UHỌNMHỌN-ỌTA NỌNZI 41
ILLO 13 Ijiẹmhin Nọn Gbale IJesu Re Nin Mhan
Ebi Mhan Miẹn Luẹ Bhi Ene Ukpẹdẹ 40 Nin Jesu Gbe Kike Bhi Ọne Otọ Nan
“Ikpẹdẹ egbọ eva ọle gbe bhi ẹwẹ ele, sẹyẹ, ọle da ha tẹmhọn Ejele nọnsi Osẹnobulua man ele.”—IWẸNNA 1:3.
EBI A HA LUẸ BHỌ
Ebi mhan ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ Jesu yẹ bhi uwedẹ nin ọle rẹ noo ene ikpẹdẹ 40 nin ọle gbe kike bhi ọne otọ nan.
1-2. Be sunu ji eva bhi edibo nesi Jesu beji ele khian Ẹmeyọs?
NISAN 16, 33 C.E. ọne ukpẹdẹ ha khin. Ofẹn da ha mun edibo nesi Jesu, sẹyẹ ele da ha lu akhiẹ. Eva bhi ẹwẹ ele da na bhi Jerusalẹm ha khian Ẹmeyọs. Rẹ na bhi Jerusalẹm rẹ sẹbhi enin dẹ ree sẹbhi imaili 7. Egbe da wo lọ ele nan rẹ gbe Jesu nin Ebeanlẹn ele a. Ọ da dọ diabe ghe ebi ele rẹ ha mhọn bhi ọkhọle ghe Jesu dẹ lu nin ele i da yẹ sẹ ele obọ. Ọkpakinọn, emhin nin ele bha re ẹlo i dẹ kẹ sunu.
2 Okpea ọkpa da bu ele re, yẹ deba ele ha khian. Ene edibo da ha taman ọne okpea emhin ọhanabẹ nọn sunu ji Jesu. Ẹghenin, ọne okpea da munhẹn ha taman ele emhin nin ele i da yelea ghẹdẹ. “Ọle da noo emhin nin Mozis gbẹn bi emhin nin ene akhasẹ rebhe gbẹn” rẹ re otọle man ebezẹle nọn da khẹke nin ọne Mezaya loya yẹ yu. Ele ki sẹbhi Ẹmeyọs, ọne okpea da ji ele lẹn ghe ọle hi Jesu, ghe ọle riọ kpanọ. Ria ẹmhọn ebi ene edibo ha rẹ manman ha ghọnghọn yẹ beji ele dọ lẹn ghe Jesu riọ kpanọ.—Luk 24:13-35.
3-4. Be sunu ji edibo nesi Jesu? Be imhan ha zilo nyan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan? (Iwẹn. 1:3)
3 Jesu wo zegbere man edibo nọnsọle igba ne bunbun bhi ene ikpẹdẹ 40 nin ọle gbe kike bhi ọne otọ nan. (Tie Iwẹnna 1:3.) Ọle da re ene ẹghe nan rẹ re izebhudu nin edibo nesọle nin ofẹn rẹ ha mun, ne yẹ ha lu akhiẹ. Ọnan da re ele ha ghọnghọn, yẹ miẹn ọne izebhudu rẹ ha wewe ẹmhọn Agbejele, yẹ man ẹbho emhin. a
4 Mhan dẹ miẹn elele bhọ sade mhan luẹ ẹmhọn ebi Jesu lu bhi ọne ẹghe nan bhi iẹnlẹn nọnsọle. Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, mhan dẹ zilo nyan ebi Jesu rẹ noo ọne ẹghe nan (1) rẹ re izebhudu nin edibo nesọle, (2) rẹ rẹkpa ele rẹ manman lẹn Ebenọnkhiale dinmhin, bi (3) rẹ mun ele egbe ọbhi otọ khẹ ẹsọn nin ele ha miẹn bhi ẹghe odalo. Beji mhan ha rẹ ha zilo nyan ọdeọde bhi ẹwẹ ele, mhan dẹ daghe ebi mhan ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ Jesu yẹ.
