OKHA ỌSI OBHIO MHAN
Jehova Da Wo Nan Eronmhọn Ọbhi Emhanmhan Nọnsẹmhẹn
Ẹdẹ ọkpa bhi ukpe 1939, mhan da riọ bhi owe ọsasọn ogiziẹn. Mhan da diriọ re uriagogo ọkpa rẹ gua imoto ha khian agbaẹbho natiọle Joplin bhi southwestern Missouri, U.S.A. Mhan ki sẹbhi enin, mhan da ha do ne itrati ọbhi unuro ọsi uwa rebhe ne ribhi enin. Mhan ki lu ọnan fo, mhan da nabhi moto bu usun nekẹle. Ọne ẹghe nan nian, ẹdẹ ki fẹkẹ gbanọan. Bezẹle nin mhan da wo kẹ riọ bhi owẹ dọ lu ọnan? Bezẹle nin mhan da yẹ kẹ kpanọ ẹghe nin mhan ki rẹ lu ọle fo? Mẹn dẹ taman bha a ki zẹbue.
Ọ TI mẹn bhọ ghe Esali Jehova ene biẹ mẹn khin. Elin ele hi, Fred Molohan bi Edna Molohan. Ele hi ene rẹkpa mẹn hoẹmhọn iJehova. Ikpe 20 ọ ki ha ye nin ele deba usun iBible Students (Esali Jehova) ẹghe nin ele rẹ biẹ mẹn bhi 1934. Agbaẹbho nọn bha kpọnọ natiọle Parsons nọn ribhi otọ iKansas, ọle mhan da ha nyẹnlẹn. Agbotu nọn ha ribhi enin mhan deba. Ibhio mhan ne bunbun bhi ọne agbotu da ha yi enanzẹle. Azagba-uwa nọnsẹmhan wo ha lu nọnsẹn bhi ikolo oga nan yo bi bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua. Ọsodanmhẹn ẹdẹ iSaturday, mhan ki ha lu itẹmhọn Osẹnobulua bhi ogbakha. Ẹghe eso, egbe ki wo lọ mhan, ọkpakinọn, aba mhan ki dẹ ice cream nin mhan sade a ki zobọ.
Eji mhan da tẹmhọn Osẹnobulua wo manman kpọnọ arẹmiẹn mhan bha manman bun bhi agbotu nọnsẹmhan. Agbaẹbho kẹkẹ bi ugbo kẹkẹ mhan da ha tẹmhọn Osẹnobulua. Mhan ha ne ebe nin ẹbho eso ne mun ugbo, ele ida re igho nin mhan, ele ki ne ẹfọ, ẹkẹn ọkhọ la ọkhọkhọ nin mhan. Ranmhude aba mẹn ka zẹ igho ọbhi ene ebe nan, mhan ki fẹkẹ ha le ene emhin nan.
ITẸMHỌN OSẸNOBULUA
Ene biẹ mẹn da dẹ ebe a tiọle phonograph nin ele miẹn ha noo bhi itẹmhọn Osẹnobulua. Arẹmiẹn mẹn bha sabọ ha noo ọle ranmhude mẹn sẹyẹ dia khere, ọ wo ha ti mẹn bhọ rẹ ha rẹkpa aba mẹn bi inẹn mẹn sade ele khue ọle man ọria nin ele luẹ ọle iBaibo. Ọta ọsi obhio mhan nin Rutherford, ọle ele re ọle khue man ọria.
Aba mẹn da mun udede spika ọbhi uki moto nọnsẹmhan. 1936 Ford, ọle hi ọne imoto. Bhiriọ, ọ da wo ji a rẹ ha wewe ẹmhọn Agbejele. Mhan ki ka munhẹn ha re ọle ha khue illo, ẹbho ha ki ha kaẹhọ, a ki munhẹn ha khue ọta nan re iBaibo ta. Ọne ọta ha ki khue sotọ, a ki ha gha ebe nin ẹbho ne muegbe ne rẹ tie ọle.
