1. Emhin nela eguọmhandia nesi Jehova eso ha sabọ ha mhọn bhi ọkhọle?

 Ọ WO ko mhan udu re rẹ lẹn ghe ẹmhọn ẹbho nesi Jehova rebhe ti ọle bhọ! Baibo ji mhan lẹn ghe, ẹmhọn ẹbho nesi Jehova ti ọle bhọ. (Ps. 149:4) Ẹgheso, egbe sabọ rẹ lọ eso bhi eguọmhandia nesi Jehova rẹ sẹbhọ ghe, ele ki ha riale, ‘Ẹmhọn mẹn be gene ti Jehova bhọ?’ Ene bunbun bhi eria ne ga Jehova bhi ẹghe nọn gbera yẹ wo ha mhọn iria-eria nọn sẹ inian.—1 Sam. 1:​6-10; Job 29:​2, 4; Ps. 51:11.

2. Ẹbho nela ẹmhọn ele ti Jehova bhọ?

² Baibo ji mhan lẹn ghe emhin nọn ha sabọ sunu nọn nin ẹmhọn eria nọn bha gba nan rẹ ha ti Jehova bhọ. Be ọnan ha rẹ sabọ sunu yẹ? Ọkhẹke nin mhan ha mhọn urẹọbhọ da Jesu Kristi, yẹ mianmẹn. (Jọni 3:16) Mhan ha lu ọnan, mhan ki rẹman ẹbho ghe mhan fidenọ bhi emhin ebe nesẹmhan, sẹyẹ, mhan ve nin mhan rẹ ha lu iho nọnsi Osẹnobulua. (Iwẹnna 2:38; 3:19) Ọ wo re Jehova ghọnghọn sade mhan lu ene emhin nan beji mhan ha da sabọ deba ọle ha mhọn ikolu nọn ziẹn. Ahamiẹn mhan dọnmhegbe ha re obọ rẹkhan ive nin mhan ve beji mhan re egbe guẹ nin Jehova, ẹmhọn mhan ki wo ha ti ọle bhọ, sẹyẹ ọle ki ha ghe mhan bii imọẹ ọle.—Ps. 25:14.

3. Be mhan ha zilo nyan nian?

³ Ọkpakinọn, bezẹle nin eria eso da riale ghe, ẹmhọn ele i ti Osẹnobulua bhọ? Be Jehova rẹ rẹman yẹ ghe ẹmhọn mhan ti ọle bhọ? Be ha rẹkpa ene ga Osẹnobulua rẹ rẹọbhọ ghe ẹmhọn ele gene ti Osẹnobulua bhọ?

EBEZẸLE NIN ERIA ESO DA RIALE GHE ẸMHỌN ELE I TI JEHOVA BHỌ

4-5. Izebhudu nela mhan ha sabọ ha mhọnlẹn aharẹmiẹn mhan riale ẹgheso ghe, mhan bha sẹ emhin soso?

⁴ Rẹ na bhi egbe obhokhan, ọle ene bunbun bhi ẹwẹ mhan mọn da mhọn ọne iria eria ghe, ele i da miẹn ebi a ha ji a rẹ lu. (Ps. 88:15) Obhio mhan nin okpea natiọle Adrián da yọle: “Rẹ na otọ ha de  mẹn mọn da riale ghe mẹn bha sẹ emhin soso. Mẹn yẹ yere erọnmhọn nin mẹn nan ji Jehova beji mẹn ribhi obhokhan. Bhi ọne erọnmhọn, mẹn da bhii Jehova nin ọle ji mẹn bi azagba-uwa nọnsẹmhẹn da nabhi agbọn ọsọgbọn. Arẹmiẹn mẹn nan ọne erọnmhọn nan, mẹn bha rẹọbhọ ghe mẹn mhẹn sẹ bii eria ne ha nyẹnlẹn bhi enin.” Tony nan bha bẹẹ wanre bhi azagba-uwa nan da ga Jehova da yọle: “Ẹghe bha ha ribhọ nin ene biẹ mẹn rẹ ji mẹn lẹn ghe ele hoẹmhọn mẹn, la ẹmhọn mẹn ti ele bhọ. Ọnan da re mẹn ha riale ghe emhin i ribhọ nin mẹn ha lu nọn ha ti ele bhọ.”

