọn bhi oga nin mhan ga iJehova.

6. Bezẹle nọn da mhẹn nin mhan rẹ ha zẹ emhin bhi obọ? (Fẹ adudu nọn ribhi eji a da munhẹn ghe.)

⁶ Ọ mhẹnmhin nin mhan rẹ ha zẹ emhin bhi obọ. Elele nanbhọ vae sade mhan re emhin nin ọria, ọiyi sade ọria re emhin mhan ọkpa. (Tie Proverbs 29:21.) Ahamiẹn obhokhan re bhi obhi igho khere nan re nan lẹn rẹ dẹ emhin nin ene biẹ ọle, ele ida be ha ghọnghọn? Omọn nọn lu iwẹnna ọkanẹfan, nọn sẹyẹ nyẹnlẹn bhi uwa nin ene biẹ ọle ye, dẹ sẹyẹ sabọ ha re igho nin ele, nin ọle rẹ re obọ kpa ele bhi ẹsọn uwa. A ha rẹmiẹn ọiyi ene biẹ ọle taman ọlẹn nin ọle re igho nin ele, ele sẹyẹ sabọ rẹ miẹn ọle ọne igho, ranmhude ele lẹnmhin ghe uwedẹ ọkpa ọnan khin nin ọne ọmọn rẹ re ekhuẹnmẹn man bhi ugbẹloghe nin ele gbẹloghe ọle. Iriọ yẹ nọn, Jehova lẹnmhin ghe ọ dẹ ha mhẹn nin mhan sade mhan zẹ emhin bhi obọ.

7, 8. Ijẹmhin nela ene ga iJehova bhi ẹghe ẹdẹlẹ re bhi otọ, bhi uwedẹ nin ele rẹ ha zẹ emhin bhi obọ rẹ re obọ kpa (a) sade iwẹnna ribhi otọ? (b) ẹbho ne mun ọkalo bhi iwẹnna oga nọnsi Jehova?

⁷ Baibo wo manman tẹmhọn ebi ẹbho rẹ ha re ebi ele mhọn rẹ re obọ kpa yẹ. Ẹgheso, sade iwẹnna da ha ribhi otọ, ele ki zẹ emhin bhi obọ rẹ re obọ kpa. Bhi ọsi ijẹmhin, Moses da taman ibhokhan Izrẹl nin ele zẹ emhin bhi obọ rẹ rẹkpa uwa oga nan ha bọn. Iriọ David nin ojie yẹ taman ele nin ele lu, ẹghe nan rẹ ha bọn uwa oga. (Ex. 35:5; 1 Chron. 29:5-9) Ẹghe  nin Jehoash nin ojie rẹ ha gbẹloghe, ene ohẹn da noo igho nin ẹbho rẹ re obọ kpa rẹ hẹnhẹn uwa oga nọnsi Jehova. (2 Ki. 12:4, 5) Ọdeọde bhi agbotu nọnsi Kristiẹn bhi ore ọhẹnhẹn da dọnmhegbe rẹ lu beji eka nin obọ nọnsele sẹle, nin ele rẹ koko emhin ji ibhio ele ne ha ribhi Judea ranmhude ukhunmhun nọn ha fi bhi enin—Acts 11:27-30.

⁸ Ẹgheso yẹ ribhọ, nin ẹbho nesi iJehova rẹ ha re igho rẹkpa ene mun ọkalo bhi iwẹnna oga nọnsi Jehova. Ẹghenin, a bha gha otọ nin ene Levite beji a rẹ gha nin enekẹle. Ibhokhan Izrẹl da a zẹ tithe (ọkpa bhi ẹkẹ igbe) nin ene Levite, nin ele da sabọ denọ ẹlo bhi iwẹnna nin ele lu bhi uwa oga. (Num. 18:21) Sẹyẹ, Jesu bi edibo nesọle da wo miẹn urẹkpa bhi obọ ene ikhuo ne zẹ emhin bhi obọ rẹ ha re obọ kpa ele.—Luke 8:1-3.