HA RE IZEBHUDU NIN ẸBHO
5. Bezẹle nin edibo nesi Jesu da ha guanọ ikoudure?
5 Edibo nesi Jesu da wo ha guanọ izebhudu. Bezẹle? Eso bhi ẹwẹ ele zẹ uwa bi azagba-uwa nọnsele obọ, yẹ zobọ bhi ẹki nin ele rẹ ha do beji ele ha da sabọ re ẹghe nọnsele rebhe ha rẹkhan Jesu. (Mat. 19:27) A da wo ha lu eso khọlọ nin ele rẹ dọ kiẹn edibo nesi Jesu. (Jọni 9:22) Ranmhude ele rẹọbhọ ghe Jesu hi ọne Mezaya nan ve ive ọle zẹle nin ele da fikekegbe ene emhin nan rebhe. (Mat. 16:16) Ọkpakinọn, beji a ki gbe Jesu a, ọ da diabe ghe emhin nin ele rẹ ha khuaẹloghe i yẹ da sẹ ele obọ, sẹyẹ egbe da wo lọ ele.
6. Be Jesu lu beji ọle riọkpanọn fo?
6 Jesu bha ha ghe edibo nesọle bii eria ne i mhọn urẹọbhọ nin ele rẹ ha viẹ beji ọle yu. Sokpan, ọle lẹnmhin ghe ranmhude uu nọnsọle wo manman ba ele bhi egbe re ele ha viẹ. Bhiriọ, bhi ọne ukpẹdẹ tee nin ọle riọkpanọ, ọle da munhẹn ha re ikoudure nin ene imọẹ ọle nan. Bhi ọsi ijiẹmhin, ọle da zegbere man Meri Madalin beji ọle ha viẹ bhi eji a da re ọle tọ. (Jọni 20:11, 16) Ọle da yẹ zegbere man eva bhi edibo nesọle nin mhan ka tẹmhọnlẹn, sẹyẹ, ọle da zegbere man Pita nin odibo. (Luk 24:34) Be imhan miẹn luẹ bhi ọne emhin nan nin Jesu lu? Bha ji mhan fẹ ebe sunu beji ọle zegbere man Meri Madalin.
7. Beji Jọni 20:11-16 rẹman, be Jesu daghe Meri lu bhi ọsewewiẹ bhi Nisan 16? Be ọnan re Jesu lu? (Yẹ fẹ ifoto ghe.)
7 Tie Jọni 20:11-16. Bhi ọsewewiẹ bhibhi bhi Nisan 16, ikhuo eso ne wo ha sun rẹkhan Jesu da diọbhi eji a da re ọle tọ. (Luk 24:1, 10) Bha ji mhan zilo nyan ebe sunu ji Meri Madalin nọn ha yi ọkpa bhi ene ikhuo. Beji Meri sẹbhi eji a da re Jesu tọ, ọle da kere ghe Jesu i yẹ ribhi enin. Ọle da runẹ dọ taman Pita bi Jọni, yẹ rẹkhan ele runẹ vae bhi isi ọne idin. Ene ikpea ki gene kere ghe Jesu i yẹ ribhi enin, ele da fikie diọbhi uwa. Ọkpakinọn, Meri bha lu iriọ, ọle da debhi enin an ha viẹ. Ọle bha lẹn ghe Jesu ghe ọle. Jesu daghe ebi Meri rẹ ha viẹ yẹ, sẹyẹ ọ wo rẹso ọle. Bhiriọ, ọle da zegbere man Meri yẹ lu emhin nọn ko ọle udu re. Ọle da nanlẹn talọ yẹ mun ẹsọn kpataki nanlẹn. Ọnin hi, nin ọle rẹ dọ taman edibo nesọle ghe a riọ ọle kpanọ.—Jọni 20:17, 18.
