Bhi egbẹghe ukpe 1940, ene biẹ mẹn da deba Esali Jehova ha luẹ Baibo. Arẹmiẹn ele da zobọ bhọ rẹ ha luẹ Baibo, inẹn mẹn da sẹyẹ ha ne Watchtower bi Awake! Bhi ukpe 1950, a da do usikoko nọn nẹ bhi New York. Sẹyẹ, azagba-uwa nọnsẹmhẹn da yo.

Ọ bha sẹ bue gbe, obhio mhan nin Lawrence Jeffries da munhẹn ha rẹnẹ ji mhan. Ọle da ha dọnmhegbe nin ọle rẹ rẹkpa mẹn luẹ ẹmhọanta. Bhi ọsi ọhẹnhẹn, mẹn da riale ghe ọkhẹke nin Esali Jehova deba ekhẹn ahinmhin-ibo, bi eyokhọnlẹn. Ọ iyi nin ele rẹ yọle ghe ele ida deba ọsoso. Mẹn da taman ọlẹn ghe, ahamiẹn ọria soso bhi America bha ka yo okhọnlẹn, eghian mhan dẹ sabọ vae dọ mun agbaẹbho nọnsẹmhan. Obhio mhan nin Jeffries da fẹkẹ nọọn mẹn yọle: “Be uwẹ riale Jehova dẹ lu ahamiẹn ẹbho rebhe ne ribhi America ga ọle, sokpan, eghian ele da mun okhọn bu ele?” Ọne uwedẹ nan nin ọle rẹ ne imẹn zilo, bi uwedẹ nin ọle rẹ wanniẹn ẹmhọn nekẹle nin mẹn ha mhọn da rẹkpa mẹn rẹ lẹn ghe, ebi mẹn mhọn bhi ọkhọle bha gba. Ọnan da re imẹn manman ha guanọ nin mẹn luẹ ẹmhọanta ne ribhi Baibo.

Mẹn da noo uriagogo ne bunbun rẹ ha tie Watchtower bi Awake! ne ki bue ne dagbare nin inẹn mẹn ne ya. Akizẹbue, mẹn da lẹn sẹbhọ ghe ẹmhọanta mẹn luẹ. Bhiriọ, mẹn da re obọ ọbhọ nin obhio mhan nin Jeffries rẹ dọ ha man mẹn Baibo. Mẹn da yẹ munhẹn wo ha yo ikolo oga ẹghe rebhe. Ebi mẹn ha luẹ da wo ha ti mẹn bhọ. Bhiriọ, mẹn da munhẹn deba ibhio mhan ha dagbare bhi inẹbho. Emhanmhan nin mẹn ha mhọn da fidenọ ẹghe nin mẹn rẹ dọ lẹn sẹbhọ ghe, “ukpẹdẹ nọn khua nọnsi Jehova sire.” (Zeph. 1:14) Mẹn bha yẹ guanọ nin mẹn ha khian yunivasiti. Sokpan, mẹn da ha guanọ nin mẹn rẹkpa ẹbho rẹ luẹ ẹmhọanta ne ribhi Baibo.

Mẹn da yo isiku sẹkọndri fo bhi June 13, 1956. Ikpẹdẹ ea ki gbera, mẹn da mianmẹn bhi usikoko nọnsẹmhan. Mẹn bha rẹ lẹn ẹghe nin ghe mẹn dẹ miẹn emhin esili ne bunbun bhi obọ Jehova, ranmhude nin mẹn rẹ zẹ rẹ re iẹnlẹn nọnsẹmhẹn rẹ ha luẹ emhin bhi obọ ọle, yẹ man ẹbho ẹmhọn ọlẹn.

Uki ehan ki gbera nin mẹn mianmẹn, mẹn da munhẹn ha lu iwẹnna ọkanẹfan ọsi ẹghe rebhe. Ọne uhọnmhọn-ọta nan nọn yọle: “Uwẹ Dẹ Sabọ Dọ Ga bhi Eji A Da Guanọ Urẹkpa bhi Iwẹnna Itẹmhọn Osẹnobulua?” (Can You Serve Where the Need Is Great?) deba ebi a tẹmhọnlẹn bhi Kingdom Ministry ọsi December 1956. Mẹn da taman egbe mẹn ghe mẹn dẹ sabọ lu ọnan. Mẹn da ha guanọ nin mẹn dọ rẹkpa bhi eji a da guanọ urẹkpa bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua.—Matt. 24:14.

