Fiọ diọ bhi uhọnmhọn-ota

Fiọ diọ bhi uri uhọnmọn-ọta

UHỌNMHỌN-ỌTA NỌNZI 18

Hẹi Ji Emhin Soso Re Uwẹ Miẹn Ghe Uwẹ Bha Yẹ Ha Rẹkhan IJesu

Hẹi Ji Emhin Soso Re Uwẹ Miẹn Ghe Uwẹ Bha Yẹ Ha Rẹkhan IJesu

“Eghọnghọn hi ọsi ọne ọria nọn bha miẹn emhin bhi egbe mẹn nọn ha re ọle dere.”​—MATT. 11:6.

ILLO 54 “Ọnan Hi Ọne Uwedẹ”

EBI MHAN DA LUẸ *

1. Emhin nela han uwẹ ilo ẹghe nin uwẹ rẹ tẹmhọn uhọnmhunje ne ribhi Baibo man ẹbho bhi ọsi ọhẹnhẹn?

UWẸ yẹ yere ebi ọ dia uwẹ bhi egbe yẹ ẹghe nin uwẹ rẹ miẹn oga ẹmhọanta? Emhin nin uwẹ wo ha luẹ bhi Baibo da wo mun uwẹ ẹlo kore. Uwẹ da wo ha riale ghe, ọrebhe dẹ wo re eghọnghọn miẹn ene iman-emhin ọbhi egbe sade uwẹ taman ele. Uwẹ da wo rẹọbhọ ghe, uhọnmhunje ne ribhi Baibo dẹ wo rẹkpa ẹbho ha nyẹnlẹn iẹnlẹn esili nian, yẹ re ikhuaẹloghe nọn mhẹn nin ele bhi ẹghe odalo. (Ps. 119:105) Bhiriọ, uwẹ da wo re ọyaya rẹ taman imọẹ ẹ bi ene ribhi azagba-uwa nọnsẹ ene emhin nan nin uwẹ luẹ. Ọkpakinọn, ọ da wo han uwẹ ilo ghe, ene bunbun bhi ẹwẹ ele bha miẹn ene ẹmhọanta ọbhi egbe.

2-3. Ẹbho rebhe be miẹn iJesu ọbhi egbe ẹghe nin ọle rẹ ha ribhi ọne otọ nan? Gbotọle fanọn an.

2 Mhan ida ji ọle han mhan ilo sade ẹbho bha re ehọ bhi ẹmhọn Osẹnobulua nin mhan taman ele. Arẹmiẹn Jesu lu iwẹnna ọhan-ilo ne bunbun nin ọle rẹ rẹman ghe Osẹnobulua je ọle re, ẹbho ne bunbun bha yẹ ka ọle ehọ. Bhi ọsi ijiẹmhin, Jesu da riọ iLazarus kpanọ bhi uu. Eghian iJesu bhọ rẹọbhọ ghe ọne emhin ọhan-ilo nan gene sunu. Sokpan, ene mun ọkalo bhi ibhokhan iJew bha rẹọbhọ ghe ọne emhin ọhan-ilo nan gene sunu. Ele bhọ da ha guanọ nin ele gbe iJesu bi Lazarus a.​—John 11:​47, 48, 53; 12:​9-11.

3 Jesu lẹnmhin ghe, ẹbho ne bunbun ida rẹọbhọ ghe ọle hi ọne iMezaya. (John 5:​39-44) Ọle da taman edibo nesi John nọn gbẹbhoruẹ bhi amẹn yọle: “Eghọnghọn hi ọsi ọne ọria nọn bha miẹn emhin bhi egbe mẹn nọn ha re ọle dere.” (Matt. 11:​2, 3, 6) Bezẹle nin ẹbho ne bunbun da he iJesu?

4. Be imhan ha zilo nyan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?

4 Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan bi ọnọn rẹkhan ọlẹn, mhan dẹ zilo nyan emhin kikẹ nọn zẹle nin ẹbho bha da ha mhọn urẹọbhọ da iJesu. Mhan dẹ yẹ zilo nyan ebezẹle nin ẹbho ne bunbun ẹlẹnan ida re ehọ bhi ẹmhọn Osẹnobulua nin mhan taman ele. Sẹyẹ, mhan dẹ zilo nyan ebi mhan ha rẹ ziẹn urẹọbhọ nin mhan mhọn da iJesu yẹ, beji a ha da miẹn ghe, mhan bha zobọ bhọ rẹ ha rẹkhan ọlẹn.