Ha gbẹlokotọ bhi egbe ibhio mhan, uwẹ ha yẹ ha re ikoudure nin ele beji Jesu lu (Fẹ uduọle nọnzi 7 ghe)
8. Be imhan ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ Jesu yẹ?
8 Be imhan ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ Jesu yẹ? Mhan dẹ sabọ rẹkpa ibhio mhan rẹ ha ga Jehova khian, sade bọsi Jesu mhan re ẹkẹ-ẹjẹjẹ nin ele lu emhin sade ele ribhi ọkakale. Bha ji mhan fẹ isẹlobhemhin ọsi obhio mhan nin okhuo ghe natiọle Jocelyn, nin obhio ọle nin okhuo yu bhi acidẹnt. Jocelyn da yọle: “Bhi ẹkẹ uki ne bunbun mẹn da wo manman ha lu akhiẹ.” Ọkpakinọn, okhuo bi ọdọ ọkpa da tie ọle vae bhi uwa nọnsele. Ele da wo ka ọle ehọ nọnsẹn, yẹ ji ọle lẹn ghe ọle wo manman ghan bhi ẹlo nọnsi Osẹnobulua. Jocelyn da yẹ yọle: “Idia nin mẹn ha ye bhi ọne ẹghe nan da rẹ mẹn diabe ọria nin okpẹdẹ rẹ nẹ khian, ọkpakinọn Jehova da noo ọne okhuo bi ọdọ nan rẹ rẹkpa mẹn. Ele da rẹkpa mẹn rẹ kie ha mhọn ọne ọhubhudu rẹ ha ga Jehova khian.” Mhan dẹ yẹ sabọ ko ibhio mhan udu re sade mhan gbehọkotọ nọnsẹn beji ele rẹ tan ọkhọle a man mhan, yẹ re ẹkẹ-ẹjẹjẹ ne ele talọ. Mhan ha lu iriọ, mhan ki rẹkpa ele rẹ sabọ ha ga Jehova khian.—Rom 12:15.
RẸKPA ẸBHO RẸ LẸN ỌTA NỌNSI OSẸNOBULUA DINMHIN
9. Ọnọghọ nela edibo nesi Jesu kuẹlo da, sẹyẹ be Jesu rẹ rẹkpa ele yẹ?
9 Edibo nesi Jesu wo miẹn Ọta nọnsi Osẹnobulua ọbhi egbe, yẹ dọnmhegbe ha re obọ rẹkhan ọlẹn bhi iẹnlẹn nọnsele. (Jọni 17:6) Ọrẹyiriọ, ele bha lẹn ebezẹle nan da gbe Jesu a bii oyi. Jesu lẹnmhin ghe, ọ i yi ranmhude ele mhọn ọkhọle ebe zẹle nin ele da mhọn edandan, sokpan ranmhude ele bha lẹn otọ Ọta nọnsi Osẹnobulua dinmhin zẹle. (Luk 9:44, 45; Jọni 20:9) Bhiriọ, ọle da rẹkpa ele rẹ manman lẹn ebe ribhi ẹkẹ Ebenọnkhiale. Bha ji mhan fẹ ebi ọle rẹ lu ọnan yẹ beji ọle zegbere man eva bhi edibo nesọle ne ha khian Ẹmeyọs.
10. Be Jesu rẹ rẹkpa edibo nesọle yẹ rẹ rẹọbhọ ghe ọle hi ọne Mezaya? (Luk 24:18-27)
10 Tie Luk 24:18-27. Lẹn sẹbhọ ghe Jesu bha wo re ẹjẹje taman ene ikpea nan ọria nin ọle khin, sokpan ọle da nọọn ele inọnta. Bezẹle? Asabọmiẹn ọle lu ọnan beji ele ha da ta ebe ri ele bhi ọkhọle. Gene-gene, ele da tale dagbare. Ele da yọle ghe, ele rẹ re ẹlo ọbhọ ghe Jesu dẹ hinmhin ele bhi obọ ibhokhan Rom ne ha denyẹnyẹn ele. Beji ele ki ta ebe ri ele bhi ọkhọle fo, Jesu da noo Ebenọnkhiale rẹ rẹkpa ele rẹ lẹn otọ ebe gene sunu. b Bhi ọsemuan bhi ọne ukpẹdẹ nin, Jesu da yẹ rẹkpa ene edibo nekẹle rẹ lẹn otọ ene ẹmhọanta nan. (Luk 24:33-48) Be imhan miẹn luẹ bhi ọnan?