⁵ Ahamiẹn ẹgheso mhan riale ghe mhan bha sẹ emhin soso, ọkhẹke nin mhan yere ghe Jehova tobọle si mhan kẹ egbe. (Jọni 6:44) Ọle daghe ikpẹ esili nin mhan mhọn nan ha sabọ miẹn ghe imhan tobọmhan i daghe, sẹyẹ ọle lẹn unan ọria nin mhan gene khin bhi ẹkẹ ọkhọle. (1 Sam. 16:7; 2 Chron. 6:30) Bhiriọ, mhan dẹ sabọ rẹọbhọ ghe ẹmhọanta ọle ta beji ọle yọle, mhan ghan bhi ẹlo nọnsọle.—1 Jọni 3:​19, 20.

6. Be emhin ebe nin Pọl nin odibo lu bhi ẹghe nọn gbera dia ọle bhi egbe yẹ?

⁶ Asabọmiẹn emhin ebe nin eso bhi ẹwẹ mhan lu ọkuẹsẹ ele dọ luẹ ẹmhọanta sẹyẹ wo kpokpo ele bhi ọkhọle. (1 Pi. 4:3) Sẹyẹ, eria eso ne mọn da ga Jehova nọnsẹn sẹyẹ wo dọnmhegbe rẹ khọn eji ele da wẹghẹ. Uwẹ kii? Uwẹ be riale ẹgheso ghe, Osẹnobulua i da sabọ rẹhunmhan uwẹ? Ọ ha yi iriọ, ọ dẹ ko uwẹ udu re rẹ lẹn ghe eria ne ga Jehova nọnsẹn bhi ẹghe nọn gbera ka ha mhọn iria-eria nọn sẹ inian. Bhi ọsi ijiẹmhin, egbe wo manman lọ Pọl nin odibo beji ọle ha ria ẹmhọn idobọ nesọle. (Rom 7:24) Bhi ọsi ẹmhọanta, Pọl bhọ fidenọ bhi emhin ebe nesọle, sẹyẹ ọle mianmẹn. Ọrẹyiriọ, ọle da tie egbe ọle “ọnọn khere nẹ bhi ene etuegbe rebhe” bi “ọria ọhẹnhẹn” bhi emhin ebe.—1 Kọr. 15:9; 1 Tim. 1:15.

7. Be ọkhẹke nin mhan ha mhọn bhi ọkhọle rẹji emhin ebe nin mhan lu bhi ẹghe nọn gbera?

⁷ Aba mhan nọn ribhi okhun ve ghe, ọle dẹ rẹhunmhan mhan sade mhan fidenọ. (Ps. 86:5) Bhiriọ, ahamiẹn mhan gene kiọya ọbhi emhin ebe nin mhan lu, mhan dẹ sabọ rẹọbhi ẹmhọn nin Jehova tale, ghe ọle rẹhunmhan mhan.—Kol. 2:13.

8-9. Be mhan ha rẹ sabọ khọn ọne iria-eria ghe, emhin i ribhọ nin mhan ha lu nọn ha re ẹmhọn mhan ha ti Jehova bhọ?

⁸ Mhan rebhe guanọ nin mhan lu eka nin mhan ha sabọ lu rẹ ha ga Jehova. Ọrẹyiriọ, ẹbho eso sabọ rẹ ha riale ghe, emhin i ribhọ nin ele ha lu nọn ha re ẹmhọn ele ha ti Jehova bhọ. Obhio mhan nin okhuo natiọle Amanda da yọle: “Mẹn riale ghe nin mẹn rẹ lu eka nin ahu mẹn gbe nin Jehova, mẹn dẹ wo ha lu ba eka nin mẹn ka lu khẹ. Mẹn da ha dọnmhegbe rẹ ha lu gbera eka nin ahu nọnsẹmhẹn gbe. Ahamiẹn mẹn bha sabọ lu eka nin mẹn rẹ mhanmhanlẹn nin mẹn lu, mẹn ki ha riale ghe ẹmhọn mẹn i yẹ ti Jehova bhọ beji ọ i yẹ rẹ ti mẹn bhọ.”

