1. Be Jehova lu ẹghe nin Adamu bi Ivi rẹ wo la lu olukhọ da ọle fo? (Genesis 3:15)

 Ọ BHA sẹ bue nin Adamu bi Ivi lu olukhọ, Jehova da kha akhasẹ kpataki rẹ re ikhuaẹloghe nin imọn nesele. Ọne ọta akhasẹ nan ribhi Genesis 3:15.—Tie ọle.

2. Bezẹle nin ọta akhasẹ nọn ribhi Genesis 3:15 da manman lu uhọnmhọn emhin?

² Ọne ọta akhasẹ ribhi ebe ọhẹnhẹn bhi Baibo. Ọkpakinọn, ọ mhọn ebi ebe nekẹle rebhe bhi Baibo rẹ diẹn mun ọlẹn yẹ. Beji uri rẹ diẹn owẹ kugbe, iriọ ọta nọn ribhi Genesis 3:15 rẹ diẹn emhin ne ribhi ebe ne ribhi Baibo kugbe rẹ kiẹn uhọnmhunje ọkpa. Ọne uhọnmhunje hi, Ọmiẹnmhanfan dẹ vae dọ fuẹn Esu bi ene imhẹn an. b Ọne ẹghe nan dẹ wo ha yi ẹghe nọn mhẹn an nin ẹbho ne hoẹmhọn Osẹnobulua!

3. Be imhan ha zilo nyan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?

³ Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, mhan dẹ re ewanniẹn ọbhi ene inọnta nan rẹji ọta akhasẹ nọn ribhi Genesis 3:15: Hela a sounun ele bhi ọne ọta akhasẹ? Be ọne ọta akhasẹ rẹ munsẹ yẹ? Be imhan rẹ ha miẹn elele bhọ yẹ?

4. Họla ọne ẹnyẹn mundia nan? Be imhan rẹ lẹn yẹ?

⁴ Genesis 3:14 bi 15 da sounun bhi ẹnyẹn, “ọmọn” ọsi ọne  ẹnyẹn, “okhuo,” bi “ọmọn” ọsi ọne okhuo. Baibo da rẹkpa mhan rẹ lẹn ọne ọdeọde bhi ẹwẹ ele khin. c Bha ji mhan re ọne ẹnyẹn rẹ munhẹn. Ẹnyẹn ọsaje ida sabọ lẹn ebi Jehova tale bhi ogba ọsi Eden. Bhiriọ, ebi Jehova bhu ọle ohiẹn dẹ ha yi ebe mhọn ẹwanlẹn gbera ẹnyẹn. Họla Jehova ha talọ je? Revelation 12:9 da rẹkpa mhan lẹn họla Jehova ha talọ je. Ọ da rẹman ghe, ọne ẹnyẹn hi Esu nin Ojuu. Ọkpakinọn, hela hi ọmọn ọsi ọne ẹnyẹn?

5. Hela hi imọn ọsi ọne ẹnyẹn?

⁵ Ẹgheso, Baibo noo ọne ukpọta “ọmọn,” rẹ tẹmhọn ẹbho ne manman re egbe khọkhọ ọria rẹ sẹbhọ ghe, a dẹ sabọ ha tie ele imọn nesọle. Bhiriọ, ẹhi ne bha sun rẹkhan Osẹnobulua, bi eria ne nin Jehova bi ẹbho nesọle ha suan, beji Esu lu hi imọn ọsi ọne ẹnyẹn. Ene ẹhi ne na bhi okhun vae bhi ọne otọ nan bhi ẹghe ọsi Noa, bi eria ne wo bhi uhọnmhọn ne lu emhin beji Esu nin aba ele rẹ lu emhin yẹ deba.—Gen. 6:1, 2; John 8:44; 1 John 5:19; Jude 6.

