1. Ọnọghọ nela ẹbho ne ga iJehova ha sabọ kuẹlo da?

ỌNỌGHỌ soso be ribhọ nin uwẹ kuẹlo da nian? Asabọmiẹn ọria nin bha ko ribhi agbotu lu uwẹ khọlọ. (Jas. 3:2) A sabọ yẹ miẹn ene ibha ko yo isiku la ene ibha ko yo iwẹnna zuọzuọ uwẹ ranmhude uwẹ ga iJehova. (1 Pet. 4:​3, 4) La ene ribhi azagba-uwa nọnsẹ guanọ nin uwẹ zobọ bhi ikolo oga, la nin uwẹ hẹi yẹ dọ tẹmhọn Osẹnobulua man ẹbho. (Matt. 10:​35, 36) Ahamiẹn ọnọghọ nin uwẹ ye manman kaka, uwẹ sabọ rẹ ha riale ghe, ọ dẹ mhẹn nẹ sade uwẹ zobọ bhi oga nọnsi Jehova. Ọkpakinọn, lẹn sẹbhọ ghe, ebi ọnọghọ nin uwẹ ye hi ki rẹ kaka sẹ yẹ, Jehova dẹ re ahu nin uwẹ rẹ re ọle khian, yẹ rẹkpa uwẹ rẹ sabọ ziẹngbe.

2. Beji Romans 15:4 rẹman, urẹkpa nela mhan ha miẹn sade mhan tie iBaibo?

² Bhi Baibo, mhan dẹ sabọ miẹn ijiẹmhin ọsi ẹbho ne ziẹngbe ọnọghọ ne kaka. Mhan dẹ sabọ miẹn emhin luẹ bhi ene ijiẹmhin nan. Ọnan zẹle nin Jehova da noo iPaul rẹ gbẹn ebe ribhi Romans 15:4. (Tie ọle.) Ene okha nan bhi Baibo dẹ sabọ re ikoudure bi ikhuaẹloghe nin mhan sade mhan tie ele. Ọkpakinọn, ahamiẹn mhan guanọ nin mhan miẹn elele bhi ene okha nan, mhan ida wo gheghe tie ele. Sokpan, mhan ki ria eria nyan ele. Sẹyẹ, mhan ki yẹ ji ele sẹ mhan otọ ẹkẹ. Bhi ọsi ijiẹmhin, be imhan ha rẹ miẹn adia bhi Baibo yẹ nọn ha sabọ rẹkpa mhan bhi ọnọghọ nin mhan ye? Mhan dẹ sabọmhin sade mhan lu ene emhin enẹn nan: (1) Ha nan erọnmhọn, (2) Re ọkhọle ria ebi ene emhin rẹ sunu yẹ, (3) Ha ria eria nyan ebi uwẹ luẹle, (4) Ha re obọ rẹkhan ene emhin nin uwẹ luẹle. Bha ji mhan zilo nyan ebi mhan ha rẹ ha lu ene emhin nan nin mhan sounun  ọlẹn yẹ. * Mhan ki yẹ noo ọne uwedẹ nan rẹ luẹ emhin bhi okha ọsi David nin Ojie bi Paul nin odibo.

3. Ọkuẹsẹ uwẹ munhẹn ha tie iBaibo, be ọkhẹke nin uwẹ ka lu? Bezẹle?

³ (1) Ha nan erọnmhọn. Ọkuẹsẹ uwẹ munhẹn ha tie iBaibo, ọkhẹke nin uwẹ ka bhii Jehova nin ọle rẹkpa uwẹ miẹn emhin luẹ bhi eji uwẹ ha tie. Bhi ọsi ijiẹmhin, ahamiẹn uwẹ guanọ adia nọn ha rẹkpa uwẹ bhi ọnọghọ nin uwẹ ye, bhii Jehova nin ọle rẹkpa uwẹ miẹn adia bhi Baibo nọn ha rẹkpa uwẹ lẹn ebi uwẹ ha lu yẹ.​—Phil. 4:​6, 7; Jas. 1:5.

