1. Be ẹmhọanta ne ribhi Baibo dia uwẹ bhi egbe yẹ?

 ẸBHO nesi Jehova wo hoẹmhọn ẹmhọanta ne ribhi Baibo, sẹyẹ ele wo mhọn urẹọbhọ da ọle. (Rom 10:17) Mhan yẹ dọ rẹọbhọ ghe Jehova mun agbotu gbọ nọn ha yi “ikazi nọn mun ẹmhọanta mhọnlẹn.” (1 Tim. 3:15) Sẹyẹ, mhan wo re eghọnghọn rẹ re obọ rẹkhan adia ọsi “ene rẹ [mhan] khian,” beji ele rẹ gbotọ ẹmhọanta ne ribhi Baibo fanọn an man mhan, yẹ re adia ne diẹn mun iho nesi Osẹnobulua nin mhan.—Hib. 13:17.

2. Beji Jemis 5:19 rẹman, be ha sabọ sunu aharẹmiẹn mhan luẹ ẹmhọanta fo?

² Arẹmiẹn ghe mhan miẹn ẹmhọanta nin mhan luẹ ọbhi egbe, sẹyẹ mhan rẹọbhọ ghe ọkhẹke nin mhan ha re obọ rẹkhan adia nin agbotu nọnsi Jehova re nin mhan, a dẹ yẹ sabọ hiẹ mhan. (Tie Jemis 5:19.) Ọ dẹ wo manman re Esu ha ghọnghọn rẹ re mhan miẹn ghe mhan bha yẹ ha gbaẹkẹ ẹmhọanta ne ribhi Baibo, la mhan bha yẹ ha gbaẹkẹ adia nin mhan miẹn bhi obọ agbotu nọnsi Osẹnobulua.—Ẹfẹ. 4:14.

3. Bezẹle nọn da khẹke nin mhan manman mun ẹmhọanta nin mhan luẹ mhọn? (Ẹfẹsọs 6:​13, 14)

³ Tie Ẹfẹsọs 6:​13, 14. Bhi ẹghe nọn bha yẹ ree gbe nian, Esu dẹ wo manman noo ohoghe rẹ hiẹ ene agbaẹbho rebhe. Ọne ohoghe nan dẹ re ele dọ ha kpokpo ẹbho nesi Jehova. (Arẹm. 16:​13, 14) Sẹyẹ, mhan lẹn sẹ ghe, Esu dẹ wo kie manman ha dọnmhegbe nin ọle rẹ hiẹ ẹbho nesi Jehova. (Arẹm. 12:9) Bhiriọ, ọ manman wo lu uhọnmhọn emhin nin mhan rẹ man egbe mhan emhin rẹ sabọ ha lẹn ikikẹ bhi ẹmhọanta bi ohoghe, yẹ ha re obọ  rẹkhan ene emhin nin mhan luẹ ne yi ẹmhọanta. (Rom 6:17; 1 Pita 1:22) Ọ wo khẹke nin mhan lu iriọ beji mhan ha da sabọ miuhọnmhọn bhi ẹghe ekpokpo nọn khua!

4. Be imhan ha zilo nyan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?

⁴ Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, mhan dẹ zilo nyan ikpẹ eva ne khẹke nin mhan ha mhọn ne ha rẹkpa mhan rẹ sabọ lẹn ẹmhọanta ne ribhi ẹkẹ Baibo, yẹ rẹ ha re obọ rẹkhan adia nin agbotu nọnsi Osẹnobulua re nin mhan. Bhi ọkike ọle, mhan ki zilo nyan emhin ea ne khẹke nin mhan lu beji a da miẹn ghe mhan bha de sibhi uwedẹ ẹmhọanta re.

