1. Be imhan ha rẹ sabọ deba iJehova ha gbe ẹghe yẹ?

 Ọ WO manman yẹẹ mhan rẹ ha ne ẹbho nin mhan hoẹmhọnlẹn gbe ẹghe. Ọ wo yẹẹ okhuo bi ọdọ rẹ ko ha gbe ẹghe kugbe. Ọ yẹ wo yẹẹ ene usẹn rẹ ha ribhi ẹwẹ imọẹ ele. Sẹyẹ, ọ ti mhan rebhe bhọ rẹ ko ha deba ene imhan ko ga gbe ẹghe. Ọnọn lu uhọnmhọn emhin nẹ hi, ọ ti mhan bhọ rẹ ha deba Osẹnobulua gbe ẹghe. Mhan dẹ sabọ lu ọnan sade mhan nan erọnmhọn je ọle, tie iBaibo, yẹ ria eria nyan iho nọnsọle, bi ikpẹ esili nesọle. Ẹghe nin mhan deba iJehova gbe wo manman lu uhọnmhọn emhin.​—Ps. 139:17.

2. Emhin nela ha sabọ re ọle ha nọgho mhan rẹ miẹn ẹghe rẹ ha nan erọnmhọn yẹ luẹ Baibo?

² Ọ yẹẹ mhan rẹ ha nan erọnmhọn ji Jehova yẹ luẹ iBaibo. Ọkpakinọn, ọ iwo lẹkhẹ nin mhan rẹ lu iriọ ẹghe rebhe. Emhin ne bunbun nin mhan lu ukpẹdẹ-ukpẹdẹ sabọ rẹ re ọle ha nọghọ imhan rẹ miẹn ẹghe rẹ ga iJehova. Iwẹnna nin mhan lu, ẹsọn bhi azagba-uwa, bi ẹsọn nekẹle ne khẹke nin mhan miẹn, sabọ rẹ re mhan ẹghe rẹ sẹbhọ ghe, mhan bha yẹ miẹn ẹghe rẹ nan erọnmhọn, luẹ iBaibo yẹ ria eria nyan ọlẹn.

3. Emhin ọbhebhe nela ha sabọ ha gbe mhan ẹghe?

³ Emhin ọbhebhe ribhọ nọn ha sabọ ha re mhan ẹghe. Ahamiẹn mhan bha re ẹwan, mhan sabọ rẹ ji emhin eso nin mhan lu ne bha dọbe da ha gbe mhan ẹghe nin mhan ha rẹ manman sikẹ iJehova. Bhi ọsi ijiẹmhin, emhin nọn mhẹn nọn nin mhan rẹ ha re egbe re ahoho. Asabọmiẹn ebi mhan rẹ re egbe re ahoho bha dọbe. Ọkpakinọn, ahamiẹn mhan noo ẹghe bhọ gbe, mhan iyẹ da miẹn ẹghe rẹ manman ha ga iJehova. Ọkhẹke nin mhan yere ghe, ọ iyi iregbe-re-ahoho lu uhọnmhọn emhin nẹ  bhi iẹnlẹn nọnsẹmhan.​—Prov. 25:27; 1 Tim. 4:8.

4. Be imhan ha zilo nyan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?

⁴ Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, mhan dẹ zilo nyan ebezẹle nọn da khẹke nin mhan ha zẹ ebe lu uhọnmhọn emhin nẹ bhi iẹnlẹn nọnsẹmhan. Mhan dẹ yẹ zilo nyan ebi mhan ha rẹ sabọ noo ẹghe nọnsẹmhan yẹ nọnsẹn rẹ ha ga iJehova, bi elele nin mhan ha miẹn sade mhan noo ẹghe nọnsẹmhan nọnsẹn.