4. Be ọkhẹke nin uwẹ rẹ tie okha ne ribhi Baibo yẹ nin ele da manman mun uwẹ ẹlo kore?

⁴ (2) Re ọkhọle ha ria ebi ene emhin rẹ sunu yẹ. Jehova man mhan, nin mhan da sabọ ha re ọkhọle ria eria. Nin mhan rẹ sabọ manman lẹn okha ne ribhi Baibo nọnsẹn, ọkhẹke nin mhan re ọkhọle ha ria ẹmhọn ene emhin ne sunu. Ọ yẹ khẹke nin mhan ha riale ghe, imhan ene emhin sunu je. Ahamiẹn imhan tie okha ọsi ọria bhi Baibo, ọkhẹke nin mhan dọnmhegbe rẹ ha re ọkhọle daghe emhin nin ọle ha daghe. Mhan ki yẹ ji emhin dia mhan bhi egbe beji ọ dia ọle bhi egbe.

5. Be imhan ha rẹ sabọ ha ria eria nyan ebi mhan luẹle yẹ? Inọnta nela ha sabọ rẹkpa mhan?

⁵ (3) Ha ria eria nyan ebi uwẹ luẹle. Nin mhan rẹ sabọ lu ọnan, mhan ki ha ria eria dinmhin nyan ebi mhan tie bi ebi ọ rẹ rẹtẹ mhan yẹ. Ọnan dẹ sabọ rẹkpa mhan lẹn ebi ene emhin nin mhan tiele rẹ diẹn kugbe yẹ. Bhiriọ, uwẹ ki sabọ lẹn otọ ọne okha nọnsẹn. Ọria nọn tie iBaibo nọn bha ria eria nyan ebi ọle tiele, inian ọ diabe ọria nọn gbo omọn, sokpan ọle bha ne emhin ne ha re ọle mhẹn-bhi-unun ọbhọ. Ọkpakinọn, ahamiẹn ọria ria eria nyan ebi ọle tiele, inian ọle diabe ọria nọn gbo omọn nọn re asin, umhẹn bi emhin nekẹle ne ha re ọle mhẹn-bhi-unun ọbhọ. Nin mhan rẹ sabọ ha ria eria nyan ebi mhan tie, ọkhẹke nin mhan nọọn egbe mhan ene inọnta nan: ‘Be bhọ ọria nan muegbe tẹmhọn ọlẹn lu nin ọle da sabọ rẹkpa egbe ọle? Be iJehova rẹ rẹkpa ọle yẹ? Be emhin nin mẹn luẹle bhi okha ọsi ọne ọria nan ha rẹ rẹkpa mẹn yẹ sade mẹn ribhi ọnọghọ?’

6. Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha re obọ rẹkhan emhin nin mhan luẹ?

⁶ (4) Ha re obọ rẹkhan emhin nin uwẹ luẹle. Jesu yọle ghe, ahamiẹn mhan ire obọ rẹkhan ebi mhan luẹle, inian mhan diabe ọria nọn bọn uwa bhi uke ekẹn. Ọle ha rẹ wẹnna kaka bọn ọlẹn, ẹghe ọle gheghe riia. Bezẹle? Ranmhude, ahoho ha manman fi, nin amẹn da yẹ rọ, ọne uwa ki siẹn an. (Matt. 7:​24-27) Iriọ yẹ nọn rẹji Baibo nin mhan tie. Aharẹmiẹn mhan nan erọnmhọn ọkuẹsẹ mhan munhẹn ha tie iBaibo, aharẹmiẹn mhan re ọkhọle ria ẹmhọn ebi emhin nin mhan tie rẹ sunu yẹ, aharẹmiẹn mhan yẹ ria eria nyan ọlẹn dinmhin, ẹghe mhan gheghe riia a sade mhan bha re obọ rẹkhan ebi mhan luẹle. Ahamiẹn mhan miẹn edọnmhẹn la ekpokpo bhi egbe, urẹọbhọ nọnsẹmhan ki wẹghẹa. Ahamiẹn mhan tie iBaibo yẹ ria eria nyan ebi mhan luẹ, mhan ki sabọ ha zẹ emhin ne mhẹn. Mhan ki ha mhọn ọfure. Sẹyẹ, urẹọbhọ nọnsẹmhan ki ziẹn. (Isa. 48:​17, 18) Bhi ejayenan nian, bha ji mhan noo ene emhin enẹn nin mhan zilo nyan rẹ luẹ emhin ne sunu bhi iẹnlẹn ọsi David nin Ojie.

7. Ijiẹmhin ọsi ọria nela mhan ha zilo nyan nian?

⁷ Ahamiẹn ọmọẹ ẹ la ọria bhi azagba-uwa nọnsẹ, sẹ lu uwẹ emhin nọn ba uwẹ bhi egbe khẹ, uwẹ dẹ miẹn emhin luẹ bhi ebi David lu, ẹghe nin ọmọn nọnsọle nin Absalom rẹ ha guanọ nin ọle miẹn ọle ejele nọnsọle.​—2 Sam. 15:​5-14, 31; 18:​6-14.