11-12. (a) Be imhan luẹ bhi uwedẹ nin Jesu rẹ ha man ẹbho ẹmhọanta ne ribhi Baibo? (Yẹ fẹ ene ifoto ghe.) (b) Be ọria nọn man Nortey Baibo rẹ rẹkpa ọle yẹ?
11 Be imhan ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ Jesu yẹ? Ọhẹnhẹn, ahamiẹn uwẹ man ẹbho Baibo, re ẹwanlẹn nọọn ele inọnta ne ha rẹkpa uwẹ rẹ lẹn ebe ri ele bhi ọkhọle. (Prov. 20:5) Uwẹ ha lẹn otọ idia nin ele yẹ fo, re ulọnlẹn eso bhi Baibo man ele nọn ha rẹkpa ele bhi ọne idia. Hẹi ha taman ele ebi ele ha lu. Nin uwẹ rẹ ha lu iriọ, rẹkpa ele rẹ ha ria eria nyan ebe ele luẹ bhi Baibo, bi ebe ele ha rẹ sabọ ha re obọ rẹkhan adia ne ribhọ yẹ bhi iẹnlẹn nọnsele. Bha ji mhan fẹ isẹlobhemhin ọsi obhio mhan nin okpea ghe natiọle Nortey nọn nyẹnlẹn bhi Ghana.
12 Beji Nortey ribhi ikpe 16, ọle da munhẹn ha luẹ Baibo. Ọ bha bue gbe, azagba-uwa nọnsọle da munhẹn ha kpokpo ọle. Be rẹkpa ọle rẹ sẹyẹ ha luẹ Baibo? Ọkuẹsẹ ọne ẹghe nan, ọnọn man ọlẹn Baibo da noo ẹmhọn nọn ribhi Matiu uhọnmhọnlẹn 10 rẹ rẹkpa ọle rẹ lẹn ghe ene ga Osẹnobulua dẹ kuẹlo da ekpokpo. Nortey da yọle: “Ẹghe nan ki rẹ munhẹn ha kpokpo mẹn, mẹn da wo rẹọbhọ ghe mẹn miẹn ẹmhọanta.” Ọne ọman-emhin da yẹ rẹkpa ọle rẹ ria eria nyan ẹmhọn nọn ribhi Matiu 10:16, beji ọle ha da sabọ re ekpẹn-ekpẹn bi ẹwanlẹn rẹ tẹmhọn ebi ọle rẹọ i man azagba-uwa nọnsọle. Beji Nortey mianmẹn fo, ọle da ha guanọ nin ọle munhẹn ha lu iwẹnna ọkanẹfan, ọkpakinọn, aba ọle da ha guanọ nin ọle ha khian yunivasiti. Ọria nọn man ọle Baibo bha taman ọlẹn ebi ọle ha lu yẹ, sokpan, ọle da nọọn ọlẹn inọnta eso beji ọle ha da sabọ lẹn ebe ri ọle bhi ọkhọle, yẹ rẹ rẹkpa ọle rẹ ria eria nyan adia ne ribhi Baibo. Be ki na bhi ọnan re? Nortey da zẹ nin ọle rẹ munhẹn ha lu iwẹnna ọkanẹfan ọsi ẹghe rebhe. Ranmhude ọnan, aba ọle da khu ọle sibhi uwa re. Be ọne emhin nọn sunu nan dia Nortey bhi egbe yẹ? Ọle da yọle: “Mẹn wo rẹọbhọ ghe, emhin nọn mhẹn mẹn zẹ rẹ lu.” Ahamiẹn mhan re inian re ẹghe nọnsẹmhan rẹ rẹkpa ẹbho rẹ ha ria eria nyan ebe ribhi Baibo, ọ dẹ sabọ rẹkpa ele rẹ dọ kiẹn Kristiẹn ne deziẹn.—Ẹfẹ. 3:16-19.
