1. Be ọ dia uwẹ yẹ bhi egbe nin uwẹ rẹ lẹn ghe, Osẹnobulua hoẹmhọn ẹn?

JOHN da gbẹn yọle: “Osẹnobulua hi ahoẹmhọn-egbe.” (1 John 4:8) Mhan lẹn sẹbhọ ghe Osẹnobulua re iẹnlẹn mhan. Sẹyẹ, ọne ọta nan nin John ta da yẹ rẹkpa mhan lẹn ghe, obọ Osẹnobulua ahoẹmhọn-egbe na yẹ vae. Jehova hoẹmhọn mhan! Oyẹẹ nọnsọle re imhan ghọnghọn. Ugbega ọ yẹ khin rẹji mhan.

2. Beji Matthew 22:​37-40 rẹman, be bhọ hi uhi eva ne ke okhun nẹ? Bezẹle nọn ha da sabọ ha nọghọ mhan rẹ re obọ rẹkhan ọne ọzeva nọn ribhọ?

² A gbuhi nin Kristiẹn ghe, nin ele ha re oyẹẹ man. Bhiriọ, ọ iyi ele ha tobele zẹ si ele dẹ re ọle man, la si ele ida re ọle man. (Tie Matthew 22:​37-40.) Ahamiẹn mhan dọ manman lẹn iJehova nọnsẹn, ọ ki lẹkhẹ nin mhan rẹ re obọ rẹkhan uhi nọn ke okhun nẹ nọn yọle nin mhan hoẹmhọn iJehova. Bezẹle? Ranmhude, Osẹ nọn gbale iJehova khin. Ẹmhọn mhan rẹtẹ ọle. Sẹyẹ, ifuẹkẹ ọle rẹ nin mhan lu emhin. Ọkpakinọn, ọ sabọ ha nọghọ nin mhan rẹ re obọ rẹkhan uhi nọnzeva nọn yọle nin mhan hoẹmhọn ibo mhan. Bezẹle? Ranmhude, ọ bha gba nin ibo mhan fo rẹ dọ sẹbhi ibhio mhan nin mhan ko ga. Ẹgheso, ele sabọ rẹ ta ọta la lu emhin nọn bha gba. Ranmhude iJehova lẹnmhin ghe, ọ dẹ nọghọ mhan rẹ re obọ rẹkhan uhi nọn yọle nin mhan hoẹmhọn ibo mhan, ọle da noo ẹbho eso ne gbẹn iBaibo rẹ gbẹn adia eso ọbhi otọ, ne ha rẹkpa mhan rẹ lẹn ebezẹle nọn da khẹke nin mhan hoẹmhọn ibo mhan, bi ebi mhan ha rẹ lu ọle yẹ. John nin odibo da ha yi ọkpa bhi ẹwẹ ene ẹbho nan.​—1 John 3:​11, 12.

3. Be iJohn tale ọkhẹke nin Kristiẹn ha lu?

³ Igba ne bunbun, ọle John wo gbẹn ghe ọkhẹke nin Kristiẹn  ha re oyẹẹ man. Ẹghe nin John rẹ ha gbẹn okha iẹnlẹn nọnsi Jesu ọbhi ebe nin ọle gbẹn, ekigba nin ọle sounun bhi oyẹẹ, ọle bun gbera ekigba nin Matthew, Mark bi Luke sounun ọlẹn bhi ebe nin ele gbẹn. Asabọmiẹn John ki wanre sẹbhi ikpe iyisẹn ọkuẹsẹ ọle gbẹn ebe nọn tẹmhọn okha nọnsi Jesu, bi ebe ea ebhebhe bhi Baibo. Ene ebe nan da rẹman ghe, oyẹẹ ọkhẹke nin Kristiẹn rẹ ha lu emhin rebhe. (1 John 4:​10, 11) Ọkpakinọn, ọ bha ka ha yi emhin nọn lẹkhẹ nin John rẹ ha re oyẹẹ man.

