Fiọ diọ bhi uhọnmhọn-ota

Fiọ diọ bhi uri uhọnmọn-ọta

“Ọle Re Ahu Nin Ọria Nin Egbe Lọle”

“Ọle Re Ahu Nin Ọria Nin Egbe Lọle”

Uhọnmhọn-ọta ọsi ukpe 2018 hi: “Ene mun udu nyan iJehova dẹ kie miẹn ahu.”—ISA. 40:31.

ILLO: 3, 47

1. Ọnọghọ eso nela mhan miẹn bhi egbe, ọrẹyiriọ, emhin nela tii Jehova bhọ? (Fẹ adudu nọn ribhi eji a da munhẹn ghe.)

ILOYA wo kpọa bhi ọne agbọn nin mhan da nyẹnlẹn ẹlẹnan. Bhi ẹwẹ bha nian, ibhio mhan eso wo ribhọ nin egbe bha daan. Eso ribhọ nan miẹn ghe, ele rẹ manman wanre, ele yẹ mhọn ene dọmanlẹn nin ele gbẹloghe. Ọ manman nọghọ eso rẹ sabọ gbẹloghe azagba-uwa nọnsele. Mhan sẹyẹ lẹn ghe, ibhio mhan ne bunbun ribhọ ne mhọn ene ọnọghọ nan rebhe bhi egbe. Ene ọnọghọ nan re egbe lọ ọria. Ele manman gbe ọria ahu sotọ. Ele yẹ wo manman gbe igho. Bhi ẹkẹ ene ọnọghọ nan rebhe, bha sẹyẹ wo mun udu nyan ive nọnsi Osẹnobulua, ikhuaẹloghe nin bha mhọnlẹn bha beghe hiehie. Ọnan wo manman tii Jehova bhọ!

2. Be Isaiah 40:29 ha rẹ sabọ ko mhan udu re yẹ, ọkpakinọn, uwedẹ nela mhan ha rẹ sabọ fidọn bhi iria-eria nọnsẹmhan?

2 Uwẹ be riale ẹgheso ghe, ene ọnọghọ ọsi ọne agbọn nan ki gbera emhin nin uwẹ ha sabọ ziẹngbe ọle? Ahamiẹn uwẹ riale iriọ, ọiyi uwẹ ọkpa sẹ ria eria nọn dia iriọ. Baibo ji mhan lẹn ghe, bhi ore nọn gbera, eso bhi ẹwẹ ene a ga iJehova da yẹ ha riale ghe, ele iyẹ da sabọ ziẹngbe. (1 Ki. 19:4; Job 7:7) Ọ rẹ ha yi iriọ, ele bha ji egbe lọ ele, ele da sẹyẹ mun udu tẹ iJehova nọn re ahu nin ele. Jehova da gene re ahu nin ele ranmhude ọle hi “ọnọn re ahu nin ene ahu fo ele bhọ.” (Isa. 40:29) Ọ ba mhan bhi egbe a ghe, eso bhi ẹwẹ mhan ẹlẹnan riale ghe, uwedẹ nọn lẹkhẹ nẹ nan rẹ khọn ọnọghọ, ọle hi sade ele zobọ bhi oga khere. Ele ki ha ghe iwẹnna oga nọnsẹmhan bọsi ihẹ. Ele iyẹ da ha ghe ọle bọsi emhin nọn ha sabọ rẹkpa ele. Bhiriọ, ele ida yẹ ha tie iBaibo. Ele ida yẹ ha yo ikolo oga. Ele ida yẹ ha deba bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua. Iriọ bhọ Ojuu wo guanọ nin ele lu tee.

3. (a) Be imhan ha lu nin mhan rẹ sabọ mun zeze sade mhan ribhi ọnọghọ? (b) Be imhan ha zilo nyan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?

