IBHIO MHAN ne bunbun ne sibhi agbaẹbho nọnsele re dọ guanọ igho bhi agbaẹbho ne manman fe, fikie vae bhi agbaẹbho nọnsele, ranmhude oyẹẹ nin ele mhọn da Jehova bi ibo ele. Ele vae bhi agbaẹbho nọnsele dọ ha ga bhi eji a da guanọ urẹkpa bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua. (Matt. 22:​37-39) Emhin nela ele fi ikeke gbe nin ele da sabọ lu ọnan? Elele nela ele miẹn bhọ? Ijiẹmhin ọsi ibhio mhan ne fikie vae bhi Cameroon bhi otọ Africa, dẹ rẹkpa mhan re ewanniẹn ọbhi ene inọnta nan.

Bhi ukpe 1998, obhio mhan natiọle Onésime da sibhi Cameroon re dọ ha nyẹnlẹn bhi agbaẹbho ọbhebhe. Ikpe 14 ọle gbe bhi enin. Ẹdẹ ọkpa bhi ikolo oga, ọle da kaẹho ijiẹmhin nin obhio mhan rẹ khọkhọ iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua. Ọne obhio mhan da yọle: “Ji a man yọle itue eva khian dọ gbe ehẹn bhi ẹdẹ. Ele da diọbhi ije kẹkẹ bhi ọne ẹdẹ ha gbe ehẹn. Ọkpa da wo ha miẹn ehẹn ne bunbun gbe, ọkpakinọn, ọnọnkẹle bha ha manman miẹn ehẹn. Ọ ida be ha yi emhin ẹwanlẹn, sade ọnọn imanman miẹn ehẹn diọbhi eji ọmọẹ ọle ye, ranmhude ehẹn manman ribhi enin?”

Ọne ijiẹmhin nan da wo re Onésime ha riale ghe, ọle dẹ fikie ha khian Cameroon, nin ọle da sabọ rẹkpa ẹbho bhi enin ranmhude ele wo manman miẹn ẹmhọn Osẹnobulua ọbhi egbe. Sokpan, emhin ne bunbun da ha kpokpo ọle bhi ọkhọle. Ọle da ha kpokpo egbe si ọle dẹ yẹ sabọ nyẹnlẹn bhi agbaẹbho nọnsọle, ranmhude ọle ki gbe ikpe ne bunbun bhi agbaẹbho ọbhebhe. Ọle da ka dọ gbe uki ehan bhi Cameroon nin ọle da lẹn si ọ dẹ fo ọle. Bhiriọ, bhi 2012, ọle da wo fikie ha khian enin.

Onésime da yọle: “Ọ da khẹke nin mẹn ziẹngbe ovuẹn nọn manman zẹ bhi enan, uwedẹ nan rẹ nyẹnlẹn bhi enan, bi bẹnchi nan rẹ dotua bhi Kindọn Họọ. Sokpan, beji mẹn ki rẹ ha gbehọkotọ kaehọ ebi a rẹman bhi Kindọn Họọ, mẹn bha yẹ ha ye ẹmhọn agala ne mhẹn an re, ne ribhi Kindọn Họọ nekẹle.

Bhi 2013, Onésime da re okhuo. Géraldine hi elin ọsi ọne okhuo. Géraldine ka kpanọ dọ ha nyẹnlẹn bhi France. Sokpan, ọle ki gbe ikpe isinlin bhi enin, ọle da fikie vae bhi Cameroon. Elele nela Onésime bi okhuo ọle miẹn beji ele rẹ wo denọ ẹlo ọbhi iwẹnna oga? Onésime da yọle: “Mhan veva dọ ko yo Isiku ọsi Ene Tẹmhọn Agbejele. Mhan da yẹ ko dọ ga bhi Bẹtẹ. Bhi ukpe nọn gbera, itue 20 mianmẹn bhi agbotu nọnsẹmhan. Ejayenan nian, mẹn riale ghe eji a da manman miẹn ‘ehẹn’ gbe mẹn ki ye.” (Mark 1:​17, 18) Okhuo ọle nin Géraldine da yẹ yọle: “Elele nin mẹn miẹn wo gbera ọne imẹn rẹ mun ọkhọle ọi.”