6. Bezẹle nin ọne “okhuo” ida sabọ ha yi Ivi?

⁶ Bhi ejayenan nian, bha ji mhan fẹ họla ọne “okhuo” mundia nan. Ọle bha sabọ ha yi Ivi. Bezẹle? Bha ji mhan fẹ emhin ọkpa ghe. Ọne ọta akhasẹ da yọle ghe, ọmọn ọsi ọne okhuo dẹ guọghọ uhọnmhọn ọsi ọne ẹnyẹn an. Mhan wo la luẹ ghe, ọne ẹnyẹn hi, ọne ẹhi nọn imhẹn natiọle Esu. Bhiriọ, ọria soso iribhọ nọn na bhi ẹkẹ ọsi Ivi dagbare nọn ha sabọ guọghọ ọle uhọnmhọn an. Bhiriọ, be bhọ a ha rẹ sabọ gbe Esu khuelo yẹ?

7. Beji Revelation 12:1, 2, 5, bi 10 rẹman, họla ọne okhuo nan sounun ọlẹn bhi Genesis 3:15 mundia nan?

⁷ Ebe nọn kike bhi Baibo da ji mhan lẹn họla ọne okhuo nan sounun ọlẹn bhi Genesis 3:15  mundia nan. (Tie Revelation 12:1, 2, 5, 10.) Ọ bha sabọ ha yi okhuo bhi ọne otọ nan! Ọle da ha mhọn uki bhi oẹ nọnsọle. Sẹyẹ, ukparu ojie nan re ahiẹnhiẹn 12 lu da ha ribhi uhọnmhọn nọnsọle. Ọle da biẹ ọmọn nọn dikẹ bhi imọn nekẹle—Agbejele nọnsi Osẹnobulua. Ọne Agbejele ribhi okhun. Bhiriọ, ọne okhuo dẹ yẹ ha ribhi okhun. Ọne okhuo mundia nin agbotu nọnsi Jehova nọn ribhi okhun, nin ẹhi nesọle ne sun rẹkhan ọlẹn ye.—Gal. 4:26.

8. Họla ọmọn ọhẹnhẹn ọsi ọne okhuo? Ẹghela ọle rẹ kiẹn ọlẹn? (Genesis 22:15-18)

⁸ Baibo yẹ rẹkpa mhan rẹ lẹn ọmọn ọhẹnhẹn ọsi ọne okhuo. Ọle dẹ na bhi ulin-uwa ọsi Ebraham vae. (Tie Genesis 22:15-18.) Beji ọne ọta akhasẹ tale, Jesu da gene na bhi ulin-uwa ọsi Ebraham vae. (Luke 3:23, 34) Ọkpakinọn, ọne ọmọn dẹ mhọn ahu gbera eria, ranmhude ọle dẹ gbe Esu khuelo. Bhiriọ, ẹghe nin Jesu rẹ ha ribhi ikpe 30, a da re ahu ẹlinmhin nọnsi Osẹnobulua rẹ zẹ ọle. Ẹghe nan ki rẹ re ẹlinmhin nọn khiale rẹ zẹ ọle fo, ọle da dọ ha yi ọmọn ọhẹnhẹn ọsi imọn ọsi ọne okhuo. (Gal. 3:16) Jesu ki yu yẹ riọkpanọ fo, Osẹnobulua da re uyi bi ekpẹn nanlẹn. Sẹyẹ, Ọle da re “ahu rebhe [nanlẹn] bhi otọ bi okhun.” Rẹ deba ọnin, ọle da ha mhọn ọne ahu “rẹ gbe iwẹnna nesi Ojuu khuelo.”—Heb. 2:7; Matt. 28:18; 1 John 3:8.

9-10. (a) Ẹbho ebhebhe nela deba ọmọn ọsi ọne okhuo? Ẹghela ele rẹ deba? (b) Be imhan ha ki zilo nyan nian?