3 Ojuu lẹn ghe mhan da ha lu iwẹnna oga, mhan ki mun zeze. Ọkpakinọn, ọle iguanọ nin mhan mun zeze. Ahamiẹn ghe uwẹ ribhi ọnọghọ la ahu fo uwẹ bhọ, hẹi zẹ iJehova obọ. Manman ha sikẹ ọle, ranmhude, ọ dẹ rẹkpa uwẹ rẹ deziẹn. Ọle ki rẹkpa uwẹ rẹ mun zeze. (1 Pet. 5:10; Jas. 4:8) Bhi uhọnmhọn-ọta nin mhan luẹ khian nian, mhan dẹ zilo nyan emhin eva ne ha sabọ re egbe lọ mhan bhi oga nin mhan re ji Osẹnobulua. Mhan dẹ yẹ zilo nyan ebi Baibo ha rẹ sabọ rẹkpa mhan yẹ. Bha ji mhan sẹka zilo nyan emhin ne rẹ mhan rẹọbhọ ghe, Jehova manman mhọn ahu beji Isaiah 40:26-31 tale.

ENE MUN UDU NYAN IJEHOVA DẸ KIE MIẸN AHU

4. Be bhọ mhan ha sabọ miẹn luẹ bhi Isaiah 40:26?

4 Tie Isaiah 40:26. A bha sẹ miẹn ọria nọnsẹ sabọ ka eka ahiẹnhiẹn ne ribhi okhun. Ekhẹn azemhinre rẹọbhọ ghe ẹkpa ahiẹnhiẹn natiọle Milky Way mhọn ahiẹnhiẹn ne sẹbhi ẹbo bhi ijian uli bhi ijian iyisẹn enẹn. (400 billion) Arẹmiẹn ele manman bun, Jehova mhọn elin nin ọle tie ene ahiẹnhiẹn kẹkẹ. Be bhọ mhan ha sabọ luẹ bhi ọnan? Ahamiẹn Jehova gbẹlokotọ bhi egbe emhin nin ọle manlẹn nei mhọn iẹnlẹn, uwẹ nọn ki ha ga ọle ranmhude oyẹẹ nin uwẹ mhọn da ọle kii? Ẹmhọn ẹn wo tii ọle bhọ! (Ps. 19:1, 3, 14) Aba mhan nọn ribhi okhun wo lẹn uwẹ nọnsẹn. Ọle bhọ lẹn eka eto nin uwẹ mhọn bhi uhọnmhọn. (Matt. 10:30) David da yọle: “Jehova daghe emhin rebhe nin eria ne diale miẹn bhi egbe.” (Ps. 37:18) Ọnọghọ kẹkẹ nin uwẹ ye rebhe, Jehova daghe ele. Ọle dẹ sabọ re ahu nin uwẹ rẹ ziẹngbe ele rebhe.

5. Be bhọ rẹ mhan rẹọbhọ ghe Jehova dẹ sabọ re ahu nin mhan rẹ ziẹngbe?

5 Tie Isaiah 40:28. Obọ iJehova ahu nan vae. Bhi ọsi ijiẹmhin, bha ji mhan zilo nyan ahu nin oẹnlẹn mhọnlẹn. Okpea ọkpa natiọle David Bodanis da yọle: “Ahu nọn dagbare bhi ẹkẹ oẹnlẹn bhi ihuẹnlo ọkpa kpọnọ gbera ahu nọn ribhi udede bomb ne bun sẹbhi ẹbo bhi ijian uli (1,000,000,000).” Okpea ọbhebhe da yọle, “ẹlẹnan nian, ahu nọn sibhi oẹnlẹn re bhi ihuẹnlo ọkpa dẹ sẹ ọne agbọn nan rebhe ha noo bhi ikpe ne bun sẹbhi uli bhi ijian iyisẹn eva (200,000)”! Riale ghe, Osẹnobulua nọn sabọ re ahu nọn kpọnọ sẹbhi inian nin oẹnlẹn, ọle ida be sabọ re ahu nin uwẹ, beji uwẹ ha da sabọ ziẹngbe ọnọghọ?