(1) EJI JESU DA WANRE

Ẹbho ne bunbun da he iJesu ranmhude eji ọle da wanre. Be ene emhin nan ha rẹ sabọ wẹghẹ urẹọbhọ ọsi ẹbho eso a yẹ ẹlẹnan? (Fẹ uduọle 5 ghe) *

5. Bezẹle nin ẹbho eso da ha riale ghe, ọ iyi Jesu hi ọne iMezaya nan ve ive ọle?

5 Ẹbho ne bunbun da he iJesu ranmhude ibhioguele bẹẹ ọle wanre. Ele lẹnmhin ghe, ọria nọn guẹ ebi a rẹ man emhin yẹ Jesu khin. Ele yẹ lẹn ghe, ọle wo lu iwẹnna ọhan-ilo ne bunbun. Ọkpakinọn, ele da ha riale ghe, ọmọn ọsi kabita nọn bha fe ọle gheghe khin. Ele da yẹ ha riale ghe, agbaẹbho natiọle Nazareth nin ẹbho re ẹlo gbe a, ọle Jesu na vae. Ọkuẹsẹ Nathanael dọ kiẹn odibo nọnsi Jesu, ọle da yọle: “Emhin nọn mhẹn dẹ sabọ na bhi Nazʹa·reth vae?” (John 1:46) Asabọmiẹn Nathanael bha hoẹmhọn ọne agbaẹbho nin Jesu na vae. A sabọ yẹ miẹn ghe, ebi ọta akhasẹ nọn ribhi Micah 5:2 tale rẹji ọne iMezaya ọle ha mhọn bhi ọkhọle, ghe a dẹ biẹ ọne iMezaya bhi Bethlehem, ọ iyi Nazareth.

6. Be bhọ ha rẹ rẹkpa ẹbho bhi ẹghe nọnsi Jesu rẹ lẹn ghe ọle hi ọne iMezaya nan tẹmhọn ọlẹn?

6 Ebi Baibo tale. Isaiah nin akhasẹ da tale ghe, eghian nesi Jesu ida gbẹlokotọ nin ele lẹn ulin-uwa nin [ọne iMezaya] ha na vae. (Isa. 53:8) Ọta akhasẹ ne bunbun ribhọ ne tẹmhọn ulin uwa nin Jesu ha na vae. Sade ene ẹbho nan gbẹlokotọ rẹ lẹn ene ọta akhasẹ, ele ha rẹ lẹn ghe, Bethlehem a ha da biẹ iJesu. Ele ha rẹ yẹ lẹn ghe ulin uwa nọnsi David nin Ojie ọle ha na vae. (Luke 2:​4-7) Bhiriọ, a da gene biẹ iJesu bhi eji ọta akhasẹ nọn ribhi Micah 5:2 yọle ghe a ha da biẹ ọle. Bezẹle nin ele bha da rẹọbhọ ghe, Jesu hi ọne iMezaya? Ranmhude, ele bha gbẹlokotọ fẹ ọta akhasẹ nan tale rẹji ọne iMezaya. Ranmhude ọnan, ele da he ọle.

7. Bezẹle nin ẹbho ne bunbun da he Esali Jehova?

7 Emhin nọn sẹ inian be yẹ sunu ẹlẹnan? Ehe. Ranmhude ene bunbun bhi ene ga iJehova bha manman fe, ẹbho ki ha re ẹlo gbe ele a. Sẹyẹ, ele ki ha ghe ele bii eria ne bha lẹn emhin soso. (Acts 4:13) Ẹbho eso ki yẹ ha riale ghe, ele ida sabọ man ẹbho iBaibo ranmhude ele bha yo isiku nan da man ẹbho ẹmhọn otuẹ. Eso yẹ yọle ghe, ekhẹn Esali Jehova, otuẹ nin America mun gbọ nọn. Ọkpakinọn, ọ iyi America Esali Jehova ne bunbun da nyẹnlẹn. Sẹyẹ, ẹbho eso yẹ tale ghe, Esali Jehova bha rẹọbhọ iJesu. Bhi ikpe ne bunbun nian, ẹbho wo sẹ tie Esali Jehova elin ne imhẹn. Elin bọsi: “Eria ọbe,” “eria ne zagha azagba-uwa a,” bi “eria ne fi Baibo uhọnmhọn ke otọ.” Bhiriọ, ẹbho ne bunbun bha ho nin ele dọ deba ẹbho nesi Jehova ranmhude ene emhin nan nin ele họn, bi ranmhude ele bha manman lẹn ẹmhọanta rẹji Esali Jehova.