⁹ Be mhan ha rẹ sabọ khọn ọne iria-eria ghe, emhin i ribhọ nin mhan ha lu nọn ha re ẹmhọn mhan ha ti Jehova bhọ? Yere ghe Jehova re ẹwanlẹn lu emhin. Ọle bha yọle nin mhan lu gbera eka nin ahu nọnsẹmhan gbe. Eka nọn hi ki rẹ khin nin mhan sabọ lu, ahamiẹn ọnin ahu nọnsẹmhan gbe wo ti ọle bhọ. Rẹ deba ọnin, ria eria nyan ijiẹmhin ọsi eria bhi Baibo ne re ọkhọle rebhe rẹ ga Jehova. Bhi ọsi ijiẹmhin, ria ẹmhọn iẹnlẹn ọsi Pọl. Ọle wo manman wẹnna nin Jehova bhi ẹkẹ ikpe ne bunbun. Ọle da diọbhi agbaẹbho kẹkẹ, yẹ rẹkpa mun agbotu ne bunbun gbọ. Ọkpakinọn, ẹmhọn ọlẹn be yẹ ha ti Osẹnobulua bhọ beji idia nọnsọle ki fidenọ, sẹyẹ ọle bha yẹ sabọ ha lu eka nin ọle ka lu khẹ bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua? Ehe. Ọle da sẹyẹ dọnmhegbe ha lu eka nin ọle ha sabọ lu, sẹyẹ Jehova da nan erọnmhọn nanlẹn. (Iwẹnna 28:​30, 31) Bọsi Pọl, idia nin mhan ye sabọ rẹ re imhan miẹn ghe mhan bha yẹ sabọ ha lu eka nin mhan ka lu khẹ bhi oga nọnsi Jehova. Ọkpakinọn, emhin ne re mhan lu ebi mhan lu hi ebe manman lu uhọnmhọn emhin rẹji Jehova. Bhi ejayenan nian, bha ji mhan zilo nyan uwedẹ eso nin Jehova rẹ rẹman ghe ẹmhọn mhan ti ọle bhọ.

 BE JEHOVA RẸ RẸMAN YẸ GHE ẸMHỌN MHAN TI ỌLE BHỌ?

10. Be mhan ha rẹ sabọ “họn” yẹ ghe Jehova yọle, ẹmhọn mhan ti ọle bhọ? (Jọni 16:27)

¹⁰ Ọle noo Baibo. Ọ wo yẹẹ Jehova rẹ ha rẹman ẹbho nesọle ghe, ọle hoẹmhọn ele, sẹyẹ ẹmhọn ele ti ọle bhọ. Baibo sounun bhi idia eva nin Jehova da taman Jesu ghe, Ọmọn nin ọle hoẹmhọn ọlẹn ọle khin, sẹyẹ ẹmhọn ọlẹn ti ọle bhọ. (Mat. 3:17; 17:5) Ọ dẹ be yẹẹ uwẹ rẹ họn ghe Jehova yọle, ẹmhọn uwẹ ti ọle bhọ? Jehova i wo na okhun nin mhan talọ, ọkpakinọn, Baibo nin yi Ọta nọnsọle ọle noo. Inian ọ diabe mhan “họn” ukpuru nọnsi Jehova yọle ghe, emhin nin mhan lu ti ọle bhọ sade mhan tie ene ẹmhọn nin Jesu tale bhi ebe ọsi Matiu rẹ sẹbhi Jọni. (Tie Jọni 16:27.) Jesu wo re egbe khọkhọ Aba ọle bhi uwedẹ nin ọle rẹ lu emhin. Bhiriọ, mhan dẹ sabọ ha re ọkhọle muno ọlẹn ghe Jehova yọle ẹmhọn mhan ti ọle bhọ, sade mhan tie ẹmhọn ebi Jesu rẹ ji ẹmhọn edibo nesọle da ha ti ọle bhọ yẹ arẹmiẹn ọ bha gba nin ele.—Jọni 15:​9, 15.

