BHI ene ikpe rebhe nin mẹn rẹ yo isikulu, emhin bha manman fidenọ. Bezẹle? Ranmhude, ẹbho nin mhan ko mun isikulu hẹn, mhan yẹ ko yo sotọ. Bhi ọsi ẹmhọanta, ọria dẹ sabọ lẹn elin ọsi ẹbho rebhe bhi ọne agbaẹbho, ele ki yẹ lẹn elin ọlẹn.

Ọne agbaẹbho nan natiọle Liberty, ugbo-ugbo wo nẹga ọle. Ugbo ọsi ọka, ọle a kẹ wo mun. Ọkpa bhi ene mun ugbo bhi enin, ọle aba mẹn ha wẹnna nan ẹghe nan rẹ biẹ mẹn. Ẹghe nin mẹn sẹyẹ rẹ ha yi elasẹre, mẹn da luẹ ebarẹ hẹn tractor yẹ, bi ebarẹ mun ugbo yẹ.

Aba mẹn ki dọnmanlẹn fo ọle kuẹ biẹ mẹn. Ikpe 56 ọle khin ẹghe nan rẹ biẹ mẹn; inẹn mẹn da ha yi ikpe 35. Aba mẹn bha kpọnọ bhi egbe. Ọrẹyiriọ, ọle wo danlan bhi egbe, ọle yẹ wo manman sasa. Ọle wo sabọ miẹn ẹsọn ne kaka. Ọle da yẹ man mhan rebhe ghe nin mhan ji ẹsọn ha ti mhan bhọ rẹ miẹn. Ọle bha manman ha mhọn igho, ọrẹyiriọ, ọle da yẹ sabọ ha dẹ ikpọn nin mhan yẹ re ebale nin mhan le. Sẹyẹ, ọle da yẹ re uwa nin mhan dia. Ọle bha ne mhan kua. Ikpe 93 ọle khin ẹghe nin ọle rẹ yu. Ikpe 86 inẹn mẹn tọ sẹ. Ele soso bha ha yi ọkpa bhi Esali Jehova. Ọkpa bhi obhio mẹn da dọ ha yi ọwanlẹn bhi agbotu rẹ nanbhi 1970 ha vade. Ọne ẹghenin nin a munhẹn ha mhanmhanlẹn nin agbotu rẹ ha mhọn ewanlẹn.

Inẹn mẹn wo manman ha yo otuẹ. Uzana-uzana, ọle ki ha ne mhan yo otuẹ iBaptist. Ikpe 12 mẹn ha khin ẹghe nin mẹn ka rẹ họn ẹmhọn Trinity. Bhiriọ, mẹn da nọọn inẹn mẹn yọle: “Be iJesu rẹ yi ọne Aba bi ọne Ọmọn yẹ?” Ọle da wanniẹn mẹn yọle: “Ọmọn, emhin nan ida sabọ lẹn otọ ọle nọn. A bha man mhan nin mhan da sabọ lẹn otọ ọle.” Bhi ọsi ẹmhọanta, mẹn bha sabọ lẹn otọ ọle. Mẹn ki ribhi ikpe 14, mẹn da miẹn amẹn bhi ọne otuẹ. Ele da gbe mẹn ruẹ bhi amẹn igba ea​—⁠ọhẹnhẹn, bhi elin ọsi Aba, ọzeva, bhi elin ọsi Ọmọn, ọzea, bhi elin ọsi ẹlinmhin nọn khiale!