6. Bezẹle nin Baibo da yọle ghe, adẹn nọnsi Jesu nan rẹ mun ihẹ igbo tọn bhi egbe? Be ọne ilẹnmhin nan rẹ rẹte mhan yẹ?

6 Tie Isaiah 40:29. A wo miẹn eghọnghọn bhi oga nọnsi Jehova. Jesu da taman edibo nesọle: “Bha mun adẹn nọnsẹmhẹn nanrẹ mun ihẹ nyan egbe bha.” Ọle da yẹ yọle: “Bha ki miẹn ahu bi ọfure. Ọne adẹn nọnsẹmhẹn igbo tọn bhi egbe, sẹyẹ ihẹ nọnsẹmhẹn ikhua.” (Matt. 11:28-30) Ẹmhọanta iJesu gene wo ta! Ẹgheso, mhan ki sẹyẹ dọnmhegbe ha khian ikolo oga, la itẹmhọn Osẹnobulua a ha rẹ miẹn egbe manman lọ mhan. Sokpan, ẹghe nin mhan ha ki rẹ zobọ, mhan ki ha ghọnghọn, egbe ki fu mhan re, mhan ki miẹn ahu rẹ ha khọn ọnọghọ nin mhan miẹn bhi iẹnlẹn. Ẹmhọanta nọn ghe ‘adẹn nọnsi Jesu igbo tọn bhi egbe!’

7. Ta emhin ọso nọn sẹ sunu, nọn rẹman ghe, ẹmhọanta ọta nan miẹn tie bhi Matthew 11:28-30 Khin.

7 Obhio mhan ọkpa natiọle Kayla da ha khọnmhọn agba emianmhẹn ea. (1) Emianmhẹn nọn ri egbe lọ ọria, (2) Emianmhẹn nọn re ọria ria eria ne gbe ahu, (3) Emianmhẹn ọsi uhọnmhọn nọn khue ẹghe rebhe. Ranmhude ene emianmhẹn nan, ẹgheso, ọ ki ha nọghọ nin ọle rẹ vae bhi ikolo oga. Ọrẹyiriọ, ọle ki yẹ ha dọnmhegbe nin ọle rẹ yo. A ki zobọ bhi ọne ikolo oga ẹdẹ ọkpa, ọle da tale yọle: “Egbe ulọmhin ọne ọta tẹmhọnlẹn. Ranmhude ẹkẹ-ẹjẹjẹ bi itohan nanrẹ rẹ ọne ọta man, amẹn eviẹ da ha si mhẹn bhi ẹlo re. Ọnan da rẹkpa mhẹn rẹ lẹn ghe, ọkhẹke nin mhẹn ha ribhi ikolo oga ẹghe rebhe.” Ọle da manman ha ghọnghọn ghe, ọle sabọ dọnmhegbe vae bhi ikolo oga bhi ọne ukpẹdẹ nin!

8, 9. Be iPaul re ọle ta ẹghe nọn rẹ yọle: “Ẹghe nin mhẹn rẹ wẹghẹ, ọle mhẹn rẹ mhọn ahu”?

8 Tie Isaiah 40:30. Ebi mhan hi ki rẹ lẹn emhin sẹyẹ, ọiyi emhin rebhe ahu mhan ha gbe. Ọ khẹke nin mhan rebhe lẹn ọnan. Paul rẹ ha yi ọria nọn manman lẹn emhin, ọiyi emhin rebhe nin ọle ha mhọn bhi ọkhọle ọle sabọ lu, ranmhude ọle bhọ da yẹ ha mhọn eji ọle da wẹghẹ. Ọle ki nan erọnmhọn taman Osẹnobulua, Osẹnobulua da yọle: “Bhi ẹkẹ ewẹghẹ ọle ahu mhẹn da gba.” Paul da wo lẹn otọ ebi Osẹnobulua tale. Paul da yọle: “Ẹghe nin mhẹn rẹ wẹghẹ, ọle mhẹn rẹ mhọn ahu.” (2 Cor. 12:7-10) Be bhọ Paul re ọnin ta?