8. Beji Acts 17:11 rẹman, be ọkhẹke nin ẹbho lu, ahamiẹn ele guanọ nin ele lẹn eguọmhandia nesi Osẹnobulua?

8 Be ha rẹkpa ọria nin urẹọbhọ nọnsọle hẹi wẹghẹa? Ọkhẹke nin ẹbho ha fẹ otọ ẹmhọn ghe nọnsẹn. Ọnan hi ebi Luke nọn gbẹn iBaibo dọnmhegbe rẹ lu. Ọle da wo dọnmhegbe rẹ fẹ otọ ẹmhọn rebhe ghe nin ọle họnlẹn. Ọle da ha guanọ nin ẹbho ne ha tie ebi ọle gbẹn lẹn otọ emhin rebhe nin ele họn rẹji Jesu. (Luke 1:​1-4) Ibhokhan iJew ne ha nyẹnlẹn bhi Beroea bhi ẹghe ẹdẹlẹ da wo yẹ re egbe khọkhọ iLuke. Ẹghe nin ele rẹ họn ẹmhọn iJesu bhi ọsi ọhẹnhẹn, ele da dọ fẹ obọ iBaibo nan re urolo iHebrew gbẹn ghe, nin ele rẹ fẹghe si ẹmhọanta ebi a taman ele gene khin. (Tie Acts 17:11.) Bọsi ene ẹbho nan, ọ yẹ khẹke nin ẹbho ha fẹ otọ ebi ele họn ghe, yẹ noo Baibo rẹ fẹ emhin nin ẹbho nesi Osẹnobulua man ele le. Ọ yẹ khẹke nin ele ha fẹghe emhin nin ẹbho nesi Jehova lu ẹlẹnan. Ahamiẹn ele gene fẹ otọ ẹmhọn ghe nọnsẹn, ele ida ji uwedẹ nin ẹbho rẹ ne imhan lu emhin, bi uwedẹ nin ele rẹ ta ebi ele bha lẹn rẹji mhan da hiẹ ele.

(2) JESU BHA HA LU EMHIN ỌHAN-ILO NIN ỌLE RẸ HA RE EGBE MAN

Ẹbho ne bunbun da he iJesu ranmhude ọle bha re iyaman man ele. Be ene emhin nan ha rẹ sabọ wẹghẹ urẹọbhọ ọsi ẹbho eso a yẹ ẹlẹnan? (Fẹ uduọle 9 bi 10 ghe) *

9. Be sunu ẹghe nin Jesu bha rẹ re iyaman man ẹbho bhi okhun?

9 Emhin nin Jesu ha man ẹbho le, bha sẹ ẹbho eso rẹ rẹọbhọ ghe, ọle hi ọne iMezaya. Ele da ha guanọ nin ọle re “iyaman man ele bhi okhun” nin ele rẹ lẹn ghe ọle hi ọne iMezaya. (Matt. 16:1) Asabọmiẹn ebi ele tie bhi Daniel 7:​13, 14 zẹle nin ele da ha guanọ nin Jesu lu ọnan. Ọkpakinọn, ẹghe nin Jehova rẹyi nin ọne ọta akhasẹ nan ha rẹ munsẹ bha sẹ sẹ. Emhin nin Jesu ha man ẹbho le ha rẹ sẹ nin ẹbho rẹ lẹn ghe, ọle hi ọne iMezaya. Ranmhude iJesu bha ka rẹman ele iyaman nin ele ha guanọ, ele da he ọle.​—Matt. 16:4.