9. Ejela ẹbho da ha miẹn emhin nin ele ha zẹ bhi obọ ẹghe ẹdẹlẹ?

⁹ Ẹmhọanta nọn ghe uwedẹ kẹkẹ ẹbho ne ga Osẹnobulua bhi ẹghe ẹdẹlẹ rẹ ha miẹn emhin nin ele ha zẹ bhi obọ. Bhi ọsi ijẹmhin, ẹghe nin ibhokhan Izrẹl rẹ ha zẹ emhin bhi obọ, nin ele rẹ bọn uwa oga ẹghe nin ele rẹ wo la sibhi Egypt re, asabọ miẹn emhin nin ele ne mhọn sibhi Egypt re, ọle ele ha ne koko ẹghenin. (Ex. 3:21, 22; 35:22-24) Bhi ore nọn hẹnhẹn, kristiẹn eso da khiẹn emhin nin ele mhọnlẹn, emhin bọsi uwa, la otọ. Ele da ne ene igho ji ene etuegbe nọnsi Jesu. Bhiriọ, ene etuegbe da gha ene igho ji ene guanọ urẹkpa. (Acts 4:34, 35) Eso da mhanmhan eka nin ele ha sabọ a zẹ ẹghe rẹ sẹbhi ẹghe, nin ele rẹ ha rẹkpa bhi ọne iwẹnna. (1 Cor. 16:2) Ranmhude ọnan, ẹbho rẹbhe rẹ sẹbhi ene fele bi ene bha fe da sabọ ha re obọ kpa—Luke 21:1-4.

10, 11. (a) Be imhan ha rẹ re egbe khọkhọ ene ga iJehova bhi ẹghe ẹdẹlẹ yẹ bhi uwedẹ nin ele rẹ ha zẹ emhin bhi obọ? (b) Isẹhoa nin uwẹ mhọnlẹn nin uwẹ rẹ re obọ kpa bhi iwẹnna Agbejele be tii uwẹ bhọ?

¹⁰ Ẹlẹnan nian, asabọ yẹ tale nin mhan re emhin re rẹ re obọ kpa bhi iwẹnna nọn ribhi obọ. Bhi ọsi ijẹmhin, asabọ tale ghe nin mhan zẹ emhin bhi obọ rẹ rẹkpa sade a guanọ nan bọn iKindọn Họọ nin agbotu nọnsẹmhan, la sade a guanọ nan hẹnhẹn iKindọn Họọ nin mhan noo. Asabọ yẹ yọle nin mhan zẹ emhin bhi obọ sade a guanọ nan hẹnhẹn iBẹtẹl nọn ribhi ẹbho nọnsẹmhan, la sade mhan khian usikoko, la sade emhin idunmhunre sunu ji ibhio mhan. Mhan yẹ zẹ emhin bhi obọ rẹ rẹkpa ene wẹnna bhi Bẹtẹl nọn kokhun nẹ bi ene wẹnnan bhi Bẹtẹl kẹkẹ ne ribhi ọne agbọn nan. Ene emhin nin mhan zẹ bhi obọ nan, ele a yẹ rẹ rẹkpa Misiọnari (Ene a je sibhi otọ nọnsele re ha khian otọ ọbhebhe nin ele dọ ha lu iwẹnna itẹmhọn Agbejele) ọkanẹfan kpataki (Special pioneer), bi ene ọfẹotughe. Asabọ miẹn agbotu nọnsẹbha gbẹn bhi otọ, eka nin ele da rẹ ha re obọ kpa bhi Kindọn Họọ bi Assẹmbly Họọ nan bọn bhi otọ agbọn nan rebhe, nin ibhio mhan nekẹle da yẹ miẹn eji ele ha da ha sikoko.