9 Paul da dọ kere ghe, ọle ida manman miẹn eka nin ọle ha sabọ lu sade Osẹnobulua bha rẹkpa ọle. Ọiyi ọnin ọkpa, ahu ẹlinmhin nọnsi Osẹnobulua dẹ sabọ re ahu nin Paul rẹ lu gbera eka nin ọle ha sabọ lu. Ọ dẹ yẹ sabọ rẹkpa mhan. Ahamiẹn obọ iJehova ahu nin mhan mhọn nan vae, ọne ahu ida fo mhan bhọ!

10. Be Jehova rẹ rẹkpa David yẹ bhi ọnọghọ nin ọle miẹnlẹn?

10 Ahu ẹlinmhin nọn khiale nọnsi Osẹnobulua da wo manman rẹkpa iDavid. David da so illo yọle: “Ranmhude urẹkpa nọnsẹ, mhẹn dẹ sabọ nin usun ẹbho ne mun okhọn bu mhẹn khọnlẹn; Ranmhude ahu nọnsi Osẹnobulua, mhẹn dẹ sabọ san ra ogba.” (Ps. 18:29) Ọnọghọ eso ribhọ ne diabi egbuwa. Jehova bha da re ahu nin mhan, mhan ida sabọ san ele gbera.

11. Be bhọ Ahu ẹlinmhin nọn khiale rẹ sabọ rẹkpa mhan yẹ sade mhan ribhi ọnọghọ?

11 Tie Isaiah 40:31. Ọiyi ahu nọnsọle ọkpa afianmhẹn natiọle okhọnghọn rẹ sabọ tin yi eje manman ree. Ahoho nọn ghan nọn nanbhi otọ zẹ diọ bhi okhun, ọle rẹkpa ọle, ọne afianmhẹn nan inoo ahu nọnsọle gbe. Bhiriọ, uwẹ ha kuẹlo bhi ọnọghọ, ye okhọnghọn re. Bhii Jehova nọn re ahu ẹlinmhin nọn khiale nọnsọle nin uwẹ, nọn rẹkpa uwẹ. (John 14:26) Ọ tii mhan bhọ ghe, mhan dẹ sabọ miẹn ọne ahu ẹlinmhin nọn khiale nan ẹghe nọn hi ki rẹ ha khin. Mhan dẹ kere ghe, mhan manman guanọ urẹkpa nọnsi Jehova sade mhan bi obhio mhan bhi ẹkẹ agbotu koko mhọn ẹmhọn bhi otọ. Be bhọ zẹle nin ẹmhọn ne dia iriọ da zegbere bhi ẹwẹ mhan?

12, 13. (a) Bezẹle nin mhan bi ibhio mhan bhi oga da ko miẹn ẹmhọn ẹghe eso? (b) Be bhọ okha nọnsi Joseph man mhan le rẹji Jehova?

12 Mhan bi ibhio mhan sabọ rẹ ko miẹn ẹmhọn, ranmhude ọ bha gba nin mhan soso. Ẹgheso, ebi ibhio mhan tale, la emhin nin ele lu ki re ohu re mhan, mhan sabọ yẹ re ohu re ele. Edọnmhẹn nọn khua ọnan khin. Bhiriọ, ọ ha sunu, Jehova guanọ nin mhan re ọne isẹhoa nan rẹ rẹman ghe, mhan gene mun oga nọnsọle mhọn nọnsẹn, sade mhan sabọ deba ene ọle tie vae bhi oga nọnsọle wẹnna kugbe bhi ọfure, arẹmiẹn ọ bha gba nin ele.