8. Be uwẹ ha sabọ lu nin uwẹ rẹ miẹn urẹkpa nọnsi Jehova?

 ⁸ (1) Nan erọnmhọn. Beji uwẹ rẹ ho nin uwẹ tie ọne okha nan ọsi David, taman iJehova bhi erọnmhọn ebi uwedẹ nin ọne ọria rẹ lu emhin rẹ ba uwẹ bhi egbe yẹ. (Ps. 6:​6-9) Wo taman iJehova tee ebi emhin dia uwẹ yẹ bhi egbe. Sẹyẹ, bhii Jehova nin ọle rẹkpa uwẹ miẹn adia ne ha rẹkpa uwẹ khọn ọne ọnọghọ.

9. Emhin nela sunu ji David bi Absalom?

⁹ (2) Re ọkhọle rẹ ria emhin ne sunu. Re ọkhọle ria emhin ne sunu ẹghe nin Absalom rẹ ha guanọ nin ọle miẹn iDavid ejele, bi ebi ọnan rẹ rẹso iDavid yẹ. Absalom nin ọmọn nọnsi David da wo ha lu emhin esili nin ẹbho, nin ele da wo hoẹmhọn ọlẹn. (2 Sam. 15:7) Akizẹbue, Absalom da je ẹbho ha khian agbaẹbho Izrẹl nin ele dọ baba otọ fẹghe yẹ mun ẹbho egbe ọbhi otọ, nin ele da miẹn ọle ọbhi egbe bii ojie nọnsele. Ọle da sabọ lẹlẹ Ahithophel nin ọmọẹ iDavid nin ọle dọ deba ọle sọtẹ da iDavid. Absalom da re egbe ọle kiẹn ojie. Ọle da yẹ ha dọnmhegbe nin ọle mun iDavid yẹ gbe ọle a. Asabọmiẹn egbe bha manman daan iDavid fo bhi ọne ẹghe nan. (Ps. 41:​1-9) David ki họn ebi Absalom mhanmhanlẹn, ọle da nẹgbe sibhi Jerusalem re. Eyokhọnlẹn nesi David ki sabọ khọn eyokhọnlẹn nesi Absalom miotọ, ele da gbe Absalom a.

10. Be iDavid nin Ojie bha lu ẹghe nin ọle rẹ ha ribhi ọnọghọ?

¹⁰ Be uwẹ riale emhin dia iDavid yẹ bhi egbe ẹghe nin ene emhin nan rebhe rẹ ha sunu ji ọle? Arẹmiẹn David wo manman hoẹmhọn Absalom yẹ gbaẹkẹ Ahithophel, ele veva da sọtẹ da ọle. Ele da yẹ ha guanọ nin ele gbe ọle a. Ebi ele lu da wo manman ba ọle bhi egbe. Ranmhude ọnan, David sabọ rẹ ha riale ghe, ọle ida yẹ gbaẹkẹ imọẹ ọle nekẹle. Ọkpakinọn, David bha lu iriọ. Ọle bha ha ria ẹmhọn egbe ọle ọkpa, yẹ guanọ nin ọle ọkpa nẹ sibhi Jerusalem re. Sẹyẹ, ọle bha ji egbe iẹnlẹn lọ ọle. Sokpan, ọle da dọnmhegbe khọn ene ọnọghọ nan miotọ. Be rẹkpa ọle rẹ lu ọnan?

11. Be iDavid rẹ lu emhin yẹ bhi ẹkẹ ọnọghọ nin ọle ha ye?

¹¹ (3) Ria eria nyan ọne okha dinmhin. Ahamiẹn uwẹ guanọ nin uwẹ miẹn emhin luẹ bhi ọne okha nan, ria eria nyan ọne inọnta nan, “Be iDavid lu nin ọle rẹ rẹkpa egbe ọle?” David bha ha ha-yo ha-re la ha re otua zẹ emhin nin ọle ha lu ranmhude ofẹn mun ọlẹn. Ọrẹyiriọ, ọle bha ha rọ eghẹ rẹ lu ebe khẹke nin ọle lu. Ọle da bhii Jehova nin ọle rẹkpa ọle. Ọle da yẹ taman imọẹ ọle nin ele rẹkpa ọle. Ọle da wo re ẹjẹje re obọ rẹkhan emhin rebhe nin ọle mhanmhanlẹn. Arẹmiẹn ene emhin nan ne sunu wo manman ba iDavid bhi egbe, ọle bha zobọ bhọ rẹ ha hoẹmhọn imọẹ ọle, yẹ gbaẹkẹ ele. Ọle da sẹyẹ wo ha mun udu tẹ iJehova.