4. John be ka ha re oyẹẹ lu emhin ẹghe rebhe?

⁴ Ẹghe nin John rẹ ha ribhi usẹn-obhokhan, ọ iyi ẹghe rebhe ọle rẹ ha re oyẹẹ lu emhin. Bhi ọsi ijiẹmhin, ẹghe nin ọle bi edibo nekẹle rẹ rẹkhan iJesu ha khian iJerusalem, ele da sẹbhi agọ ọkpa bhi Samaria. Ẹbho ne ribhi ọne agọ nan bha miẹn ele ọbhi egbe. Be bhọ John ki lu yẹ? Ọle da nọọn Jesu si nin ele tie eranlẹn re bhi okhun nin ele rẹ tuẹ ọne agọ rebhe a. (Luke 9:​52-56) Ẹghe ọbhebhe ribhọ nin John bha rẹ re oyẹẹ rẹ nin etuegbe nekẹle lu emhin. Bhi ọne ẹghe nan, asabọmiẹn ọle bi James nin obhio ọle dọ taman inẹn ele nin ọle rẹkpa ele bhii Jesu nin ọle re ele ọbhi ihe nọn ke okhun nẹ bhi Ejele nọnsọle. Ẹghe nin etuegbe nekẹle rẹ họn ebi John bi James lu, ẹkẹ da ha khọ ele. (Matt. 20:​20, 21, 24) Arẹmiẹn John wo ha fiobọdọn ẹgheso, Jesu da sẹyẹ wo manman hoẹmhọn ọlẹn.​—John 21:7.

5. Be imhan ha zilo nyan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?

⁵ Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, mhan dẹ zilo nyan ijiẹmhin nọnsi John, bi emhin eso nin ọle gbẹn rẹji ẹmhọn oyẹẹ. Ọnan dẹ rẹkpa mhan rẹ lẹn ebi mhan ha rẹ ha re oyẹẹ man ibhio mhan nin mhan ko ga yẹ. Mhan dẹ yẹ luẹ uwedẹ nin ọdafẹn-uwa ha rẹ rẹman yẹ ghe, ọle hoẹmhọn azagba-uwa nọnsọle.

6. Be iJehova rẹ rẹman yẹ ghe ọle gene hoẹmhọn mhan?

⁶ Mhan sabọ ha riale ghe, ahamiẹn ẹmhọn ọria ti mhan bhọ, la mhan ta ọta nọn mhẹn rẹ da ọne ọria, ọ rẹman ghe mhan hoẹmhọn ọne ọria. Sokpan, emhin nin mhan lu da ọne ọria ha rẹman si mhan gene hoẹmhọn ọlẹn. (Yẹ fẹ James 2:​17, 26 ghe.) Bhi ọsi ijiẹmhin, Jehova hoẹmhọn mhan. (1 John 4:19) Ọle wo taman mhan bhi ẹkẹ iBaibo ghe, ọle hoẹmhọn mhan. (Ps. 25:10; Rom. 8:​38, 39) Ọkpakinọn, ọ iyi ọta nin ọle taman mhan bhi Baibo ọkpa rẹ mhan lẹn ghe ọle hoẹmhọn mhan, uwedẹ nin ọle rẹ nin mhan lu emhin yẹ rẹkpa mhan lẹn ọnan. John da gbẹn yọle: “Inian Osẹnobulua rẹ re oyẹẹ nin ọle mhọn da mhan man. Ọle da je ukpọ Ọmọn ọkpa nọnsọle re bhi ọne otọ  nan, beji mhan ha da sabọ na bhi obọ ọle miẹn iẹnlẹn.” (1 John 4:9) Jehova da ji Ọmọn nin ọle hoẹmhọnlẹn da loya yẹ yu nin mhan. (John 3:16) Edandan izẹwẹ ribhọ ghe Jehova gene hoẹmhọn mhan!

7. Be iJesu rẹ rẹman yẹ ghe ọle gene hoẹmhọn mhan?

⁷ Jesu wo ha taman edibo nesọle ghe, ọle hoẹmhọn ele. (John 13:1; 15:15) Sokpan, ọ iyi ọta nin ọle ta ọkpa ọle rẹ rẹman ghe, ọle hoẹmhọn ẹbho. Ọle yẹ wo ha re ọle man bhi uwedẹ nin ọle rẹ lu emhin. Jesu bhọ da yọle: “Ọria soso iribhọ nọn mhọn oyẹẹ nọn kpọnọ nẹ ọnan, ghe nin ọria re iẹnlẹn nọnsọle rẹ zọese nin imọẹ ọle.” (John 15:13) Be imhan ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ iJehova bi Jesu yẹ bhi uwedẹ nin ele rẹ re oyẹẹ man?