10. Be iJesu rẹ mun ọta akhasẹ nin Isaiah tale rẹji ọne iMezaya sẹ yẹ?

10 Ebi Baibo tale. Isaiah nin akhasẹ da gbẹn rẹji ọne iMezaya yọle: “Ọle ida viẹ dagbare la reso, a ida ha họn ukpuru nọnsọle bhi ughe.” (Isa. 42:​1, 2) Jesu bha ha re iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua nin ọle ha lu kpokeke na bhi ije rebhe. Sokpan, ekpẹn-ekpẹn ọle rẹ fẹkẹ ha lu ọle. Ọle bha ha bọn uwa oga ne khua khian. Sẹyẹ, ọle bha ha muno ukpọn yọ, la muno elin ovan kẹkẹ hẹ egbe ọle nin ẹbho rẹ lẹn ghe ọria nọn mun ọkalo bhi oga ọle khin. Ẹghe nan rẹ mun iJesu bu iHerod nin Ojie nin ọle bhu ọle ohiẹn, Jesu bha ha lu emhin ọhan-ilo man ọlẹn beji ọle ha da fan ọlẹn fia arẹmiẹn iẹnlẹn nọnsọle ribhi okhẹnan. (Luke 23:​8-11) Arẹmiẹn Jesu wo ha lu emhin ọhan-ilo ẹgheso, iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua hi emhin ọhẹnhẹn nin ọle mun kalo. Ọle da taman edibo nesọle ghe, ọnan zẹle nin ọle da vae.​—Mark 1:38.

11. Iria-eria ne bha gba nela ẹbho eso mhọn ẹlẹnan?

11 Emhin nọn sẹ inian be yẹ sunu ẹlẹnan? Ehe. Ọ wo yẹẹ ẹbho ne bunbun ẹlẹnan rẹ ha daghe uwa oga ne manman kpọnọ, nan yẹ manọ emhin kẹkẹ ọi, ne re ọle mhọn-ose. Ọ yẹ wo ti ene mun ọkalo bhi otuẹ bhọ nan rẹ ha tie ele elin ovan kẹkẹ. Sẹyẹ, ọ wo yẹẹ ẹbho rẹ ha lu iluemhin kẹkẹ nin Baibo bha re obọ ọi, nin ẹbho ne bunbun bhọ bha lẹn ebi ọ rẹ munhẹn yẹ. Sokpan, ene ẹbho ha sẹbhi uwa oga ne sẹ inian, ele imanman luẹ ẹmhọn Osẹnobulua bi iho nọnsọle. Ọkpakinọn, ẹbho ne vae bhi ikolo oga nọnsẹmhan luẹ ebi Jehova guanọ nin ele ha lu, bi ebi mhan ha rẹ ha lu iho nọnsọle yẹ. Arẹmiẹn iKindọn Họọ nesẹmhan bha kpọnọ gbe, ele sẹyẹ wo mhọn-ose. Ibhio mhan ne sun agbotu imhọn ikpọn nin ele mun yọ, la elin ovan nan ha rẹ ha lẹn ele. Emhin nin mhan rẹọ ọi nin mhan yẹ man ẹbho le, Baibo ele na vae. Ọrẹyiriọ, ẹbho ne bunbun sẹyẹ wo he mhan ranmhude ele riale ghe, uwedẹ nin mhan rẹ ga Osẹnobulua dikẹ bhi ọsi ele. Rẹ deba ọnan, ọ iyi ebi ele ho nin ele họn mhan taman ele.

12. Beji Hebrews 11:​1, 6 rẹman, be ha sabọ rẹkpa mhan rẹ bọn urẹọbhọ nọnsẹmhan okhun?

12 Be ha rẹkpa mhan nin urẹọbhọ nọnsẹmhan hẹi wẹghẹa? Paul nin odibo da taman iKristiẹn ne ribhi Rome yọle: “Bhiriọ, urẹọbhọ rẹkhan emhin nan họnlẹn. Sẹyẹ, ọta nan tale rẹji Kristi, ọle emhin nan họnlẹn.” (Rom. 10:17) Bhiriọ, ọkhẹke nin mhan ha tie iBaibo, nin mhan da sabọ ha bọn urẹọbhọ nọnsẹmhan okhun beji a ha da miẹn ghe, mhan bha ha deba lu iluemhin nin Osẹnobulua bha re obọ ọi, aharẹmiẹn ọ yẹẹ ẹbho rẹ ha lu ene iluemhin nan. Ọkhẹke nin mhan ha mhọn ilẹnmhin nọn gbale nọnsi Osẹnobulua nin mhan da sabọ ha bọn urẹọbhọ nọnsẹmhan okhun. Ranmhude, ọria ida sabọ lu emhin ne ti Osẹnobulua bhọ sade ọle imhọn urẹọbhọ. (Tie Hebrews 11:​1, 6.) Mhan ida ha khẹ nin mhan daghe iyaman fo bhi okhun ọkuẹsẹ mhan rẹọbhọ ghe, mhan miẹn oga ẹmhọanta. Iman-emhin ne ribhi Baibo sẹ ebe ha re imhan rẹọbhọ ghe mhan miẹn oga ẹmhọanta. Ọ dẹ yẹ sabọ rẹkpa mhan khọn edandan nọn irẹ khin nọn re imhan bhi ọkhọle.