⁹ Rẹ gbera Jesu, eria ebhebhe yẹ ribhọ ne ha deba imọn ọsi ọne okhuo. Pọl nin odibo da re ene ele khin man, ẹghe nin ọle rẹ taman ibhokhan iJu bi ene iyi ibhokhan iJu nan zẹle yọle: “Ahamiẹn edibo nesi Kristi bha khin, imọn nesi Ebraham bha gene khin, imọn ne ha le ọne ive nan vele bhi uku.” (Gal. 3:28, 29) Jehova ha re ahu ẹlinmhin nọnsọle rẹ zẹ iKristiẹn, ọne ọria ki dọ deba ọmọn ọsi ọne okhuo. Bhiriọ, Jesu Kristi bi itue 144,000 ne ha deba ọle gbẹloghe hi, imọn ọsi ọne okhuo. (Rev. 14:1) Ele rebhe dọnmhegbe rẹ ha ria eria yẹ lu emhin, bii Aba ele nin Jehova.

¹⁰ Beji mhan ki dọ lẹn ene ẹbho nan sounun ele bhi Genesis 3:15, mhan dẹ luẹ nian ebi Jehova sẹ lu rẹ mun ọne ọta akhasẹ nan sẹ, bi elele nin mhan miẹn bhọ ẹlẹnan.

11. Uwedẹ nela a rẹ sa ọmọn ọsi ọne okhuo bhi “izizi-oẹ”?

¹¹ Beji ọta akhasẹ nọn ribhi Genesis 3:15 rẹman, ọne ẹnyẹn dẹ sa ọmọn ọsi ọne okhuo “bhi izizi-oẹ.” Ọnan da munsẹ ẹghe nin Esu rẹ noo ibhokhan iJu bi ibhokhan Romu rẹ gbe Ọmọn nọnsi Osẹnobulua. (Luke 23:13, 20-24) Beji ọria nọn kuan bhi izizi-oẹ ida rẹ sabọ khian bhi ẹghe eso, iriọ uyumhin nin Jesu yu rẹ mun ọlẹn gba ẹghe nin ọle rẹ ha ribhi idin.—Matt. 16:21.

12. Be a ha rẹ guọghọ uhọnmhọn ọsi ọne ẹnyẹn an yẹ? Ẹghela ọnan ha rẹ sunu?

¹² Ọta akhasẹ nọn ribhi Genesis 3:15 rẹman ghe, Jesu ida wo ha ribhi idin. Bezẹle? Ranmhude, beji ọne ọta akhasẹ rẹman, ọne ọmọn dẹ guọghọ uhọnmhọn ọsi ọne ẹnyẹn an. Ọnan rẹman ghe, a dẹ riọ Jesu kpanọ bhi uu. Ọ da wo re iriọ sunu. Ọ ki ha ribhi ukpẹdẹ ea nin Jesu yu, a da riọ ọle kpanọ bhi idin bọsi ẹlinmhin. Ọle ida yẹ sabọ yu. Ẹghe nin Osẹnobulua rẹyi ha ki sẹ, Jesu dẹ gbe Esu khuelo. (Heb. 2:14) Ẹbho ne ha deba Jesu gbẹloghe dẹ deba ọle gbe eghian nesi Osẹnobulua khuelo—imọn ọsi ọne ẹnyẹn.—Rev. 17:14; 20:4, 10. d

13. Be imhan rẹ ha miẹn elele yẹ bhi umunsẹ ọsi ọne ọta akhasẹ nan?

¹³ Ahamiẹn ọguọmhandia nọnsi Osẹnobulua uwẹ khin, uwẹ wo ha miẹn elele bhi ọne ọta akhasẹ nan. Ẹghe nin Jesu rẹ vae bhi ọne otọ nan, ọle da wo re egbe khọkhọ Aba ọle tee. (John 14:9) Bhiriọ, rẹ na obọ ọle, mhan da dọ lẹn Jehova yẹ hoẹmhọn ọlẹn. Mhan yẹ miẹn elele bhi iman-emhin nesi Jesu, bi uwedẹ nin ọle rẹ ha dia agbotu nọnsi Osẹnobulua ẹlẹnan. Ọle da yẹ man mhan uwedẹ nin mhan ha rẹ ha nyẹnlẹn, beji Jehova ha da re ẹlo esili ha ghe mhan. Sẹyẹ, mhan rebhe dọ miẹn elele bhi uyumhin nin Jesu yu—usamhin nan sa ọle bhi oẹ. Be imhan rẹ miẹn elele yẹ? Jesu ki riọkpanọ fo, Jehova da miẹn izọese nọnsọle ọbhi egbe nọn “kpe mhan khia bhi olukhọ rebhe.”—1 John 1:7.