8. Be 1 John 3:18 yọle ọkhẹke nin mhan ha lu?

⁸ Mhan dẹ rẹman ghe mhan gene hoẹmhọn iJehova bi Jesu, sade mhan hẹnmhọn nin ele. (John 14:15; 1 John 5:3) Jesu da gbuhi nin mhan ghe, nin mhan hoẹmhọn ọdeọde. (John 13:​34, 35) Ọ iyi unun ọkpa mhan ha rẹ rẹman ibhio mhan ghe mhan hoẹmhọn ele. Ọkhẹke nin mhan yẹ re ọne oyẹẹ man bhi uwedẹ nin mhan rẹ nin ele lu emhin. (Tie 1 John 3:18.) Be ọkhẹke nin mhan lu nin mhan rẹ rẹman ibhio mhan ghe mhan hoẹmhọn ele?

9. Be iJohn lu ranmhude oyẹẹ nin ọle ha mhọnlẹn?

⁹ John wo ha mhọn ọne isẹhoa nin ọle rẹ deba aba ọle ha gbe ehẹn khiẹn rẹ kuan igho. Ọkpakinọn, ọle bha lu iriọ. Ọle da re ẹdangbọn nọnsọle rebhe rẹ ha rẹkpa ẹbho rẹ luẹ ẹmhọn iJehova bi Jesu. Ọne uwedẹ iẹnlẹn nan nin John zẹ bha zẹwẹ lẹkhẹ nanlẹn hiehie. Ẹbho da wo kpokpo ọle. Ẹghe nin ore nin ọhẹnhẹn ki rẹ ha bu ọkpẹnlẹn, ọle ọnan rẹ sunu ji ọle. Bhi ẹghe nin ọle ki rẹ dọmanlẹn, a da mun ọlẹn ọbhi ighan. (Acts 3:1; 4:​1-3; 5:18; Rev. 1:9) A rẹ mun John khue ranmhude ọle tẹmhọn iJesu, ọle da sẹyẹ rẹman ghe ẹmhọn ẹbho ọle ha ria ẹmhọnlẹn. Bhi ọsi ijiẹmhin, ẹghe nin John rẹ ha ribhi ighan bhi Patmos, ọle da miẹn imianlo. Ọle da gbẹn ọne imianlo nan ọbhi otọ yẹ je ọle ji agbotu kẹkẹ nin ele da sabọ lẹn “emhin ne da kẹ sunu.” (Rev. 1:1) Asabọmiẹn ẹghe nan ki rẹ fan ọlẹn fia bhi ighan bhi Patmos fo, ọle John rẹ gbẹn ẹmhọn iẹnlẹn nọnsi Jesu bi iwẹnna oga nin ọle lu bhi ọne otọ nan. Ọle da yẹ gbẹn ebe ea je ibhio ọle nin ele ko ga nin ọle rẹ ziẹn ele udu. Be imhan ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ iJohn yẹ bhi uwedẹ nin ọle rẹ ha re oyẹẹ man?

10. Be uwẹ ha rẹ rẹman yẹ ghe uwẹ hoẹmhọn ẹbho?

¹⁰ Uwedẹ nin uwẹ zẹ nin uwẹ rẹ nyẹnlẹn iẹnlẹn nọnsẹ dẹ rẹman si uwẹ hoẹmhọn ẹbho, la si uwẹ bha hoẹmhọn ele. Ọne agbọn Esu nan dẹ wo ha si mhan ọbhọ, nin mhan ha noo ẹghe nọnsẹmhan bi ahu nọnsẹmhan rebhe rẹ ha khu ọsi egbe mhan ọkpa, nin mhan da manman ha mhọn igho la nan da manman họn ẹmhọn mhan. Ọkpakinọn, ene ga iJehova bhi ọne otọ agbọn nan rebhe, noo ẹghe nọnsele rẹ wewe uhọnmhunje nọn mhẹn man ẹbho, yẹ rẹkpa ele sikẹ iJehova. Eso bhi ẹwẹ ele re ẹghe nọnsele rebhe rẹ lu ọne iwẹnna nan.

