UHỌNMHỌN-ỌTA NỌNZI 21
ILLO 107 Ha Mhọn Oyẹẹ Bọsi Osẹnobulua
Ebi Uwẹ Ha Rẹ Sabọ Miẹn Ọria Nin Uwẹ Ha Bọ La Re Yẹ
“Họla ha sabọ miẹn amhẹn nọn guemhin? Ughanmhin nọnsole manman gbera ọsi ivie.”—PROV. 31:10.
EBI A HA LUẸ BHỌ
Mhan dẹ zilo nyan adia eso bhi Baibo ne ha rẹkpa ọria rẹ sabọ lẹn ọria nọn mhẹn nin ọle ha bọ la re, bi ebi ọrebhe bhi agbotu ha rẹ sabọ rẹkpa ọria nọn bha sẹ bọ ọdọ la re okhuo nọn ho nọn lu iriọ.
1-2. (a) Be ọkhẹke nin ibhio mhan ne bha sẹ bọ ọdọ la re okhuo ria eria nyan ọkuẹsẹ ele guanọ ọria nin ele ha bọ la re? (b) Be a re ọle ta “nan rẹ zẹ ọshọ”? (Fẹ “Ọta Nan Re Otọle Man Nọnsẹn” ghe.)
Ọ DẸ be yẹẹ uwẹ rẹ bọ ọdọ la re okhuo? Arẹmiẹn ghe ọ i yi ọria ha bọ ọdọ la re okhuo ha gene re ọle ha ghọnghọn, ibhio mhan ne bunbun wo khuaẹloghe ẹghe nin ele ha rẹ lu iriọ. Bhi ọsi ẹmhọanta, ọkuẹsẹ uwẹ munhẹn ha zẹ ọshọ, ọkhẹke nin uwẹ deba Jehova ha mhọn ikolu nọn ziẹnlẹn, lẹn egbe ẹ nọnsẹn, yẹ ha mhọn emhin nin uwẹ lu nọn re igho re beji uwẹ ha da miẹn ebi uwẹ ha rẹ ha gbẹloghe egbe. a (1 Kọr. 7:36) Uwẹ ha lu enan, asabọmiẹn uwẹ dẹ ha mhọn ibọdọ bi ireokhuo nin eghọnghọn ye.
2 Ọkpakinọn, ọ i wo lẹkhẹ nan rẹ miẹn ọria esili re bhi amhẹn la bọ bhi ọdọ. (Prov. 31:10) Sẹyẹ, uwẹ ha bhọ rẹ miẹn ọria nin ẹmhọn ọlẹn ti uwẹ bhọ, ọ i wo lẹkhẹ nin uwẹ rẹ zẹ ọle bhi ọshọ. b Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, mhan dẹ zilo nyan ebe ha rẹkpa Kristiẹn ne bha sẹ bọ ọdọ, la re okhuo rẹ miẹn ọria nin ele ha bọ la re yẹ, yẹ rẹ munhẹn ha lẹn egbe ele nọnsẹn. Sẹyẹ, mhan dẹ zilo nyan ebi ọrebhe bhi agbotu ha rẹ rẹkpa ẹbho ne ho nin ele bọ ọdọ la re amhẹn yẹ.