Judith nọn ka kpanọ dọ ha nyẹnlẹn bhi United States, da ha guanọ nin ọle ha lu ba eka nin ọle lu bhi oga nọnsi Jehova. Judith da yọle, “Mẹn ha rẹnẹ ji azagba-uwa nọnsẹmhẹn bhi Cameroon, mẹn ki wo ha viẹ sade ẹghe sẹle nin mẹn rẹ kpanọ. Ranmhude mẹn ho nin mẹn kpanọ zẹ ẹbho nin mẹn munhẹn ha man ele iBaibo obọ zẹle nin mẹn da  viẹ.” Ọrẹyiriọ, Judith bha ha guanọ nin ọle fikie vae dọ ha nyẹnlẹn bhi Cameroon. Ọle wo ha miẹn udede igho bhi iwẹnna nọnsọle. Ọnan da rẹkpa ọle rẹ sabọ ha je igho ji aba ọle bhi Cameroon, nin ole rẹ ha gbẹloghe egbe ranmhude emianmhẹn nin ọle khọnmhọn. Ọkpakinọn, Judith da mun udu tẹ iJehova yẹ fikie ha khian Cameroon. Ọle da tale ghe, ẹlo emhin ne bunbun bhi United States wo nyan ọlẹn. Ranmhude ọnan, ọle da nan erọnmhọn ji Jehova nin Jehova rẹkpa ọle. Sẹyẹ, izebhudu nin ọfẹotughe ọkpa bi okhuo ọle re nanlẹn da yẹ wo rẹkpa ọle.

Judith da yọle: “Bhi ẹkẹ ikpe ea nian, mẹn sẹ sabọ rẹkpa itue enẹn mianmẹn.” Ọle da munhẹn ha lu Iwẹnna ọkanẹfan kpataki bhi Cameroon. Ẹlẹnan nian, ọle rẹkhan ọdọ ọle nin Sam-Castel rẹnẹ ji agbotu kẹkẹ ranmhude ọfẹotughe ọdọ ọle khin. Sokpan, be aba ọle ki khian yẹ? Ọle bi ene ribhi azagba-uwa nọnsọle da sabọ miẹn họspita bhi agbaẹbho ọbhebhe ne ha sabọ re egbe dan aba ọle bhi ọsọhẹ. Ọne họspita da gene sabọ re egbe dan aba ọle bhi emianmhẹn nin ọle rẹ ha khọnmhọn.

Obhio mhan nin Victor da kpanọ dọ ha nyẹnlẹn bhi Canada. Ẹghe nin ọle rẹ tie Watchtower nọn talọ nyan ẹmhọn univasiti nan yo, ọle da manman ria eria nyan ọlẹn ranmhude univasiti ọle ha yo. Ọle da zobọ bhi univasiti dọ luẹ iwẹnna-obọ. Ọle da yọle: “Ọne iwẹnna-obọ nin mẹn luẹle da wo rẹkpa mẹn rẹ kẹ miẹn iwẹnna. Ọ da yẹ re ẹghe nin mẹn rẹ ha lu iwẹnna ọkanẹfan.” Akizẹbue, Victor da re okhuo. Caroline hi elin ọsi ọne okhuo. Ele veva da ko rẹnẹ sẹbhi Cameroon. Ele ki rẹnẹ sẹbhi Bẹtẹ nọn ribhi enin, ibhio mhan eso ne ribhi enin da taman ele ghe, nin ele ria eria nyan ebi ele ha rẹ sabọ vae bhi Cameroon dọ ha re obọ kpa yẹ. Victor da yọle: “Emhin soso iribhọ nọn ha rẹ mhan he. Ranmhude mhan ka wo de obọ re bhi iẹnlẹn, ọ da wo ha yi emhin nin mhan ha sabọ lu.” Arẹmiẹn okhuo ọle nin Caroline mhọn emianmhẹn eso bhi egbe, ele da sẹyẹ ne ihẹ ha khian Cameroon.