(3) JESU BHA HA DEBA LU ILUEMHIN NIN IBHOKHAN IJEW HA LU

Ẹbho ne bunbun da he iJesu ranmhude ọle bha ha deba lu iluemhin nin ele ha lu. Be ene emhin nan ha rẹ sabọ wẹghẹ urẹọbhọ ọsi ẹbho eso a yẹ ẹlẹnan? (Fẹ uduọle 13 ghe) *

13. Be re ẹbho ne bunbun he iJesu?

13 Ẹghe nin Jesu rẹ ha ribhi ọne otọ nan, ọ da wo han edibo nesi John nọn gbẹbhoruẹ bhi amẹn ilo ghe, edibo nesi Jesu bha ha deba fi azimin. Jesu da ji ele lẹn ghe, emhin soso iribhọ nọn ha re ele ha fi azimin beji ọle sẹyẹ nyẹnlẹn. (Matt. 9:​14-17) Ọrẹyiriọ, ekhẹn Pharisee bi ẹbho ne ha kpokpo ọle da sẹyẹ he ọle ranmhude ọle bha deba ha lu iluemhin nin ele ha lu. Ẹkẹ da wo ha khọ ele ẹghe nin Jesu rẹ re egbe daan ẹbho bhi ẹdẹ iSabbath. (Mark 3:​1-6; John 9:16) Bhi obọ nọnkẹle, ele ki ha yọle ghe, ele hi ẹbho ne rẹkhan uhi ọsi Sabbath. Ọkpakinọn, ele ighe ọle bii emhin ọbe nin ele rẹ ha do ẹki bhi ẹkẹ uwa oga. Ẹkẹ da wo ha khọ ele ẹghe nin Jesu rẹ yọle ghe, ebe ele lu bha gba. (Matt. 21:​12, 13, 15) Ẹkẹ da yẹ wo ha khọ ẹbho nin Jesu ha tẹmhọn Osẹnobulua man bhi synagogue bhi Nazareth ẹghe nin Jesu rẹ noo ijiẹmhin ọsi ibhokhan Izrẹl rẹ taman ele ghe, ele mhọn ẹgẹngẹn, bi ele imhọn urẹọbhọ. (Luke 4:​16, 25-30) Ẹbho ne bunbun da yẹ he iJesu ranmhude ọ iyi emhin nin ele rẹ ha riale ghe Jesu dẹ lu, ọle lu.​—Matt. 11:​16-19.

14. Bezẹle nin Jesu bha da ha re obọ ọbhi iluemhin nin ẹbho ha lu ne bha diẹn mun iBaibo?

14 Ebi Baibo tale. Jehova da noo Isaiah nin akhasẹ rẹ gbẹn yọle: “Ikpunun ene ẹbho nan rẹ ha bu mẹn re, ikpunun ele rẹ ha re ogẹn ji mẹn. Ọkpakinọn, ọkhọle nọnsele iria ẹmhọn mẹn hiehie; ele gheghe mun ofẹn imẹn ranmhude iman-emhin ọsi eria nan man ele le.” (Isa. 29:13) Ẹmhọanta Jesu wo ta ẹghe nin ọle rẹ yọle ghe, ọ bha khẹke nin mhan ha lu iluemhin nin Osẹnobulua bha re obọ ọi. Ẹbho ne mun uhi nin eria gbe bi iluemhin ọsi eria kalo gbera iman-emhin ne ribhi Baibo da yẹ he iJehova bi ọne iMezaya nin ọle je re.