IKPẸ NE KHẸKE NIN MHAN HA MHỌNLẸN NIN MHAN RẸ SABỌ LẸN ẸMHỌANTA

5. Be nan rẹ ha mun ofẹn Jehova rẹ rẹkpa mhan yẹ rẹ lẹn ẹmhọanta?

⁵ Nan rẹ ha mun ofẹn Jehova. Ebi a rẹ ọle ta nan rẹ ha mun ofẹn Jehova hi, nin mhan rẹ manman hoẹmhọn ọlẹn rẹ dọ sẹbhọ ghe mhan i da ha ho nin mhan lu emhin soso nọn i da ti ọle bhọ. Ọ ki ha ghọn mhan rẹ lẹn ikikẹ bhi emhin nọn diale bi emhin nọn bha dia, ikikẹ nọn ribhi ẹmhọanta bi ohoghe. Mhan ha lu iriọ, ẹmhọn mhan ki ha ti Jehova bhọ. (Prov. 2:​3-6; Hib. 5:14) Ọkhẹke nin oyẹẹ nin mhan mhọn da Jehova manman ziẹn, sẹyẹ nin mhan hẹi ha mun ofẹn eria gbera Jehova beji a miẹn emhin ne kẹ ti eria bhọ sọnọn Jehova.

6. Be ofẹn eria rẹ re itue igbe bhi ẹwẹ ibhokhan Izrẹl na je ne dọ baba otọ ọsi Kena ha fi ẹmhọanta denọ yẹ?

⁶ Ahamiẹn mhan mun ofẹn eria gbera Osẹnobulua, ọ dẹ sabọ re mhan de sibhi uwedẹ ẹmhọanta re. Bha ji mhan fẹ ijiẹmhin ọsi ene ikpea 12 ghe nan je ne dọ baba ọne otọ nin Jehova ve ghe ọle dẹ mun nin ibhokhan Izrẹl. Ofẹn ibhokhan Kena nọn ha mun itue igbe bhi ẹwẹ ele da ziẹn gbera oyẹẹ nin ele mhọn da Jehova. Ele da taman ibhokhan Izrẹl yọle: “Mhan ida sabọ mun okhọn bu ene ẹbho, ranmhude ele mhọn ahu nẹ imhan.” (Num. 13:​27-31) Bhi ẹlo ọsi eria, ibhokhan Kena gene ziẹn nẹ ibhokhan Izrẹl. Ọkpakinọn, nin ọria rẹ yọle ghe ibhokhan Izrẹl i da sabọ khọn eghian nọnsele rẹman ghe ọle bha ha ria ẹmhọn Jehova. Ebi ọ  rẹ khẹke nin ene itue igbe lu hi, nin ele rẹ denọ ẹlo ọbhi ebi Jehova guanọ nin ibhokhan Izrẹl lu. Ọ yẹ rẹ wo khẹke nin ele ria eria nyan ebe ọle lu nin ele bhi ẹghe nọn bha sẹ ree gbe nian. Sade ele lu iriọ nọn, ele ha rẹ dọ kere ghe ahu ọsi ibhokhan Kena bha sẹ emhin soso bhi eji Jehova nọn mhọn ahu nẹ ye. Josua bi Kelẹb bha diabe ene ikpea nekẹle ne i mhọn urẹọbhọ, ele da ha ho nin ele lu ebe ha re ẹmhọn ele ha ti Jehova bhọ. Ele da taman ene ẹbho yọle: “Ahamiẹn Jehova re ẹlo esili rẹ ghe mhan, ọle dẹ gene mun mhan nabhi ọne otọ yẹ mun ọne otọ nin mhan.”—Num. 14:​6-9.