Ẹghe nin mẹn rẹ ha ribhi isikulu, mẹn da ha mhọn ọmọẹ ọkpa nọn ha yi boxer, ọle da lẹlẹ mẹn ọbhọ nin mẹn dọ deba ene lu iboxing. Bhiriọ, mẹn da munhẹn ha luẹ. Mẹn da deba otu ne lu ilọnmhọn iboxing natiọle Golden Gloves. Mẹn bha sabọ ha lu ọle. Bhiriọ, ọbha sẹ bue gbe, mẹn da sibhọre. Akizẹbue, a da tie mẹn nin mẹn dọ deba egbanegbe ọsi U.S., bhiriọ a da je mẹn ha khian Germany. Bhi enin, ene gbẹloghe mhan da re mẹn ọbhi isikulu ọsi egbanegbe ranmhude ele riale ghe mẹn dẹ wo sabọ ha mun ọkalọ nọnsẹn. Ele da ha guanọ nin mhẹn re iẹnlẹn nọnsẹmhẹn rẹ ha khu ọbhi iwẹnna egbanegbe. Ọkpakinọn, ọ bha ha re imẹn bhi ọkhọle rẹ lu iwẹnna egbanegbe, bhiriọ, ikpe eva nan tie mẹn ki gbera fo, mẹn da zobọ bhi 1956. Ọbha sẹ bue gbe nin mẹn zobọ, mẹn da dọ deba otu egbanegbe ikẹ.

Ọkuẹsẹ mẹn dọ lẹn oga ẹmhọanta, mẹn da fidọn bhi ebe imẹn ha riale ọkhẹke nin okpea rẹ ha lu emhin. Film bi ẹbho ne nẹga mẹn zẹle mẹn diriọ ha ria eria. Mẹn da ha riale ghe ikpea ne tẹmhọn iBaibo i gene yi ikpea. Ọkpakinọn, mẹn da dọ luẹ emhin eso ne fi iẹnlẹn nọnsẹmhẹn denọ. Ẹdẹ ọkpa, mẹn ki ha hẹn moto khian, imanmhẹn eva da re obọ tie mẹn nin mẹn vae. Ibhio ọdọ obhio mẹn ele khin. Esali Jehova ele khin. Ele ka ne ebe Ọkhẹughe bi Awake! nin mẹn ẹghe nọn gbera. Ọkpakinọn, mẹn da ha riale ghe mẹn ida sabọ lẹn otọ emhin nan gbẹn ọbhi ebe Ọkhẹughe. Nin ele ki rẹ tie mẹn nian, ele da yọle nin mẹn vae bhi usikoko nan da zilo nyan iBaibo nan do bhi isele. Ọne usikoko hi Book Study. Mẹn da taman ele ghe mẹn dẹ ha ria ọle. Ele da nọọn mẹn yọle “Uwẹ dẹ gene vae?” Mẹn da yi ele “Mẹn dẹ gene vae.”

Ọ da wo ha ba mẹn bhi egbe ghe mẹn taman ele mẹn dẹ vae, ọrẹyiriọ, mẹn da ha guanọ nin mẹn re obọ rẹkhan emhin nin mẹn tale. Bhiriọ, mẹn da ha khian ọne ikolo ọne asọn nin. Ọ da wo han mẹn ilo ghe ene ibhokhan nin mẹn miẹn bhi ọne ikolo wo manman lẹn iBaibo. Ọ da diabi ọne ẹghe rebhe nin mẹn rẹ ha rẹkhan inẹn mẹn yo otuẹ kiẹn ihoho ranmhude, ọbha rẹkpa mẹn rẹ lẹn Baibo nọnsẹn. Bhiriọ, mẹn da dọ muegbe nin mẹn rẹ luẹ ọle. Mẹn da ka nin ele dọ ha man mẹn iBaibo. Bhi ọsi ọhẹnhẹn, mẹn da luẹ ghe Jehova elin ọsi Osẹnobulua nọn kokhun nẹ. Ẹghe nin mẹn ka rẹ nọọn inẹn mẹn ẹmhọn Esali Jehova ikpe ne bunbun ne gbera, ọle da wanniẹn mẹn yọle, “Ọdọmanlẹn natiọle Jehova, ọle ele ga.” Ejayenan nian, ẹlo mẹn tujea!