EBE HA RẸKPA UWẸ RẸ SABỌ MIẸN ỌDỌ LA AMHẸN NỌN MHẸN
3. Be ọkhẹke nin obhio mhan nin okpea la okhuo ria eria nyan sade ọle guanọ ọria nin ọle ha bọ la re?
3 Ahamiẹn ọ ri uwẹ bhi ọkhọle rẹ bọ ọdọ la re okhuo, ọkhẹke nin uwẹ lẹn ebi uwẹ guanọ bhi egbe ọria nin uwẹ ho nin uwẹ bọ la re ọkuẹsẹ uwẹ munhẹn ha zẹ ọshọ. c Ahamiẹn uwẹ bha lu iriọ, uwẹ sabọ rẹ re ẹlo gbera ọria nọn ha mhẹn uwẹ bhi egbe, la dọ munhẹn ha rẹkhan ọria nọn i da mhẹn uwẹ bhi egbe. Ọkhẹke nin ọria nọn hi ki rẹ khin nin uwẹ ho nin uwẹ bọ la re ha yi Kristiẹn nọn mianmẹn. (1 Kọr. 7:39) Ọkpakinọn, ọ i yi ọrebhe ne mianmẹn da ha yi ọdọ la amhẹn nọn ha fu uwẹ bhi egbe. Bhiriọ, uwẹ sabọ rẹ nọọn egbe ẹ yọle: ‘Be bhọ mẹn gene guanọ nin mẹn re iẹnlẹn nọnsẹmhẹn lu? Ikpẹ kpataki nela mẹn guanọ bhi egbe ọria nin mẹn ho nin mẹn bọ la re? Emhin nin mẹn guanọ bhi egbe ọria be gene khẹke?’
4. Emhin eso nela ẹbho sẹ ne ba erọnmhọn nọnsele?
4 Ahamiẹn ọ ri uwẹ bhi ọkhọle rẹ re okhuo, mhan lẹnmhin ghe uwẹ sẹ wo nan erọnmhọn ji Jehova bhi ọne ẹmhọn nan. (Fil. 4:6) Bhi ọsi ẹmhọanta, Jehova bha ve ghe ọle dẹ re amhẹn nin ọdeọde bhi ẹwẹ mhan, ọkpakinọn, ebi uwẹ guanọ bi ebe emhin dia uwẹ yẹ bhi egbe wo manman rẹtẹ ọle. Ọle dẹ rẹkpa uwẹ beji uwẹ rẹ guanọ ọria nin uwẹ ha re. Bhiriọ, wo ha taman ọlẹn ebi uwẹ guanọ, bi ebe emhin dia uwẹ yẹ bhi egbe. (Ps. 62:8) Bhii ọle nọn re ẹwanlẹn bi iziẹngbe nin uwẹ. (Jem. 1:5) John d nin obhio mhan nọn bha sẹ re okhuo nọn nyẹnlẹn bhi United States da ta emhin eso nin ọle ne ba erọnmhọn nọnsọle. Ọle da yọle: “Mẹn wo taman Jehova ikpẹ nin mẹn guanọ bhi egbe okhuo nin mẹn ho nin mẹn re, bi nin ọle ze isẹhoa kẹkẹ egbe dagbare nin mẹn rẹ miẹn okhuo nin mẹn ha re. Sẹyẹ, mẹn bhii Jehova nin ọle rẹkpa mẹn rẹ ha mhọn ikpẹ ne ha re mẹn ha yi ọdọ nọn mhẹn.” Obhio mhan nin okhuo natiọle Tanya nọn nyẹnlẹn bhi Sri Lanka, da yọle: “Beji mẹn rẹ guanọ ọdọ, mẹn da bhii Jehova nọn rẹkpa mẹn rẹ wo ha sun rẹkhan ọlẹn, yẹ ha ghọnghọn.” Aharẹmiẹn uwẹ bha sẹ miẹn okhuo re, la miẹn ọdọ bọ, Jehova ve ghe ọle dẹ wo ha gbẹloghe uwẹ, yẹ re oyẹẹ man ẹn.—Ps. 55:22.
5. Isẹhoa nela ibhio mhan ne bha sẹ bọ ọdọ la re okhuo mhọn nin ele rẹ miẹn ọria nọn hoẹmhọn Jehova? (1 Kọrint 15:58) (Yẹ fẹ ifoto ghe.)