Victor bi okhuo ọle da munhẹn ha lu iwẹnna ọkanẹfan ranmhude a wo ha guanọ urẹkpa bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua. Igho nin ele ne ya ele miẹn rẹ ha gbẹloghe egbe. Akizẹbue, ele da dọ re uki eso rẹ wẹnna bhi Canada, nin ele da koko igho nin ele ha gbo miẹn ha noo bhi Cameroon. Elele nela ele miẹn? Ele da sabọ yo Isiku ọsi Ene Tẹmhọn Agbejele. Ele da lu iwẹnna ọkanẹfan kpataki. Ẹlẹnan nian, ele deba bọn uwa oga kẹkẹ. Victor da yọle, “Ranmhude mhan zẹ emhin rebhe obọ bhi agbaẹbho nin mhan ka ha ye, mhan da mun udu tẹ iJehova nin ọle gbẹloghe mhan bhi eji mhan kpanọ ha khian. Ọle da wo gene gbẹloghe mhan.”

Obhio mhan ọkpa natiọle Alain da ha yo univasiti bhi Germany. Bhi 2002, ọle da tie itrati nọn yọle Youths​—What Will You Do With Your Life? Emhin nan tẹmhọnlẹn bhi ọne itrati da rẹkpa ọle fi emhanmhan nesọle denọ. Bhi 2006, ọle da yo isiku natiọle; Ministerial Training School. Ọle ki yo ọne isiku sotọ, a da je ọle ha khian agbaẹbho nọnsọle nin Cameroon nin ọle dọ ha ga bhi enin.

Bhi Cameroon, Alain da miẹn iwẹnna nin ọle ha sabọ ha re ẹghe eso lu. Akizẹbue, ọle da miẹn iwẹnna ọbhebhe nin igho manman ye gbera ọnikhẹ. Sokpan, ọ da ha ba ọle bhi egbe ghe ọne iwẹnna nan imanman re ẹghe nanlẹn rẹ lu iwẹnna oga. Bhiriọ, a ki tie ọle nin ọle dọ lu iwẹnna ọkanẹfan kpataki, ọle bha ria ọle igba eva. Ọle da wo re ẹjẹje miẹn ọlẹn ọbhi egbe. Arẹmiẹn ebeanlẹn ọlẹn bhi isi iwẹnna taman ọlẹn ghe, ọle dẹ re ba ighọ nọnsọle, ọle bha fi ọkhọle denọ. Akizẹbue, Alain da re okhuo natiọle Stéphanie. Stéphanie ka nyẹnlẹn bhi France bhi ikpe ne bunbun. Ọnọghọ nela Stéphanie miẹn ẹghe nin ọle rẹ fikie vae bhi Cameroon?

Stéphanie da yọle: “Mẹn da wo ha khọnmhọn emianmhẹn kẹkẹ. Ọkpakinọn, mẹn da miẹn eji mẹn  ha da ha gbẹloghe egbe ẹghe rẹ sẹ ẹghe.” Ranmhude iziẹngbe nin Alain bi Stéphanie ha mhọnlẹn, ele da wo miẹn elele ne bunbun. Alain da yọle: “Ẹghe nin mhan rẹ dọ tẹmhọn Osẹnobulua bhi idunmhun ọkpa natiọle Kate, mhan da wo miẹn ẹbho ne bunbun ne guanọ nin ele luẹ iBaibo. Akizẹbue, mhan da sabọ ha noo ifoni rẹ man ele emhin. Eva bhi ẹwẹ ele mianmẹn nian. Ejayenan nian, ibhio mhan eso ribhi enin ne sikoko ga kugbe.” Stéphanie da yọle: “Eghọnghọn nọn khua, ọle ọria miẹn sade ọle sabọ rẹkpa ọria re egbe guẹ nin Jehova yẹ mianmẹn. Mhan wo miẹn eghọnghọn nọn sẹ inian igba ne bunbun ranmhude mhan vae dọ ga bhi enan.” Ẹlẹnan nian, iwẹnna ọfẹotughe Alain bi Stéphanie ki lu.

Ẹghe nin Gisèle rẹ ha luẹ ebe bhi Italy nin ọle rẹ kiẹn dọkitọ, ẹghenin ọle rẹ luẹ iBaibo yẹ mianmẹn. Uwedẹ nin okhuo bi ọdọ ne man ọle iBaibo rẹ de obọ re bhi iẹnlẹn, da wo manman rẹso ọle. Bhiriọ, ọle tobọle da ha guanọ nin ọle ha lu eka ne bunbun bhi oga. Ọne obhio mhan nan da munhẹn ha lu iwẹnna ọkanẹfan ọsi ẹghe rebhe arẹmiẹn ọle ribhi isiku.