Ranmhude mẹn lẹnmhin ghe mẹn miẹn ẹmhọanta, mẹn da wo ha lu re alo ẹjẹje. Ọ ki ha ribhi uki isinlin nin mẹn yo ikolo ọsi ọhẹnhẹn, mẹn da miẹn amẹn bhi March 1957. Uwedẹ nin mẹn rẹ ghe iẹnlẹn nian da dikẹ. Mẹn ha yere uwedẹ nin mẹn ka ha riale ghe ọkhẹke nin okpea rẹ ha lu emhin, mẹn ki ha ghọnghọn ghe mẹn dọ lẹn ebi Baibo tale rẹji ebi okpea ha rẹ gene ha lu emhin yẹ. Okpea nọn gbale Jesu ha khin. A bha miẹn okpea soso nọn mhọn ahu sẹbi Jesu. Beji akhasẹ tale, ẹbho rẹ ha kpokpo ọle, ọle bha  ha ne ele khọnlẹn. (Isa. 53:​2, 7) Mẹn da dọ lẹn ghe, ọ khẹke nin ọria nọn gene rẹkhan iJesu ha mhọn ifuẹkẹ da ọrebhe.​—⁠2 Tim. 2:⁠24.

Bhi ukpe 1958, mẹn da munhẹn ha lu iwẹnna ọkanẹfan. Ọbha sẹ bue gbe, mẹn da zobọ bhi ọne iwẹnna ọkanẹfan ranmhude mẹn ho nin mẹn dọ re okhuo. Mẹn da re ọkpa bhi ene imanmhẹn eva ne tie mẹn vae bhi book study nin mẹn ka tẹmhọnlẹn. Gloria hi elin ọlẹn. Ivie Gloria wo ha khin rẹji imẹn ẹghe nin mẹn rẹ re ọle, iriọ wo sẹyẹ nọn nian. Bhi ẹlo mẹn, Gloria ghan gbera ileghe nọn ghan nẹ. Ọ wo ti mẹn bhọ ghe ọle mẹn re bhi okhuo. Ji ọle yẹ tẹmhọn egbọle man bha:

Imọn 17 mhan khin bhi azagba-uwa nọnsẹmhan. Ọkpa bhi Esali Jehova inẹn mẹn ha khin, ọle wo ga sotọ nọnsẹn ọle kuẹ yu ẹghe nin mẹn rẹ ha ribhi ikpe 14. Ọne ẹghe nan aba mẹn rẹ dọ munhẹn ha luẹ Baibo. Ranmhude inẹn mẹn iyẹ ribhọ, aba mẹn da dọ taman ọnọn gbẹloghe isikulu nọnsẹmhan ghe nọn ji mhan da ha gbẹdẹ bhi isikulu ẹgheso, nin mhan da sabọ ha gbẹloghe imọn nekẹle. Bhiriọ, ẹdẹ nin obhio mẹn nọn diọn mẹn rẹ yo isikulu, mẹn ki ha ribhi uwa nin mẹn da gbeloghe ene ibhokhan yẹ guanọ ebale sade ẹghe ebale emuan sẹle, nin aba mẹn da ki ebale re sade ọ nanbhi iwẹnna vae. Iriọ mhan ha lu ọle rẹ dọ sẹbhi ẹghe nin obhio mẹn rẹ dọ yo isikulu fo. Azagba-uwa eva ne yi Esali Jehova, ele luẹ mhan iBaibo. Itue 11 bhi ẹwẹ mhan, ele ki dọ wanre kiẹn Esali Jehova. Arẹmiẹn ọria nin ẹkhọle lo mẹn khin, ọ wo ti mẹn bhọ rẹ deba bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua. Ọdọ mẹn wo rẹkpa mẹn rẹ khọn ọne ẹkhọle nọn lo mẹn.”

Febuary 1959, ọle mẹn rẹ re Gloria bhi okhuo. Mhan da wo ha sọnyẹnmhẹn bhi iwẹnna ọkanẹfan nin mhan ko ha lu. Bhi July 1959, mhan da gbẹn ebe ọbhọ ghe mhan dẹ dọ ga bhi Bẹtẹl. Bẹtẹl nọn kokhun nẹ ha re mhan bhi ọkhọle nin mhan da ga. Obhio mhan nin Simon Kraker, ọle a je nọn dọ ne mhan talọ. Ọle da taman mhan ghe bhi ọne ẹghe nin, Bethel bha ha tie okhuo bi ọdọ. Ọ rẹ ha yi riọ, ọbha si mhan bhi ọkhọle re rẹ dọ ga bhi Bethel. Ikpe ne bunbun gbera fo ọkuẹsẹ mhan sabọ dọ ga bhi enin!