5 Baibo yọle ghe nin mhan ‘ji ẹsọn ha bun mhan bhi obọ bhi iwẹnna ọsi Ebeanlẹn mhan.’ (Tie 1 Kọrint 15:58.) Ahamiẹn uwẹ wo ha sasa bhi oga, yẹ deba ibhio mhan kẹkẹ ha gbe ẹghe, ọ i yi eghọnghọn ọkpa uwẹ ha miẹn bhọ, sokpan, uwẹ ki yẹ miẹn ọne isẹhoa rẹ miẹn ibhio mhan kẹkẹ ne bha sẹ bọ ọdọ la re okhuo, ne wo denọ ẹlo ọbhi iwẹnna oga nọnsi Jehova bii uwẹ. Beji uwẹ rẹ dọnmhegbe rẹ ha lu ebe ti Jehova bhọ, uwẹ ki miẹn eghọnghọn ọsaje.
Ahamiẹn uwẹ wo ha lu ilọnmhọn oga, yẹ deba ibhio mhan kẹkẹ ha gbe ẹghe, asabọmiẹn uwẹ dẹ miẹn obhio mhan nọn ri ọle bhi ọkhọle rẹ bọ ọdọ la re okhuo (Fẹ uduọle nọnzi 5 ghe)
6. Be ọkhẹke nin ibhio mhan nin ikpea ne guanọ okhuo ha mhọn bhi ọkhọle beji ele rẹ lu iriọ?
6 Ọkpakinọn, ọkhẹke nin uwẹ mhọn ẹwan beji a ha da miẹn ghe, ẹmhọn okhuo nin uwẹ guanọ khian bha dọ kiẹn emhin nọn ki lu uhọnmhọn emhin nẹ bhi iẹnlẹn nọnsẹ. (Fil. 1:10) Ọ i yi ọria ha re okhuo ha re ọle ha mhọn eghọnghọn ọsaje, ikolu nin ọria bi Jehova ko mhọnlẹn re eghọnghọn ọsaje re. (Mat. 5:3) Sẹyẹ, beji uwẹ bha sẹ re okhuo nian, uwẹ mhọn ọne isẹhoa nin uwẹ rẹ manman ha lu re alo bhi iwẹnna oga. (1 Kọr. 7:32, 33) Wo manman noo ọne ẹghe nan nọnsẹn. Obhio mhan nin Jessica nọn nyẹnlẹn bhi United States nọn bọ ọdọ beji ọ kẹ khere nin ọle rẹ sẹbhi ikpe 40 da yọle: “Mẹn da wo manman ha noo ẹghe nọnsẹmhẹn rẹ lu iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua. Ọnan da rẹkpa mẹn rẹ ha mhọn ikhọnlẹn arẹmiẹn ọ ri mẹn bhi ọkhọle rẹ bọ ọdọ.”
RE ẸGHE ỌBHI OTỌ RẸ GBẸLOKOTỌ BHI EGBE ỌNE ỌRIA
7. Bezẹle nọn da yi emhin ẹwanlẹn nin uwẹ rẹ gbẹlokotọ bhi egbe ọria nin ẹmhọn ọlẹn ti uwẹ ọkuẹsẹ uwẹ dọ taman ọlẹn ebi ẹmhọn ọlẹn ji uwẹ yẹ bhi egbe? (Proverbs 13:16)
7 Ahamiẹn uwẹ riale ghe, ọne ọria nin uwẹ miẹn dẹ ha yi amhẹn esili rẹji uwẹ kii? Ọ be khẹke nin uwẹ re ẹjẹje dọ taman ọne ọria ebi ẹmhọn ọlẹn dia uwẹ yẹ bhi egbe? Baibo yọle ghe, ọria nọn wanlan lẹn otọ emhin fo ọkuẹsẹ ọle lu emhin. (Tie Proverbs 13:16.) Bhiriọ, emhin ẹwanlẹn nọn nin uwẹ rẹ ka re ẹghe eso rẹ gbẹlokotọ bhi ebi ọne ọria rẹ lu emhin yẹ, ọkuẹsẹ uwẹ dọ taman ọlẹn ebi ẹmhọn ọlẹn dia uwẹ yẹ bhi egbe. Obhio mhan nin okpea natiọle Aschwin nọn nyẹnlẹn bhi Netherlands da yọle: “Ọ i nọghọ nin ẹmhọn ọria rẹ munhẹn ha ti ọria bhọ, sẹyẹ ọ i nọghọ nọn rẹ siegbe kie. Bhiriọ, ahamiẹn uwẹ ka re ẹghe eso rẹ gbẹlokotọ bhi egbe ọria nin ẹmhọn ọlẹn ti uwẹ bhọ, uwẹ i da dọ ne obọ bhi ikolu ranmhude uwedẹ nin egbe gheghe dia uwẹ yẹ.” Rẹ deba ọnin, ahamiẹn uwẹ gbẹlokotọ bhi egbe ọria nin ẹmhọn ọlẹn ti uwẹ bhọ, asabọmiẹn uwẹ dẹ dọ kere ghe, ọ i yi unan ọria nin uwẹ gene guanọ ọle khin.