Mẹn da ha khian eji a tiọle Edgefield, bhi South Carolina. Ibhio mhan enẹn ọkpa ribhi agbotu nọn ribhi enin. Mẹn ki dọ deba ọne agbotu, mhan da ki ha yi itue isẹn ne ribhọ. Ugha nan ka sẹ nọn ribhi uwa ọsi obhio mhan nin okpea mhan da ha do ikolo oga. Mẹn da ha noo uriagogo 100 bhi inẹbho uki-uki. Mẹn da wo ha mhọn emhin kẹkẹ nin mẹn a lu, ranmhude nin mẹn rẹ ha mun ọkalo bhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua, yẹ re ọta kẹkẹ man bhi ikolo oga. Beji imẹn rẹ manman ha miẹnsọn bhi agbotu, mẹn da wo yẹ manman ha luẹ ẹmhọn Jehova.

Okhuo ọkpa nin mẹn ha man ọlẹn Baibo da ha mhọn uwa nan da mun olinmhin egbe bhi Johnston, bhi agọ nọn bha manman ree bhi eji mẹn ye. Ọle da re iwẹnna nin mẹn nin mẹn ha sabọ re ikpẹdẹ eso bhi ẹkẹ uzana ha lu. Sẹyẹ, ọle da mun obhi uwa nin mhan da ha do ikolo oga.

Obhio mhan nin Jolly Jeffries nọn yi ọmọn okpea ọsi obhio mhan nọn man mẹn Baibo da na bhi Brooklyn, New York vae dọ deba mhan. Bhiriọ, mẹn da dọ ha mhọn ọkanẹfan nin mẹn bi ọle ko ha dagbare bhi inẹbho. Mhan da ha nyẹnlẹn bhi obhi ugha nọn ribhi imoto nin obhio mhan mun nin mhan ha noo fo.

Igho nan ha bhi iwẹnna bhi obọ ọsi South bha manman kpọnọ. Dollar eva la ea a ha mhan le bhi iwẹnna ukpẹdẹ. Ẹghe ọkpa ribhọ nin mẹn rẹ noo obhi igho nọn kẹre bhi obọ mẹn rẹ dẹ ebale eso bhi istọ nan da khiẹn emhin. Mẹn ki dagbare, okpea ọkpa da bu mẹn re dọ nọọn mẹn yọle: “Uwẹ be guanọ iwẹnna? Mẹn dẹ ha uwẹ dollar ọkpa bhi uriagogo ọkpa.” Ọle da taman mẹn ghe, nin mẹn re ikpẹdẹ ea rẹ dọ re eji a da wẹnna ọi nọnsẹn. Ọnan da rẹkpa mẹn rẹ lẹn ghe, Jehova wo ha rẹkpa mẹn beji mẹn ha da sabọ debhi Edgefield a. Arẹmiẹn mẹn imanman mhọn igho, mẹn da sabọ yo usikoko nọn nẹ nan do bhi New York bhi ukpe 1958.

Ukpẹdẹ nọnzi eva bhi ọne usikoko, emhin kpataki da sunu. Mẹn da miẹn obhio mhan natiọle Ruby Wadlington nọn yẹ ha lu iwẹnna ọkanẹfan ọsi ẹghe rebhe bhi Gallatin, Tennessee. Ranmhude mhan veva ko mhọn ọkhọle ọkpa nin mhan rẹ lu iwẹnna imisiọnari, mhan da yo ikolo nan mhanmhan nin ẹbho ne ho nin ele yo Isiku ọsi Giliẹd bhi ọne usikoko. Akizẹbue, mhan da ha gbẹn ilẹta je egbe. Bhi ọne ẹghe nin, a da tie mẹn nin mẹn dọ re ọta ogbakha man bhi Gallatin. Mẹn da noo ọne isẹhoa nan rẹ taman ọlẹn nin ọle bọ mẹn. Akizẹbue, mẹn da ha khian agbotu nọnsọle. Mhan da bọ egbe bhi ukpe 1959.

