Fiọ diọ bhi uhọnmhọn-ota

Fiọ diọ bhi uri uhọnmọn-ọta

Ọta Nin Eria Ne Tie Ebe Nesẹmhan Nọọn

Ọta Nin Eria Ne Tie Ebe Nesẹmhan Nọọn

Gbera manna bi quail, ibhokhan Izrẹl be le ebale ọbhebhe bhi ojẹgbo?

Manna hi ebale nin ibhokhan Izrẹl manman le nẹ bhi ene ikpe 40 rebhe nin ele gbe bhi ojẹgbo. (Ex. 16:35) Jehova yẹ ne afianmhẹn nin ebo tiọle quail nin ele le igba-eva. (Ex. 16:12, 13; Num. 11:31) Ọrẹyiriọ, unan ebale ebhebhe nin ele miẹn le bha manman bun.

Bhi ọsi ijiẹmhin, ẹgheso, Jehova re uwedẹ ọhan-ilo rẹkpa ele diọbhi eji ele ha da miẹn ebale le bi amẹn wọn. (Num. 10:33) Eji ọkpa nin Jehova rẹkpa ele rẹ diọ ọi da ha yi agbaẹbho ọsi Elim. Ikuẹkuẹ ẹdẹ ne bun sẹbhi 12 bi eran udin ne mọn ikpẹ nin ebo tiọle date ne bun sẹbhi 70 ha ribhi enin. (Ex. 15:27) Ebe ọkpa natiọle Plants of the Bible da yọle ghe, “ọne oran date nan wo manman gba ije rebhe bhi ọne ojẹgbo, . . . ọne eran mọn ikpẹ nan lẹ bi abhi. Ẹbho ne manman bunbun yẹ wo miẹn ọfu bhi odotọle.”

Asabọmiẹn ibhokhan Izrẹl yẹ mun agọ bhi eje ene ikpẹ eran nan da manman bunbun nan ki dọ ha tiọle Feiran ẹlẹnan. Ẹkẹ Wadi Feiran a ọne agọ nan ye. Ebe ọkpa natiọle Discovering the World of the Bible da yọle ghe, ọne ẹgbo nan bhi Sinai dẹ “tan sẹbhi ikpọwala 81. Sẹyẹ, ọle manman tan nẹ yẹ mhọn-ose nẹ. Rẹ deba ọnan, ẹbho wo manman lẹn enin.” Ọne ebe da yẹ yọle: “Uwẹ ha nabhi Wadi Feiran, nin uwẹ khian okhian nọn sẹbhi ikpọwala 28, uwẹ ki miẹn eje mhọn-ose a natiọle Feiran Oasis. Enan wo manman yoyo. Khere uyomhin nọnsọle bha rẹ tan sẹbhi pole ọsi ẹlẹtric eva. Ọ dẹ re ọria ikpọwala 3 rẹ khian nẹga ọle. Eran udin ne mọn ikpẹ eran natiọle date wo vuọn enin. Enan manman mhọn-ose nẹ bhi Sinai. Rẹ na bhi ẹghe ẹdẹlẹ ha vade, ẹbho ne bunbun sẹ wo vae bhi enan ranmhude ene ikpẹ eran ọsi date ne ribhọ.”