8. Be uwẹ ha rẹ sabọ gbẹlokotọ yẹ bhi egbe ọria nin ẹmhọn ọlẹn ti uwẹ bhọ? (Yẹ fẹ ifoto ghe.)
8 Be uwẹ ha rẹ sabọ re ẹwan-ẹwan gbẹlokotọ bhi egbe ọne ọria yẹ? Uwẹ dẹ sabọ lu ọnan sade bha ribhi ikolo oga, la bhi ire-egbe re ahoho. Bhi enin, uwẹ dẹ sabọ lẹn ebi ọne ọria hoẹmhọn Jehova sẹ yẹ, unan ọria nin ọle khin, bi ebi ọle rẹ lu emhin yẹ. Hela hi imọẹ ọle? Emhin nela ọle kẹ zilo ọle? (Luk 6:45) Emhin ọkpa uwẹ bi ọle be ko khu ọ i? Uwẹ sabọ rẹ nin ewanlẹn ne ribhi agbotu nọnsọle talọ, la ibhio mhan ne deziẹn bhi oga ne manman lẹn ọlẹn. (Prov. 20:18) Uwẹ sabọ yẹ rẹ nọọn ele unan ọria nin ọne ọria khin bi ebi ọle rẹ lu emhin yẹ. (Ruth 2:11) Beji uwẹ rẹ gbẹlokotọ bhi egbe ọne ọria, rẹban emhin ne ha sabọ rẹ ọle diabe ghe, uwẹ bha yẹ ji egbe da fu ọle re. Hẹi ha bhẹbhẹ rẹkhan ọlẹn, la wo ha guanọ nin uwẹ re osukpa lẹn emhin rebhe rẹji ọle.
Ọkuẹsẹ uwẹ taman ọria nin ẹmhọn ọlẹn ti uwẹ bhọ ebe ri uwẹ bhi okhọle, re ẹghe eso rẹ fẹkẹ gbẹlokotọ bhi egbe ọle (Fẹ uduọle nọnzi 7 bi 8 ghe)
9. Be ọkhẹke nin uwẹ ha mhọn bhi ọkhọle ọkuẹsẹ uwẹ dọ ne ọria nin ẹmhọn ọlẹn ti uwẹ bhọ talọ?
9 Eka ẹghe ọ ha ree ọkuẹsẹ uwẹ dọ taman ọne ọria ebe ri uwẹ bhi ọkhọle? Uwẹ ha wo kẹ re ẹjẹje nanlẹn talọ, ọle sabọ rẹ ha riale ghe uwẹ bha ria eria nyan ọlẹn fo ọkuẹsẹ uwẹ dọ nanlẹn talọ. (Prov. 29:20) Bhi obọ nọnkẹle, ahamiẹn ọ bue gbe, ọne ọria sabọ rẹ ha riale ghe uwẹ bha lẹn ebi uwẹ guanọ, manman nọn ahamiẹn ọne ọria ki mọn lẹn sẹbhọ ghe ẹmhọn ọlẹn ri uwẹ bhi ọkhọle. (Eccl. 11:4) Ọkuẹsẹ uwẹ dọ ne ọria talọ, hẹi wo ha mhọn ọlẹn bhi ọkhọle ghe uwẹ bi ọne ọria dẹ wo bọ egbe. Ọkpakinọn, ji a miẹn ghe uwẹ muegbe nin uwẹ rẹ re okhuo, yẹ ha mhọn ọlẹn bhi ọkhọle ghe asabọmiẹn ọne ọria dẹ ha yi amhẹn esili rẹji uwẹ.