11. Uwedẹ nela ibhio mhan ne bunbun rẹ rẹman yẹ ghe, ele hoẹmhọn iJehova bi ibhio ele nin ele ko ga?

¹¹ Ibhio mhan ne bunbun wo wẹnna kaka ọkuẹsẹ ele miẹn ebi ele ha rẹ gbẹloghe egbe, bi azagba-uwa nọnsele. Ọrẹyiriọ, ele sẹyẹ lu eka nin ele ha sabọ lu nin ele rẹ ha robọkpa agbotu nọnsi Jehova. Bhi ọsi ijiẹmhin, eso deba ha re urẹkpa je ẹbho nin emhin idunmhunri sunu je. Eso rẹkpa bhi eji a da bọn uwa oga kẹkẹ. Sẹyẹ, mhan rebhe mhọn ọne isẹhoa rẹ re igho rẹkpa iwẹnna oga. Oyẹẹ nin ele mhọn da Osẹnobulua bi ibo ele, ọle zẹle nin ele da lu enan rebhe. Ahamiẹn mhan yo ikolo oga uzana-uzana, yẹ deba re ewanniẹn ọbhi inọnta, mhan ki rẹman  ghe mhan họemhọn ibhio mhan. Aharẹmiẹn ghe egbe lọ mhan, mhan yẹ dọnmhegbe rẹ yo ikolo ga. Aharẹmiẹn ghe ọria nin ẹkhọle lo mhan khin, mhan sẹyẹ dọnmhegbe deba re ewanniẹn ọbhi inọnta. Sẹyẹ, arẹmiẹn mhan rebhe mhọn ọnọghọ kẹkẹ, mhan sẹyẹ dọnmhegbe ziẹn ibhio mhan udu ọkuẹsẹ a mun ikolo hẹn bi sade a zobọ. (Heb. 10:​24, 25) Iwẹnna kẹkẹ nin ibhio mhan lu bhi ẹkẹ agbotu wo manman ti mhan bhọ!

12. Uwedẹ ọbhebhe nela John rẹ rẹman ghe, ọle hoẹmhọn ibhio ọle?

¹² John da rẹman ghe ọle hoẹmhọn ibhio ọle nin ele ko ga, bhi uwedẹ nin ọle rẹ ha khuẹnmhẹn ele, yẹ re adia nin ele. Bhi ọsi ijiẹmhin, John da gbẹn ilẹta je ibhio ọle rẹ khuẹnmhẹn ele bhi urẹọbhọ nọnsele, bi iwẹnna esili nin ele lu. Ọle da yẹ re ọle rẹ re adia nin ele. (1 John 1:8–2:​1, 13, 14) Beji John lu, ọkhẹke nin mhan yẹ ha khuẹnmhẹn ibhio mhan bhi emhin esili nin ele lu. Ọkpakinọn, ahamiẹn ọria ne abọ ọbhi emhin ne bha gba, mhan dẹ rẹman mhan hoẹmhọn ọlẹn sade mhan re ẹwanlẹn rẹ re adia nanlẹn. Ọ bha lẹkhẹ nin ọria rẹ re adia nin ọmọẹ ọlẹn. Ọkpakinọn, Baibo taman mhan ghe, imọẹ ọsaje re adia nin egbe.​—Prov. 27:17.

13. Emhin nela ọkhẹke nin mhan rẹban?

¹³ Mhan ha rẹban emhin eso, mhan ki rẹman ghe mhan hoẹmhọn ibhio mhan. Bhi ọsi ijiẹmhin, mhan ida ji ọta nin ele ta kẹ ha re ohu re mhan. Bha ji mhan fẹghe ebe sunu bhi ẹghe nin Jesu rẹ ha ribhi ọne otọ nan. Ọle da taman edibo nesọle ghe, ahamiẹn ele guanọ nin ele miẹn iẹnlẹn ọsi ighegheghe, ọkhẹke nin ele le efun nọnsọle yẹ wọn aranlẹn nọnsọle. (John 6:​53-57) Ọne ọta nan da re ilo han ele rẹ sẹbhọ ghe, ene rẹkhan ọlẹn ne bunbun da zẹ ọle obọ. Ọkpakinọn, John bi imọẹ ọle ọsaje nekẹle bha zẹ ọle obọ. Ele da sẹyẹ wo sun rẹkhan ọlẹn. Asabọmiẹn ọne ọta nan wo yẹ han ele ilo, ranmhude ele bha lẹn ebi Jesu re ọle ta. Ọrẹyiriọ, ele bha ha riale ghe emhin ọbe iJesu re ọne ọta nin ta. Bhiriọ, ele bha miẹn ohu. Ele lẹnmhin ghe, ẹmhọanta iJesu ta ẹghe rebhe. (John 6:​60, 66-69) Ọ bha khẹke nin mhan ha ji ọta nin imọẹ mhan ta kẹ ha re ohu re mhan. Ọkpakinọn, ọkhẹke nin mhan ha ziẹngbe yẹ re otọ nin ele rẹ taman mhan ebi ele re ọta nọnsele ta.​—Prov. 18:13; Eccl. 7:9.