Ikpẹ oran udin nin ebo tiọle date nọn ribhi eji a tiọle Feiran

Ẹghe nin ibhokhan Izrẹl rẹ ha sibhi agbaẹbho ọsi Ijipt re, ele da ne ẹlubọ nan rẹ lu ibrẹdi bi itasa nin ele ha noo rẹ lu ọle rẹkhan egbe. Asabọmiẹn ele yẹ ne ebale bi abhi mhọn. Bhi ọsi ẹmhọanta, asabọmiẹn ọ ida bue ọkuẹsẹ ene emhin nan fo. Ele yẹ ne emhin-uri ne bunbun rẹkhan egbe. (Ex. 12:34-39) Asabọmiẹn ene bunbun bhi ene emhin-uri da yu ramhude ebi iẹnlẹn diayẹ bhi ọne ojẹgbo. Asabọmiẹn ele yẹ le eso bhọ, yẹ re eso rẹ zọese, rẹ dọ sẹbhi ene ele noo rẹ zọese ji osẹ ohoghe. b (Acts 7:39-43) Ibhokhan Izrẹl ha mhọn elanmhẹn nin ele ha bẹẹ. Mhan daghe ọnan bhi ebi Jehova taman ele beji ele gbebọrauhi nọnsọle. Ọle da taman ele yọle: “Imọn nesẹbha dẹ kiẹn osun-ohuan bhi ikpe 40 bhi ojẹgbo.” (Num. 14:33) Asabọmiẹn ene elanmhẹn da rẹkpa ele rẹ miẹn miliki ha wọn bi elanmhẹn ha le ẹgheso, ọkpakinọn ọ ida sẹ ẹbho ne bun sẹbhi itue ẹbo ea le bhi ẹkẹ ikpe 40 nin ele gbe bhi ojẹgbo. c

Ejela ele da miẹn ebale bi amẹn ha re nin ene elanmhẹn? d Asabọmiẹn bhi ọne ẹghe nin amẹn wo manman ha rọ, bhiriọ ilunmhun dẹ ha ribhi ojẹgbo. Ebe nọnsẹmhan natiọle Insight on the Scriptures, Volume 1, da yọle ghe, bhi ikpe 3,500 ne gbera nian, “amẹn wo ha ribhi ojẹgbo bhi agọ nin ibhokhan Izrẹl ha ye gbera ọne ẹghe nan. Mhan lẹn ọnan ranmhude ikuẹkuẹ uhio kẹkẹ nin amẹn ka rẹ ha ye, bi iyala ne ki dọ ka ne sẹyẹ ribhi enin rẹ dọ sẹbhi ẹlẹnan.” Ọrẹyiriọ, emhin ikẹ wanre bhi ojẹgbo, sẹyẹ enin re ofẹn mun ọria. (Deut. 8:14-16) Ibhokhan Izrẹl bi elanmhẹn nọnsele ha rẹ yu sade Jehova bha re uwedẹ ọhan-ilo re amẹn nin ele.—Ex. 15:22-25; 17:1-6; Num. 20:2, 11.

Mozis da taman ibhokhan Izrẹl ghe, Jehova hi ọnọn re manna nin ele le “beji ọle ha da ji [ele] lẹn ghe ọ iyi ebale ọkpa okpea rẹ nyẹnlẹn, sokpan, ọta rebhe ne nabhi unun nọnsi Jehova vae, ọle re okpea nyẹnlẹn.”—Deut. 8:3.

a Fẹ Watchtower ọsi May 1, 1992, apapale 24-25 ghe.

b Baibo da sounun bhi ẹghe eva nin ibhokhan Izrẹl rẹ re elanmhẹn rẹ zọese ji Jehova bhi ojẹgbo. Ẹghe ọhẹnhẹn da ha yi ẹghe nan rẹ re ohẹn mundia nin ele; ọnọnkẹle da ha yi ẹghe nin ele rẹ lu Iluemhin ọsi Anagbera. Ukpe 1512 B.C.E., ọle eveva sunu, nọn yi ukpe nọnzi eva nin ibhokhan Izrẹl sibhi otọ Ijipt re.—Lev. 8:14–9:24; Num. 9:1-5.

c Beji ene ikpe 40 nin ibhokhan Izrẹl gbe bhi ojẹgbo ki la sotọ, ele da muno elanmhẹn ne manman bunbun bhi obọ ẹbho nin ele khọn miotọ. (Num. 31:32-34) Ọrẹyiriọ, ele sẹyẹ wo ha le manna rẹ dọ sẹbhi ọne ẹghe nin ele rẹ nabhi ọne otọ nin Jehova ve nin ele.—Josh. 5:10-12.

d Emhin iribhọ nọn rẹman ghe ene elanmhẹn le manna, ranmhude ọne ele ha sabọ le ọkpa Jehova yọle nin ele ne.—Ex. 16:15, 16.