10. Be ọkhẹke nin uwẹ lu sade uwẹ dọ lẹn kere ghe ẹmhọn uwẹ ti ọria bhọ, sokpan ẹmhọn ọne ọria i ti uwẹ bhọ?
10 Be ọkhẹke nin uwẹ lu sade uwẹ dọ kere ghe ẹmhọn uwẹ ti ọria bhọ? Ahamiẹn uwẹ bha hoẹmhọn ọne ọria, re uwedẹ nin uwẹ rẹ lu emhin rẹ rẹman ọne ọria ghe ẹmhọn ọlẹn i ri uwẹ bhi ọkhọle. Ọ i da ha yi emhin nọn mhẹn nin uwẹ rẹ re ọria ha riale ghe, ibha dẹ sabọ zẹ egbe ọshọ, sokpan ẹmhọn ọlẹn i ri uwẹ bhi ọkhọle.—1 Kọr. 10:24; Ẹfẹ. 4:25.
11. Bhi agbaẹbho eso nan da nin ọria guanọ ọdọ la amhẹn, be ọkhẹke nin ọria nan mun ọne ẹsọn nan ha mhọn bhi ọkhọle?
11 Bhi agbaẹbho eso, enebiọmọn, la ọria ọbhebhe nọn wanre, ele rẹkpa ọria bhi azagba-uwa nọnsele rẹ guanọ ọdọ la amhẹn. Bhi agbaẹbho ebhebhe, imọẹ, la ẹbho bhi azagba-uwa nin ọne ọria na vae nanlẹn guanọ ọdọ la amhẹn. Sẹyẹ ele ki mhanmhanlẹn nin ọne okpea bi ọne okhuo rẹ ko miẹn egbe nin ele rẹ lẹn si ele dẹ sabọ bọ egbe. Ahamiẹn a yọle nin uwẹ ne ọria guanọ amhẹn, gbẹlokotọ bhi emhin nin ọne okpea guanọ. Ahamiẹn uwẹ miẹn ọria nin ẹmhọn ọlẹn ti uwẹ bhọ, dọnmhegbe rẹ gbẹlokotọ bhi unan ọria nin ọle khin, bi ikpẹ nin ọle mhọn. Ọnọn ke okhun nẹ hi, nin uwẹ rẹ gbẹlokotọ bhi ebi ọne ọria hoẹmhọn Jehova sẹ yẹ. Ikolu nọn ziẹnlẹn nin ọria deba Jehova mhọn lu uhọnmhọn emhin gbera igho, isiku bi nan rẹ hẹn usi bhi ọne agbọn nan. Ọkpakinọn, yere ghe ele ha tobele zẹ si ele dẹ bọ egbe.—Gal. 6:5.
EBI UWẸ HA RẸ SABỌ ZẸ ỌRIA BHI ỌSHỌ YẸ
12. Ahamiẹn ọ ri uwẹ bhi ọkhọle rẹ zẹ ọria bhi ọshọ, be uwẹ ha rẹ taman ọlẹn yẹ?
12 Ahamiẹn uwẹ ho nin uwẹ zẹ ọria bhi ọshọ, be uwẹ ha rẹ taman ọlẹn yẹ? e Uwẹ sabọ rẹ mhanmhanlẹn nin uwẹ rẹ nin ọne ọria talọ bhi ogbakha la bhi ifoni. Wo ji ọne ọria lẹn ebe ri uwẹ bhi ọkhọle tee. (1 Kọr. 14:9) Ahamiẹn ọkhẹke, re ẹghe nin ọne ọria rẹ ria eria nyan ebi uwẹ taman ọlẹn, bi ebi ọle riale yẹ. (Prov. 15:28) Ahamiẹn ọ i ri ọne ọria bhi ọkhọle nin bha rẹ ko zẹ egbe bhi ọshọ, hẹi ji ẹkẹ ọle ha khọ uwẹ.