Jehova bha fikeke gbe iJoseph, ọle ida yẹ fikeke gbe ẹ (Fẹ uduọle 13 ghe)

13 Okha nọnsi Joseph bhi Baibo rẹman ghe, ọiyi edọnmhẹn rebhe Jehova wo denọ kie bhi iẹnlẹn ọsi ene ga ọle. Usẹn obhokhan ọle sẹyẹ ha khin ẹghe nin ibhio ọle rẹ khiẹn ọlen bọsi igbọn, iriọ ọle rẹ ke egbe ọle re bhi Egypt. (Gen. 37:28) Jehova wo ha daghe emhin rebhe ne ha sunu ji Joseph nin ọmọe ọle, ọ da wo ha ba ọle bhi egbe uwedẹ nin ẹbho rẹ ha nin ọlẹn lu emhin. Ọrẹyiriọ, ọle bha re ọne oya kie. Akizẹbue, okhuo Potiphar da re orẹsin sin Joseph ghe, Joseph ho nọn nin ọle nowẹ, a da mun ọlẹn fiọ bhi ighan ranmhude ọnan. Jehova bha denọ ọne edọnmhẹn nan kie. Ọkpakinọn, ọnan ki be rẹman ghe Jehova fi ikeke gbe iJoseph? Jehova bha fi ikeke gbe ọle hiehie. Baibo ji mhan lẹn ghe, Jehova da wo ha nan erọnmhọn nin Joseph bhi emhin rebhe.—Gen. 39:21-23.

14. Elele nela mhan ha miẹn bhọ sade mhan rẹban ohu?

14 Nin mhan fẹ ijẹmhin ọbhebhe ghe. David wo manman miẹn ọbalọ bhi egbe. Ọrẹyiriọ, David nin ọmọẹ Osẹnobulua bha re ẹmhọn gbanọ bhi ẹkẹ. Ọle da gbẹn yọle: “Mun ẹmhọn fia, uwẹ ha zi ohu obọ; Hẹi ji ẹkẹ nọn khọ uwẹ re uwẹ ha lu emhin ọbe.” (Ps. 37:8) Bezẹle nọn da khẹke nin mhan rẹban ohu? Nin mhan da sabọ regbe khọkhọ iJehova, ranmhude Jehova ine mhan lu emhin beji mhan rẹ lu khọlọ. (Ps. 103:10) Elele eso ribhọ nin mhan ha miẹn sade man ‘Mun ẹmhọn fia.’ Ohu sabọ si BP re, deba emianmhẹn nọn re ọle nọghọ nanrẹ hiẹnhiẹn. Ọ dẹ sabọ rẹ emianmhẹn nanbhi ibẹn bi ẹkpa-aria. Ọ dẹ yẹ sabọ lu ọle nin ebale hẹi yẹ nan ọria bhi egbe nọnsẹn. Ohu a ha re mhan, mhan iyẹ sabọ ria eria nọnsẹn. Ẹgheso, ohu dẹ sabọ re ahu fo ọria bhọ. Ọkpakinọn, Baibo yọle: “Ọkhọle nọn lọre re iẹnlẹn nọn ọria.” (Prov. 14:30) Be bhọ mhan ha rẹ re emhin khian yẹ sade imhan bi ibhio mhan ko mhọn ẹmhọn, nin mhan ha da sabọ ko ha nyẹnlẹn bhi ọfure? Ọkhẹke nin mhan lu rẹkhan adia ne ribhi Baibo.

SADE IBHIO MHAN NIN MHAN KO GA LU MHAN EMHIN ỌBE

15, 16. Be imhan ha re sabọ nin obhio mhan nọn lu mhan emhin ọbe talọ yẹ?

15 Tie Ephesians 4:26. Khere ọ rẹ ba mhan bhi egbe sade ẹbho ne iga Jehova lu mhan emhin ọbe. Ọkpakinọn, ibhio mhan ha lu mhan emhin ọbe, ọ manman ba bhi egbe. Ahamiẹn ọiyi emhin nin mhan ha sabọ gheghe re ẹlo gbera kii? Mhan dẹ sẹyẹ re ọne ẹmhọn gbanọ bhi ẹkẹ, aharẹmiẹn ikpe ne bunbun gbera nin ọne emhin sunu? La mhan dẹ rẹkhan adia nọn ribhi Baibo nọn yọle ghe nin mhan ha re ẹjẹje tẹmhọn bhi ekpẹn? Ahamiẹn mhan bha re ẹjẹje tale bhi ekpẹn, ọ ki manman ha nọghọ mhan rẹ mun ẹmhọn fia.