¹¹ Mhan rebhe dẹ sabọ rẹkpa bhi iwẹnna nin Jehova lu bhi ọne ẹghe ọkike nan. Ọria nọn re emhin re ida zegbe ọle dagbare nin ẹbho lẹn ọlẹn. Ẹwanlẹn mhan rẹ re emhin fiọ bhi ẹkpẹti nọn ribhi Kindọn Họọ. Mhan sabọ yẹ rẹ noo jw.org rẹ zẹ emhin bhi obọ. Mhan sabọ rẹ ha riale ghe emhin nin mhan zẹ bhi obọ khere gbe, ghe ọ bha zẹwẹ miẹn ejọ sẹle. Ọrẹyiriọ, emhin ne khere-khere ne dia iriọ, ele bun nẹ bhi emhin nan zẹ bhi obọ ẹlẹnan. Ibhio mhan ne bha fe diabe ibhokhan Macedonian, nan miẹn ghe, ele bha rẹ fe, ele da yẹ ha bhii nan re isẹhoa nin ele rẹ zẹ emhin bhi obọ.—2 Cor. 8:1-4.

12. Be agbotu nọnsẹmhan rẹ re ẹwanlẹn noo igho yẹ?

¹² Ẹwanlẹn, ọle Otu Nọn Sun Oga rẹ noo igho ọsi agbotu. (Matt. 24:45) Igho nan miẹn bhi agbotu, emhin nan mhanmhanlẹn nan re ọle lu, ele a re ọle lu. (Luke 14:28) Bhi ẹghe ẹdẹlẹ, ene ha mhọn obọ bhi igho nan zẹle da  wo ha dọnmhegbe nan da miẹn ghe, emhin nan guanọ nan re ọne igho lu, ele a re ọle lu. Bhi ọsi ijẹmhin, Ezra da ne emhin nin ojie ọsi Persia zẹle ha khian Jerusalem; emhin bọsi golu, siliva, bi emhin ne bunbun, ne ha ghan gbera Naira ẹbo bhi ijian uli bhi ijian ehan nyan ọgban (₦36,000,000,000) sade ẹghe nin mhan ye nan nọn. Ezra lẹnmhin ghe, Jehova, ọle nyan ene emhin nan. Bhiriọ, ọle da gbega ele nọnsẹn sẹbhi Jerusalem ranmhude oyi bi eria ne imhẹn ne ribhi uwedẹ. (Ezra 8:24-34) Igho nin agbotu kẹkẹ zẹle nan rẹ rẹkpa agbotu bhi Judea ranmhude ukhunmhun nọn ha fi bhi enin, Paul nin odibo da dọnmhegbe nan rẹ miẹn ghe, ẹbho nin ele ha je ne mun ọne igho ha khian Judea, ki re emhin rebhe khian bhi uwedẹ nọn diale bhi ẹlo nọnsi Jehova, bi ọsi imhan nin eria. (Tie 2 Corinthians 8:18-21.) Ranmhude ijẹmhin nọnsi Ezra bi Paul, agbotu nọnsẹmhan wo gbẹlokotọ nọnsẹn bhi uwedẹ nin ele rẹ noo igho.

13. Uwedẹ nela ọkhẹke nin mhan rẹ ha ghe ide obọ rẹ nọn sunun bhi ẹkẹ agbotu nọnsẹmhan?

¹³ Inian agbotu nọnsi Jehova diabe azagba-uwa ne fi iẹnlẹn nọnsele denọ, beji igho nin ele miẹn ha da sẹ ele ha noo, la azagba-uwa nọn de obọ re bhi iẹnlẹn, nin ele da manman ha miẹn eka nin ele sabọ lu bhi oga nọnsi Jehova. Ẹlẹnan nian, emhin ọgbọn eso ribhọ nin ọne agbotu nan mun mhọn bhi obọ ha lu. Ranmhude ọnan, bhi ẹghe eso nian, igho nọn sibhi ẹkpa ọsi agbotu re da kpọnọ gbera igho nọn nanbhi ọne ẹkpa. Bhiriọ, agbotu da guanọ uwedẹ nin ele ha rẹ si emhin nin ele noo igho nan kẹ otọ, beji a da miẹn ghe a ki ha noo igho nin bha rẹ re obọ kpa nọnsẹn.