Ẹghe nin mẹn rẹ ha ribhi ikpe 23, a da re imẹn kiẹn congregation servant (nan ki tiọle ọwanlẹn nọn sun otu ene ewanlẹn nian) bhi Gallatin. Agbotu  nọnsẹmhan obhio mhan nin Charles Thompson ka rẹnẹ yo ẹghe nin ọle wo rẹ la kiẹn ọfẹotughe. Ọle wo manman lẹn emhin. Ọrẹyiriọ, ọle da nọọn mẹn ebi imẹn riale ibhio mhan bhi agbotu guanọ, bi ebi efẹotughe nekẹle rẹ rẹkpa ele yẹ. Mẹn da luẹ bhi obọ ọle ghe, emhin nọn mhẹn nọn nin mẹn rẹ ha nọọn ọta, yẹ gua otọ ẹmhọn nọnsẹn fo ọkuẹsẹ mẹn zẹ ebi mẹn ha lu.

Bhi May 1964, a da tie mẹn nin mẹn dọ yo Isiku Nan Mhanmhan Nin Ene Ewanlẹn bi Ene Zẹ Sikẹ Ele nan re uki ọkpa do bhi South Lansing, New York. Ene ibhio mhan ne man mhan emhin bhi ọne isiku da re imẹn ha mhọn ọne ọkhọle nin mẹn rẹ manman luẹ emhin rẹji Jehova, yẹ manman sikẹ ọle.

Bhi January 1965, a da taman mẹn bi Ruby nin mhan dọ ha lu iwẹnna ọfẹotughe. Eji a gha nin mhan da wo manman kpọnọ. Ọ da kẹ khere nọn rẹ na bhi Knoxville, Tennessee, sẹbhi Richmond, Virginia. Agbotu ne ribhi North Carolina, Kentucky, bi West Virginia da deba agbotu nin mhan ha rẹnẹ je. Mẹn da ha rẹnẹ je agbotu nin ibhio mhan ne bhihi ye. Ranmhude, bhi obọ ọsi south bhi United States ẹghenin, ebo bi ene bhihi iko sikoko. Ene ibhio mhan nin mhan ha rẹnẹ je bha manman ha mhọn emhin. Bhiriọ, mhan da ha gha bhi emhin nin mhan mhọn nin ene guanọ urẹkpa. Obhio mhan nọn ki bue nọn mọn da lu iwẹnna ọfẹotughe da man mẹn emhin kpataki. Ọle da taman mẹn yọle: “Ha ghe ibhio mhan bii ibhio uwẹ. Hẹi rẹnẹ ji ibhio mhan bhi agbotu dọ ha lu emhin bọsi ghe, ọwanlẹn nọnsele uwẹ khin. Uwẹ dẹ sabọ rẹkpa ele sade ele ghe uwẹ bii obhio ele.”

Ẹghe nin mhan rẹ rẹnẹ ji agbotu ọkpa, okhuo mẹn da munhẹn ha man okhuo ọkpa nọn bha sẹ manman wanre Baibo nọn mhọn ọmọn okhuo nọn ribhi ukpe ọkpa. Ẹghe nin ọria soso bhi ọne agbotu bha rẹ sabọ ha man ọne okhuo emhin, okhuo mẹn da ha gbẹn ebe je ọle rẹ man ọlẹn emhin. Ẹghe nin mhan ki rẹ kie rẹnẹ ji ọne agbotu, ọne okhuo da wo ha vae bhi ikolo oga ẹghe rebhe. Ẹghe nan ki rẹ je ibhio mhan nin ikhuo eva ne lu iwẹnna ọkanẹfan kpataki ha khian ọne agbotu, ele da ha man ọne okhuo emhin. Ọ bha sẹ ree gbe, ọle da mianmẹn. Bhi ukpe 1995, beji ebe sẹbhi ikpe 30 ki gbera, obhio mhan nin okhuo da vae dọ ne okhuo mẹn talọ bhi Bẹtẹ nọn ribhi Patterson. Ọmọn okhuo ọsi ọne okhuo nin okhuo mẹn man ọlẹn Baibo nọn. Ọne ọmọn okhuo bi ọdọ ọle vae dọ yo Isiku Giliẹd ọsi klasi nọnzi 100.

