1, 2. Udede iwẹnna nela iJehova mun nin Joshua ẹghe nin Moses rẹ yu fo?

ỌTA nin Jehova taman iJoshua da sẹyẹ wo ha ribhi ọkhọle nọnsi Joshua. Be Jehova taman iJoshua? Ọ da taman ọlẹn yọle: “Moses nin ọguọmhandia nọnsẹmẹn yulu. Bhiriọ kpanọn, fan ra ẹdẹ iJordan, uwẹ bi ene ẹbho nan rebhe, bha ha khian nabhi ọne otọ nin mẹn mun nin bha.” (Josh. 1:1, 2) Udede ufidẹno ọnan wo khin rẹji Joshua, ranmhude, iwẹnna ọguọmhandia ọle ha lu rẹkhan iMoses rẹ na bhi ikpe 40.

² Ranmhude ẹghe nọn tan Moses wo rẹ sun ibhokhan Izrẹl, Joshua sabọ ha kpokpo egbe si ele dẹ miẹn ọlẹn ọbhi egbe. (Deut. 34:8, 10-12) Ebe ọkpa nọn tẹmhọn iBaibo ki ha zilo nyan Joshua 1:1, 2, ọ da tale ghe, bhi ẹghe ẹdẹlẹ, ọkakale nọn rẹji agbaẹbho ahamiẹn ugbẹloghe fidenọ. Ọ da yẹ tale ghe, iriọ yẹ nọn rẹ dọ sẹbhi ẹlẹnan.

3, 4. Elele nela iJoshua miẹn ranmhude ọle mun udu nyan iJehova? Inọnta nela ọkhẹke nin mhan nọọn egbe mhan?

³ Asabọ miẹn emhin eso da ha re ofẹn mun iJoshua. Ọkpakinọn, ọle da mun udu nyan Jehova. Ikpẹdẹ eso ki gbera, ọle da munhẹn ha lu iwẹnna nan mun nanlẹn. (Josh. 1:9-11) Jehova bha hiẹ ọle. Baibo rẹman ghe, Jehova da noo ẹhi nọnsi ọle rẹ gbega iJoshua bi ibhokhan Izrẹl. Mhan dẹ sabọ yọle ghe, ọmọn ọdiọn nọnsi Osẹnobulua,  ọle ọne ẹhi nan khin.—Ex. 23:20-23; John 1:1.

⁴ Udede ufidenọn wo nọn ẹghe nin Joshua rẹ dọ ha ribhi ihe nin Moses rẹ ha ye. Ẹghe nin Joshua rẹ ha sun ibhokhan Izrẹl, Jehova da rẹkpa ele rẹ miẹn Joshua ọbhi egbe. Emhin yẹ wo fi denọ bhi ọne ẹghe nin mhan da nyẹnlẹn ẹlẹnan nian. Bhiriọ, ọkhẹke nin mhan nọọn egbe mhan, ‘emhin soso be ribhọ nọn ha rẹ mhan mun udu nyan iJesu, beji agbotu nin ọle gbẹloghe rẹ lu re alo yẹ fi emhin eso denọ?’ (Tie Matthew 23:10.) Nin mhan rẹ re ewanniẹn ọbhi ọne inọnta nan, bha ji mhan zilo nyan uwedẹ nin Jehova rẹ sun ẹbho nesọle ẹghe ẹdẹlẹ beji emhin rẹ ha fi denọ.

5. Be iJoshua miẹn ẹghe nin ọle rẹ ha sikẹ iJericho? (Fẹ adudu nọn ribhi eji a da munhẹn ghe.)

⁵ Ọbha sẹ bue gbe nin ibhokhan Izrẹl fan ra ẹdẹ iJordan, Joshua da miẹn ọria nin ọle bha riale ghe ọle dẹ miẹnmhin. Ọle ki ha sikẹ iJericho, ọle da miẹn okpea ọkpa nọn mun agbada mhọn. Ranmhude ọle bha lẹn ọne ọriọbhe nan, ọle da nọọn ọlẹn yọle, ‘Ibo mhan uwẹ be ye la ibo ọsi eghian mhan uwẹ ye?’ Ẹghe nin ọne okpea ki rẹ taman iJoshua ghe, ọle hi ọnọn mun ọkalo bhi ene eyokhọlẹn nọnsi Jehova, ọ da han iJoshua ilo. Ọne ẹhi mun egbe nin ọle rẹ khọn nin ibhokhan Izrẹl. (Tie Joshua 5:13-15 yẹ fẹ ebi a gbẹn ọbhi otọ ọle ghe.) Arẹmiẹn Baibo tale ghe iJehova hi ọnọn ha nin Joshua talọ, ọne ẹhi nan iJehova rẹ nanlẹn talọ, beji ọle yẹ rẹ noo ẹhi rẹ nin ẹbho talọ ẹghe nọn gbera.—Ex. 3:2-4; Josh. 4:1, 15; 5:2, 9; Acts 7:38; Gal. 3:19.