12. Be iJehova rẹ rẹkpa iDavid yẹ?

¹² Be iJehova rẹ rẹkpa iDavid yẹ? Uwẹ ha gua otọ ọne okha nan fẹghe nọnsẹn, uwẹ ki kere ghe, iJehova hi ọnọn re ahu nin David rẹ sabọ ziẹngbe ọne ọnọghọ. (Ps. 3:​1-8; ebi a gbẹn ọbhi uke okhun ọlẹn) Jehova da wo nan erọnmhọn bhi emhanmhan nesi David. Ọle da yẹ re obọ kpa imọẹ iDavid beji ele rẹ ha khọnlẹn nanlẹn.

13. Be uwẹ ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ ijiẹmhin nọnsi David yẹ, ahamiẹn ọria lu uwẹ emhin nọn manman ba uwẹ bhi egbe? (Matthew 18:​15-17)

¹³ (4) Re obọ rẹkhan emhin nin uwẹ luẹle. Nọọn egbe ẹ ọne inọnta nan, ‘Be imẹn ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ iDavid yẹ?’ Asabọmiẹn uwẹ dẹ wo re ẹjẹje lu emhin nin uwẹ rẹ khọn ọnọghọ nin uwẹ miẹn. Idia nin uwẹ ye ha re uwẹ lẹn si uwẹ dẹ re obọ rẹkhan ọta nin Jesu ta bhi Matthew 18 tee, la si uwẹ dẹ gheghe luẹ emhin bhi enin nọn ha rẹkpa uwẹ lẹn ebi uwẹ ha lu yẹ. (Tie Matthew 18:​15-17.) Hẹi re ẹjẹje zẹ emhin nin uwẹ ha lu ranmhude ẹkẹ khọ uwẹ. Ọkpakinọn, nan erọnmhọn ji Jehova nin ọle rẹkpa uwẹ de ọkhọle re, yẹ re ọne ẹwanlẹn nin uwẹ rẹ sabọ re ọne ẹmhọn khian nọnsẹn. Hẹi zobọ bhọ rẹ ha gbaẹkẹ imọẹ ẹ. Sẹyẹ, ha miẹn urẹkpa nọnsele ọbhi egbe. (Prov. 17:17) Ọnọn lu uhọnmhọn emhin nẹ hi, ha re obọ rẹkhan adia ne ribhi Baibo.​—Prov. 3:​5, 6.

14. Ẹghela ọta nọn ribhi 2 Timothy 1:​12-16; 4:​6-11, 17-22 ha rẹ sabọ re izebhudu nin uwẹ?

¹⁴ Ẹbho bhi azagba-uwa nọnsẹ be kpokpo uwẹ ranmhude uwẹ ga iJehova? La agbaẹbho nan da mun idobolo ọbhi iwẹnna oga nọnsẹmhan uwẹ da be nyẹnlẹn? Ahamiẹn iriọ nọn, uwẹ dẹ miẹn izebhudu sade uwẹ tie 2 Timothy 1:​12-16 bi 4:​6-11, 17-22. * Ẹkẹ ighan Paul ha ye ẹghe nin ọle rẹ gbẹn ene ota nan.

15. Be uwẹ ha sabọ bhii Jehova le bhi erọnmhọn?

¹⁵ (1) Nan erọnmhọn. Ọkuẹsẹ uwẹ munhẹn tie ene ulọnlẹn nan bhi 2 Timothy, ka taman iJehova ọnọghọ nin uwẹ ye, bi ebi ọ dia uwẹ bhi egbe yẹ. Wo sounun bhi ọne ọnọghọ tee man ọlẹn. Uwẹ ha bhii ọle nin ọle rẹkpa uwẹ miẹn adia bhi okha nọnsi Paul nin uwẹ ho nin uwẹ tie, nọn ha rẹkpa uwẹ lẹn ebi uwẹ ha lu, nin uwẹ da sabọ khọn ọne ọnọghọ nin uwẹ ye.