Re egbe khọkhọ Jesu bhi uwedẹ nin ọle rẹ ha rẹkpa ẹbho rẹ ha ria eria nyan ebi ribhi Ebenọnkhiale (Fẹ uduọle nọnzi 11 ghe) e
HA MAN IBHIO MHAN NIN IKPEA EMHIN BEJI ELE HA DA SABỌ HA RẸKPA BHI AGBOTU
13. Be Jesu lu beji a ha da miẹn a sẹyẹ wo ha miẹnsọn ọsi Aba ọle khian? (Ẹfẹsọs 4:8)
13 Beji Jesu ribhi ọne otọ nan, ọle wo miẹnsọn nin Aba ọle mun nanlẹn nọnsẹn. (Jọni 17:4) Jesu bha ha riale ghe, ọle ọkpa sẹsẹ ha sabọ lu ebi Aba ọle guanọ. Bhi ene ikpe ea bi ukhiọnmhẹn nin ọle rẹ lu iwẹnna oga bhi otọ nan, ọle da man ẹbho ebhebhe emhin rẹ sabọ ha lu ọne iwẹnna. Ọkuẹsẹ Jesu fikie diọbhi okhun, ọle da mun ọne ẹsọn nin edibo nesọle rẹ ha gbẹloghe ihuan ne ghanlẹn nesi Jehova, yẹ ha sun iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua. Asabọmiẹn bhi ọne ẹghe nan, eso bhi ene edibo bha sẹ sẹbhi ikpe ọgban. (Tie Ẹfẹsọs 4:8.) Be Jesu rẹ noo ene ikpẹdẹ 40 nin ọle gbe kike bhi ọne otọ nan yẹ rẹ rẹkpa ene edibo ne wo ha sun rẹkhan ọlẹn, ne yẹ ha wẹnna kaka rẹ re agbotu khian?—Fẹ study note ọsi Ephesians 4:8 ghe bhi Baibo bhi urolo Ebo.
14. Be Jesu rẹ rẹkpa edibo nesọle rẹ ha lu re alo yẹ bhi ene ikpẹdẹ 40 nin ọle gbe kike bhi ọne otọ nan? (Yẹ fẹ ifoto ghe.)
14 Jesu wo re uwedẹ oyẹẹ rẹ re adia nọn khẹke nin edibo nesọle. Bhi ọsi ijiẹmhin, ọle daghe ọle ghe, eso bhi ẹwẹ ele wo mhọn edandan. Bhiriọ, ọle da re adia nin ele. (Luk 24:25-27; Jọni 20:27) Ọle da yẹ taman ele ghe, nin ele mun ẹmhọn ọne iwẹnna nan rẹ sun ihuan nesi Jehova kalo gbera ẹki nọnsele. (Jọni 21:15) Ọle da taman ele ghe, nin ele hẹi ha kpokpo egbe ba ẹmhọn ihe nọn hi ki rẹ khin nin ẹbho ebhebhe ye bhi oga. (Jọni 21:20-22) Ọ da yẹ rẹkpa ele rẹ dia iria-eria eso ne bha gba nin ele mhọn rẹji Agbejele nọnsi Osẹnobulua, yẹ rẹkpa ele rẹ denọ ẹlo ọbhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua. (Iwẹn. 1:6-8) Be ene ewanlẹn ha sabọ miẹn luẹ bhi obọ Jesu?
Rẹkpa ibhio mhan nin ikpea rẹ manman ha zegbere rẹ miẹnsọn beji Jesu rẹ rẹkpa edibo nesọle (Fẹ uduọle nọnzi 14 ghe)
15-16. (a) Uwedẹ eso nela ene ewanlẹn ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ Jesu? Re otọle man. (b) Be Patrick rẹ miẹn elele yẹ bhi adia nan re nanlẹn?
15 Be ene ewanlẹn ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ Jesu yẹ? Ọkhẹke nin ele ha man ibhio mhan nin ikpea emhin rẹ dọ sẹbhi ene usẹn, beji ele ha da sẹ eria nan ha sabọ manman mun ẹsọn nan bhi agbotu. c Ene ewanlẹn i re ẹlo ọbhọ ghe, ene ibhio mhan dẹ wo re osukpa guẹ emhin nan man ele le. Ọkpakinọn, ọkhẹke nin ele re uwedẹ oyẹẹ rẹ man ele emhin, beji ele ha da sabọ ha yi eria ne mhọn idegbere, eria nan sabọ mun udu nyan, bi eria nọn ti ele bhọ rẹ ha rẹkpa ẹbho.—1 Tim. 3:1; 2 Tim. 2:2; 1 Pita 5:5.