11. Bezẹle nin mhan ha da sabọ yọle ghe ranmhude mhan kuẹlo da ọkakale bha rẹman ghe ẹmhọn mhan i yẹ ti Jehova bhọ? (Jemis 1:12)

¹¹ Bhi emhin nin ọle lu. Jehova wo muegbe nin ọle rẹ rẹkpa mhan. Mhan daghe ọnan bhi uwedẹ nin ọle rẹ ne emhin nin mhan ha rẹ ha gbẹloghe egbe nin mhan. Ẹgheso, Jehova sabọ rẹ re otọ nin ọkakale rẹ sunu ji mhan, beji ọ rẹ sunu ji Jobu. (Job 1:​8-11) Ranmhude mhan ribhi ọkakale bha rẹman ghe ẹmhọn mhan i yẹ ti Osẹnobulua bhọ. Sokpan, ọ re isẹhoa nin mhan rẹ rẹman ebi oyẹẹ nin mhan mhọn da ọle ziẹn sẹ yẹ, bi ebi mhan mun udu nyan ọlẹn sẹ ye. (Tie Jemis 1:12.) Uwedẹ nin ọle rẹ rẹkpa mhan rẹ sabọ ziẹngbe ọkakale rẹkpa mhan rẹ lẹn ghe ọle hoẹmhọn mhan, sẹyẹ ọle ri mhan bhi ikeke.

12. Be mhan ha sabọ luẹ bhi emhin nọn sunu ji Dmitrii?

¹² Bha ji mhan fẹ ijiẹmhin ọsi obhio mhan nin okpea natiọle Dmitrii ghe nọn nyẹnlẹn bhi Asia. Ọne obhio mhan nan bha yẹ ha mhọn iwẹnna, ọle rẹ guanọ ọbhebhe bhi ẹkẹ uki ne bunbun, ọle bha miẹn. Nin ọle rẹ rẹman ghe ọle mun udu nyan Jehova, ọle da mhanmhanlẹn nin ọle rẹ ha lu ba eka nin ọle ka lu khẹ bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua. Uki ne bunbun ebhebhe yẹ rẹ gbera, ọle bha miẹn iwẹnna. Rẹ deba ọnan, ọle da wo manman ha khọnmhọn rẹ sẹbhọ ghe, ọle bha yẹ sabọ kpanọ bhi ukhuo. Bhiriọ, ọle da munhẹn ha riale ghe ọle i yẹ lu nọnsẹn bhi ihe ọsi ọdọ bi ọsi aba, sẹyẹ, Jehova i yẹ re ẹlo esili ghe ọle. Ọsemuan ọkpa, ọmọn okhuo nọnsọle da gbẹn ẹmhọn nọn ribhi Isaiah 30:15 ọbhi ebe re ji ọle bhi uki ukhuo. Ebe ribhi ọne ulọnlẹn hi, “Bha dẹ miẹn ahu sade ibha bha ha kpokpo egbe, bi sade bha mun udu nyan mẹn.” Ọne ọmọn nọnsọle da taman ọlẹn yọle,  “Aba, ahamiẹn uwẹ lu akhiẹ, ye ẹmhọn ne ribhi ọne Baibo nan re.” Dmitrii da dọ kere ghe, azagba-uwa nọnsọle sẹyẹ wo miẹn ebale ha le, miẹn ukpọn ha yọ, bi uwa dia. Ọle da yọle, “Ebe khẹke nin mẹn lu hi, nin mẹn de ọkhọle re yẹ wo ha mun udu nyan Osẹnobulua.” Ahamiẹn uwẹ kuẹlo da ọkakale nọn diabe ọsi ọne obhio mhan nan, ha mhọn ọne izebhudu ghe ẹmhọn uwẹ rẹtẹ Jehova, sẹyẹ ọle dẹ rẹkpa uwẹ rẹ sabọ ziẹngbe.

13. Ẹbho nela Jehova noo rẹ ji mhan lẹn ghe ẹmhọn mhan ti ọle bhọ? Be Ọle rẹ lu ọle yẹ?