7. Be ha rẹkpa mhan rẹ manman ha mun ofẹn Jehova? (Yẹ fẹ ifoto ghe.)

⁷ Nin mhan rẹ sabọ manman ha mun ofẹn Jehova, ọkhẹke nin mhan ha ria eria nyan emhin nọn ha ti ọle bhọ ẹghe-ẹghe nọn hi ki rẹ khin nin mhan rẹ ho nin mhan zẹ ebi mhan ha lu. (Ps. 16:8) Beji uwẹ ha rẹ ha tie okha eso bhi Baibo, uwẹ sabọ rẹ nọọn egbe ẹ, ‘Sade imẹn ribhi ọne idia nọn, be mẹn ha rẹ lu emhin yẹ?’ Bhi ọsi ijiẹmhin, re ọkhọle muno ọlẹn ghe uwẹ ribhi ẹwẹ ibhokhan Izrẹl, sẹyẹ uwẹ kaehọ beji ene itue igbe yọle ghe ibhokhan Izrẹl i da sabọ khọn ibhokhan Kena. Uwẹ dẹ be rẹọbhi ebi ele tale yẹ munhẹn ha mun ofẹn, la uwẹ dẹ be ji oyẹẹ nin uwẹ mhọn da Jehova, bi ọne ọkhọle nin uwẹ mhọn rẹ ha lu ebi ti ọle bhọ ziẹn gbera ofẹn nọn mun uwẹ? Ranmhude ọnan, ibhokhan Izrẹl rebhe ne na bhi otọ Ijipt kpanọ bha rẹọbhọ ghe ẹmhọanta Josua bi Kelẹb ha ta. Sẹyẹ, ele da mun ọne isẹhoa fia nin ele rẹ nabhi ọne otọ nin Jehova ve nin ele.—Num. 14:​10, 22, 23.

8. Ikpẹ nela ọkhẹke nin mhan dọnmhegbe rẹ ha mhọnlẹn? Bezẹle?

⁸ Idegbere. Eria ne mhọn idegbere, ele Jehova rẹkpa rẹ luẹ ẹmhọanta. (Mat. 11:25) Mhan wo degbere nan rẹ rẹkpa mhan bhi ẹghe nin mhan rẹ ha luẹ ẹmhọanta. (Iwẹnna 8:​30, 31) Ọkpakinọn, ọkhẹke nin mhan mhọn ẹwan beji a ha da miẹn ghe mhan bha dọ ha tegbemu. Ahamiẹn mhan tegbemu, mhan sabọ rẹ dọ ha riale ghe, ikikẹ i zẹwẹ ribhi uwedẹ nin mhan tobọmhan rẹ ghe emhin, bi adia ne ribhi Baibo bi ene agbotu nọnsi Jehova re nin mhan.

9. Be ha rẹkpa mhan rẹ wo ha mhọn idegbere?

⁹ Nin mhan rẹ wo sabọ ha mhọn idegbere khian, ọkhẹke nin mhan ha yere ghe mhan bha sẹ emhin soso bhi eji Jehova ye. (Ps. 8:​3, 4) Mhan sabọ rẹ bhii Jehova nọn rẹkpa mhan rẹ ha mhọn idegbere, bi nin mhan yẹ rẹ ha yi ọria nan sabọ man ọle emhin. Jehova dẹ rẹkpa mhan rẹ sabọ ha mun iria-eria nọnsọle kalo gbera ọsẹmhan, nin ọle noo Baibo bi agbotu nọnsọle rẹ man mhan le. Bhi iluẹmhin Baibo nọnsẹ, guanọ emhin ne rẹman ghe Jehova hoẹmhọn idegbere, sẹyẹ ọle he ẹhio, itẹngbemu, bi nin ọria rẹ wo bhi uhọnmhọn. Rẹ deba ọnin, manman dọnmhegbe rẹ wo ha mhọn idegbere sade uwẹ miẹn isẹhoa rẹ ha ga bhi ihe nọn re uwẹ khua okhun gbera ibhio ẹ nekẹle.

EBI MHAN HA RẸ SABỌ MUN ẸMHỌANTA NIN MHAN LUẸLE MHỌN NỌNSẸN

10. Ẹbho nela Jehova sẹ noo rẹ sun ẹbho nesọle, yẹ rẹ re adia nin ele?