13. Be uwẹ ha sabọ lu yẹ sade ọria taman uwẹ ghe ẹmhọn uwẹ ti ọle bhọ? (Kolose 4:6)
13 A ha ki miẹn ọria dọ taman uwẹ ghe ọle hoẹmhọn uwẹ kii? Asabọmiẹn ọ bha lẹkhẹ nanlẹn rẹ bu uwẹ re dọ taman ẹn ebe ri ọle bhi ọkhọle. Bhiriọ, re ifuẹkẹ bi ekpẹn rẹ nanlẹn lu emhin. (Tie Kolose 4:6.) Ahamiẹn uwẹ guanọ nin ọle re ẹghe nin uwẹ rẹ ria eria nyan ebi ọle taman ẹn, fẹkẹ wo taman ọlẹn. Ọkpakinọn, hẹi ji ọ bue gbe ọkuẹsẹ uwẹ re ewanniẹn nanlẹn. (Prov. 13:12) Ahamiẹn ọ i ri uwẹ bhi ọkhọle, fẹkẹ re ekpẹn-ekpẹn rẹ ji ọle lẹn, yẹ wo gbotọle fanọn an nọnsẹn. Bha ji mhan fẹ ebi obhio mhan nin okpea natiọle Hans nọn nyẹnlẹn bhi Austria rẹ lu emhin yẹ, beji obhio mhan nin okhuo ji ọle lẹn ghe ẹmhọn ọlẹn ti ọle bhọ. Ọle da yọle: “Mẹn da wo fẹkẹ re uwedẹ ekpẹn rẹ ji ọle lẹn ebe ri mẹn bhi ọkhọle. Ẹjẹje mẹn rẹ wo lu ọle, ranmhude mẹn bha ho nin ọle ha mhọn ọlẹn bhi ọkhọle ghe ẹmhọn ọlẹn yẹẹ mẹn. Ranmhude ọnan, mẹn da gbẹlokotọ bhi uwedẹ nin mẹn rẹ nanlẹn ha lu emhin beji ọle taman mẹn ebi ri ọle bhi ọkhọle fo.” Bhi obọ nọnkẹle, ahamiẹn ọ ri uwẹ bhi ọkhọle rẹ zẹ ọne ọria bhi ọshọ, ji ọle lẹn, uwẹ ha yẹ taman ọlẹn ebi uwẹ mhọn bhi ọkhọle rẹji ọne ikolu, bi ebi bha ha rẹ re ọle khian yẹ. Uwedẹ nin bha guanọ nin bha rẹ re ọne ikolu khian sabọ rẹ dikikẹ ranmhude ebi a rẹ lu emhin yẹ bhi eji ibha na vae.
BE IMHAN HA RẸ SABỌ RE IYOBỌ NIN IBHIO MHAN NE BHA SẸ BỌ ỌDỌ LA RE OKHUO YẸ?