6-8. (a) Bezẹle nin emhin eso nin ẹhi taman iJoshua da diabe ebe ida sabọ rẹkpa ele? (b) Be imhan rẹ lẹn yẹ ghe ẹwanlẹn ribhi ebi ọne ẹhi tale? (Yẹ fẹ ebi a gbẹn ọbhi otọle ghe.)

⁶ Ọne ẹhi da taman iJoshua ebi Joshua ha lu nin ọle da sabọ khọn iJericho miẹn otọ. Bhi ọsi ọhẹnhẹn, asabọ miẹn ghe emhin eso nin ọne ẹhi nan ta da diabe ebe ida sabọ wẹnna. Bhi ọsi ijiẹmhin, ọne ẹhi da taman iJoshua ghe nin ọle ruẹ ene eyokhọlẹn rebhe. Ranmhude ọnan, ene ikpea nan ida sabọ khọnlẹn sade eji a da ruẹ ele bha rie. Bhiriọ, ọ be khẹke nan rue ene ikpea nan bhi ọne ẹghe nan?—Gen. 34:24, 25; Josh. 5:2, 8.

⁷ Asabọ miẹn ghe ene eyokhọnlẹn da ha riale, ‘Be imhan ha rẹ sabọ gbega azagba-uwa nọnsẹmhan yẹ sade eghian mhan mun okhọn bu mhan?’ Ọkpakinọn, ele da họn ghe, ofẹn ibhokhan Izrẹl mun ibhokhan iJericho. Bhiriọ, ibhokhan iJericho bha mun okhọn bu ele. Baibo taman mhan ghe, “Ibhokhan iJericho da khue ije rebhe bhi agbaẹbho nọnsele ranmude ibhokhan Izrẹl.” (Josh. 6:1) Ọne ẹmhọn nan nin ibhokhan Izrẹl họn da wo kie re ele muegbe rẹ ha re obọ rẹkhan adia nọnsi Jehova!

⁸ Ọne ẹhi da yẹ taman iJoshua ghe, nin ele hẹi mun okhọn bu ibhokhan iJericho. Ọkpakinọn, ọ da taman ele ghe, nin ele re ikpẹdẹ ehan rẹ khian nẹga ọne agbaẹbho osukpa bhi ukpẹdẹ. Ghe ukpẹdẹ nọnzi ihinlọn, ele ha khian nẹga ọle igba ihinlọn. Eyokhọn eso bhi ẹwẹ ibhokhan Izrẹl sabọ rẹ ha riale ghe iria ẹghe a ọnan khin. Ọkpakinọn, Jehova nọn sun ele lẹn ebi ọle lu. Ọne emhanmhan nan da mun urẹọbhọ ọsi ibhokhan Izrẹl deziẹn. Sẹyẹ, ọ da yẹ rẹkpa ele nin ele bi eyokhọn nesi Jericho hẹi ko miẹn egbe bhi okhọnlẹn.—Josh. 6:2-5; Heb. 11:30. *

9. Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha re obọ rẹkhan ebi agbotu nọnsi Jehova taman mhan? Re ijiẹmhin mhan.

⁹ Be imhan miẹn luẹ bhi ọnan? Ẹghe eso, asabọ miẹn mhan bha lẹn otọ ebezẹle nin agbotu da zi uwedẹ ọgbọn re nin mhan rẹ ha lu emhin. Bhi ọsi ijiẹmhin, asabọ miẹn  ọbha manman mun mhan ẹlo kore ebezẹle nin agbotu da yọle nin mhan ha noo ifoni, la kọmputa rẹ luẹ iBaibo, rẹ tẹmhọn Osẹnobulua, bi sade mhan do ikolo. Bhi ejayenan nian, asabọ miẹn mhan dọ kere ghe, elele nanbhọre sade mhan miẹn ele noo. Arẹmiẹn ọbha ka mun mhan ẹlo kore bhi ọsi ọhẹnhẹn, urẹọbhọ nọnsẹmhan dọ deziẹn ranmhude mhan wo miẹn elele bhọ. Sẹyẹ, okugbe nọnsẹmhan wo yẹ tuẹn okhun.