¹⁰ Wo ha mun udu nyan adia nọn na obọ agbotu nọnsi Jehova vae. Bhi ẹghe ọsi ibhokhan Izrẹl, Mozis Jehova ha noo rẹ re adia nin ẹbho nesọle, akizẹbue ọle da ha noo Josua. (Josh. 1:​16, 17) Ibhokhan Izrẹl wo miẹn elele bhọ beji ele ha ghe ene ikpea nan bii eria nin Jehova ha noo. Ẹghe ne bunbun ki gbera beji a mun agbotu gbọ, ene ituegbe 12 Jehova ha noo rẹ dia nin ene agbotu. (Iwẹnna 8:​14, 15) Akizẹbue, ene ewanlẹn ne ha ribhi Jerusalẹm da deba ene ituegbe nin Jehova ha noo rẹ dia ene agbotu. Ranmhude nin ene agbotu rẹ ha re obọ rẹkhan adia nin ene ikpea nan ha re nin ele, “urẹọbhọ  [nọnsele da] ha ziẹn ọbhọ. Rẹ deba ọnin, ele da ha bun ọbhọ ukpẹdẹ-ukpẹdẹ.” (Iwẹnna 16:​4, 5) Bhi ọne ẹghe nọnsẹmhan nan, mhan yẹ wo miẹn elele bhọ sade mhan re obọ rẹkhan adia nin agbotu nọnsi Jehova re nin mhan. Ọkpakinọn, be uwẹ riale ọ dẹ dia Jehova bhi egbe yẹ sade mhan bha re obọ rẹkhan adia ọsi eria nin ọle ne mundia ne ha sun mhan? Nin mhan rẹ re ewanniẹn ọbhi ọne inọnta nan, bha ji mhan fẹ ebi sunu bhi ẹghe nin ibhokhan Izrẹl rẹ ha khian ọne otọ nan ve nin ele.

11. Be sunu ji ibhokhan Izrẹl ne ha ne Mozis suan bhi ihe nin Osẹnobulua re ọle i? (Yẹ fẹ ifoto ghe.)

¹¹ Bhi ẹghe ọkpa beji ibhokhan Izrẹl rẹ khian ọne otọ nan ve nin ele, ikpea kpataki eso da ha re ẹlo gbe Mozis a, bi ọne ihe nin Jehova re ọle ọ i. Ele da yọle: ‘Ọne agbaẹbho nan khiamhin [ọ i yi Mozis ọkpa], ele rebhe khiamhin, Jehova yẹ ribhi ẹwẹ ele.’ (Num. 16:​1-3) Aremiẹn ẹmhọanta nọn ghe bhi ẹlo nọnsi Osẹnobulua “ọne agbaẹbho” khiamhin, Jehova hi ọne zẹ Mozis nọn ha sun ene ẹbho. (Num. 16:28) Nin ele rẹ ha re unun riia Mozis a, Jehova ene ikpea ne i mhẹn nan ha re unun riia a. Ele bha denọ ẹlo ọbhi ebi Jehova ha guanọ, ẹmhọn egbe ele ele wo denọ ẹlo ọ i. Ọnin hi, ahu bi nan rẹ hẹnmhọn ele. Jehova da fuẹn ẹbho ne mun ọkalo bhi ọne emhin nan nọn i mhẹn an, bi ọrebhe ne deba ele. (Num. 16:​30-35, 41, 49) Ọ wo dọ khia bhi ẹlo a ghe, ẹmhọn ọria nọn i re obọ rẹkhan adia nọn na bhi obọ agbotu nọnsi Jehova vae ẹlẹnan, i ti Osẹnobulua bhọ.