16 Bha ji mhan fẹ ebi obhio mhan nin Patrick rẹ miẹn elele yẹ bhi adia nan re nanlẹn. Beji ọle ribhi usẹn, ọle bha zẹwẹ guẹ ebi a rẹ nin ẹbho talọ yẹ nọnsẹn, iriọ ọle yẹ rẹ ha ne ẹbho lu emhin bhi uwedẹ nọn bha gba, rẹ dọ sẹbhi ibhio mhan nin ikhuo. Ọwanlẹn ọkpa bhi agbotu da daghe ọle ghe, ọkhẹke nin Patrick fi uwedẹ nin ọle rẹ ne ẹbho lu emhin denọ. Bhiriọ, ọle da re uwedẹ oyẹẹ rẹ re adia nanlẹn. Patrick da yọle, “Ọ wo ti mẹn bhọ ghe ọne ọwanlẹn re adia nin mẹn. Khẹ-khẹ, ọ kẹ wo re egbe lọ mẹn sade a mun ẹsọn nin mẹn rẹ ha guanọ bhi agbotu nin ibhio mhan ebhebhe. Ọkpakinọn, ọne adia nin ọne ọwanlẹn re nin mẹn da wo rẹkpa mẹn rẹ lẹn ebezẹle nọn da khẹke nin mẹn ha mhọn idegbere, yẹ ha re uwedẹ oyẹẹ rẹ ne ibhio mhan lu emhin, ọ i yi nin mẹn rẹ dọ ha gbe egbe ọbhi ihe.” Ranmhude Patrick re obọ rẹkhan adia nan re nanlẹn, ọle da sabọ lu re alo dọ kiẹn ọwanlẹn bhi agbotu beji ọle ribi ikpe 23.—Prov. 27:9.
17. Be Jesu rẹ rẹman yẹ ghe ọle gbaẹkẹ edibo nesọle?
17 Ọ i yi nan rẹ ha tẹmhọn Osẹnobulua man ẹbho ọkpa ẹsọn nin Jesu mun nin edibo nesọle, sokpan, nin ele rẹ dọ ha man ẹbho emhin yẹ deba. (Fẹ “teaching them” nọn ribhi study note ọsi Matthew 28:20 bhi Baibo bhi urolo Ebo ghe.) Asabọmiẹn ene edibo da ha riale ghe, ele i da sabọ miẹn ọne ẹsọn nan nin Jesu mun nin ele. Ọrẹyiriọ, Jesu bha ha mhọn edandan si ele dẹ sabọ miẹn ọne ẹsọn, ọle da ji ele lẹn ghe, ele dẹ sabọ lu ọle. Nin Jesu rẹ rẹman ghe ọle rẹọbhọ ele dẹ sabọ lu ọle, ọle da yọle, “Beji Aba mẹn rẹ je mẹn vae bhi ọne agbọn nan, iriọ mẹn yẹ rẹ a je bha nabhi ẹkẹ agbọn.”—Jọni 20:21.
18. Be ene ewanlẹn ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ Jesu yẹ?
18 Be ene ewanlẹn ha rẹ sabọ re egbe khọkhọ Jesu yẹ? Ewanlẹn ne re ẹwanlẹn lu emhin gha ẹsọn nin ẹbho. (Fil. 2:19-22) Bhi ọsi ijiẹmhin, ene ewanlẹn sabọ rẹ tie ene usẹn nin ele dọ deba kpe Kindọn Họọ, yẹ deba ha re ọle i nọnsẹn. Ahamiẹn ele gha ẹsọn nin ibhio mhan fo, ọ dẹ ha mhẹn nin ele rẹ man ele ebi a rẹ lu ọle yẹ, yẹ re ẹlo ọbhọ ghe ele dẹ sabọ lu ọle nọnsẹn. Obhio mhan natiọle Matthew nan wo la rẹ kiẹn ọwanlẹn da yọle ghe, ẹmhọn ewanlẹn ne re ẹghe ọbhi otọ rẹ man ọle emhin ne yẹ rẹọbhọ ghe ọle dẹ sabọ lu ọne iwẹnna nin ele mun nanlẹn manman wo ti ọle bhọ. Ọle da yọle: “Mẹn ha dobọ, ele ki rẹkpa mẹn rẹ wẹnna ọbhi idobọ nesẹmhẹn, beji imẹn ha da sabọ ha lu re alo.” d