16 Ahamiẹn obhio mhan bhi oga lu uwẹ emhin ọbe nọn bha ji uwẹ re ẹlo gbera, be bhọ uwẹ ha lu nin bha da sabọ ta ọne ẹmhọn bhi ekpẹn? Ọhẹnhẹn, manman nan erọnmhọn ji Jehova. Bhii Jehova nọn rẹkpa uwẹ nin uwẹ bi obhio uwẹ sabọ koko ta ọne ẹmhọn bhi ekpẹn. Yere ghe ọmọe iJehova ọne obhio uwẹ nan yẹ khin. (Ps. 25:14) Osẹnobulua yẹ hoẹmhọn ọlẹn. Ifuẹkẹ iJehova rẹ nin imọẹ nesọle lu emhin, ọle guanọ nin mhan regbe khọkhọ ọle. (Prov. 15:23; Matt. 7:12; Col. 4:⁠6) Ọzeva, ka re ọkhọle ẹ ria ẹmhọn emhin nin uwẹ ho nin uwẹ ta. Hẹi ha riale obhio ẹ muegbe lu uwẹ emhin nọn ha ba uwẹ bhi egbe. Yẹ ha mhọn ọlẹn bhi ọkhọle ghe, asabọ rẹ miẹn emhin ribhọ nin uwẹ lu nọn yẹ re ohu re obhio ẹ. Uwẹ ha sẹbhi eji obhio ẹ ye, uwẹ sabọ rẹ yọle: “Asabọ miẹn imhẹn ji ohu kẹ re mhẹn gbe, ọkpakinọn ẹghe nin uwẹ rẹ ta ọne ọta nin inodẹ, ọ da dia mhẹn bhi egbe bii . . . ” Ahamiẹn ibha bha sabọ ko tale bhi ekpẹn beji uwẹ guanọ ọle, guanọ ẹghe ọbhebhe nin bha rẹ ko kie zilo. Ọkuẹsẹ bha sabọ tale bhi ekpẹn, ha bhii ji Jehova nin obhio ẹ; bhii Jehova nọn nan erọnmhọn nin ọne obhio ẹ. Yẹ bhii Osẹnobulua nọn rẹkpa uwẹ rẹ ha denọ ẹlo bhi ikpẹ esili nin obhio ẹ mhọnlẹn. Ebi emhin hi ki rẹ diayẹ bhi ẹghe ọkike, lẹn sẹbhọ ghe Jehova dẹ wo ha ghọnghọn nin uwẹ rẹ dọnmhegbe nin uwẹ rẹ deba obhio ẹ nọn yẹ yi ọmọe Jehova ha ribhi ọfure.