Mhan da gbẹn ji Bethel nọn kokhun nẹ ghe nin ele je mhan ha khian eji a da guanọ urẹkpa. Bhiriọ, ele da taman mhan agbaẹbho nin mhan ha diọ. Ọne agbaẹbho a tiọle Pine Bluff, Arkansas. Agbotu eva ha ribhi ọne agbaẹbho ẹghenin. Ọkpa bhọ, ọle ebo yo, ọnọnkẹle, ọle ene emhanekhui yo. A da je mhan ha khian ọne eria ne emhanekhui yo, itue 14 ọkpa ha ribhi ọne agbotu.

Ọ sabọ rẹ han uwẹ ilo ebezẹle nin izọn-egbe da ha ribhi agbotu ọsi Esali Jehova ẹghenin. Iriọ emhin wo dia ẹghenin, ele bha miẹn ebe ele ha lu yẹ. Uhi kẹkẹ ribhọ nan mun gbọ nọn zẹle nin ebo bi ene emhanekhui ida sabọ lu emhin kugbe. Bhi ije eso, ẹbho sabọ rẹ dọ tuẹ Kindọn họọ a sade ele daghe ebo bi ene emhanekhui ko sikoko. Ofẹn da ha mun ibhio mhan rẹ ha lu emhin kugbe, ranmhude emhin wo gene dinian ha sunu. Ibhio mhan nin emhanekhui a ha tẹmhọn Osẹnobulua bhi ughe ọsi ebo, a ki mun ele khue, a bhọ yẹ gbe ele ẹghe eso. Ranmhude ọnan, mhan da ha re obọ rẹkhan uhi nọn ribhi otọ, nin mhan da sabọ ha re ọne iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua khian. Mhan da yẹ ha nan erọnmhọn nin emhin fidenọ dia nọnsẹn.

Mhan da wo ha miẹn ọnọghọ bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua. Mhan a ha tẹmhọn Osẹnobulua bhi ughe ọsi ene emhanekhui, ẹghe eso mhan ki so obọ bhi odẹ ọsi ebo. Mhan ki re ẹjẹje riale si mhan dẹ tẹmhọn Osẹnobulua man ọlẹn khere, la si mhan dẹ taman ọlẹn nin ọle hẹi van, yẹ re ẹjẹje kpanọ. Iriọ emhin wo rẹ ha sunu bhi ije eso.

Mhan wo ha wẹnna kaka beji mhan ha da sabọ ha gbẹloghe egbe yẹ lu ọne iwẹnna ọkanẹfan nan. Obhi igho khere mhan ha miẹn ukpẹdẹ-ukpẹdẹ bhi iwẹnna eso nin mhan ha lu. Gloria da ha rẹkpa ẹbho kpe uwa. Ọria ọkpa da yọle mẹn sabọ rẹ ha deba Gloria beji ọle ha da sabọ kẹ ha zobọ bhi iwẹnna. A ki re ebale odanmhẹn nin mhan le mhan kuẹ kpanọ. Gloria da yẹ ha mhọn Azagba-uwa ọkpa nin ọle nọọ ukpọn nan. Imẹn ki ha kpe iwindo, yẹ ha lu iwẹnna nekẹle bhi azagba. Bhi azagba-uwa ọsi ebo ọkpa, windo imẹn bi Gloria kpe​—⁠mẹn a ha nanbhi ole kpe ọle, Gloria ki ha nanbhi ẹkẹ uwa kpọle. Uriẹdẹ mhan re kpe ọle, ranmhude ọnan, a ki re ebale odanmhẹn nin mhan le. Ẹkẹ uwa, ọle Gloria da le ebale, ọkpakinọn, ọne azagba-uwa i ji ọle da deba ele le ebale. Ugha nin ele da ne emhin ya bhi ole, ọle mẹn dia da le ebale. Ọrẹyiriọ, ọbha ha ba mhẹn bhi egbe. Ọne ebale wo ha mẹn bhi unun. Eria esili ele wo khin bhi ọne azagba-uwa. Uwedẹ nin ẹbho rẹ lu emhin, ọle ele gheghe ha  lu rẹkhan. Mẹn yere emhin nọn sunu bhi eji mhan da dẹ ifuel ẹdẹ ọkpa. Mhan ki sa ifuel ọbhi moto fo, mẹn da nọọn ọne ọria si Gloria dẹ sabọ dọ noo eji a da fe a. Ọne ọria da wo ghe mẹn sọnọ-sọnọ, yọle, “A khue ọle.”