5. Be adia nọn ribhi Ephesians 5:​15-17 ha rẹ rẹkpa usẹn rẹ zẹ emhin nọn mhẹn nẹ rẹ lu bhi iẹnlẹn?

⁵ Zẹ emhin nọn mhẹn nẹ rẹ lu bhi iẹnlẹn. Ene usẹn wo kẹ guanọ nin ele lẹn uwedẹ nọn mhẹn nẹ nin ele ha rẹ nyẹnlẹn iẹnlẹn nọnsele. Bhi obọ nọnkẹle, ene man ele emhin bhi isiku, bi ẹbho bhi azagba-uwa nọnsele ne iga iJehova, sabọ rẹ ha sua ele ọbhọ nin ele ha khian yunivasiti beji ele ha da miẹn iwẹnna nọn ha manman ha re igho nin ele. Sokpan, uwedẹ iẹnlẹn nọn sẹ inian, dẹ wo manman gbe ele ẹghe. Bhi obọ nọnkẹle, ene biẹ ele bi imọẹ ele bhi agbotu sabọ rẹ ha re izebhudu nin ele, nin ele re iẹnlẹn nọnsele rẹ ga iJehova. Be ha rẹkpa usẹn nọn hoẹmhọn iJehova rẹ zẹ emhin nọn mhẹn nẹ rẹ lu? Adia nọn ribhi Ephesians 5:​15-17 dẹ rẹkpa ọle, sade ọle tie ọle yẹ ria eria nyan ọlẹn. (Tie ọle.) Ọle ha ki tie ọle fo, ọle sabọ rẹ nọọn egbe ọle ene inọnta nan: ‘Be hi iho nọnsi Jehova? Emhin nela mẹn ha zẹ rẹ lu nọn ha yẹẹ ọle? Emhin nela mẹn ha zẹ nọn ha rẹkpa mẹn noo ẹghe nọnsẹmhẹn nọnsẹn?’ Ha mhọnlẹn bhi ọkhọle ghe, “ẹghe nọn imhẹn mhan da nyẹnlẹn,” sẹyẹ, ọne agbọn Esu nan dẹ kẹ kpẹn. Bhiriọ, ọ dẹ ha mhẹn sade mhan noo iẹnlẹn nọnsẹmhan rẹ lu emhin ne ha re iJehova ha ghọnghọn.

6. Be iMary zẹ rẹ lu? Bezẹle nin ebi ọle zẹ da yi ebe mhẹn nẹ?

⁶ Ka lu emhin ne lu uhọnmhọn emhin nẹ. Beji mhan ha da noo ẹghe nọnsẹmhan nọnsẹn, mhan sabọ zẹ ọne imhan ha ka lu bhi ẹwẹ emhin eva ne bha dọbe. Mhan dẹ sabọ daghe ọnan bhi ebe sunu ẹghe nin Jesu rẹ rẹnẹ ji Mary bi Martha. Ranmhude Martha wo ha ghọnghọn ghe, Jesu rẹnẹ ji ele, ọle da dọ munhẹn ha nyẹn ebale. Ọkpakinọn, Mary da noo ọne ẹghe nan rẹ dotua sikẹ iJesu ha ka ọle ehọ beji ọle rẹ ha man emhin. Ebi Martha zẹ rẹ lu bha dọbe. Ọkpakinọn, Jesu da yọle ghe, Mary zẹ “ọnọn mhẹn nẹ.” (Luke 10:​38-42) Asabọmiẹn akizẹbue, Mary bha yẹ ye ebale nin ele le bhi ọne ukpẹdẹ nin re. Ọkpakinọn, mhan dẹ sabọ rẹọbhọ ghe, ọle ida yelea ghẹdẹ emhin nin ọle luẹ bhi obọ iJesu bhi ọne ukpẹdẹ nin. Beji ọne ẹghe nin Mary deba iJesu gbe rẹ ti ọle bhọ, iriọ ẹghe nin mhan deba iJehova gbe rẹ ti mhan bhọ. Be imhan ha rẹ sabọ noo ọne ẹghe nan yẹ nọnsẹn?