SADE OLUKHỌ NIN MHAN KA LU SẸYẸ KPOKPO MHAN BHI ỌKHỌLE

17. Uwedẹ nela iJehova rẹ rẹkpa mhan sade mhan lu khọlọ? Bezẹle nọn da khẹke nin mhan miẹn ọne urẹkpa ọbhi egbe?

17 Eso ki ha riale ghe ele bha sẹ ọria nọn ha ga iJehova ranmhude olukhọ nọnsele. Ọkhọle sabọ rẹ ha gbe ọria asan bọsi ebeanlẹn ọria nọn imhọn itohan. David nin ojie nin ọkhọle manman yẹ gbe ọle asan da tale: “Ẹghe nin mhẹn bha rẹ sẹ tare, uguẹ nesẹmhẹn da ha wowo kua, ranmhude ọbalọ nin mhẹn ha ye asọn bi odanmhẹn. Asọn bi odanmhẹn, obọ nọnsẹ bha si mhẹn bhi egbe re.” David da sabọ re ọne ẹmhọn nan khian bọsi ọria nọn lẹn Osẹnobulua nọnsẹn. Ọle da gbẹn yọle: “Ẹghe ọkike mhẹn da re olukhọ nọnsẹmhẹn ka man ẹn . . . uwẹ da rẹhunmhan mhẹn bhi idobọ nin mhẹn rẹ lu olukhọ.” (Ps. 32:3-5) Ahamiẹn uwẹ lu emhin ọbe, Jehova muegbe nin ọle rẹ rẹhunmhan ẹn. Ọkpakinọn, ọkhẹke nin mhan miẹn urẹkpa nọnsi Jehova bhegbe, nin ọle nanbhi obọ agbotu re re. (Prov. 24:16; Jas. 5:13-15) Hẹi ria ẹghe a nin uwẹ rẹ miẹn ọne urẹkpa nan ọbhi egbe, ranmhude ọnan da tare si uwẹ dẹ miẹn iẹnlẹn ighegheghe! A ha ki miẹn ọkhọle nọnsẹ sẹyẹ gbe uwẹ asan arẹmiẹn a rẹhunmhan ẹn, be uwẹ ha ki lu yẹ?

18. Eria ne riale ele bha sẹ ranmhude olukhọ nọnsẹle, be ijiẹmhin nọnsi Paul ha rẹ sabọ rẹkpa ele yẹ?

18 Ẹghe ribhọ nanrẹ miẹn olukhọ nin Paul nin odibo ka lu rẹ kie ha ba ọle bhi egbe. Ọle da yọle: “Imhẹn hi ọnọn khere nẹ bhi ẹwẹ ene odibo rebhe, mhẹn bhọ bha sẹ ọnan ha tie ọle odibo ranmhude mhẹn wo ka kpokpo agbotu nọnsi Osẹnobulua.” Ọrẹyiriọ, ọ da sẹyẹ yọle: “Ifuẹkẹ nọnsi Osẹnobulua zẹlẹ mhẹn yi ọria nin mhẹn khin ẹlẹnan.” (1 Cor. 15:9, 10) Osẹnobulua wo gene re egbe rebhe miẹn Paul bhi egbe, arẹmiẹn ọle wo ka lu emhin ọbe. Osẹnobulua da ha guanọ nin Paul lẹn ọnan. Ahamiẹn uwẹ gene fidenọ bhi olukhọ nesi ẹ bi sade uwẹ bha ha re ele nẹko nin eria ne khẹke ne lẹn, ha mhọn ọlẹn bhi ọkhọle ghe Jehova dẹ mhọn itohan da ẹ. Jehova ida fikeke gbe ọta nọnsọle, bhiriọ rẹọbhọ ghe ọle gene rẹhunmhan ẹn.—Isa. 55:6, 7.

19. Be hi uhọnmhọn-ọta ọsi ukpe 2018, bezẹle nọn da khẹke?

19 Beji ọkpẹnlẹn ọsi ọne agbọn nan ki manman sire, edọnmhẹn kẹkẹ nin mhan miẹn bhi iẹnlẹn wo khọ ọbhọ. Ha mhọn ọlẹn bhi ọkhọle ghe, Osẹnobulua nọn sabọ “re ahu nin ọria ne egbe lọle bi ene imhọn ahu” dẹ sabọ re urẹkpa nin uwẹ. (Isa. 40:29; Ps. 55:22; 68:19) Ọnan hi ebi uhọnmhọn-ọta ọsi ukpe 2018 tẹmhọnlẹn. Mhan dẹ ha daghe ọne uhọnmhọn-ọta nan ẹghe rebhe nin mhan rẹ vae bhi kindọn họọ. Ọne uhọnmhọn-ọta hi: “Ene mun udu nyan iJehova dẹ kie miẹn ahu.”Isa. 40:31.