Emhin rẹ dia inian, mhan da wo ha sọnyẹnmhẹn bhi ikolu nin mhan bi ibhio mhan ko mhọnlẹn. Ọ da yẹ wo ha ti mhan bhọ rẹ dọ ha tẹmhọn Osẹnobulua! Ẹghe nin mhan wo rẹ sẹbhi Pine Bluff, obhio mhan nọn ha yi congregation servant ẹghenin, ọle mhan ne dia. Okhuo ọle bha ha yi ọkpa bhi Esali Jehova ẹghenin, bhiriọ, okhuo mẹn da munhẹn ha man ọle iBaibo. Sẹyẹ, mẹn da munhẹn ha man ọmọn nọnsele nin okhuo bi ọdọ ọne ọmọn iBaibo. Ọne ọmọn bi inẹn ọlẹn da vae dọ ha ga iJehova, ele da yẹ mianmẹn.

Mhan da wo ha mhọn imọẹ esili bhi agbotu ọsi ene ebo. Ọsemuan, ele ki tie mhan nin mhan dọ deba ele le ebale. Ọkpakinọn, ọsasọn ele rẹ lu ọnan ranmhude ilọnmhọn ọsi ekhẹn Ku Klux Klan (KKK) ne mun ọkalo bhi okhọnlẹn bi izọn-egbe. Ukpasọn ọkpa nin ẹbho ha lu iHalloween, mẹn da daghe ọkpea ọkpa dotua bhi unuro nọnsọle. Ọle da wo yọ ukpọn ne diabi ọne ekhẹn KKK yọ. Emhin rẹ dia inian, ofẹn bha ha mun ibhio mhan rẹ ha re ifuẹkẹ man. Ẹghe ọkpa, mhan bha ha mhọn igho nin mhan rẹ ha khian usikoko nọn nẹ, bhiriọ, obhio mhan ọkpa da vae dọ dẹ imoto nọnsẹmhan (1950 Ford, ọle ọne imoto). Ukpẹdẹ ọkpa, mhan ki tẹmhọn Osẹnobulua fo, egbe da wo lọ mhan ranmhude ovuẹn wo manman ha zẹ. Mhan ki sẹbhi uwa, emhin nin mhan daghe da wo han mhan ilo. Mhan da kere ghe a mun imoto nọnsẹmhan ọ mhan bhi odalo uwa! Mhan da ke ebe re bhi ẹkẹ ọle nọn yọle: “Mhẹn re moto nọnsẹbha rẹ lu ẹsele nin bha. Obhio bha.”

Ẹsele ọbhebhe nin mẹn miẹn da kiẹn emhin nin mẹn ida yelea ghe. Bhi ukpe 1962, a da tie mẹn nin mẹn dọ yo Isikulu Ọsi Agbejele bhi South Lansing, New York. Uki ọkpa a gbe bhi ọne isikulu. Ewanlẹn ne gbẹloghe bhi agbotu bi ọfẹotughe, ele ene yo ọne isikulu. Mẹn imhọn iwẹnna ẹghe nan rẹ tie mẹn, bhiriọ, mẹn bha ha manman mhọn igho. Company nọn lu iwẹnna telephone bhi Pine Bluff bhọ ki nọọn mẹn ọta fo nin ele rẹ re iwẹnna nin mẹn. Ele ha re iwẹnna nin mẹn, mẹn ki ha yi emhanekhui ọhẹnhẹn nọn wẹnna bhi ọne company. Akizẹbue, ele da taman mẹn ghe ele dẹ re iwẹnna nin mẹn. Mẹn da wo ha riale ghe mẹn dẹ ha khian ọne iwẹnna, ranmhude igho iribhọ nin mẹn ha rẹ ha khian ọne isikulu bhi New York. Ẹghe nin mẹn ki rẹ muegbe nin mẹn rẹ gbẹn ilẹta rẹ taman ele mẹn iyẹ vade bhi ọne isikulu, emhin nin mẹn ida yelea ghe da wo sunu.