14. Bezẹle nọn bha da khẹke nin mhan he ibhio mhan?

¹⁴ John yẹ taman mhan ghe, nin mhan hẹi he ibhio mhan nin mhan ko ga. Ahamiẹn mhan bha re obọ rẹkhan ọne adia nan nin John re  nin mhan, Esu ki sabọ noo mhan rẹ mun iho nọnsọle sẹ. (1 John 2:11; 3:15) Ọnan sunu ji ẹbho eso ẹghe nin ore nin ọhẹnhẹn rẹ ha bu ọkpẹnlẹn. Bhi ọne ẹghe nan, Esu da wo ha dọnmhegbe nin ọle lu ọle nin ẹbho nesi Osẹnobulua he egbe ele, beji a ha da miẹn ghe, iwa-egbea ki ha ribhi ẹwẹ ele. Ọkuẹsẹ John gbẹn ebe nin ọle gbẹn, ẹbho ne mhọn ọkhọ ebe nọn sẹnian bọsi Esu ki nabhi agbotu fo. Bhi ọsi ijiẹmhin, Diotrephes da wo ha si ozughu bhi agbotu ọkpa. (3 John 9, 10) Ọle bha ha mun ekpẹn nin ewanlẹn nin ene sun oga ẹghenin jele ne dọ fẹ agbotu ghe. Ahamiẹn ọria rẹkpa ẹbho nin ọle hele, ọle ki ha guanọ nin ọle khu ọne ọria sibhi agbotu re. Emhin ọbe ọnan wo khin! Ẹlẹnan nian, Esu sẹyẹ wo dọnmhegbe nin ọle si ozughu re bhi ẹwẹ ẹbho ne ga Osẹnobulua. Ọ bha khẹke nin mhan he ibhio mhan, nin ozughu hẹi vae bhi ẹkẹ agbotu.

15. Be ọkhẹke nin ọdafẹn-uwa yere?

¹⁵ Uwedẹ ọkpa nin ọdafẹn-uwa ha rẹ rẹman ghe ọle hoẹmhọn ene ribhi azagba-uwa nọnsọle hi, sade ọle gbẹloghe ele. (1 Tim. 5:8) Sokpan, ọkhẹke nin ọle yere ghe, ebe lu uhọnmhọn-emhin nẹ hi, nin ọle rẹ rẹkpa ene ribhi azagba-uwa nọnsọle rẹ deba iJehova ha mhọn ikolu nọn ziẹnlẹn. (Matt. 5:3) Bha ji mhan fẹ ijiẹmhin nọnsi Jesu ghe, nin ọdafẹn-uwa ha sabọ re egbe khọkhọ. Ebe nọnsi John bhi Baibo ji mhan lẹn ghe, arẹmiẹn a khan iJesu mun oran, ọle da sẹyẹ ha ria ẹmhọn azagba-uwa nọnsọle. Bhi ẹkẹ ọne ọbalọ nin Jesu ha ye, ọle da sẹyẹ taman iJohn nin ọle gbẹloghe inẹn ọlẹn. (John 19:​26, 27) Bezẹle nin Jesu da ta ọnan man iJohn arẹmiẹn ọle mhọn ibhio ne ha sabọ gbẹloghe Mary nin inẹn ọlẹn? Asabọmiẹn bhi ọne ẹghe nan nian, ibhio ọle soso bha sẹ ha yi edibo nesọle. Bhiriọ, Jesu da ha guanọ ọria nọn ha gbẹloghe inẹn ọlẹn, yẹ rẹkpa ọle ha ziẹn bhi oga nọnsi Jehova.

16. Ẹsọn nela John ha mhọn bhi obọ?