14-16. (a) Be bhọ emhin eso nan re iyobọ nọnsuwẹ lu? (b) Elele nela uwẹ sẹ miẹn bhi ene emhin nan?

¹⁴ Esali Jehova ne bunbun ne ki dọmanlẹn tale ghe, ebale oriọn nin agbotu rẹ re ẹlẹnan nian wo bun gbera ọne ikhẹ. Ọ wo manman tii mhan bhọ ghe, ẹlẹnan nian, mhan ki mhọn jw.org bi JW Broadcasting. Urolo nan ki da miẹn Baibo nọnsẹmhan natiọle New World Translation of the Holy Scriptures kie manman bunbun. Bhi 2014/2015, a da lu Usikoko Nọn Nẹ nin Esali Jehova bhi agbaẹbho Kẹkẹ Kugbe Do (International Convention) bhi stadium ne kpọnọ nẹ bhi agbaẹbho ne sẹbhi enẹn nyan igbe (14). Ọne usikoko nan nọn yọle “Ka Ha Khu bhi Agbejele Nọnsi Osẹnobulua!” da manman wo tii ene yo bhọ.

¹⁵ Ene bunbun wo dọ ha mhọn ekhuẹnmhẹn da agbotu nọnsi Jehova, ranmhude elele nin ele miẹn bhọ. Bhi ọsi ijẹmhin, ranmhude  JW Broadcasting nin agbotu mun gbọ, okhuo bi ọdọ ọkpa ne ha ga bhi agbaẹbho ọkpa bhi Asia da gbẹn yọle: “Ranmhude ọne agbaẹbho nin mhan da ga bhi enan bha hu gbe, ẹgheso, mhan ki ha riale mhan bha bun ne lu ọne iwẹnna nan, mhan ki yelea ghe ọne otọ agbọn nan rebhe ọle a da lu ọne iwẹnna nan. Mhan ha ghe JW Broadcasting, ọle mhan da yere ghe mhan mhọn ibhio bhi ọne otọ agbọn nan rebhe. Ọ wo manman tii ibhio mhan nin mhan ko ribhi enan bhọ nin ele rẹ ghe JW Broadcasting. Ele ha ghe JW Broadcasting fo, ele ki ha tale ghe, ọ manman re ele sikẹ Otu Nọn Sun Oga. Ejayenan nian, ọ ki manman kie tii ele bhọ rẹ ha ribhi agbotu nọnsi Osẹnobulua.”

¹⁶ Bhi ọne otọ agbọn nan rebhe, Kindọn Họọ ne bun sẹbhi iyisẹn isẹn nyan uli eva (2,500), ele a da wo sẹ ha wẹnna nian. A bọn eso, a hẹnhẹn eso. Agbotu ọkpa bhi agbaẹbho natiọle Honduras ki munhẹn ha noo iKindọn Họọ ọsọgbọn nan bọn nin ele, ele da gbẹn yọle: ‘Eghọnghọn mhan ye ranmhude mhan deba ibhio mhan bhi ọne otọ agbọn nan rebhe ha ribhi azagba-uwa nọnsi Jehova. Jehova bi azagba-uwa ọsi ene ga ọle nin mhan da sọnyẹnmhẹn zẹle nin mhan da sabọ ha mhọn iKindọn Họọ ẹlẹnan nian.’ Iriọ ene bunbun yẹ rẹ ghọnghọn sade Baibo bi ebe nesẹmhan dagbare bhi urolo nọnsele, la sade ele miẹn elele bhi urẹkpa nan re ji ele beji emhin idunmhunre sunun ji ele, la sade ele daghe ebi itẹmhọn Osẹnobulua rẹ manman ha kiẹn ọlẹn yẹ bhi ẹbho nọnsele.