Ẹdẹ ọkpa, obhio mhan ọkpa nin ọdọ ọle iga iJehova da sẹbhi isẹmhan dọ re envelope nin mẹn. Igho ọle ne ọbhi ẹkẹ ọle. Ọle bi ibhokhan ọlẹn eso da ha riọ bhi owe ọsewewiẹ bhibhibhi dọ ha gbẹn ilumun ọbhi ugbo ikuolu, beji ele ha da miẹn igho rẹ rẹkpa mẹn ha khian ọne isikulu bhi New York. Ọle da yi mẹn, “ha khian ọne isikulu, manman gbẹlokotọ luẹ emhin nin uwẹ ha sabọ luẹ bhi enin. Uwẹ ha ki vae, uwẹ ki dọ man mhan ene emhin!” Akizẹbue, mẹn da  nọọn ọne company si ele dẹ ji mẹn da dọ mun iwẹnna hẹn, sade uzana isẹn ki gbera ọne ẹdẹ nin ele rẹ yi fo. Ele da wo yi mẹn “heye!” Ọbha ha ba mẹn bhi egbe. Mẹn ki mhanmhan ebi mẹn ha lu fo. Ọ ti mẹn bhọ ghe ọiyi ọne iwẹnna mẹn zẹle!

Gloria yẹ yere emhin eso ne sunu ẹghe nin mhan rẹ ha ribhi Pine Bluff. Gloria da yọle: “Mẹn da wo dọ manman hoẹmhọn ọne agbaẹbho. Itue 15 rẹsẹbhi 20, ele mẹn ha man ọle iBaibo. Bhiriọ, ọsewewiẹ, mhan ki ha tẹmhọn Osẹnobulua nanbhi uwa rẹsẹbhi uwa. Ọnin ha ki fo, mhan ki dọ man ẹbho nin mhan man ele iBaibo emhin. Ẹghe eso, mhan ki man ẹbho emhin sẹbhi agogo 11 ọsasọn. Ọ bha rẹ yẹẹ mẹn nin mhan sibhi ọne iwẹnna nan re. Bhi ọsi ẹmhọanta, ọ bha ha yẹẹ mẹn rẹ sibhi enan re dọ deba ọdọ mẹn ha lu iwẹnna ọfẹotughe. Ọkpakinọn, emhanmhan kẹ Jehova ha mhọnlẹn bhi ọkhọle.” Ehe, emhanmhan kẹ Jehova wo gene ha mhọnlẹn.

Ẹghe nin mhan rẹ ha lu iwẹnna ọkanẹfan bhi Pine Bluff, mhan da gbẹn ebe ọbhọ ghe ọ dẹ yẹẹ mhan rẹ kiẹn ọkanẹfan kpataki. Mhan da wo mun ọkhọle ọbhọ ranmhude district overseer nọnsẹmhan da yọle ghe ọle guanọ nin mhan dọ rẹkpa agbotu ọkpa bhi Texas, sade a ki rẹ mhan kiẹn ọkanẹfan kpataki. Ọnan da wo ha ti mhan bhọ. Mhan da ha khẹ nan wanniẹn mhan, ọkpakinọn ewanniẹn bha vae. Akizẹbue, a da gbẹn ileta ji mhan​—⁠ọiyi ọkanẹfan kpataki a yi mhan dọ lu, iwẹnna ọfẹotughe, ọle a yọle nin mhan dọ lu! January 1965, ọle enan rẹ sunu. Ọne ẹghe nan, ọle a yẹ rẹ re obhio mhan nin Leon Weaver kiẹn ọfẹotughe. Ẹlẹnan nian, ọle ọnọn sun ewanlẹn ne sun Bẹtẹl nọn ribhi United States.