Bhi agbaẹbho ọkpa natiọle Cherryvale nọn ribhi Kansas, iji eso ribhi ọne agbaẹbho nan da re egbe re ahoho. Ẹbho ne bunbun wo vae bhi enin dọ ha
re egbe re ahoho ẹdẹ iSunday. Bhiriọ, aba mẹn da mun ọne imoto diọbhi enin dọ ha khuẹ ọle. Ekhẹn unakpa da taman aba mẹn ghe nin ọle hẹi kue ọle bhi eji ẹbho da re egbe re ahoho. Sokpan, ọle ha dagbare, ọle sabọ rẹ khue ọle. Bhiriọ, aba mẹn bha zẹwẹ gbugan. Ọle da hẹn ọne imoto dagbare diọ bhi ukhuo nọn sikẹ ọne eji a da re egbe re ahoho. Ọle ki ha khue ọle bhi enin, ene ẹbho ne re egbe re ahoho da sẹyẹ wo ha họn nọnsẹn. Ọ wo ha ti mẹn bhọ rẹ ha rẹkhan aba mẹn bi obhio mẹn nin ọdiọn natiọle Jerry rẹ dọ ha lu emhin ne dia inian.Ọ kuẹ sẹbhi ukpe 1940, mhan da munhẹn ha re ẹjẹje tẹmhọn Osẹnobulua bhi agbaẹbho nin ene gbẹloghe bha da re obọ bhi iwẹnna nọnsẹmhan. Bhiriọ, mhan ki riọ bhi owẹ ọkuẹsẹ ẹdẹ wẹ (beji mhan lu ọle bhi Joplin, Missouri). Mhan da ha do ne itrati ọbhi unuro ọsi uwa rebhe ne ribhi enin. Mhan ha ki lu ọnan fo, mhan ki sibhi ọne agbaẹbho re gbo si egbe koko. Bhiriọ, mhan ki sabọ lẹn si unakpa mun ọria soso bhi ẹwẹ mhan.
Uwedẹ ọbhebhe nin mhan yẹ rẹ ha tẹmhọn Osẹnobulua eghenin hi, mhan ki rẹ gbusun ha nabhi eje kẹkẹ bhi agbaẹbho. Ahamiẹn mhan lu ọnan, mhan ki ne udede kadi nan gbẹn ẹmhọn Agbejele ọi rọ bhi egbe. Mẹn sẹyẹ wo yere ẹdẹ ọkpa nan lu ọnan bhi agbaẹbho nọnsẹmhan. Ebi a gbẹn bhi kadi nin ibhio mhan ne rọ bhi urulu hi “Religion Is a Snare and a Racket.” Ele da munhẹn bhi isẹmhan khian na bhi ebe gbera ukpọwala ọkpa (1 mile). Ele ki lu ọ sotọ, ele da fikie vae bhi isẹmhan. Ọria soso bha kpokpo ele. Ọkpakinọn, ẹbho ne bunbun da wo dagbare dọ ha ghe ele.
USIKOKO NIN MẸN YO ẸGHE NIN MẸN RẸ HA YI OBHOKHAN
Texas mhan da ha yo usikoko. Bhiriọ, ọ ha sẹ ẹghe usikoko, mhan rebhe bhi azagba-uwa ki na bhi Kansas ha khian iTexas. Ranmhude Railway aba mẹn da wẹnna, ọsọhẹ mhan rẹ na bhọ yo ene usikoko. Mhan ha sẹbhi Texas, mhan ki yẹ re ẹnẹ ji obhio inẹn mẹn nọn ribhi enin. Fred Wismar a tie ọle. Agbaẹbho natiọle Temple bhi Texas ọle bi okhuo ọle dia. Eulalie elin okhuo ọle. Egbe usẹn-obhokhan Fred rẹ luẹ ẹmhọn oga ẹmhọanta yẹ mianmẹn. Ọle da yẹ man ibhio ọle emhin nin ọle ha luẹ. Ọkpa bhi ene ibhio ọle inẹn mẹn khin. Ibhio mhan rebhe ne ribhi eji ọle da ka lu iwẹnna ọfẹotughe bhi Texas wo lẹn ọlẹn. Ọria nọn wo ghọnghọn ọle khin, ọle wo manman fuẹkẹ. Ọle wo ha sasa bhi oga nọnsẹn. Ijiẹmhin nọnsọle wo manman rẹso mẹn ẹghe nin mẹn rẹ ha wanre.