¹³ Ọle noo ibhio mhan nin mhan ko ga. Jehova noo ibhio mhan nin mhan ko ga rẹ rẹkpa mhan rẹ lẹn ghe ẹmhọn mhan ti ọle bhọ. Bhi ọsi ijiẹmhin, ọle sabọ rẹ noo ibhio mhan nin mhan ko ga rẹ ta ọta ikoudure man mhan bhi ẹghe nin mhan rẹ wo guanọ ọlẹn tee. Obhio mhan nin okhuo nọn nyẹnlẹn bhi Asia wo miẹn ikoudure bhi obọ ibhio mhan bhi ẹghe nin ọle rẹ kuẹlo da ọkakale. Ọne obhio mhan nan bha yẹ ha mhọn iwẹnna, sẹyẹ ọle da wo manman ha khọnmhọn. Rẹ deba ọnan, ọdọ ọle da dọ lu emhin ebe nọn kaka, bhiriọ, a da re ọle sotọ bhi ihe ọsi ọwanlẹn. Ọne obhio mhan da yọle: “Mẹn bha lẹn otọ ebezẹle nin ene emhin nan rebhe da wo ha sunu. Mẹn da ha riale ghe asabọmiẹn mẹn lu emhin nọn bha gba, sẹyẹ, Jehova i yẹ re ẹlo esili ghe mẹn.” Ọne obhio mhan da bhii Jehova nọn rẹkpa ọle rẹ daghe emhin ne ha re ọle rẹọbhọ ghe ẹmhọn ọlẹn sẹyẹ ti ọle bhọ. Be Jehova rẹ lu ọnan nanlẹn yẹ? Ọle da yọle, “Ene ewanlẹn bhi agbotu da ne mẹn zilo yẹ ji mẹn lẹn ghe Jehova hoẹmhọn mẹn.” Ẹgheso ki gbera, ọle da gbo kie bhii Jehova nọn rẹkpa ọle rẹ daghe emhin ne ha re ọle rẹọbhọ ghe ẹmhọn ọlẹn sẹyẹ ti ọle bhọ. Ọle da yọle, “Bhi ọne ukpẹdẹ nin tee, ibhio mhan eso bhi agbotu da gbẹn ilẹta ji mẹn. Beji mẹn rẹ ha tie ọta ikoudure nin ele gbẹn ji mẹn, ọ da wo khia mẹn bhi ẹlo ghe Jehova họn erọnmhọn nọnsẹmhẹn.” Bhi ọsi ẹmhọanta, ọta ifuẹkẹ nin ibhio mhan taman mhan, ọle uwedẹ ọkpa nin Jehova kẹ noo rẹ rẹman ghe ẹmhọn mhan ti ọle bhọ.—Ps. 10:17.

14. Uwedẹ ọbhebhe nela Jehova rẹ rẹman ghe ẹmhọn mhan ti ọle bhọ?

 ¹⁴ Uwedẹ ọbhebhe nin Jehova rẹ rẹman ghe ẹmhọn mhan ti ọle bhọ hi, uwedẹ nin ọle rẹ noo ibhio mhan nin mhan ko ga rẹ re adia nin mhan bhi ẹghe nin mhan rẹ wo guanọ ọlẹn tee. Bhi ọsi ijiẹmhin, ilẹta 14 Jehova noo ẹlinmhin nọn khiale rẹ rẹkpa Pọl rẹ gbẹn ji ibhio ọle nin ele ko ga bhi ore nin ọhẹnhẹn. Pọl wo re uwedẹ oyẹẹ re adia nọn khẹke nin ene ibhio ọle bhi ene ilẹta nin ọle gbẹn ji ele. Bezẹle nin Jehova da ji Pọl ne adia ba ene ilẹta nin ọle gbẹn ji ene ibhio ọle? Ranmhude Aba nọn mhẹn Jehova khin, sẹyẹ ọle re adia nin imọn nesọle ‘nin ẹmhọn ele ti ọle bhọ.’ (Prov. 3:​11, 12) Bhiriọ, ahamiẹn a re Baibo re adia nin mhan, ọ bha rẹman ghe ẹmhọn mhan i yẹ ti Osẹnobulua bhọ, sokpan ọ rẹman ghe ọle wo sẹyẹ hoẹmhọn mhan. (Hib. 12:6) Emhin ebhebhe nela rẹkpa mhan rẹ lẹn ghe ẹmhọn mhan ti Jehova bhọ?