10. Họla mhọn obọ bhi ọne emhanmhan ghe nin otu nọn sun oga talọ ọbhi ẹmhọn nọn zegbere?

¹⁰ Ebe sẹbhi ikpe 13 ki gbera fo nin Cornelius kiẹn Kristiẹn, ibhokhan Izrẹl eso ne yi Kristiẹn da yọle ọkhẹke nin Kristiẹn rebhe ruẹ. (Acts 15:1, 2) Ẹghe nin ọnan ki rẹ si ovan re bhi Antioch, a da mhanmhanlẹn nin Paul dọ re ọne ẹmhọn ka man otu nọn sun oga nọn ribhi Jerusalem. Bezẹle? Paul da tale ghe ranmhude imianlo nin ọle miẹn zẹle nin ọle da ha khian. Bhiriọ, ọ khia bhi ẹlo a ghe, Jesu Kristi hi ọne mhọn obọ bhi ọne emhanmhan ghe, nin otu nọn sun oga talọ ọbhi ọne ẹmhọn.—Gal. 2:1-3.

11. (a) Arẹmiẹn ghe otu nọn sun oga talọ ọbhi ẹmhọn uruẹmhin, be bhọ ibhokhan Izrẹl ne ha yi Kristiẹn sẹyẹ ha lu?(b) Be iPaul rẹ rẹman yẹ ghe ọle muegbe rẹ re obọ rẹkhan adia ọsi ewanlẹn ne ribhi Jerusalem? (Yẹ fẹ ebi a gbẹn ọbhi otọ ọle ghe.)

¹¹ Jesu Kristi da dia ene otu nọn sun oga ẹghe nin ele rẹ ha talọ ọbhi ọne ẹmhọn nan. Bhiriọ, ele da ji ene Kristiẹn rebhe lẹn ghe, ọiyi oko ghe Kristiẹn ne iyi ibhokhan Izrẹl dẹ ruẹmhin. (Acts 15:19, 20) Ọkpakinọn, ikpe ne bunbun rẹ gbera, ibhokhan Izrẹl ne bunbun ne yi Kristiẹn da sẹyẹ ha ruẹ imọn nesele. Sẹyẹ, ẹbho da ha tale nẹga ghe Paul ire obọ rẹkhan uhi nin Osẹnobulua nin obọ iMoses gbe. Ẹghe nin ene ewanlẹn ne ribhi agbotu bhi Jerusalem ki rẹ họn emhin nin ene ẹbho ta nẹga, ele da taman iPaul ebi ọle ha lu nọn ha rẹman ghe, ọle re obọ rẹkhan ọne uhi. * (Acts 21:20-26) Ele da taman iPaul ghe nin ọle ne ikpea enẹn rẹkhan egbe diọbhi uwa oga, bhriọ, ẹbho ki sabọ daghe ọle ghe, ọle re obọ rẹkhan ọne uhi. Paul sabọ ha riale ghe ẹwanlẹn iribhi ebe ele taman ọlẹn nin ọle lu. Ghe, ibhokhan Izrẹl ne yi  Kristiẹn, ele ene bha lẹn otọ ọne ẹmhọn nan nọnsẹn. Ọkpakinọn, Paul bha re inian ha ria eria. Ọle da wo degbere re obọ rẹkhan ebi ene ewanlẹn taman ọlẹn nin ọle lu, ranmhude ọle lẹnmhin ghe, ebe ha si okugbe nọn ribhi agbotu okhun, ọle ene ewanlẹn guanọ. Mhan sabọ rẹ ha riale, ‘Bezẹle nin Jesu da sẹyẹ ji ọne ẹmhọn nan ha ribhi otọ, arẹmiẹn uyumhin nọnsọle mun ọkpẹnlẹn ọbhi uhi nin Osẹnobulua na bhi obọ iMoses gbe?’—Col. 2:13, 14.