Bhi ukpe 1941, mhan rebhe bhi azagba-uwa da ha khian usikoko bhi agbaẹbho natiọle St. Louis bhi Missouri. Train mhan rẹ sẹbhi enin. A da taman ene elasẹre rebhe nin ele dọ dotua bhi eji a mhanmhan khẹ ele. Enin ele da kaeho ọta nin obhio mhan nin Rutherford ta nọn yọle “Children of the King” (Imọn ọsi ọne Ojie.) Ọle ki ta ọne ọta sotọ, a da gha ebe ọsọgbọn nin mhan nin ibhokhan rebhe. Uhọnmhọn-ọta ọsi ọne ebe hi, Children Their Training and Their Hope. Rutheford bi ibhio mhan ne rẹkpa ọle da gha ọne ebe nin mhan rebhe ne bun gbera 15,000.
Bhi ukpe 1943, mhan da yo usikoko nọn yọle “Call to Action” bhi agbaẹbho natiọle Coffeyville bhi Kansas. Bhi enin, a da tale ghe agbotu rebhe dẹ
ki ha mhọn isiku ọsọgbọn natiọle Theocratic Ministry School. A da yẹ re ebe nan da ha noo bhi ọne isiku nan nin mhan. Iluẹmhin 52, ọle ribhi ọne ebe nan. Ọne usikoko nan da wo ha yi emhin kpataki rẹji mẹn ranmhude ọle mẹn da gbegberuẹ bhi amẹn. Ọkuẹsẹ ọne ukpe nin sotọ, mẹn da ta ọta ogbakha bhi ọsi ọhẹnhẹn.MẸN DA HA GUANỌ NIN MẸN DỌ GA BHI BẸTẸ
Ẹghe nin mẹn rẹ yo isiku fo bhi ukpe 1951, mẹn da munhẹn ha mhanmhan ebi mẹn ha re iẹnlẹn nọnsẹmhẹn lu. Mẹn da ha guanọ nin mẹn dọ ga bhi Bẹtẹ. Bhiriọ, mẹn da gbẹn ha khian iBẹtẹ nọn kokhun nẹ nọn ribhi Brooklyn. Obhio mẹn nin Jerry bhọ ka yẹ ga bhi Bẹtẹ. Bhi March 10, 1952, a da tie mẹn nin mẹn dọ munhẹn ha ga bhi Bẹtẹ. Ọnan da wo rẹkpa mẹn ziẹn bhi oga nọnsẹn.
Mẹn da ha mhọn ọlẹn bhi ọkhọle ghe, eji a da print ebe mẹn ha da wẹnna, ranmhude mẹn guanọ nin mẹn deba ha print ebe nesẹmhan dagbare. Ọkpakinọn, a da zẹ mẹn deba ene gha ebale, akizebue, a da yi mẹn dọ ha wẹnna bhi ọeriẹ (kitchen). Arẹmiẹn mẹn bha wẹnna bhi eji a da printi ebe, iwẹnna nan lu bhi eji mẹn da ha wẹnna bi ebi mẹn luẹ bhi enin wo ti mẹn bhọ. Ranmhude uwedẹ nan rẹ mhanmhan iwẹnna nan lu bhi oẹriẹ, mẹn da sabọ ha re ẹghe ọbhi otọ ọsodanmhẹn eso rẹ luẹ Baibo bhi libri nọn ribhi Bẹtẹ. Ọnan da wo mun urẹọbhọ nọnsẹmhẹn deziẹn nọnsẹn, ọ da yẹ rẹ mẹn ha wanre bhi oga. Mẹn da wo muegbe nin mẹn rẹ ga bhi Bẹtẹ eka ikpe nọn irẹ khin. 1949, ọle Jerry sibhi Bẹtẹ re. Ọle da re okhuo natiọle Patricia. Ele da ha nyẹnlẹn sikẹ Bẹtẹ nọn ribhi Brooklyn. Ele wo ha rẹkpa mẹn yẹ re izebhudu nin mẹn ẹghe nin mẹn rẹ la wo nabhi Bẹtẹ.