EMHIN EBHEBHE NE HA RẸKPA MHAN RẸ LẸN GHE ẸMHỌN MHAN TI JEHOVA BHỌ

15. Eria nela Jehova re ẹlinmhọn nọn khiale nan? Bezẹle nin ọnan ha da sabọ re izebhudu nin mhan?

¹⁵ Ẹbho nin ẹmhọn ele ti Jehova bhọ, ele ọle re ẹlinmhin nọn khiale nọnsọle nan. (Mat. 12:18) Mhan sabọ rẹ nọọn egbe mhan ene inọnta nan, ‘Mẹn be dọnmhegbe rẹ ha re ikpẹ esili nin ẹlinmhin nọn khiale nọnsi Osẹnobulua rẹkpa ọria rẹ ha mhọn man bhi iẹnlẹn nọnsẹmhẹn?’ Uwẹ be manman mhọn iziẹngbe nian gbera ẹghe nin uwẹ bha sẹ rẹ dọ lẹn Jehova? Bhi ọsi ẹmhọanta, uwẹ ha dọnmhegbe manman ha re ikpẹ ọsi ẹlinmhin nọn khiale man bhi iẹnlẹn nọnsẹ, ọ ki rẹkpa uwẹ rẹ ha mhọn ọne izebhudu ghe, Jehova re ẹlo esili ghe uwẹ!—Fẹ ọne ẹkpẹti ghe nọn yọle, “ Ikpẹ Ọsi Ẹlinmhin Nọn Khiale Hi, . . . ”

16. Hela Jehova noo rẹ wewe ọne ọta nọn mhẹn man ẹbho? Be ọnan dia uwẹ yẹ bhi egbe? (1 Tẹsẹlonaika 2:4)

¹⁶ Ẹbho nin ẹmhọn ele ti Jehova bhọ, ele ọle mun ọne ẹsọn nan rẹ ha wewe ọne ọta nọn mhẹn. (Tie 1 Tẹsẹlonaika 2:4.) Obhio mhan nin okhuo natiọle Jocelyn wo dọ kere ghe ẹmhọanta ọnan khin beji ọle rẹ ha tẹmhọn ọne ọta nọn mhẹn man ẹbho. Ẹdọkpa beji Jocelyn riọ bhi owe, egbe da wo mhọn ebi ọ dia ọle yẹ. Ọle da yọle, “Ọ da diabe ghe ahu i yẹ zẹwẹ ri mẹn bhọ, sẹyẹ, mẹn i yẹ mhọn ebi a ji a rẹ lu. Ọkpakinọn, ọkanẹfan mẹn ha khin, sẹyẹ ọne ukpẹdẹ nin mhan rẹ dagbare bhi inẹbho. Bhiriọ, mẹn da nan erọnmhọn ji Jehova, yẹ dọnmhegbe rẹ dagbare bhi inẹbho.” Beji ele rẹ tẹmhọn Osẹnobulua khian bhi ọne ọsewewiẹ nin, Jocelyn da miẹn okhuo ọkpa nọn wo fuẹkẹ natiọle Mary. Ọne okhuo da ka nin ọle rẹ munhẹn ha luẹ Baibo. Uki eso ki gbera, Mary da yọle ghe, erọnmhọn ọle ha nan ji Osẹnobulua nin ọle rẹkpa ọle beji Jocelyn so obọ bhi odẹ  nọnsọle. Be Jocelyn luẹ bhi ọne emhin nan nọn sunu? Ọle da yọle, “Ọ da wo dia mẹn bhi egbe ghe Jehova taman mẹn yọle, ‘ẹmhọn uwẹ ti mẹn bhọ.’” Bhi ọsi ẹmhọanta, ọ i yi ọrebhe ha re ehọ ọbhi ọne uhọnmhunje nin mhan wewe. Ọkpakinọn, mhan dẹ sabọ ha mhọn ọne izebhudu ghe, ọ ti Jehova bhọ sade mhan dọnmhegbe rẹ ha wewe ọne ọta nọn mhẹn man ẹbho.