7. Bezẹle nọn da manman lu uhọnmhọn emhin nin mhan ha nan erọnmhọn, luẹ iBaibo, yẹ ria eria nyan ọlẹn?

⁷ Ọkhẹke nin mhan lẹn sẹbhọ ghe, erọnmhọn nin mhan nan, Baibo nin mhan luẹ yẹ ria eria nyan, deba oga nin mhan ga iJehova. Aba mhan nọn ribhi okhun nọn manman hoẹmhọn mhan, ọle mhan ne talọ sade mhan nan erọnmhọn. (Ps. 5:7) Ahamiẹn mhan luẹ iBaibo, obọ Osẹnobulua nọn yi Osẹ nọn mhọn ẹwanlẹn nẹ mhan da ha luẹ emhin. (Prov. 2:​1-5) Ahamiẹn mhan ria eria nyan emhin nin mhan luẹ rẹji Jehova, ikpẹ esili nesọle mhan ria eria nyan. Sẹyẹ, mhan ki ha yere emhin esili nin ọle yọle ọle dẹ lu nin mhan rebhe. Uwedẹ nọn mhẹn nẹ nin mhan ha rẹ sabọ noo ẹghe nọnsẹmhan khọnan.  Ọkpakinọn, beji a ki miẹn mhan imanman mhọn ẹghe, be imhan ha rẹ lu ọnan yẹ?

8. Be imhan ha sabọ miẹn luẹ bhi uwedẹ nin Jesu rẹ noo ẹghe nọnsọle bhi ojẹgbo?

⁸ Uwẹ sabọ rẹ noo eje fi ahiẹlẹ a. Bha ji mhan tẹmhọn ijiẹmhin nọnsi Jesu. Ọkuẹsẹ ọle munhẹn ha lu ilọnmhọn oga, ọle da gbe ikpẹdẹ 40 bhi ojẹgbo. (Luke 4:​1, 2) Jesu da noo ọne ẹghe nan rẹ nan erọnmhọn ji Jehova nin Aba ọle, yẹ ria eria nyan iho nọnsi Aba ọle rẹji ọle. Ọnan da rẹkpa iJesu rẹ muegbe khẹ edọnmhẹn nin ọle ha kẹ miẹn. Be imhan ha miẹn luẹ bhi ijiẹmhin nọnsi Jesu? Ahamiẹn azagba-uwa nin ẹbho da bun uwẹ ye, ọ sabọ rẹ ha nọghọ uwẹ rẹ miẹn eje fi ahiẹlẹ a. Uwẹ ha ke egbe uwẹ re bhi idia nọn sẹ inian, uwẹ sabọ rẹ sibhi uwa re dọ guanọ eje fi ahiẹlẹ a bhi olele. Ọnan hi ebi Julie ha lu sade ọle guanọ nin ọle nan erọnmhọn ji Jehova. Obhi uwa khere ọle bi ọdọ ọle da ko nyẹnlẹn bhi France. Ranmhude ọnan, ọ ilẹkhẹ nanlẹn rẹ miẹn eje fi ahiẹlẹ a bhi ẹkẹ uwa. Julie da yọle: “Bhiriọ, mẹn ki sibhi uwa re ha khian eje fi ahiẹlẹ a bhi olele. Bhi enin, imẹn ọkpa ki fẹkẹ ha ribhi ọsẹmhẹn. Bhiriọ, otọ ki gbọfu a nin mẹn rẹ nan erọnmhọn ji Jehova.”

9. Be iJesu rẹ rẹman yẹ ghe, ikolu nin ọle bi Jehova ko mhọnlẹn ti ọle bhọ arẹmiẹn ọle mhọn emhin ne bunbun nin ọle ha lu?