19. Be ọkhẹke nin mhan muegbe rẹ ha lu?
19 Jesu da noo ene ikpẹdẹ 40 nin ọle gbe kike bhi ọne otọ nan rẹ re ikoudure nin ẹbho, man ele emhin, yẹ rẹ mun ele egbe ọbhi otọ khẹ ẹsọn nin ele ha miẹn bhi ẹghe odalo. Bha ji mhan muegbe rẹ wo ha re egbe khọkhọ ọle. (1 Pita 2:21) Ọle dẹ rẹkpa mhan rẹ sabọ lu iriọ. Ọle tobọle bhọ ve nin mhan yọle: “Imẹn dẹ ne ibha dia rẹ na bhi ene ikpẹdẹ rebhe rẹ dọ sẹbhi ọkpẹnlẹn ọsi ọne agbọn nan.”—Mat. 28:20.
ILLO 15 Gẹn IJesu—Ojie Nin Jehova Zẹle!
a Ebe ọsi Matiu rẹ dọ sẹbhi Jọni, bi ebe ebhebhe bhi Baibo wo tẹmhọn ẹghe kẹkẹ nin Jesu rẹ zegbere man ẹbho beji a riọ ọle kpanọ fo, ẹbho bii Meri Madalin, (Jọni 20:11-18); ikhuo ebhebhe (Mat. 28:8-10; Luk 24:8-11); eva bhi edibo nesọle (Luk 24:13-15); Pita (Luk 24:34); ene etuegbe, bhi ẹghe nin Tọmọs bha rẹ ha ribhi enin (Jọni 20:19-24); ene etuegbe rebhe rẹ dọ sẹbhi Tọmọs (Jọni 20:26); ihinlọn bhi edibo nesọle (Jọni 21:1, 2); edibo nesọle ne bun gbera itue 500 (Mat 28:16; 1 Kọr. 15:6); obhio ọle nin Jemis (1 Kọr. 15:7); ene etuegbe rebhe (Iwẹn. 1:4); bi ene etuegbe rebhe beji ele ribhi Bẹtani. (Luk 24:50-52) Asabọmiẹn Jesu yẹ zegbere man ẹbho ebhebhe, sokpan a bha gbẹn ọlẹn ọbhi otọ.—Jọni 21:25.
b Rẹji ene ọta akhasẹ nan ta ọbhi otọ rẹji ọne Mezaya, fẹ ọne uhọnmhọn-ọta ghe bhi jw.org nọn yọle “Ọta Akhasẹ Ne Ribhi Baibo Be Gene Rẹman Ghe IJesu Hi Ọmiẹnmhanfan?”
c Bhi idia eso, a dẹ sabọ re ibhio mhan nin ikpea ne lu nọnsẹn ne bha sẹ sẹbhi ikpe 30 rẹ kiẹn ọfẹotughe. Ọrẹyiriọ, ele dẹ ka wo ha ga nọnsẹn bhi ihe ọsi ọwanlẹn.
d Nin uwẹ rẹ miẹn emhin ebhebhe nin uwẹ ha sabọ noo rẹ rẹkpa ene usẹn rẹ wo manman ha lu re alo bhi agbotu, dọ fẹ Ọkhẹughe ọsi Ọgọst 2018 ghe, apapale 11-12, uduọle nọnzi 15-17, bi ọsi Epre 15, 2015, apapale 3-13.
e EMHIN NAN RẸMAN BHI IFOTO : Beji a rẹkpa ọria ọkpa nọn sẹyẹ luẹ Baibo rẹ ria eria nyan ẹmhọanta ne ribhi Baibo fo, ọnan da re ọle muno emhin ọsi Krismas nin ọle ne ọbhi uwa kua.