17. Be uwẹ miẹn luẹ bhi ebi Vicky tale rẹji ẹmhọn izọese nọnsi Jesu? (Psalm 5:12)

¹⁷ Eria nin ẹmhọn ele ti Jehova bhọ, ele da miẹn ene elele kẹkẹ nin izoẹse nọnsi Jesu ze ele egbe dagbare. (1 Tim. 2:​5, 6) Ọkpakinọn, be mhan ha lu yẹ sade ọ sẹyẹ nọghọ mhan rẹ rẹọbhọ ghe ẹmhọn mhan ti Jehova bhọ arẹmiẹn mhan mhọn urẹọbhọ da izọese nọnsi Jesu, sẹyẹ mhan bhọ mianmẹn? Yere ghe, ọ i yi emhin rẹbhe nin ọkhọle nọnsẹmhan taman mhan wo hi ẹmhọanta, sokpan, mhan dẹ sabọ rẹọbhọ ebi Jehova taman mhan. Inian Jehova ghe ẹbho ne mhọn urẹọbhọ da izọese nọnsi Jesu bii eria ne khiale, sẹyẹ ọle ve ghe ọle dẹ nan erọnmhọn nin ele. (Tie Psalm 5:12; Rom 3:26) Obhio mhan nin okhuo natiọle Vicky wo manman miẹn elele bhọ nin ọle rẹ ha ria eria nyan ẹmhọn izọese nọnsi Jesu. Ẹdọkpa, beji ọle ki manman ria eria nyan ẹmhọn izọese nọnsi Jesu fo, ebi ọle ria eria nyan da rẹkpa ọle rẹ ta ọnan. Ọle da yọle, “Ọ reele nin Jehova mọn da dọnmhegbe nin ọle rẹ rẹman mẹn ghe ọle hoẹmhọn mẹn. Ọkpakinọn, ọ da diabe ghe mẹn taman Jehova yọle, ‘Uwẹ i da sabọ hoẹmhọn ọria nọn diabe mẹn. Izọese ọsi Ọmọn nọnsẹ i da sabọ gue olukhọ nesẹmhẹn.’” Ọkpakinọn, nin ọle rẹ ha ria eria nyan ẹmhọn izọese nọnsi Jesu, ọle da dọ daghe ọle ghe Jehova hoẹmhọn ọlẹn. Mhan dẹ yẹ kere ghe Jehova hoẹmhọn mhan, sẹyẹ ẹmhọn mhan ti ọle bhọ, sade mhan ria eria nyan ẹmhọn izọese nọnsi Jesu.

18. Be mhan ha sabọ ha mhọn bhi ọkhọle sade mhan bha zobọ bhọ rẹ ha hoẹmhọn Aba mhan nọn ribhi okhun?

¹⁸ Aharẹmiẹn mhan dọnmhegbe rẹ re obọ rẹkhan ene emhin nin mhan tẹmhọnlẹn bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, ẹgheso, egbe sabọ yẹ rẹ lọ mhan. Sẹyẹ, mhan sabọ rẹ dọ ha riale si ẹmhọn mhan gene ti Jehova bhọ. Ahamiẹn ọnan sunu, wo ha yere ghe Jehova ji ẹmhọn “ene hoẹmhọn ọlẹn” da wo ha ti ọle bhọ. (Jem. 1:12) Bhiriọ, wo ha sikẹ Jehova, yẹ ha gbẹlokotọ bhi uwedẹ kẹkẹ nin ọle rẹ rẹman ghe ẹmhọn uwẹ ti ọle bhọ. Wo ha mhọnlẹn bhi ọkhọle ghe, Jehova “bha ree bhi eji ọdeọde bhi ẹwẹ mhan ye.”—Iwẹnna 17:27.