⁹ Jesu wo ha mhọn emhin ne bunbun nin ọle ha lu. Ẹghe nin ọle rẹ ha lu iwẹnna oga bhi ọne otọ nan, usun ẹbho ne bunbun da wo ha rẹkhan ọlẹn bhi eji ọle hi ki rẹ sẹ. Ele da ha guanọ nin ele nanlẹn talọ. Ẹghe ọkpa ribhọ nin usun ẹbho bhi agbaẹbho ọkpa rẹ sikoko bhi odẹ ọsi uwa nin ọle ha ye, ranmhude ele guanọ nin ele miẹn ọlẹn. Ọrẹyiriọ, Jesu da sẹyẹ mhanmhan ẹghe nin ọle ha rẹ ha nan erọnmhọn ji Jehova. Ọkuẹsẹ ẹdẹ we, ọle da guanọ eje fi ahiẹlẹ a nin ọle da nan erọnmhọn ji Aba ọle.​—Mark 1:​32-35.

10-11. Beji Matthew 26:​40, 41 rẹman, adia nela Jesu re nin edibo nesọle bhi ogba ọsi Gethsemane? Be ki sunu?

¹⁰ Bhi ọne ukpasọn nọn kike ọkuẹsẹ a gbe iJesu a, ọle da gbo guanọ eje fi ahiẹlẹ a, beji ọle ha da nan erọnmhọn ji Osẹnobulua yẹ ria eria nyan ikpẹ esili nesọle. Ọle da diọbhi ogba ọsi Gethsemane dọ lu ọnan. (Matt. 26:36) Bhi ọne ẹghe nin, Jesu da taman edibo nesọle emhin kpataki nọn khẹke nin ele lẹn rẹji erọnmhọn.

¹¹ Bha ji mhan tẹmhọn ebe sunu. Asabọmiẹn ọsasọn ogiziẹn ele rẹ sẹbhi ogba ọsi Gethsemane. Bhi enin, Jesu da taman etuegbe nesọle nin ele “ha babegbe.” Ọle da kpanọ zẹ ele obọ dọ nan erọnmhọn. (Matt. 26:​37-39) Ọkpakinọn, ẹghe nin ọle ki rẹ ha nan erọnmhọn, ele da ha wẹ. Ẹghe nin Jesu rẹ kere ghe ele wẹ, ọle da riọ ele bhi owe yẹ taman ele yọle: “Bha ha babegbe, bha yẹ wo ha nan erọnmhọn.” (Tie Matthew 26:​40, 41.) Ọle lẹn sẹbhọ ghe, egbe wo manman  lọ ele. Jesu da re ẹkẹ nọn fu rẹ taman ele ghe ọne efun wẹghẹ. Ọ sẹbhi igba eva nin Jesu kie dọ nan erọnmhọn. Ọle ki fikie vae bhi ene ẹghe nan, ọle da kere ghe, ele bha nan erọnmhọn, sokpan, ele da wẹ.​—Matt. 26:​42-45.

12. Be imhan ha sabọ lu sade egbe manman lọ mhan rẹ nan erọnmhọn ẹgheso?

¹² Noo ẹghe nọn ha fu uwẹ bhi egbe. Egbe sabọ rẹ lọ mhan sẹbhọ ghe, mhan ida sabọ nan erọnmhọn. Ahamiẹn emhin nọn sẹ inian sẹ ka sunu ji uwẹ khẹ, lẹn sẹbhọ ghe, ọ yẹ sunu ji ibhio mhan ne bunbun. Be ha sabọ rẹkpa ẹ? Ẹbho eso ne kẹ wo nan erọnmhọn ji Jehova ọsemuan sade ele lu ebi ele lu bhi obọ fo, dọ kere ghe, emhin nọn mhẹn nọn nin ele rẹ ha nan erọnmhọn ọkuẹsẹ egbe manman lọ ele. Eso dọ kere ghe, ahamiẹn ele diguẹ la dotua ha nan erọnmhọn, ọle ele ha da sabọ mun ọkhọle ọbhi ọne erọnmhọn nẹ. Be uwẹ ha lu yẹ sade uwẹ bha sabọ nan erọnmhọn ranmhude emhin manman kpokpo uwẹ bhi ọkhọle? Taman iJehova ebi emhin dia uwẹ yẹ bhi egbe. Ha mhọn ọlẹn bhi ọkhọle ghe, Aba mhan nọn mhọn itohan dẹ lẹn ebi emhin dia uwẹ yẹ bhi egbe.​—Ps. 139:4.