Ofẹn da ha mun mẹn nin mẹn rẹ dọ lu iwẹnna ọfẹotughe. Ukpe nọn gbera, district overseer nọnsẹmhan nin James A. Thompson, Jr., da fẹghe si mẹn gene sẹ. Ọle da re ekpẹn rẹ man mẹn eji mẹn ha da situa. Ọle da yẹ taman mẹn uwedẹ nin ọfẹotughe rẹ lu emhin. Ọ bha sẹ bue gbe nin mẹn mun ọne iwẹnna ọfẹotughe hẹn, mẹn da dọ kere ghe adia nin ọle re nin mẹn wo khẹke. Obhio mhan nin Thompson hi district overseer ọhẹnhẹn nin mẹn deba wẹnna. Mẹn da wo manman luẹ emhin bhi obọ ọle.

Ẹghenin, a i manman man ene ọfẹotughe emhin. Mẹn da re uzana ọkpa bhi otọ rẹ ha luẹ emhin bhi obọ ọfẹotughe ọkpa, ẹghe nin ọle rẹ re ẹnẹ re bhi agbotu ọkpa. Uzana nọnkẹle, ọle da ha ghe mẹn beji mẹn rẹ fẹ agbotu ọbhebhe ghe. Bhiriọ, ọle da sabọ dia mẹn. Ọne ẹghe nan ki gbera, mhan da tobọmhan ha lu ọne iwẹnna khian. Mẹn yere ghe mẹn da taman iGloria yọle, “Ọbha sẹ rẹ khẹke nin ọle kpanọ.” Akizẹbue, mẹn da dọ luẹ emhin kpataki, ghe ibhio mhan esili wo ribhọ ne muegbe rẹ rẹkpa mhan sade mhan ji ele da rẹkpa mhan. Urẹkpa nin mẹn miẹn bhi obọ ibhio mhan kikẹ sẹyẹ wo ti mẹn bhọ rẹ sẹbhi ẹlẹnan. Ele hi: J. R. Brown, nọn ha lu iwẹnna ọfẹotughe, bi Fred Rusk nọn ha wẹnna bhi Bẹtẹl.

 Ọne ẹghe nan, ẹbho wo manman ha zọn egbe. Ẹghe ọkpa, ekhẹn KKK da ha lu ilọnmhọn nọnsele bhi agbaẹbho nin mhan ha re ẹnẹ je bhi Tennessee. Mẹn yẹ yere emhin nọn sunu ẹghe nin usun nin mhan ko ha tẹmhọn Osẹnobulua rẹ zobọ khere nin mhan dọ le ebale bhi eji ada khiẹn ebale. Mẹn ki ha khian eji ikpea da gban egbe a, mẹn da daghe ọria rẹkhan mẹn. Ọne ọria nan wo manman wo bhẹlo, ọle yẹ wo drọ emhin ọbhi egbe bọsi ene usun natiọle white supremacist. Bhiriọ, obhio mhan nọn yi ebo nọn kpọnọn gbera ọne okpea da kpanọ yẹ rẹkhan mhan. Ọne obhio mhan da nọọn mẹn yọle, “Herd nin obhio, emhin rebhe ma fure?” Bhi ọsi ẹjẹje, ọne ọria da fi kie. Ebe emhin rẹ ha sunu bhi ene ikpe nan rebhe dọ rẹkpa mẹn lẹn ghe olukhọ nin Adam gha nin mhan rebhe, ọle zẹle ẹbho zọn egbe, ọiyi ranmhude ebo ọria khin la ọle iyi ebo. Mẹn da yẹ luẹ ghe, ibhio, ọle mhan rebhe khin a ha rẹ miẹn ebo nọn la ọle iyi ebo, ghe ibhio mhan muegbe rẹ yu nin mhan.