¹⁶ John da wo ha mhọn ẹsọn ne bunbun bhi obọ. Ranmhude ọkpa bhi etuegbe nesi Jesu ọle khin, ọle da deba ene ha mun ọkalo bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua ẹghenin. Asabọmiẹn ọle yẹ ha mhọn amhẹn. Bhiriọ, ọle dẹ wo ha dọnmhegbe rẹ guanọ ebi ọle ha rẹ gbẹloghe azagba-uwa nọnsọle, yẹ rẹkpa ele ha ziẹn ikolu nin ele bi Jehova ko mhọnlẹn. (1 Cor. 9:5) Be ọdafẹn-uwa ha miẹn luẹ bhi ijiẹmhin ọsi John ẹlẹnan nian?

17. Bezẹle nọn da yi emhin kpataki nin ọdafẹn-uwa rẹkpa azagba-uwa nọnsọle rẹ ziẹn bhi oga nọnsi Jehova?

 ¹⁷ Asabọmiẹn ọdafẹn-uwa ne ribhi ẹwẹ mhan wo yẹ mhọn ẹsọn ne bunbun bhi obọ. Bhi ọsi ijiẹmhin, asabọmiẹn ọle mhọn eji ọle da wẹnna nin ọle da sabọ miẹn ebi ọle ha rẹ ha gbẹloghe azagba-uwa nọnsọle. Ọkhẹke nin ọle ha re ọkhọle rebhe rẹ lu ọne iwẹnna, nin ọle da re ogẹn ji Jehova. (Eph. 6:​5, 6; Titus 2:​9, 10) Asabọmiẹn ọle yẹ mhọn ẹsọn nin ọle miẹn bhi ẹkẹ agbotu. Ẹsọn bọsi, nan rẹ ha sun ene dagbare dọ tẹmhọn Osẹnobulua, bi nan rẹ ha rẹnẹ je ene ribhi ẹkẹ agbotu yẹ re izebhudu nin ele. Ọrẹyiriọ, ọkhẹke nin ọle ha re ẹghe ọbhi otọ rẹ deba ene ribhi azagba-uwa nọnsọle luẹ iBaibo. Ele dẹ khuẹnmhẹn ọlẹn bhi emhin rebhe nin ọle lu nin ele, bi urẹkpa nin ọle rẹkpa ele rẹ ziẹn bhi oga nọnsi Jehova.​—Eph. 5:​28, 29; 6:4.

18. Be bhọ John ha mhọn bhi ọkhọle?

¹⁸ John wo manman tọ. Ẹlo ọle wo sẹbhi emhin ne bunbun bhi iẹnlẹn nọnsọle. Ọle da wo miẹn ọnọghọ ne bunbun bhi egbe ne ha rẹ sabọ wẹghẹ urẹọbhọ nọnsọle a. Ọrẹyiriọ, ọle da sẹyẹ wo dọnmhegbe ha re obọ rẹkhan uhi nin Jesu gbele ghe, nin mhan hoẹmhọn ibhio mhan nin mhan ko ga. Ranmhude ọnan, John da wo ha mhọnlẹn bhi ọkhọle ghe, Jehova bi Jesu wo hoẹmhọn ọlẹn, ghe ele dẹ re ahu nanlẹn rẹ khọn ọnọghọ nesọle miotọ. (John 14:​15-17; 15:10; 1 John 4:16) John bha ji ọnọghọ nin ọle miẹn bhi obọ Esu, la agbọn nin Esu gbẹloghe da wẹghẹ oyẹẹ nin ọle mhọn da ibhio ọle a. Ọle da sẹyẹ wo ha re ọne oyẹẹ nan man bhi emhin nin ọle lu, bi ọta nin ọle ta.

19. Be 1 John 4:7 yọle nin mhan lu? Bezẹle?

¹⁹ Ẹkẹ agbọn nin Esu gbẹloghe mhan da nyẹnlẹn ẹlẹnan. Ọle bha hoẹmhọn ọria soso. (1 John 3:​1, 10) Ọle guanọ nin ọle si mhan ọbhọ nin mhan hẹi yẹ hoẹmhọn ibhio mhan. Sokpan, ọle ida sabọ lu ọnan sade mhan bha re otọ nanlẹn. Bha ji mhan wo ha re ọta nin mhan ta, bi emhin nin mhan lu rẹ rẹman ibhio mhan ghe, mhan hoẹmhọn ele. Bhiriọ, mhan ki ha miẹn eghọnghọn bhi oga nin mhan ga iJehova.​—Tie 1 John 4:7.