13. Be ifoni la emhin ne dia inian ha rẹ sabọ re imhan miẹn ghe mhan bha yẹ mun ọkhọle ọbhi erọnmhọn nin mhan nan, Baibo nin mhan luẹ, bi sade mhan ribhi ikolo oga?

¹³ Rẹban emhin ne ha re uwẹ ọkhọle sibhi ebi uwẹ luẹ re. Ọ iyi erọnmhọn ọkpa ha rẹkpa mhan ziẹn ikolu nin mhan bi Jehova ko mhọnlẹn. Ahamiẹn mhan tie iBaibo yẹ yo ikolo oga, ọ dẹ yẹ sabọ rẹkpa mhan rẹ manman sikẹ Osẹnobulua. Emhin be ribhọ nin uwẹ ha sabọ lu nin uwẹ da sabọ mun ọkhọle ọbhi ebi a tẹmhọnlẹn sade uwẹ ribhi ikolo oga, bi sade uwẹ luẹ iBaibo? Nọọn egbe ẹ ene inọnta nan, ‘Ahamiẹn a do ikolo oga, bezẹle nin mẹn ida sabọ kaehọ nọnsẹn? Ahamiẹn mẹn luẹ iBaibo, bezẹle nin mẹn ida sabọ mun ọkhọle ọbhọ nọnsẹn?’ Ọ dẹ be sabọ ha yi ranmhude mẹn re ifoni tie ẹbho la ẹbho re ifoni tie mẹn? Mẹn be tie ebi ẹbho re ifoni gbẹn ji mẹn, la mẹn be re ifoni gbẹn ebe je ẹbho? Ẹbho ne bunbun ẹlẹnan wo mhọn ifoni la emhin ne dia inian. Ẹbho eso ne fẹ otọ emhin ghe yọle ghe, ahamiẹn mhan re ifoni sikẹ egbe sade mhan dọnmhegbe rẹ mun ọkhọle ọbhi ebi mhan lu, ọ dẹ sabọ re mhan ọkhọle sibhọre. Professor ọkpa nọn guẹ ebi eria rẹ lu emhin yẹ da yọle: ‘Ahamiẹn uwẹ re ifoni mhọn bhi obọ, ọkhọle  nọnsẹ ida yẹ ha ribhi ebi uwẹ lu, ije ebhebhe ọ ha ki ha ye.’ Ọkuẹsẹ a mun usikoko nesẹmhan hẹn, a ki taman mhan nin mhan mun ifoni nọnsẹmhan ọbhi eji ọ ida so dagbare beji a da miẹn ghe, ọ bha de idobolo ji ẹbho nekẹle. Mhan dẹ be yẹ sabọ lu iriọ sade mhan luẹ iBaibo, sade mhan nan erọnmhọn, bi sade mhan ribhi ikolo oga?

14. Beji Philippians 4:​6, 7 rẹman, be iJehova ha rẹ rẹkpa mhan denọ ọkhọle ọbhi ebi mhan luẹ yẹ?

¹⁴ Bhii Jehova nin ọle rẹkpa uwẹ mun ọkhọle ọbhi ebi uwẹ luẹ. Uwẹ ha kere ghe, ije ebhebhe ọkhọle nọnsẹ ki ye sade uwẹ luẹ emhin, la sade uwẹ ribhi ikolo oga, bhii Jehova nin ọle rẹkpa uwẹ. Ahamiẹn emhin kpokpo uwẹ bhi ọkhọle bhi ẹghe nọn sẹ inian, asabọmiẹn ọ ida lẹkhẹ nin uwẹ rẹ re ọkhọle sibhọre, yẹ mun ọkhọle ọbhi ebi uwẹ luẹ. Ọkpakinọn, ọkhẹke nin uwẹ dọnmhegbe lu iriọ. Bhii Jehova nin ọle re ọfure nin uwẹ nọn ha gbega ọkhọle nọnsẹ bi “ahu iria-eria” nọnsẹ.​—Tie Philippians 4:​6, 7. 