14. Be imhan rẹ lẹn yẹ ghe, ọta akhasẹ nin Jehova tale bhi ogba ọsi Eden dẹ re ẹghe ọkuẹsẹ ọ munsẹ? Gbotọle fanọn an.

¹⁴ Ene ọta nin Jehova tale bhi ogba ọsi Eden rẹman ghe, ẹghe eso dẹ gbera, ọkuẹsẹ ọne ọta akhasẹ rebhe munsẹ. Ọ dẹ re ẹghe ọkuẹsẹ ọne okhuo biẹ ọne ọmọn nan ve ive ọle, bi nin Esu rẹ ha mhọn ene rẹkhan ọlẹn. Sẹyẹ, nin ene usun eva nan rẹ kiẹn eghian egbe (la he egbe). Ahamiẹn mhan lẹn otọ ọne ọta akhasẹ nan, ọ ki rẹkpa mhan ranmhude, mhan ki sabọ lẹn ghe, ọne agbọn nan nin Esu rẹ khian, dẹ he eguọmhandia nesi Jehova. Akizẹbue, Jesu da yẹ ji edibo nesọle lẹn emhin ne sẹ inian. (Mark 13:13; John 17:14) Mhan wo gene dọ daghe umunsẹ ọsi ọnan bhi ọne ọta akhasẹ, manman nọn bhi ikpe 100 ne gbera. Be ọ rẹ yi iriọ yẹ?

15. Bezẹle nin ẹbho bhi ọne agbọn Esu nan da wo kie manman he mhan? Bezẹle nọn bha da khẹke nin ofẹn Esu ha mun mhan?

¹⁵ Obhi ẹghe khere ki gbera nan re Jesu kiẹn Ojie ọsi Agbejele nọnsi Osẹnobulua fo bhi ukpe 1914, ọle da khu Esu sibhi okhun re vae bhi ọne otọ nan. Ọne uke otọ nan ọle ki ye. Ọle khẹ ugbekhuelo nọnsọle. (Rev. 12:9, 12) Ọkpakinọn, ọle bha wo ku obọ ọbhi egbe. Ẹkẹ wo manman ha khọ ọle. Sẹyẹ, ọle wo ha kpokpo ẹbho nesi Osẹnobulua. (Rev. 12:13, 17) Ọnan zẹle nin ẹbho bhi ọne agbọn Esu nan da wo kie manman he ẹbho nesi Osẹnobulua. Ọrẹyiriọ, emhin soso iribhọ nọn ha re imhan ha mun ofẹn Esu bi ene rẹkhan ọlẹn. Sokpan, mhan dẹ sabọ rẹọbhi ebi Pọl nin odibo tale ẹghe nọn rẹ yọle: “Ahamiẹn Osẹnobulua ribhi ikeke mhan, họla ha ki sabọ ne mhan suan?” (Rom. 8:31) Mhan dẹ sabọ mun udu rebhe nyan Jehova, ranmhude beji mhan daghe, ene bunbun bhi ọta akhasẹ nọn ribhi Genesis 3:15 munsẹ fo.

16-18. Be Curtis, Ursula, bi Jessica rẹ miẹn elele yẹ ranmhude nin ele rẹ lẹn otọ ẹmhọn nọn ribhi Genesis 3:15?