Ọbha sẹ bue gbe nin mẹn vae bhi Bẹtẹ, a da ha guanọ ikpea ne ga bhi Bẹtẹ nan ha ne ba eria ne re ọta man bhi eje kẹkẹ. Ene ikpea nan, ele a je diọbhi agbotu kẹkẹ nin ele dọ re ọta man, yẹ deba ele bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua. Agbotu ne bha re gbera ikpọwala 200 (322-km), ọle a je ele diọ. A da zẹ imẹn deba ele. Bhi ọsi ọhẹnhẹn nin mẹn rẹ munhẹn, mẹn ki ha guọ sade mẹn re ọta man. Uri-agogo ọkpa ene ọta tan sẹ ẹghenin. Train imẹn kẹ rẹ yo ene agbotu. Ẹdẹ iSunday ọkpa bhi 1954, mẹn da nabhi train nọn khian New York. Mẹn da ha mhọn ọlẹn bhi ọkhọle ghe ebi isẹ da lo mẹn sẹbhi uwa. Ọkpakinọn, ranmhude efi nọn wo manman ha fi, ẹgini ọsi ọne itrain bha yẹ ha wẹnna. Ranmhude ọnan, ẹdẹ da we ke mhan re bhi uwedẹ. Agogo isẹn ọsewewiẹ ẹdẹ Monday, ọle ọne itrain ki rẹ sẹbhi New York. Iriọ mẹn rẹ tuabe wo diọbhi uwa. Arẹmiẹn egbe lọ mẹn ranmhude ọne okhian nan, mẹn da sẹyẹ wo tuabe ha khian eji mẹn da wẹnna bhi oẹriẹ. Ranmhude eghọnghọn bi imọẹ ọsọgbọn nin mẹn miẹn bhi ẹnẹ agbotu nan, ọnọghọ ne dia inian nin mẹn miẹn bhi ene okhian nan iyẹ yi emhin soso bhi ẹlo mẹn.
Ẹghe nin mẹn rẹ la vae bhi Bẹtẹ, mẹn da ha deba ene lu iluẹmhin iBaibo na rẹman bhi radio (WBBR) uzana-uzana. Ọfisi nọnsẹmhan bhi 124 Columbia Heights, ọle a da luọle. Obhio mhan nin A. H. Macmillan, nọn ki sẹ gbe ikpe ne bunbun bhi Bẹtẹ, wo ha deba ẹghe rebhe. Ọle wo ha yi ijiẹmhin esili rẹji mhan nin elasẹre ranmhude ọle sẹ wo ziẹngbe edọnmhẹn ne bunbun.
Bhi ukpe 1958, a da fi iwẹnna nọnsẹmhẹn denọ. A da yi mẹn ha rẹkpa ẹbho ne yo isiku iGiliẹd sotọ. Mẹn hi ọnọn rẹkpa ele miẹn ivisa nin ele ha rẹ ha khian agbaẹbho nan ji ele diọ. Ẹsọn nọnsẹmhẹn yẹ nọn nan rẹ mhanmhan ebi ele ha rẹ ha khian enin yẹ. Ọ bha lẹkhẹ nan rẹ nabhi arople ẹghenin, ranmhude ọ manman ghan. Ranmhude ọnan, ọiyi ọrebhe ne yo isiku iGliẹd fo nabhi arople diọbhi eji a je ele ha khian. Ene bunbun ne diọbhi otọ Africa bi Asia, okọ ele ha noo. Ikpe ne bunbun ki gbera, ọ bha yẹ ha ghan gbe nan rẹ nabhi arople. Bhiriọ arople misiọnari ne bunbun ki rẹ ha diọbhi eji a je ele ha khian.