15. Elele nela uwẹ ha miẹn sade uwẹ nan erọnmhọn, luẹ iBaibo yẹ ria ẹmhọn Jehova?

¹⁵ Uwẹ dẹ manman miẹn elele sade uwẹ re ẹghe ọbhi otọ rẹ ha nan erọnmhọn, luẹ iBaibo yẹ ria ẹmhọn Jehova. Elele nela uwẹ ha miẹn? Ọhẹnhẹn, uwẹ ki sabọ ha zẹ emhin ne mhẹn rẹ lu. Baibo taman mhan ghe, “ọnọn rẹkhan ọria nọn mhọn ẹwanlẹn khian ki yẹ ha mhọn ẹwanlẹn.” (Prov. 13:20) Bhiriọ, uwẹ ha deba iJehova ha gbe ẹghe, uwẹ ki manman ha wanlan, ranmhude, obọ ọle ẹwanlẹn na vae. Uwẹ ki lẹn ebi uwẹ ha lu ne ha re ọle ha ghọnghọn, yẹ rẹban emhin ne ida re ọle ha ghọnghọn.

16. Ahamiẹn mhan nan erọnmhọn ji Jehova, ria ẹmhọn ọlẹn yẹ luẹ iBaibo, be ọ ha rẹ rẹkpa mhan rẹ ha man emhin nọnsẹn yẹ?

¹⁶ Ọzeva, uwẹ ki sabọ ha man emhin nọnsẹn. Ahamiẹn mhan man ọria iBaibo, emhin kpataki nin mhan guanọ nin mhan lu hi, nin mhan rẹ rẹkpa ọle deba iJehova ha mhọn ikolu. Beji mhan ha rẹ ha nan erọnmhọn ji Jehova yẹ luẹ iBaibo, iriọ oyẹẹ nin mhan mhọn da ọle ha rẹ ha ziẹn ọbhọ. Sẹyẹ, mhan ki sabọ rẹkpa ene imhan man ele iBaibo rẹ hoẹmhọn ọlẹn. Inian Jesu wo lu. Ọle wo tẹmhọn Aba ọle nọnsẹn man edibo nesọle rẹ sẹbhọ ghe, ele da yẹ hoẹmhọn iJehova.​—John 17:​25, 26.

17. Be erọnmhọn bi Baibo nin mhan luẹ rẹ ziẹn urẹọbhọ nọnsẹmhan yẹ?

¹⁷ Ọzea, urẹọbhọ nọnsẹ ki ha ziẹn ọbhọ. Be ha sabọ sunu sade uwẹ bhii Osẹnobulua nin ọle dia uwẹ, ko uwẹ udu re, yẹ rẹkpa ẹ? Ẹghe nọn hi ki rẹ khin nin Jehova rẹ re ewanniẹn ọbhi erọnmhọn nọnsẹ, urẹọbhọ nọnsẹ ki ha ziẹn ọbhọ. (1 John 5:15) Emhin ọbhebhe nela  ha sabọ ziẹn urẹọbhọ nọnsẹ? Iluẹmhin Baibo nin uwẹ tobuwẹ lu. Yere ghe, “urẹọbhọ rẹkhan emhin nan họnlẹn.” (Rom. 10:17) Ọkpakinọn, nin urẹọbhọ nọnsẹmhan da sabọ deziẹn nọnsẹn, ọkhẹke nin mhan lu gbera nin mhan rẹ wo gheghe ha luẹ emhin. Be hi emhin ọbhebhe nọn khẹke nin mhan lu?