14. Be imhan ha rẹ sabọ re ọta nin mhan ta rẹ re iyobọ nin ibhio mhan ne bha sẹ bọ ọdọ la re okhuo?
14 Be imhan ha rẹ sabọ re iyobọ nin ibhio mhan ne bha sẹ bọ ọdọ la re okhuo yẹ? Uwedẹ ọkpa hi, nin mhan rẹ mhọn ẹwan bhi ebi mhan ta. (Ẹfẹ. 4:29) Mhan sabọ rẹ nọọn egbe mhan ene inọnta nan: ‘Mẹn be ji egbe da fu eria nin mẹn lẹn sẹ ghe ele ho nin ele bọ egbe re? Ahamiẹn mẹn daghe obhio mhan nin okpea nọn bha sẹ re okhuo bi obhio mhan nin okhuo nọn bha sẹ bọ ọdọ ko talọ, mẹn be riale ghe ele mhọn ọne ele ye?’ (1 Tim. 5:13) Rẹ deba ọnin, ọ bha khẹke nin mhan ha re ẹlo gbe ibhio mhan an ranmhude nin ele bha sẹ rẹ bọ ọdọ la re okhuo. Hans nin mhan ka tẹmhọnlẹn da yọle: “Ibhio mhan eso ki ha taman mẹn yọle, ‘Bezẹle nin uwẹ bha sẹ da re okhuo? Uwẹ i yẹ yi obhokhan.’ Ọta ne sẹ inian sabọ rẹ re ibhio mhan ne bha sẹ bọ ọdọ la re okhuo ha riale ghe emhin nin ele lu i ti ọria soso bhọ, yẹ re ele manman ha kpokpo egbe nin ele bha sẹ rẹ lu iriọ.” Emhin nọn khẹke nin mhan lu hi, nin mhan rẹ guanọ isẹhoa rẹ ha gẹn ele.—1 Tẹsẹ. 5:11.
15. (a) Beji adia nọn ribhi Rom 15:2 rẹman, be ọkhẹke nin mhan ria eria nyan ọkuẹsẹ mhan dọ ne obhio mhan nin okpea la okhuo guanọ ọria? (Yẹ fẹ ifoto ghe.) (b) Be bhọ manman ti uwẹ bhọ bhi ọne ividio?
15 A ha ki miẹn mhan riale ghe obhio mhan nin okpea bi obhio mhan nin okhuo dẹ wo sabọ bọ egbe ranmhude ele wo man egbe kii? Baibo yọle ghe nin mhan ha ji ebi emhin dia ẹbho ebhebhe bhi egbe yẹ ha rẹtẹ mhan. (Tie Rom 15:2.) Ibhio mhan ne bunbun ne bha sẹ bọ ọdọ la re okhuo i guanọ nin ọria nin ele guanọ ọdọ la amhẹn. Bhiriọ, ọkhẹke nin mhan re obọ ọbhi ebe ele zẹ. (2 Tẹsẹ. 3:11) Eso ebhebhe sabọ rẹ ha guanọ urẹkpa. Ọkpakinọn, ọ bha khẹke nin mhan wo san fi ọbhọ sade ele bha bhii mhan. f (Prov. 3:27) Eso i zẹwẹ guanọ nin eria nin ele mhanmhanlẹn, yẹ re ọne ọria bu ele re nọn dọ nin ele talọ. Lydia nin obhio mhan nin okhuo nọn bha sẹ bọ ọdọ nọn nyẹnlẹn bhi Germany da yọle: “Uwẹ sabọ rẹ tie ọne obhio mhan nin okpea bi ọne obhio mhan nin okhuo vae bhi eji ibhio mhan ne bunbun ha da ko ha re egbe re ahoho. Gheghe mhanmhan emhin nọn ha re isẹhoa nin ọne okpea bi ọne okhuo rẹ miẹn egbe, uwẹ ha zẹ ele obọ rẹ tobele zẹ ebe ele ha lu.”
Eji ibhio mhan ne bunbun da siegbe koko sabọ re isẹhoa nin ibhio mhan ne bha sẹ bọ ọdọ la re okhuo rẹ miẹn egbe (Fẹ uduọle nọnzi 15 ghe)