Gisèle da ha guanọ nin ọle fikie ha khin Cameroon nin ọle da sabọ lu ba eka nin ọle lu bhi oga. Ọle da yọle, “Mẹn ha kpanọ, ebe nin ene gbẹloghe bhi Italy re nin mẹn rẹ ha debhi agbaẹbho nọnsele a ki do a. Sẹyẹ, mẹn ki zẹ imọẹ mẹn obọ bi ene ribhi azagba-uwa nọnsẹmhẹn ne nyẹnlẹn bhi enin.” Ọrẹyiriọ, Gisèle da fikie vae bhi Cameroon bhi May 2016. Akizẹbue, ọle da bọ ọdọ. Léonce hi elin ọsi ọdọ ọle. Bẹtẹ nọn ribhi Cameroon da taman ele ghe, ele sabọ ha khian agbaẹbho natiọle Ayos, ranmhude a wo manman guanọ urẹkpa bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua bhi enin.

Be iẹnlẹn dia ele yẹ bhi Ayos? Gisèle da yọle: “Ẹgheso, mhan ida ha mhọn ukpa bhi uzana ne bunbun. Bhiriọ, foni nọnsẹmhan ki wo wẹ a. Ranmhude ọnan, mhan bha sabọ ha manman noo ifoni nọnsẹmhan. Mẹn da luẹ ebi a rẹ ko eran rẹ nyẹn ebale yẹ. Sẹyẹ, ọsasọn, mhan ki mun iwibaro yẹ re itọchi mhọn ha khian ẹdẹ dọ sa amẹn, ranmhude, ẹbho imanman bun bhi ọne ẹdẹ ọsasọn.” Be ele rẹ ziẹngbe ene ọnọghọ nan yẹ? Gisèle da taman mhan yọle, “Ẹlinmhin nọnsi Jehova bi urẹkpa nin mhan ha rẹkpa egbe, zẹle nin mhan da sabọ khọn ene ọnọghọ nan. Mhan da yẹ wo miẹn izebhudu bi urẹkpa bhi obọ ene ribhi azagba-uwa nọnsẹmhan bi imọẹ mhan.”

Gisèle be ha ghọnghọn ghe ọle fikie vae bhi agbaẹbhọ nọnsọle? Ehe! Ọle da yọle: “Mhan wo miẹn ọnọghọ ne bunbun. Sẹyẹ, ẹgheso, ahu ki wo fo mhan bhọ. Ọkpakinọn, mhan ki sabọ khọn ele rebhe miotọ, mẹn bi ọdọ mẹn da dọ kere ghe, emhin nọn mhẹn mhan lu nin mhan rẹ fikie vae bhi enan.” A da tie Léonce bi Gisèle nin ele dọ yo Isiku ọsi Ene Tẹmhọn Agbejele. Ẹlẹnan nian, ele lu iwẹnna ọkanẹfan kpataki.

Ẹbho ne gbe ehẹn wo khọn ọnọghọ kẹkẹ nin ele da sabọ miẹn ehẹn ne bunbun gbe. Inian ẹbho ne fikie diọbhi agbaẹbho nọnsele nin ele da dọ rẹkpa bhi enin diabe ene ẹbho nan ne gbe ehẹn. Ele fi ikeke gbe emhin ne bunbun nin ele da sabọ dọ rẹkpa ẹbho ne guanọ nin ele họn ẹmhọn Agbejele. Jehova ida yelea iwẹnna nin ene ibhio mhan nan lu ranmhude oyẹẹ nin ele mhọn da ọle. (Neh. 5:19; Heb. 6:10) Ahamiẹn agbaẹbho ọbhebhe uwẹ da nyẹnlẹn, uwẹ dẹ be sabọ fikie ha khian agbaẹbho nọnsẹ sade a guanọ urẹkpa bhi iwẹnna oga bhi enin? Uwẹ ha sabọ lu iriọ, uwẹ ki miẹn elele nọn khua.​—Prov. 10:22.