USIKOKO KẸKẸ
Bhi 1960, mẹn da ha mhọn obọ bhọ nan rẹ mhanmhan arople nan ha rẹ yo usikoko nan ha do bhi Europe bhi ukpe 1961. United States, ọle a da nabhi ene arople ha khian. Mẹn da na bhi New York rẹkhan ọne arople ha khian ọne usikoko bhi agbaẹbho natiọle Hamburg bhi Germany. Ọne usikoko ki sotọ, mẹn bi ibhio mhan ea ne ga bhi Bẹtẹ
da haya imoto rẹ na bhi Germany ha khian Italy. Bẹtẹ nọn ribhi Rome bhi Italy, ọle mhan re ẹnẹ je. Mhan ki sibhi enin re, mhan da ha khian France. Mhan da yẹ fan ra oke ne ribhi Pyrenees diọbhi Spain. Ẹghenin, ene gbẹloghe bhi Spain bha re obọ ọbhi oga nọnsẹmhan. Ọrẹyiriọ, mhan da sabọ ne ebe eso nin ibhio mhan ne ribhi Barcelona bhi Spain. Mhan da gbanọn ene ebe nọnsẹn, nin ọria soso hẹi sabọ daghe ọle. Mhan da wo ha ghọnghọn ẹghe nin mhan rẹ miẹn ene ibhio mhan! Ọnan ki sotọ, mhan da ha khian agbaẹbho natiọle Amsterdam. Enin mhan ki da nabhi arople ha khian New York.Bhi ukpe 1962, a da taman mẹn nin mẹn rẹkpa ibhio mhan ne bun sẹbhi 583 mhanmhan ebi ele ha rẹ yo usikoko yẹ bhi agbaẹbho kẹkẹ bhi ọne otọ nan. Uhọnmhọn-ọta ọsi ọne usikoko hi, “Everlasting Good News.” Ukpe 1963, ọle a do ọle. Ene ibhio mhan nan dẹ yo ọne usikoko bhi Europe, Asia, South Pacific, Honolulu, Hawaii, Pasadena, bi California. Ọne usikoko ha ki sotọ, ele ki yẹ re ẹnẹ sẹbhi otọ kẹkẹ nin Baibo tẹmhọnlẹn ne ribhi Lebanon bi Jordan. Bẹtẹ da rẹkpa ele mhanmhan hotẹ nin ele ha dia, arople nin ele ha rẹ ha khian, bi visa kẹkẹ nin ele ha rẹ ha khian ene agbaẹbho nan.