16. Be ọkhẹke nin ibhio mhan ne bha sẹ bọ ọdọ la re okhuo yere?
16 Imhan rebhe rẹ dọ sẹbhi ene bha sẹ bọ ọdọ la re okhuo, bi ene lu iriọ fo dẹ sabọ ha ghọnghọn bhi iẹnlẹn. (Ps. 128:1) Bhiriọ, ahamiẹn ọ ri uwẹ bhi ọkhọle rẹ bọ ọdọ la re okhuo, sokpan uwẹ bha sẹ miẹn ọria soso nian, wo denọ ẹlo ọbhi iwẹnna oga. Obhio mhan nin okhuo nọn nyẹnlẹn bhi Macao natiọle Sin Yi da yọle: “Ahamiẹn a re ẹghe nin uwẹ bha sẹ rẹ bọ ọdọ la re okhuo nian rẹ khọkhọ ẹghe nin uwẹ ha deba ọdọ ẹ la amhẹn gbe bhi agbọn ọsọgbọn, obhi ẹghe khere ọne ẹghe nin uwẹ rẹ mundia nian da ha khin. Wo ha sọnyẹnmhẹn bhi ọne ẹghe nan, yẹ noo ọle nọnsẹn.” Ọkpakinọn, ahamiẹn uwẹ ki mhọn ọria nin uwẹ da re fo nian, sẹyẹ ibha munhẹn ha lẹn egbe fo kii? Mhan dẹ zilo nyan ebi uwẹ ha rẹ sabọ re ọle khian nọnsẹn yẹ bhi uhọnmhọn-ọta nọn ki sẹ ọle bhi egbe.
ILLO 137 Ikhuo Ne Ga Nọnsẹn
a Nin uwẹ rẹ lẹn si uwẹ sẹ gene muegbe nin uwẹ rẹ bọ ọdọ la re okhuo, fẹ ọne uhọnmhọn-ọta ghe bhi jw.org nọn yọle, “Dating—Part 1: Am I Ready to Date?”
b ỌTA NAN RE OTỌLE MAN NỌNSẸN: Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan bi ọnọn rẹkhan ọlẹn, ọne ọta “nan rẹ zẹ ọshọ” mundia nin ẹghe nin okpea bi okhuo rẹ manman lẹn egbe ele nọnsẹn, nin ele rẹ fẹghe si ele dẹ gene sabọ bọ egbe. Bhi agbaẹbho eso, ọ mundia nin ẹghe nin okpea bi okhuo rẹ rẹkhan egbe, ẹghe nin itue eva rẹ lẹn egbe nọnsẹn, la ẹghe nan rẹ deba ọria ha ribhi ikolu. Ọnan munhẹn bhi ẹghe nin okpea bi okhuo rẹ ji egbe lẹn ghe, ele hoẹmhọn egbe, rẹ dọ sẹbhi ẹghe nin ele ha rẹ taman egbe ghe, ele dẹ bọ egbe, la zobọ bhi ọne ikolu.
c Nọn rẹ lẹkhẹ, bhi uduọle ne rẹkhan ọnan, obhio mhan nin okpea mhan da tẹmhọnlẹn bọsi ọria nọn guanọ amhẹn. Bhi ọsi ẹmhọanta, adia nin mhan ha zilo ọle yẹ wo rẹtẹ ibhio mhan nin ikhuo.
d Elin ọbhebhe a mun he eso bhọ.
e Bhi agbaẹbho eso, obhio mhan nin okpea kẹ wo bu obhio mhan nin okhuo dọ taman ọlẹn ghe ọle ho nin ọle zẹ ọle bhi ọshọ. Ọkpakinọn, ọ i yi emhin ebe sade obhio mhan nin okhuo dọ ne obhio mhan nin okpea talọ. (Ruth 3:1-13) Nin uwẹ rẹ luẹ ba ọnan, dọ fẹ ọne uhọnmhọn-ọta ghe nọn yọle, “Young People Ask . . . How Can I Tell Him How I Feel?” nọn ribhi Awake! ọsi Ọtoba 22, 2004.
f Fẹ ọne video ghe bhi jw.org nọn yọle, Ene Manman Khọn Rẹ Gbega Urẹọbhọ Nọnsele—Ibhio Mhan Ne Bha Sẹ Bọ Ọdọ La Re Okhuo.