15. Bezẹle nin ẹmhọn Esali Jehova ida yẹẹ ẹbho ne bunbun ẹlẹnan?

15 Emhin nọn sẹ inian be yẹ sunu ẹlẹnan? Ehe. Ọ ire ẹbho ne bunbun ghọnghọn sade Esali Jehova ideba ele lu iluemhin nin Baibọ bha re obọ ọi, bọsi Bẹde bi Krismas. Ẹbho eso yẹ khọẹkẹ Esali Jehova ranmhude ele ideba lu iluemhin nin ẹbho lu bhi agbaẹbho nọnsele bi itolinmhin. Ẹbho ne re inian khọẹkẹ mhan ranmhude mhan ideba lu emhin nin ele lu sabọ rẹ rẹọbhọ ghe, ele hi ene ga Osẹnobulua bhi uwedẹ ẹmhọanta. Ọkpakinọn, ele ida sabọ ha re Osẹnobulua ghọnghọn sade ele lu iluemhin nin Baibo bha re obọ ọi.​—Mark 7:​7-9.

16. Beji Psalm 119:​97, 113, 163-165 rẹman, emhin nela ọkhẹke nin mhan lu? Emhin nela ọkhẹke nin mhan rẹban?

16 Be ha rẹkpa mhan nin urẹọbhọ nọnsẹmhan hẹi wẹghẹa? Ọkhẹke nin mhan manman hoẹmhọn uhi bi adia nesi Jehova bhi Baibo. (Tie Psalm 119:​97, 113, 163-165.) Ahamiẹn mhan hoẹmhọn iJehova, mhan ida ha lu iluemhin nin ọle bha re obọ ọi. Sẹyẹ, mhan ida ji emhin soso lu uhọnmhọn emhin gbera oyẹẹ nin mhan mhọn da ọle.

(4) JESU BHA RE OBỌ BA UGBẸLOGHE ỌSI ERIA

Ẹbho ne bunbun da he iJesu ranmhude ọle bha deba ekhẹn ahinmhin-ibo. Be ene emhin nan ha rẹ sabọ wẹghẹ urẹọbhọ ọsi ẹbho eso a yẹ ẹlẹnan? (Fẹ uduọle 17 ghe) *

17. Be ẹbho ne ha nyẹnlẹn bhi ẹghe nin Jesu rẹ ha ribhi ọne otọ nan rẹ ha guanọ nin ọle lu?

17 Ẹbho eso ne ha nyẹnlẹn bhi ẹghe nọnsi Jesu da ha guanọ nan fi ugbẹloghe nọnsele denọ. Bhiriọ, ele da ha riale ghe, ọne iMezaya hi ọnọn ha fan ele fia bhi obọ ugbẹloghe nọnsi Rome, ranmhude obọ oya nin ele rẹ ha mun ele. Ọkpakinọn, Jesu bha ka kiẹn ojie nọnsele ẹghe nin ele rẹ ha guanọ nin ele re ọle kiẹn ojie. (John 6:​14, 15) Ofẹn da ha mun ene ohẹn bi ẹbho ebhebhe ranmhude ele da ha riale ghe, Jesu ha kiẹn ojie, ọnan ki re ẹkẹ ha khọ ibhokhan iRome. Bhiriọ, ele ki ne ele sotọ bhi ihe nin ele ne ele ọi. Ranmhude ilọnmhọn ahinmhin-ibo nin ele ne obọ ọi, ele da he iJesu.

18. Ọta akhasẹ nela ẹbho ne bunbun bha re ehọ ọi rẹji ọne iMezaya?

18 Ebi Baibo tale. Arẹmiẹn akhasẹ ne bunbun yọle ghe ọne iMezaya dẹ ha yi Ọkakulo nọn ha khọn miotọ, ọta akhasẹ ebhebhe yẹ ribhọ ne rẹman ghe, ọle dẹ ka yu ọbhi olukhọ nọnsẹmhan. (Isa. 53:​9, 12) Bhiriọ, bezẹle nin ibhokhan iJew da sẹyẹ ha mhọn emhin ne bha gba bhi ọkhọle rẹji ọne iMezaya? Ranmhude, ẹbho ne bunbun bhi ẹwẹ ele iguanọ nin ele re ehọ bhi ọta akhasẹ nọn bha tẹmhọn ebi ele ha rẹ wo re ẹjẹje sibhi oya nin ele ha ye re.​—John 6:​26, 27.