Ikpe 33 mhan rẹ ha yo agbaẹbho kẹkẹ ha lu iwẹnna oga. Mhan da gbe ikpe 21 bhi ẹkẹ ene ikpe nan rẹ lu iwẹnna district overseer. Elele nọn khua mhan wo miẹn bhi ene ikpe nan rebhe. Emhin ne sunu bhi ene ikpe wo ha ziẹn mhan udu. Rẹ gbera enan rebhe, elele ọbhebhe da yẹ ha bu mhan vade bhi odalo. Bhi August 1997, emhin nin mhan wo ha guanọ da sẹ mhan obọ. A da tie mhan nin mhan dọ ha ga bhi Bẹtẹl nọn ribhi United States. Rẹ nanbhi ẹghe nin mhan ka rẹ gbẹn ebe ghe mhan ho nin mhan ga bhi Bẹtẹl, rẹ dọ sẹbhi ẹghe nan rẹ tie mhan, da ha yi ikpe 38. Bhi uki nọn wo rẹkhan ọlẹn, mhan da muhẹn ha ga bhi Bẹtẹl. Mẹn da ha riale ghe obhi ẹsọn khere, ọle a gheghe tie mẹn dọ lu. Ọkpakinọn, ọiyi beji mhan riale emhin ki dọ dia.

Ẹghe nin mẹn rẹ sẹbhi Bẹtẹl, Service Department ọle a ka re mẹn ha khian nin mẹn da ha wẹnna. Mẹn da wo luẹ emhin ne bunbun. Ọta nin ewanlẹn ne ribhi Agbotu, bi ene ọfẹotughe kẹkẹ bhi ọne agbaẹbho nọọn, ele ẹbho ne wẹnna bhi Service Department wanniẹn. Uwedẹ nin ene ibhio mhan nan wo rẹ ri iziẹngbe rẹ man mẹn emhin da wo ti mẹn bhọ. Ọrẹyiriọ, mẹn rẹọbhọ ghe, a ha rẹ yọle nin mẹn fikie dọ wẹnna bhi enin nian, mẹn ida zẹwẹ lẹn ejaye.

Imẹn bi okhuo mẹn wo hoẹmhọn iBẹtẹl. Ọbha nọghọ mhan rẹ kẹ ha riọ bhi owe bhi Bẹtẹl, ranmhude imẹn bi okhuo mẹn ka wo kẹ riọ bhi owe khẹ. Ukpe ọkpa ki gbera, mẹn da dọ deba ha rẹkpa Otu Nọn Sun Oga. Bhi ukpe 1999, mẹn da dọ kiẹn ọkpa bhi Otu Nọn Sun Oga. Mẹn sẹ wo luẹ emhin ne bunbun bhi ọne iwẹnna nan. Ọnọn kokhun nẹ bhọ hi ghe; ọ wo khiakhia bhi ẹlo ghe Jesu, ọle uhọnmhọn ọsi ọne agbotu nan.

Mẹn ha ria ẹmhọn iẹnlẹn nọnsẹmhẹn, ọ ki rẹ mẹn yere ẹmhọn Amos nin akhasẹ. Arẹmiẹn obhioguele nọn sun ohuan Amos ha khin, Jehova da sẹyẹ daghe ọle. Iwẹnna obhioguele ọle ha lu, ranmhude ikperan natiọle sycamore fig, nan re ẹlo gbea, ọle Amos ha gbẹloghe. Osẹnobulua da re Amos kiẹn akhasẹ, iwẹnna kpataki ọnan gene wo khin. (Amos 7:​14, 15, ftn.) Iriọ ọ yẹ rẹ sunu ji mẹn. Arẹmiẹn ọmọn nọnsi obhioguele nọn mun ugbo bhi Liberty, Indiana, ọle mẹn khin, Jehova da sẹyẹ daghe mẹn. Ọle da wo nan erọnmhọn nin mẹn​—⁠erọnmhọn nin unun ida sabọ ka fo! (Prov. 10:22) Arẹmiẹn mẹn bha manman ha mhọn emhin ẹghe nin mẹn rẹ ha wanre, ejaye nan nian, mẹn ki wo manman fe bhi uwedẹ oriọn, mẹn bha rẹ riale mẹn dẹ fe sẹbhi inian ghee!