17. Be Iwẹnna nin ọne agbotu nan lu kẹkẹ, rẹ rẹman yẹ ghe, Jehova ribhi ikeke nọnsẹmhan?

¹⁷ Ọ manman nọghọ eria ne iyi esali Jehova rẹ rẹọbhọ ghe igho nanrẹ re obọ kpa, ọle mhan rẹ lu ene emhin nan rebhe. Ọria nọn gbẹloghe bhi company ọkpa ki re ẹnẹ sẹbhi eji mhan da print ebe, ọ da han ọle ilo ghe a iha ene miẹn ọne ẹsọn nan osa, ghe igho nan rẹ re obọ kpa, ọle a rẹ lu ọne iwẹnna. Sẹyẹ, mhan ido ẹki soso, la bhii ọria soso igho. Ọle da yọle ghe, ọle bha lẹn ebi mhan rẹ sabọ ha lu emhin nọn sẹnian yẹ. Ẹmhọanta ọle tale! Mhan rẹọbhọ ghe Jehova re obọ kpa mhan, ọle zẹle mhan sabọ lu ọle.—Job 42:2.

18. (a) Mhan ha re obọ kpa iwẹnna Agbejele, elele nela mhan da miẹn bhọ? (b) Uwedẹ nela mhan ha rẹ rẹman imọn nesẹmhan bi ene bha sẹ bue bhi ẹkẹ oga ghe, ọkhẹke nin ele ha zẹ emhin bhi obọ?

¹⁸ Ekpẹn nọn khua nọn nin Jehova rẹ re isẹhoa mhan rẹ ha re obọ kpa bhi iwẹnna oga nọnsọle ẹlẹnan. Ọle da ve ive nin mhan ghe, mhan dẹ miẹn erọnmhọn sade mhan re obọ kpa iwẹnna Agbejele nọnsọle. (Mal. 3:10) Jehova ve ive ghe, iẹnlẹn dẹ kiẹn ọlẹn nin ọria nọn re ọkhọle re emhin re. (Tie Proverbs 11:24, 25.) Mhan da ha re ọkhọle re emhin re, mhan ki ha ghọnghọn ranmhude, ẹghọnghọn nọn ribhọ sade mhan re emhin nin ọria, ọle kpọnọ gbera ẹghọnghọn nan miẹn sade ọria re emhin nin mhan. (Acts 20:35) Ijẹmhin nọnsẹmhan bi ọta nin mhan ta, ọle mhan da rẹ rẹman imọn nesẹmhan bi ene bha sẹ bue bhi ẹkẹ oga ghe, ọkhẹke nin ele ha zẹ emhin bhi obọ beji ele a da miẹn erọnmhọn.

19. Be bhọ ọne uhọnmhọn-ọta nin mhan luẹle nan sẹ rẹ ziẹn uwẹ udu yẹ?

¹⁹ Emhin rebhe nin mhan mhọnlẹn, Jehova ne nin mhan. Mhan da ha re bhọ nan lẹn, mhan re ọnin rẹman ghe, emhin nin ọle lu nin mhan tii mhan bhọ. (1 Chron. 29:17) Ẹghe nin ibhokhan Izrẹl rẹ ha zẹ emhin bhi obọ, nin ele rẹ rẹkpa bhi uwa oga nan ha bọn, ene ẹbho da ha ghọnghọn bhi ọne emhin nin ele ha re nin Jehova, ranmhude ọkhọle rebhe ele rẹ ha re emhin nin Jehova. (1 Chron. 29:9) Bha ji mhan ha re eghọnghọn bi ọtibhọ zẹ emhin bhi obọ nin Jehova bhi ẹkẹ emhin rebhe nin ọle re nin mhan, bhiriọ mhan ki miẹn eghọnghọn bi elele nọn nan bhọ vae.