18. Re otọle man ebezẹle nọn da khẹke nin mhan ha ria eria nyan ebi mhan luẹ.

¹⁸ Emhin nọn khẹke nọn nin mhan rẹ ha ria eria nyan emhin nin mhan luẹ. Bha ji mhan zilo nyan ebe sunu ji ọria nọn gbẹn ebe iPsalm 77 bhi Baibo. Ọle da ha kpokpo egbe ghe, Jehova iyẹ re ẹlo esili ghe ọle bi ibhokhan Izrẹl nekẹle. Ọle da wo ha kpokpo egbe rẹ sẹbhọ ghe, ọle iyẹ wẹ ọsasọn. (Ulọnlẹn 2-8) Be ọle ki lu yẹ? Ọle da taman iJehova yọle: “Mẹn dẹ ha ria eria nyan iwẹnna nesẹ rebhe bi uwedẹ nin uwẹ rẹ lu emhin.” (Ulọnlẹn 12) Bhi ọsi ẹmhọanta, ọle wo lẹn emhin kẹkẹ nin Jehova lu nin ẹbho nesọle bhi ẹghe nọn gbera. Ọkpakinọn, ọle da sẹyẹ ha riale: “Osẹnobulua be yelea rẹ ha re ẹlo esili ghe ẹbho, la ẹkẹ be khọ ọle sẹbhọ ghe ọle bha yẹ mhọn itohan?” (Ulọnlẹn 9) Ọle da ria eria nyan emhin kẹkẹ nin Jehova sẹ lu, bi uwedẹ nin ọle rẹ re itohan bi ẹkẹ-ẹjẹjẹ man bhi ẹghe nọn gbera. (Ulọnlẹn 11) Be ki nabhọre? Ọnan da re ọle lẹn ghe, Jehova ida fikeke gbe ẹbho nesọle. (Ulọnlẹn 15) Iriọ yẹ nọn. Urẹọbhọ nọnsẹ dẹ deziẹn sade uwẹ ria eria nyan ebi Jehova sẹ lu nin ẹbho nesọle bhi ẹghe nọn gbera, bi ebi ọle sẹ lu nin uwẹ.

19. Elele ọbhebhe nela mhan ha miẹn sade mhan deba iJehova ha gbe ẹghe?

¹⁹ Ọzenẹn, ọnọn lu uhọnmhọn emhin nẹ hi, oyẹẹ nin uwẹ mhọn da iJehova ki ha ziẹn ọbhọ. Gbera ikpẹ nekẹle, oyẹẹ dẹ rẹkpa mhan rẹ ha hẹnmhọn nin Jehova, lu emhin ne ha ti ọle bhọ, yẹ sabọ ziẹngbe edọnmhẹn nọn hi ki rẹ khin. (Matt. 22:​37-39; 1 Cor. 13:​4, 7; 1 John 5:3) Emhin soso iribhọ nọn lu uhọnmhọn emhin gbera ikolu nin mhan bi Jehova ko mhọnlẹn!​—Ps. 63:​1-8.

20. Be uwẹ ha lu nin uwẹ da sabọ miẹn ẹghe rẹ ha nan erọnmhọn, luẹ iBaibo yẹ ria eria nyan ebi uwẹ luẹ?

²⁰ Yere ghe, erọnmhọn, Baibo nin mhan luẹ, bi nan rẹ ha ria eria nyan ebi mhan luẹ, deba oga nin mhan ga iJehova. Beji Jesu lu, guanọ eje fi ahiẹlẹ a nin uwẹ da deba iJehova ha gbe ẹghe. Rẹban emhin ne ha re uwẹ ọkhọle sibhi ebi uwẹ luẹ re. Bhii Jehova nin ọle rẹkpa uwẹ denọ ọkhọle ọbhi ilọnmhọn oga nin uwẹ lu. Ahamiẹn uwẹ noo ẹghe nọnsẹ nọnsẹn nian, Jehova ki re iẹnlẹn ighegheghe nin uwẹ bhi agbọn ọsọgbọn.​—Mark 4:24.