19. Emhin nela ẹbho rẹ ha guanọ nin mhan lu nin mhan bha lu nọn re ele he imhan?

19 Emhin nọn sẹ inian be yẹ sunu ẹlẹnan? Ehe. Ẹbho ne bunbun he imhan ẹlẹnan ranmhude mhan ideba ele lu ilọnmhọn ahinmhin-ibo. Ele ki ha guanọ nin mhan deba ele ha re ebe ọbhi ẹkpẹti. Ọkpakinọn, ahamiẹn mhan zẹ ọria nin ọle ha gbẹloghe mhan, Jehova mhan re iriọ fikeke gbe. (1 Sam. 8:​4-7) Ẹbho eso sabọ rẹ ha riale ghe, ọkhẹke nin mhan ha bọn isiku, họspita bi emhin ebhebhe ne dia inian rẹ rẹkpa ibhioguele. Ele wo he imhan ranmhude mhan wo mun iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua kalo bhi iẹnlẹn. Mhan ideba ele ha dọnmhegbe nin mhan rẹ re ọnọghọ kẹkẹ ne ribhi ọne agbọn nan kie.

20. Beji Jesu tale bhi Matthew 7:​21-23, be ọkhẹke nin mhan ha mun kalo bhi iẹnlẹn?

20 Be ha rẹkpa mhan nin urẹọbhọ nọnsẹmhan hẹi wẹghẹa? (Tie Matthew 7:​21-23.) Emhin nọn khẹke nin mhan mun kalo hi, nin mhan rẹ ha lu iwẹnna nin Jesu mun nin mhan. (Matt. 28:​19, 20) Mhan ida ha deba ekhẹn ahinmhin-ibo, la ha dọnmhegbe nin mhan rẹ re iloya kie bhi ọne agbọn nan. Mhan hoẹmhọn ẹbho. Ẹmhọn ele yẹ wo rẹtẹ mhan. Sokpan, mhan lẹnmhin ghe, nin mhan rẹ tẹmhọn Osẹnobulua man ele, yẹ rẹkpa ele kiẹn ọmọẹ iJehova, ọle hi uwedẹ nọn mhẹn nẹ nin mhan ha rẹ ha rẹkpa ele.

21. Emhin nela mhan muegbe rẹ lu?

21 Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, mhan zilo nyan emhin enẹn nọn zẹle nin ẹbho da he iJesu bi ebe ha sabọ re ẹbho he ene rẹkhan iJesu ẹlẹnan. Ọkpakinọn, ọ iyi ene emhin nan ọkpa ọkhẹke nin mhan rẹban. Bhi uhọnmhọn-ọta nọn ki sẹ ọle bhi egbe, mhan dẹ zilo nyan emhin enẹn ebhebhe. Bhiriọ, bha ji mhan dọnmhegbe ha rẹkhan iJesu yẹ ziẹn urẹọbhọ nọnsẹmhan!

ILLO 56 Tobuwẹ Zẹ Nin Uwẹ Rẹ Ga Osẹ

^ udu ọle 5 Arẹmiẹn Jesu hi ọria nọn man emhin nẹ ẹghe nin ọle rẹ ribhi ọne otọ nan, ẹbho ne bunbun bha ha rẹkhan ọlẹn. Bezẹle? Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, mhan dẹ zilo nyan emhin enẹn ne zẹle. Mhan dẹ yẹ zilo nyan ebezẹle nin ẹbho ne bunbun ẹlẹnan ida re ehọ ọbhi emhin nin ene rẹkhan iJesu man. Sẹyẹ, mhan dẹ zilo nyan ebezẹle nin mhan ha da ha mhọn urẹọbhọ nọn ziẹnlẹn da iJesu, beji a ha da miẹn ghe, mhan bha zobọ bhọ rẹ ha rẹkhan ọlẹn.

^ udu ọle 60 EBI A RẸMAN BHI FOTO: Philip re izebhudu nin Nathanael nin ọle bu iJesu.

^ udu ọle 62 EBI A RẸMAN BHI FOTO: Jesu tẹmhọn Osẹnobulua.

^ udu ọle 64 EBI A RẸMAN BHI FOTO: Jesu re egbe daan okpea ọkpa nin obọ nọnsọle nẹghẹa beji eghian iJesu ghe ọle.

^ udu ọle 66 EBI A RẸMAN BHI FOTO: Jesu ọkpa khian uke oke.