ỌRIA NIN MẸN BI ỌLE KI KO HA YO ẸBHO
Emhin ọbhebhe nọn zẹle 1963 da ha yi ukpe kpataki rẹji mẹn hi, ọne ukpe nan mẹn re okhuo. Elin okhuo mẹn hi, Lila Rogers. Agbaẹbho natiọle Missouri ọle na vae. June 29, 1963, ọle mhan re egbe. Ikpe ea ọle sẹ ga bhi Bẹtẹ ọkuẹsẹ mhan re egbe. Ọ ki ha ribhi uzana ọkpa nin mhan re egbe, mhan da deba ene ibhio mhan ne ha khian usikoko bhi agbaẹbho kẹkẹ. Greece, Egypt, bi Lebanon, ele mhan re ẹnẹ ha khian. Mhan da nabhi arople bhi Beirut ha khian Jordan. Ranmhude ene gbẹloghe bha re obọ bhi iwẹnna nọnsẹmhan bhi Jordan, a bha ka re ebe nin mhan rẹ nabhi ọne agbaẹbho nan. Bhiriọ mhan da ha kpokpo egbe ranmhude mhan bha lẹn ebe ha sunu ẹghe nin mhan ha rẹ sẹbhi enin. Mhan ki sẹbhi enin, ọ da wo han mhan ilo rẹ daghe ibhio mhan ne re usun vae bhi eji arople ha da huẹn mhan re. Ele da gbẹn ọbhi udede kad yọle: “Esali Jehova, Bha Obokhian!” Mhan da wo ha ghọnghọn! Ọ da wo sẹ mhan ọnyẹnmhẹn rẹ re ẹlo nọnsẹmhan daghe otọ nin Baibo tẹmhọnlẹn! Mhan da re ẹnẹ sẹbhi eji Abraham, Isaac bi Jacob da nyẹnlẹn, eji Jesu bi edibo nesọle da tẹmhọn Osẹnobulua, bi eji agbotu iKristiẹn da munhẹn.—Acts 13:47.
Rẹ na bhi ikpe 55 nin mhan ki sẹ re egbe nian, okhuo mẹn wo rẹkpa mẹn bhi iwẹnna oga rebhe nin mẹn lu. Mhan da sabọ re ẹnẹ sẹbhi Spain bi Portugal igba ne bunbun, arẹmiẹn ene gbẹloghe bha re obọ ọbhi iwẹnna nọnsẹmhan bhi ene agbaẹbho nan. Mhan ha sẹbhi enin, mhan ki ziẹn ene ibhio mhan udu yẹ ne ebe bi emhin ebhebhe ji ele. Mhan bhọ da yẹ sabọ re ẹnẹ ji ibhio mhan eso ne ha ribhi ighan bhi Cádiz, Spain. Mẹn da ha ghọnghọn ghe ọta nin mẹn re iBaibo ta da wo sabọ ziẹn ele udu.
Rẹ na bhi ukpe 1963 ha vade, mẹn da wo ha mhọn isẹhoa rẹ ha mhanmhan ebi a rẹ yo usikoko yẹ bhi otọ kẹkẹ. Ene otọ hi, otọ Africa, Australia,
Central America, South America, Europe, Asia, Hawaii, New Zealand, bi Puerto Rico. Usikoko ne bunbun ribhọ nin mẹn bi okhuo mẹn ida yelea ghee. Ọkpa bhọ hi, ọne a do bhi agbaẹbho natiọle Warsaw bhi Poland. Ukpe 1989, ọle a do ọle. Ibhio mhan ne bunbun da na bhi Russia vae. Ọnan usikoko ọhẹnhẹn nin eso bhi ẹwẹ ele sẹ yo. Mhan da yẹ sabọ miẹn ibhio mhan ne gbe ikpe ne bunbun bhi ighan ranmhude urẹọbhọ nọnsi ele.Mẹn yẹ ha re ẹnẹ diọbhi Bẹtẹ kẹkẹ ha re izebhudu nin misiọnari bi ibhio mhan ne ribhi enin. Ọne iwẹnna nan yẹ wo si mẹn ọnyẹnmhẹn. Ẹghe nin mhan rẹ re ẹnẹ diọbhi Betẹ nọn ribhi South Korea kike, mhan da dọ miẹn ibhio mhan ne bun sẹbhi 50 ne ribhi ighan bhi Suwon. Ene ibhio mhan nan bha zẹwẹ ha kiẹ egbe. Ele da wo ha khuaẹloghe ẹghe nan ha rẹ fan ele fia bhi ighan nin ele da sabọ deba ibhio ele bhi iwẹnna oga. Ẹghe nin mhan deba ene ibhio mhan nan gbe wo re izebhudu nin mhan.—Rom. 1:11, 12.