¹⁶ Ive ọsi Jehova nọn ribhi Genesis 3:15 dẹ sabọ rẹkpa mhan ziẹngbe ọnọghọ nọn hi ki rẹ khin nin mhan miẹn. Curtis nọn lu iwẹnna Misiọnari bhi Guam da yọle: “Emhin eso ribhọ ne sunu bhi iẹnlẹn nọnsẹmhẹn ne re ọle nọghọ mẹn rẹ sun rẹkhan Jehova. Ọkpakinọn, mẹn ki ria eria nyan ọta akhasẹ nọn ribhi Genesis 3:15, ọ da rẹkpa mẹn rẹ ha mun udu nyan Aba mẹn nọn ribhi okhun.” Curtis wo khuaẹloghe ẹghe nin Jehova ha rẹ re ọkpẹnlẹn ọbhi ọnọghọ nesẹmhan rebhe.

¹⁷ Obhio mhan nin okhuo natiọle Ursula nọn nyẹnlẹn bhi Bavaria da yọle ghe, ranmhude ọle lẹn otọ ẹmhọn nọn ribhi Genesis 3:15 rẹkpa ọle rẹ rẹọbhọ ghe, Osẹnobulua nyan Baibo. Ọle da daghe ebi ọta akhasẹ nekẹle rebhe ne ribhi Baibo rẹ diẹn mun ọne ọta akhasẹ nan yẹ. Ọnan da wo manman rẹso ọle. Ọle da yẹ yọle: “Mẹn da wo kie manman dọ  hoẹmhọn Jehova ẹghe nin mẹn rẹ dọ luẹ ghe, ọle wo re ẹjẹje lu emhin beji eria ha da ha mhọn ikhuaẹloghe.”

¹⁸ Jessica nọn na bhi Micronesia vae, da yọle: “Mẹn yẹ yere ebi emhin dia mẹn bhi egbe yẹ, ẹghe nin mẹn rẹ lẹn sẹbhọ ghe, mẹn miẹn oga ẹmhọanta. Ọta akhasẹ nọn ribhi Genesis 3:15 wo ha munsẹ. Ọ rẹkpa mẹn rẹ yere ghe, emhin nin mhan loya ọle ẹlẹnan iyi iho nọnsi Osẹnobulua rẹji mhan. Ọne ọta akhasẹ nan da kie dọ re imẹn manman rẹọbhọ ghe, mẹn ha ga Jehova, mẹn dẹ sabọ ha nyẹn iẹnlẹn nọn mhẹn nian, bi ọnọn mhẹn gbera ọnan bhi ẹghe odalo.”

19. Be re imhan rẹọbhọ ghe, obọ nọn kike bhi ọne ọta akhasẹ dẹ munsẹ?

¹⁹ Mhan dọ luẹ kere ghe, ọta akhasẹ nọn ribhi Genesis 3:15 wo ha munsẹ nian. Mhan dọ luẹ họla ọmọn ọsi ọne okhuo, bi ọmọn ọsi ọne ẹnyẹn khin. Izizi-oẹ nin Jesu nin ọmọn ọhẹnhẹn ọsi ọne okhuo da kuan folo. Sẹyẹ, Ojie nọn manman mhọn ahu ọle ki khin. Rẹ deba ọnin, ọle ida yu ghẹdẹ. Ẹbho nan zẹle ne deba imọn ọsi ọne okhuo kẹ khere ne rẹ gba. Ranmhude obọ ọhẹnhẹn bhi ọne ọta akhasẹ munsẹ, mhan dẹ sabọ rẹọbhọ ghe, obọ nọn kike bhọ nan rẹ guọghọ uhọnmhọn ọsi ọne ẹnyẹn an dẹ yẹ munsẹ. Egbe dẹ fu eguọmhandia nesi Osẹnobulua re ẹghe nan ha rẹ gbe Esu khuelo. Ọkuẹsẹ ọne ẹghe nin, hẹi ji egbe lọ uwẹ. Osẹ nan ha sabọ mun udu nyan, ọle Osẹnobulua nọnsẹmhan khin. Rẹ na obọ ọmọn ọsi ọne okhuo, ọle dẹ re emhin esili ne bunbun nin “ẹbho rebhe ne ribhi ọne otọ agbọn nan.”—Gen. 22:18.