16. Be sunu ji Paul?

¹⁶ (2) Re ọkhọ ẹ rẹ ria emhin ne sunu ji ọle. Bhi ọne ẹghe nan nian nan rẹ mun iPaul ọbhi ighan bhi Rome, a da ne ichain ọle bhi obọ bi oẹ. Arẹmiẹn ọle ka yo ighan khẹ, sokpan bhi ọne ẹghe nan nian, ọle lẹnmhin ghe a dẹ gbe ọle a. Ikolu nesọle eso fikeke gbe ọle. Sẹyẹ, egbe lọ ọle. Re ọkhọle ẹ riale ghe, uwẹ hi ọnọn miẹn ene oya nan rebhe bhi egbe.​—2 Tim. 1:15.

17. Be iPaul bha lu?

¹⁷ Paul bha denọ ọkhọle ọbhi emhin nin ọle fikeke gbe, la ha riale ghe sade ọ iyi ilọnmhọn oga nin ọle re egbe rebhe ha lu nọn, a irẹ mun ọle khue. Ọle bha ha khọẹkẹ imọẹ nesọle ne na bhi Asia vae, la zobọ bhọ rẹ ha gbaẹkẹ imọẹ nesọle nekẹle. Bezẹle nin ọle da sẹyẹ sabọ gbaẹkẹ imọẹ ọle, yẹ rẹọbhọ ghe ọle dẹ miẹn elele bhi obọ iJehova?

18. Be iPaul rẹ lu emhin yẹ bhi ẹkẹ ọnọghọ nin ọle ha ye?

¹⁸ (3) Ria eria nyan ọne okha nan dinmhin. Re ewanniẹn ọbhi ọne inọnta nan: “Be iPaul lu yẹ nin ọle rẹ rẹkpa egbe ọle?” Arẹmiẹn Paul kuẹlo da uu, ebi ọle ha rẹ re ogẹn ji Jehova yẹ ọle sẹyẹ denọ ọkhọle ọi. Ọle da sẹyẹ wo ha ria ẹmhọn ebi ọle ha rẹ sẹyẹ re izebhudu nin ẹbho nekẹle. Ọle da sẹyẹ ha nan erọnmhọn ji Jehova nin Ọle rẹkpa ọle. (2 Tim. 1:3) Ọ iyi ebi imọẹ ọle rẹ fikeke gbe ọle, ọle ha ria ẹmhọn ọlẹn ẹghe rebhe. Sokpan, ọle da ha khuẹnmhẹn imọẹ ọle ne sun rẹkhan ọlẹn ne yẹ ha rẹkpa ọle. Ọle da sẹyẹ wo ha luẹ ọta nọnsi Osẹnobulua. (2 Tim. 3:​16, 17; 4:13) Ọnọn lu uhọnmhọn emhin nẹ hi, ọle da wo ha mhọn ọlẹn bhi ọkhọle ghe, Jehova bi Jesu wo manman hoẹmhọn ọlẹn. Ọle da yẹ ha mhọn ọne iruduba ghe, ele ida zẹ ọle obọ, ghe ọle dẹ miẹn elele bhi obọ ele ranmhude ọle sun rẹkhan ele.

19. Uwedẹ nela Jehova rẹ rẹkpa iPaul?

¹⁹ Jehova ka taman iPaul ghe, ọle dẹ miẹn ekpokpo bhi egbe ranmhude ọle ga Ọle. (Acts 21:​11-13) Be iJehova ki rẹ rẹkpa iPaul yẹ? Ọle da ha wanniẹn erọnmhọn nin Paul ha nan ji ọle. Sẹyẹ, ọle da re ahu nanlẹn. (2 Tim. 4:17) Osẹnobulua da yẹ ji Paul lẹn ghe, ọle dẹ miẹn elele bhi iwẹnna oga rebhe nin ọle lu. Jehova da yẹ noo imọẹ iPaul rẹ dọ rẹkpa ọle.