12. Emhin nela ha rẹkpa mhan rẹ manman ha mun udu nyan agbotu nọnsi Jehova?

¹² Mhan dẹ sabọ wo ha mun udu nyan agbotu nọnsi Jehova. Ahamiẹn eria ne re emhin khian dọ kere ghe, ọkhẹke nan fi emhin denọ bhi uwedẹ nan rẹ ka gbotọ ẹmhọanta ne ribhi Baibo fanọn an, la bhi uwedẹ nan rẹ lu ilọnmhọn oga nesẹmhan, ele i siegbe re ikeke rẹ lu iriọ. (Prov. 4:18) Ranmhude ele ho nin emhin nin ele lu ha ti Jehova bhọ zẹle ele lu ọnan. Ele dọnmhegbe rẹ ha diẹn emhin nin ele zẹ rẹ lu mun Ọta nọnsi Osẹnobulua, bi ene iman-emhin esili ne khẹke nin ẹbho nesi Jehova rebhe ha re obọ rẹkhan.

13. Be bhọ hi “ene iman-emhin esili”? Be ọkhẹke nin mhan lu ene iman-emhin esili yẹ?

 ¹³ “Wo ha lu rẹkhan ene iman-emhin esili nin uwẹ luẹ.” (2 Tim. 1:13) “Ene iman-emhin esili” nan tẹmhọn ọlẹn bhi ọne ulọnlẹn nan mundia nin ene iman-emhin rebhe ne ribhi Baibo ne khẹke Kristiẹn. (Jọni 17:17) Ene iman-emhin nan ne ribhi Baibo, ele emhin rebhe nin mhan rẹọ i na vae. Agbotu nọnsi Jehova man mhan le ghe nin mhan wo fi obọ mun ene iman-emhin esili nan. Mhan dẹ miẹn erọnmhọn bhọ sade mhan wo ha lu iriọ.

14. Be Kristiẹn eso rẹ zobọ bhọ rẹ ha rẹ obọ rẹkhan “ene iman-emhin esili” yẹ?

¹⁴ Be bhọ ha sabọ sunu sade mhan bha yẹ ha re obọ rẹkhan “ene iman-emhin esili”? Bha ji mhan fẹ ijiẹmhin ghe. Bhi ore nin ọhẹnhẹn, Kristiẹn eso da ha wewe ohoghe nẹga ghe ukpẹdẹ nọnsi Jehova vae. Asabọmiẹn ele gene miẹn ene ẹmhọn nan bhi ebe nọn diabe ilẹta nin Pọl nin odibo gbẹn. Kristiẹn eso bhi Tẹsẹlonaika bha re ẹghe ọbhi otọ rẹ fẹghe si ẹmhọanta gene nọn, bhiriọ, ele da rẹọbhọ, yẹ ha wewe ọle nẹga. A i rẹ sabọ re inian hiẹ ele sade ele ye ene emhin nin Pọl man ele le re nọn, beji ọle ha ribhi eji ele ye. (2 Tẹsẹ. 2:​1-5) Pọl da re adia nin ele ghe, nin ele hẹi ha rẹọbhi emhin rebhe nin ele họn. Beji a ha da miẹn emhin nọn sẹ inian bha kie sunu bhi ẹghe odalo, Pọl da noo ene ẹmhọn nan rẹ kpẹn ebe nọnzi eva nin ọle gbẹn ji Kristiẹn ne ribhi Tẹsẹlonaika. Ọle da yọle: “Imẹn nin Pọl tuẹ ibha. Obọ imẹn mẹn rẹ gbẹn ọne otuẹ nan. Ọnan hi iyaman nin mẹn re bhi ebe rebhe nin mẹn gbẹn. Inian mẹn rẹ gbẹn ebe.”—2 Tẹsẹ. 3:17.