12. Bezẹle nin Jesu da ji ẹghe eso gbera ọkuẹsẹ ọle re ọkpẹnlẹn ọbhi ẹmhọn uruẹmhin?

¹² Ilẹnmhin ọsọgbọn ha dagbare, ọ re ẹghe ọkuẹsẹ ẹbho eso sabọ re obọ rẹkhan ọlẹn. Bhiriọ, ọkhẹke nan re ẹghe nin ibhokhan Izrẹl ne yi Kristiẹn rẹ fi ọkhọle denọ. (John 16:12) Ọ da wo ha nọghọ ẹbho eso rẹ rẹọbhọ ghe, uruẹmhin bha yẹ miẹn ebi ọ mundia nan, ranmhude bhi ẹghe ẹdẹlẹ, uruẹmhin a rẹ ha re iyaman ọbhọ ghe ọria deba Osẹnobulua mhọn ikolu kpataki. (Gen. 17:9-12) Ọfẹn da yẹ ha mun ẹbho eso rẹ dikẹ bhi agbaẹbho nọnsele ranmhude ekpokpo nin ele ha miẹn sade ele re uwedẹ ikẹ lu emhin. (Gal. 6:12) Ọkpakinọn, Jesu da re ilẹta kẹkẹ nin Paul gbẹn rẹ rẹkpa ele.—Rom. 2:28, 29; Gal. 3:23-25.

13. Be ọkhẹke nin mhan lu sade mhan bha lẹn ebezẹle nin agbotu da fi emhin eso denọ ẹlẹnan?

¹³ Ahamiẹn mhan bha lẹn ebezẹle nin agbotu da fi emhin eso denọ ẹlẹnan, ọkhẹke nin mhan ria eria nyan uwedẹ nin Jesu ka rẹ gbẹloghe ẹbho nesi Osẹnobulua. Bhi ẹghe nọnsi Joshua bi bhi ore nin ọhẹnhẹn, ẹwanlẹn iJesu wo rẹ ha re adia rẹ gbega ẹbho nesi Osẹnobulua, rẹ mun urẹọbhọ nọnsi ele ziẹn, yẹ rẹ tuẹn okugbe nọnsi ele okhun.—Heb. 13:8.

14-16. Adia nin “ọne ọguọmhandia nọn mhọn ẹwanlẹn nan gba ẹkẹ ọle” rẹ nin mhan ẹlẹnan, be ọ rẹ rẹman yẹ ghe ẹmhọn mhan rẹtẹ iJesu?

¹⁴ Ukpẹdẹ nin ẹlẹnan, “ọne ọguọmhandia nọn mhọn ẹwanlẹn nan gba ẹkẹ ọle” wo re adia nọn gbale nin mhan bhi ẹghe nọn khẹke. (Matt. 24:45) Obhio mhan nin Marc, nọn mhọn imọn enẹn, da yọle: “Oju dọnmhẹn azagba-uwa kẹkẹ ranmude ọle guanọ nin ọle si ozughu bhi ẹkẹ agbotu. Ọnin zẹle nan da taman azagba-uwa rebhe nin ele ha lu oga azagba-uwa uzana-uzana. Ọnan dẹ sabọ rẹkpa ene ọdafẹn rẹ ha gbega azagba-uwa nọnsele!”

¹⁵ Mhan ha gbẹlokotọ nọnsẹn daghe uwedẹ nin Jesu rẹ sun mhan, mhan ki dọ gene lẹn ghe ọle guanọ nin ọle rẹkpa mhan nin urẹọbho nọnsẹmhan da deziẹn. Obhio mhan natiọle Patrick, nọn yi ọkpa bhi ewanlẹn ne ribhi agbotu, da yọle: “Bhi ọsi ọhẹnhẹn ọ da ha nọghọ eso rẹ ha si koko bhi usun ne bha bun, sade ele ho nin ele dọ tẹmhọn Osẹnobulua.” Ọkpakinọn, ọle da yẹ tale ghe, ọne emhanmhan nan rẹman ghe, ẹmhọn ọrebhe bhi agbotu rẹtẹ iJesu. Bhi ọsi ijiẹmhin, ibhio mhan nin ẹkhọle lo, la ene imanman sasa bhi itẹmhọn Osẹnobulua ki wo miẹn izebhudu rẹ ha dẹba bhi ọne iwẹnna nan ẹghe rebhe.

¹⁶ Rẹ deba ugbega nin Jesu gbega mhan ẹlẹnan, ọle rẹkpa mhan nin mhan da sabọ denọ ẹlo ọbhi iwẹnna nọn kokhun nẹ bhi ọne otọ nan. (Tie Mark 13:10.) Obhio mhan nin André, nan la re ọbhi ihe ọsi ewanlẹn bhi agbotu, wo dọnmhegbe nin ọle rẹ lu rẹkhan adia ọsọgbọn rebhe nin agbotu zẹ ọle egbe dagbare. Ọle da yọle: “Ọkhẹke nin uwedẹ nin agbotu rẹ ne ẹbho sibhi Bẹtẹ re rẹkpa mhan yere ghe, ọkpẹnlẹn dẹ kẹ sotọ, ghe iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua, ọle hi iwẹnna nọn khẹke nan manman denọ ẹlo ọ nian.”