20. Be imhan ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ urẹọbhọ nọnsi Paul yẹ beji Romans 8:​38, 39 rẹman?

²⁰ (4) Re obọ rẹkhan emhin nin uwẹ luẹ. Nọọn egbe ẹ, “Be imẹn ha rẹ re egbe khọkhọ iPaul yẹ?” Mhan lẹn sẹbhọ ghe, mhan dẹ miẹn ekpokpo ranmhude oga nin mhan ga iJehova beji Paul rẹ miẹn ekpokpo. (Mark 10:​29, 30) Nin mhan rẹ sabọ sun rẹkhan iJehova bhi ẹkẹ ekpokpo, ọkhẹke nin mhan mun udu tẹ ọle, yẹ ha nan erọnmhọn ji ọle. Sẹyẹ, ọkhẹke nin mhan ha tie iBaibo ẹghe rebhe. Ọkhẹke nin mhan ha yere ghe, nin mhan rẹ ha re ogẹn ji Jehova, ọle ebe lu uhọnmhọn emhin nẹ. Mhan mhọn ọne iruduba ghe, Jehova ida zẹ mhan obọ ghẹdẹ. Emhin soso iribhọ nọn ha re iJehova miẹn ghe ọle bha yẹ hoẹmhọn mhan.​—Tie Romans 8:​38, 39; Heb. 13:​5, 6.

21. Be rẹkpa Aya bi Hector rẹ sabọ khọn ọnọghọ nin ele miẹn?

²¹ Bhi idia nọn hi ki rẹ khin nin mhan ye, mhan dẹ miẹn emhin luẹ bhi ijiẹmhin ọsi ẹbho nin Baibo tẹmhọnlẹn. Bhi ọsi ijiẹmhin, Aya nọn lu iwẹnna ọkanẹfan bhi Japan da yọle ghe, okha ọsi Jonah rẹkpa ọle rẹ khọn ofẹn nọn rẹ ha mun ọlẹn rẹ ha tẹmhọn Osẹnobulua bhi ogbakha. Elasẹre ọkpa natiọle Hector nọn nyẹnlẹn bhi Indonesia da yọle ghe, ijiẹmhin ọsi Ruth rẹkpa ọle rẹ situa luẹ ẹmhọn iJehova yẹ ha ga ọle arẹmiẹn ene biẹ ọle iga Jehova.

22. Be bhọ uwẹ ha rẹ manman miẹn elele yẹ bhi uremhin man nesẹmhan, bi uhọnmhọn-ọta nọn yọle “Imitate Their Faith”?

²² Ijela uwẹ ha da sabọ miẹn ijiẹmhin bhi Baibo nọn ha sabọ rẹkpa uwẹ? Vidio nesẹmhan, uremhin man nan kaehọ ọle, bi uhọnmhọn-ọta nọn yọle “Imitate Their Faith,” zilo nyan ijiẹmhin kẹkẹ ne ribhi Baibo. * Ọkuẹsẹ uwẹ ghe ene ividio, kaehọ ene uremhin man, la tie ene uhọnmhọn-ọta, ka nan erọnmhọn ji Jehova nin ọle rẹkpa uwẹ miẹn emhin kẹkẹ luẹ bhọ ne he rẹkpa uwẹ. Beji uwẹ ha rẹ ha tie ọle, re ọkhọle ha riale ghe uwẹ ọne emhin nin uwẹ tie sunu je. Ria eria nyan emhin nin ene ẹbho lu rẹ rẹkpa egbe ele. Yẹ ria eria nyan ebi Jehova rẹ rẹkpa ele khọn ene ọnọghọ miotọ yẹ. Sẹyẹ, ha re obọ rẹkhan emhin nin uwẹ luẹle. Ha khuẹnmhẹn iJehova bhi uwedẹ nin ọle rẹ rẹkpa uwẹ. Ha guanọ uwedẹ nin uwẹ ha rẹ ha rẹkpa ẹbho yẹ re izebhudu nin ele. Ọnan ki rẹman ghe, urẹkpa nin Jehova rẹkpa uwẹ ti uwẹ bhọ.

23. Be iJehova vele ghe, ọle dẹ lu nin mhan beji Isaiah 41:​10, 13 rẹman?

²³ Iẹnlẹn wo manman nọghọ bhi ọne agbọn Esu nin mhan da nyẹnlẹn ẹlẹnan. (2 Tim. 3:1) Ọkpakinọn, ọ bha khẹke nin mhan ha kpokpo egbe gbe la ji ofẹn ha mun mhan. Jehova lẹn ọnọghọ rebhe nin mhan ye. Ahamiẹn mhan guanọ urẹkpa, ọle vele ghe ọle dẹ re obera nọnsọle rẹ rẹkpa mhan. (Tie Isaiah 41:​10, 13.) Mhan mhọn ọne iruduba ghe, Jehova dẹ ha rẹkpa mhan. Adia ne ribhi Baibo dẹ yẹ ha rẹkpa mhan rẹ khọn ọnọghọ nin mhan ye.