15. Be imhan ha rẹ sabọ gbega egbe mhan yẹ bhi ọta ohoghe ne diabe ẹmhọanta? Re ijiẹmhin ọbhọ. (Yẹ fẹ ene ifoto ghe.)

¹⁵ Be imhan ha sabọ miẹn luẹ bhi ene ẹmhọn nan nin Pọl gbẹn ji Kristiẹn ne ribhi Tẹsẹlonaika? Ahamiẹn mhan họn ọta ne bha diẹn mun ebi mhan luẹ bhi Baibo, la mhan họn ẹmhọn okha nọn han mhan ilo, ọkhẹke nin mhan noo ẹwan. Bhi ẹghe ọsi Soviet Union, ibhio mhan da miẹn ilẹta ọkpa bhi obọ eghian mhan. Ọne ilẹta da wo gene diabe ghe, Bẹtẹ nọn ke okhun nẹ gbẹn ọlẹn re. Ọne ilẹta da yọle ghe, ibhio mhan eso sabọ rẹ waegbea yẹ mun agbotu nọnsele gbọ. Ọne ilẹta da wo gene diabe ebe na bhi obọ ibhio mhan ne ribhi Bẹtẹ nọn ke okhun nẹ vae,  ọkpakinọn, ele bha sabọ hiẹ ibhio mhan ne wo gene ha sun rẹkhan Jehova. Ele da daghe ọle ghe, ẹmhọn nọn ribhi ọne ilẹta bha diẹn mun ebi a ka man ele le khẹ. Ẹlẹnan nian, eghian mhan wo ha noo itanẹti rẹ wewe ẹmhọn ne i yi ẹmhọanta beji ele ha da re ọle si ozughu bi iwaegbea re bhi ẹwẹ mhan. Nin mhan rẹ wo “jẹje fikekegbe emhin nin [mhan] rẹọ i,” ọkhẹke nin mhan dọ fẹghe si ebi mhan họn, la si ebi mhan tie diẹn mun ẹmhọanta nin mhan ka luẹ khẹ. Mhan ha lu iriọ, mhan ki sabọ gbega egbe mhan.—2 Tẹsẹ. 2:2; 1 Jọni 4:1.

16. Beji Rom 16:​17, 18 rẹman, be ọkhẹke nin mhan lu sade eria eso zobọ bhọ rẹ ha re obọ rẹkhan ẹmhọanta nin mhan luẹ?

¹⁶ Wo deba ẹbho ne wo ha sun rẹkhan Jehova ha ga ọle. Osẹnobulua guanọ nin mhan bi ibhio mhan ko ha ga ọle kugbe. Ọne okugbe nan dẹ wo ha ribhi ẹwẹ mhan sade mhan wo ha re obọ rẹkhan ene ẹmhọanta nin mhan luẹ. Ozughu ọria nọn hi ki rẹ khin nọn bha ka re obọ rẹkhan ene ẹmhọanta nin mhan luẹ sire bhi agbotu. Bhiriọ, Osẹnobulua da sekha nin mhan yọle: “Bha siegbe nin ẹbho ne dia inian.” Mhan bha da lu iriọ, mhan sabọ rẹ dọ ha rẹọbhi ọta ne i yi ẹmhọanta, la de sibhi oga re.—Tie Rom 16:​17, 18.

17. Elele nela mhan miẹn bhọ sade mhan lẹn ẹmhọanta yẹ mun ọle mhọn nọnsẹn?

¹⁷ Ahamiẹn mhan lẹn ẹmhọanta yẹ mun ọlẹn mhọn nọnsẹn, emhin i ribhọ nọn ha si mhan sibhi ibo nọnsi Jehova re, sẹyẹ urẹọbhọ nọnsẹmhan ki wo deziẹn. (Ẹfẹ. 4:​15, 16) Iman-emhin ohoghe bi ohoghe kẹkẹ nin Esu rẹ khian i da sabọ hiẹ mhan, sẹyẹ Jehova ki wo gbega mhan bhi ẹghe ekpokpo nọn khua. Bha ji mhan wo mun ẹmhọanta nin mhan luẹ mhọn nọnsẹn, bhiriọ, “Osẹnobulua ọsi ọfure ki ne [mhan] dia.”—Fil. 4:​8, 9.