MHAN WO BUN ỌBHỌ
Mẹn wo daghe ebi ebho nesi Jehova rẹ bun ọbhọ yẹ ranmhude erọnmhọn nin Jehova nan nin ele. Uli bhi ijan iyisẹn (100,000), ọle Esali Jehova bun sẹ ẹghe nin mẹn rẹ mianmẹn bhi ukpe 1943. Ọkpakinọn, ẹlẹnan nian mhan bun gbera ẹbo elẹnlẹn (8,000,000). Agbaẹbho ne bun sẹbhi egbọ-eva nyan iyisẹn eva (240), ele Esali Jehova ye ẹlẹnan. Emhin ọkpa nọn si ọle nin mhan da re inian tuẹn okhun hi, iwẹnna oga ọsi ibhio mhan ne yo isiku iGiliẹd. Ọ ti mẹn bhọ ghe mẹn wo deba ene misiọnari nan wẹnna, ha rẹkpa ele mhanmhan ebi ele ha rẹ ha khian eji a ji ele diọ.
Emhin eghọnghọn nọn ghe, ẹghe nin mẹn rẹ ha yi usẹn-obhokhan, ọle mẹn rẹ mhanmhanlẹn ghe mẹn dẹ dọ ga bhi Bẹtẹ. Jehova sẹ wo nan erọnmhọn nin mẹn ene ikpe nan rebhe. Beji mhan rẹ ha miẹn eghọnghọn bhi iwẹnna oga nin mhan ha lu bhi Bẹtẹ, mhan da yẹ wo ha miẹn ẹghọnghọn bhi agbotu kẹkẹ nin mhan deba ha lu iwẹnna oga bhi Brooklyn. Mhan da wo miẹn imọẹ ọsaje bhi enin.
Bẹtẹ mẹn bi okhuo mẹn da sẹyẹ ga. Ọle sẹyẹ wo manman rẹkpa mẹn ẹdẹdẹ. Ọ ti mẹn bhọ ghe mẹn sẹyẹ sabọ miẹn eka nin mẹn lu arẹmiẹn ghe mẹn ki wanre gbera ikpe 84. Mẹn sabọ rẹkpa lu ilọmhọn ilẹta bhi Bẹtẹ nian.
Emhin eghọnghọn nọn ghe, mẹn ribhi agbotu nọnsi Jehova. Mẹn wo dọ daghe ghe, ẹmhọanta ọta nọn ribhi Malachi 3:18 khin. Enin yọle: “Bha ki sẹyẹ dọ daghe ikẹkẹ nọn ribhi ẹwẹ ọria nọn khiale bi ọria nọn imhẹn, ọria nọn wo ha ga Osẹnobulua bi ọria nọn iga ọle.” Ẹdẹdẹ, ọle ọne agbọn ọsi Esu nan ki rẹ khọ ọbhọ. Ẹbho iyẹ mhọn ebi ele ha khua ẹlo ghe. Emhin soso iyẹ ribhọ nọn si eghọnghọn ji ele. Ọkpakinọn, arẹmiẹn ọne ẹghe nin mhan da nyẹnlẹn nan wo kaka, ene ga iJehova yẹ wo miẹn ghọnghọn bhi iẹnlẹn. Ele yẹ mhọn ikhuaẹloghe ghe, ẹghe odalo dẹ ha mhẹn. Udede isẹhoa nọn ghe, mhan deba ene tẹmhọn Agbejele ọsi Osẹnobulua. (Matt. 24:14) Mhan wo khua ẹlo ghe ẹghe nin Agbejele ọsi Osẹnobulua ha rẹ do kpẹn ọne agbọn nan yẹ mun agbọn ọsọgbọn re! Bhi ẹkẹ ọne agbọn ọsọgbọn, ive rebhe nesi Osẹnobulua ki mun sẹ. Egbe dẹ daan ọrebhe bhi ọne agbọn ọsọgbọn. Uu iyẹ da ha ribhọ. Ọrebhe ki sabọ ha nyẹnlẹn bhi ighegheghe.