17, 18. Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha ria eria nyan elele nin mhan sẹ miẹn ranmhude mhan re obọ rẹkhan adia ọsọgbọn?

¹⁷ Adia nin mhan miẹn bhi obọ iJesu dẹ rẹkpa mhan ẹlẹnan rẹ dọ sẹbhi ẹghe odalo. Bhiriọ, bha ji mhan dọnmhegbe ha ria eria nyan elele nin mhan sẹ miẹn, ranmhude mhan re obọ rẹkhan adia ọsọgbọn nin agbotu zẹ ọle egbe dagbare. Bhi oga azagba-uwa nọnsẹbha,  bha sabọ zilo nyan elele nin bha sẹ miẹn ranmhude emhin eso nan fidenọ bhi uwedẹ nin mhan rẹ do ikolo oga nesẹmhan, bi nan rẹ lu iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua.

¹⁸ Eghọnghọn bi elele ne bunbun nanbhọre sade mhan re obọ rẹkhan adia nin agbotu re nin mhan. Ahamiẹn mhan ye ọnan re ẹghe rebhe, ọ ki lẹkhẹ nin man rẹ ha re obọ rẹkhan ene adia. Ọ ti mhan bhọ ghe, agbotu iyẹ mhanmhan print ebe beji ele ka lu khẹ. Ranmude ọnan, mhan iyẹ mhanmhan noo igho rẹ print ebe beji mhan ka lu. Ifoni, kọmputa, bi intanẹti nin mhan ki noo ẹlẹnan, wo re ọle lẹkhẹ nan rẹ wewe ẹmhọn Agbejele nanbhi ọne otọ agbọn nan rebhe. Bhiriọ, bha ji mhan dọnmhegbe ha noo ebe bi vidio nesẹmhan ne ribhi intanẹti nọnsẹn. Bhiriọ, mhan ki rẹman ghe, mhan re obọ rẹkhan uwedẹ nin Jesu Kristi rẹ re ẹwanlẹn noo emhin nin agbotu mhọnlẹn.

19. Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha re obọ rekhan adia nọnsi Jesu?

¹⁹ Ahamiẹn mhan re obọ rẹkhan adia nọnsi Jesu Kristi, mhan ki ha tuẹn okugbe nọn ribhi ẹwẹ mhan okhun. Sẹyẹ, mhan ki ha rẹkpa ẹbho mun urẹọbhọ nọnsi ele ziẹn. Obhio mhan nin André, nin mhan ka tẹmhọnlẹn da tale ghe, uwedẹ esili nin ibhio mhan ne ka ha ga bhi Bẹtẹ rẹ ha lu emhin da wo rẹkpa ọle. Ghe, uwedẹ nin ele sẹyẹ rẹ re eghọnghọn lu iwẹnna oga, rẹman ghe ele re obọ rẹkhan ufidẹnọ bhi ẹkẹ agbotu.

20, 21. (a) Bezẹle nin mhan ha da sabọ mun udu nyan Jesu nin Ojie nọnsẹmhan? (b) Inọnta nela mhan ha zilo nyan uzana nọn vade?

²⁰ Obhi ẹghe khere ki kẹre nin Jesu Kristi ha rẹ dọ khọn ọne agbọn nan miẹn otọ yẹ re emhin esili re bhi ọne otọ nan. (Rev. 6:2; Ps. 45:4) Ẹlẹnan nian, ọle mun mhan egbe khẹ ọne ẹghe, beji mhan ha da sabọ deba ha man ẹbho nan ha riọ kpanọ emhin, bi nin mhan yẹ sabọ deba re ọne otọ nan kiẹn otọ ọfubhegbe.

²¹ Jesu nin Ojie nọnsẹmhan dẹ sabọ sun mhan nabhi ẹkẹ agbọn ọsọgbọn, sade mhan mun udu nyan ọlẹn aharẹmiẹn emhin fidenọ. (Tie Psalm 46:1-3.) Ẹghe eso, emhin sabọ ha nọghọ mhan sade a zi uwedẹ ọsọgbọn dagbare, manman nọn ahamiẹn mhan bha mun ọkhọle ọbhọ. Ọnan ha sunu, be imhan ha rẹ sabọ sẹyẹ ha mhọn urẹọbhọ da iJehova yẹ? Be ọkhọle nọnsẹmhan ha rẹ sẹyẹ sabọ lọre yẹ? Ẹne inọnta nan mhan ha zilo nyan bhi uhọnmhọn-ọta nọn ki sẹ ọle bhi egbe.