Ije ebhebhe nan je mhan ha khian nin mhan dọ lu iwẹnna ọfẹotughe da ha yi central Florida. Bhi ọne ẹghe nan, ọ da khẹke nin mhan ha mhọn imoto. Bhiriọ, mhan da miẹn ọnọn bha manman ghan gbe dẹ. Sokpan, uzana ọhẹnhẹn nin mhan dẹ ọne imoto, emhin da riia bhi ẹkẹ ẹjini nọnsọle. Mhan bha ha mhọn igho nin mhan ha rẹ hẹnhẹn ọlẹn. Bhiriọ, mẹn da tie obhio mhan nin okpea nin mẹn riale ọ dẹ sabọ rẹkpa mhan. Ọle da taman ọkpa bhi ẹbho ne wẹnna nanlẹn nin ọle dọ re ọne imoto ọi nọnsẹn. Sẹyẹ, ọle bha miẹn mhan igho soso. Ọle da yọle: “Hẹi ha mẹn osa.” Ọle bhọ da re igho rẹ lu ẹsele nin mhan. Ijiẹmhin esili khọnan nọn rẹman ebi Jehova rẹ gbẹloghe eguọmhandia nesọle yẹ. Ọ da re imhan yere ghe ọkhẹke nin mhan yẹ ha zẹ emhin bhi obọ.

Uwa ọsi ibhio mhan mhan dia ẹghe nọn hi ki rẹ khin nin mhan rẹ rẹnẹ ji agbotu. Ranmhude ọnan, mhan da dọ ha mhọn imọẹ esili ne bunbun. Ẹdẹ ọkpa, mẹn da zẹ ebi mẹn a taipi rẹji agbotu nin mẹn rẹnẹ je obọ bhi eji mẹn da ha taipi ọle. Ẹghe nin mẹn ki rẹ fikiere bhi ọne ọsemuan nin, mẹn da kere ghe ọmọn okpea ọsi ọne azagba-uwa nin mhan ne dia nọn ribhi ikpe ea gbẹnẹn emhin ba ebi mẹn ha taipi. Mẹn da wo re ọnan nanlẹn zẹ ojiẹ na bhi ikpe ne bunbun.

Bhi ukpe 1971, a da gbẹn ilẹta ji imẹn rẹ taman mẹn ghe, nin mẹn dọ ha lu iwẹnna ọfẹotughe nọn khua (district overseer) bhi New York. Ọnan da wo han mhan ilo! Ikpe 34 mẹn ha ye ẹghe nin mhan rẹ ha khian enin. Ibhio mhan ne ribhi enin da wo manman gbe ọbokhian nin mẹn. Imẹn hi ọfẹotughe nọn khua ọhẹnhẹn nọn bhihi nọn rẹnẹ ji ele.

Ọ wo ha yẹẹ mẹn rẹ ha man ẹbho ẹmhọn Jehova bhi usikoko nọnsẹmhan nan dọ bhi ẹdẹ Satọde la Sọnde, beji mẹn a lu iwẹnna ọfẹotughe nọn khua (district overseer.) Ene bunbun bhi ene efẹotughe wo manman lẹn emhin nẹ imẹn. Ọkpa bhi ẹwẹ ele re ọta igbegberuẹ bhi amẹn man ẹghe nin mẹn rẹ mianmẹn. Obhio mhan ọbhebhe bhi ẹwẹ ele nin Theodore Jaracz da dọ ha yi ọkpa bhi Otu Nọn Sun Oga beji a ki zẹ bue. Ibhio mhan nin ikpea ne bunbun ne wo yẹ manman lẹn emhin yẹ ribhọ ne ha ga bhi Bẹtẹ nọn ribhi Brooklyn. Ọ da wo manman ti mẹn bhọ ghe ene efẹotughe, bi ene ibhio mhan ne ga bhi Bẹtẹ da wo re emhin lẹkhẹ nin mẹn. Mẹn da dọ daghe ọle ghe ewanlẹn ne re oyẹẹ man ene ibhio mhan nan khin ne mun udu nyan Ọta nọnsi  Osẹnobulua, yẹ re iyobọ nin agbotu nọnsọle. Uwedẹ nin ele rẹ ha re idegbere man da re ọle lẹkhẹ nin mẹn rẹ ha ga bhi ihe ọsi ọfẹotughe nọn khua.

Bhi ukpe 1974, Otu Nọn Sun Oga da je usun efẹotughe ebhebhe nin ele dọ ha lu iwẹnna ọfẹotughe nọn khua (district overseer.) A da yọle nin mẹn kie dọ ha lu iwẹnna ọfẹotughe. Bhi ọne ẹghe nan, a da je mhan ha khian South Carolina. Ọnan da wo re imẹn ha ghọnghọn, ranmhude bhi ọne ẹghe nin, ibhio mhan ne bhihi bi ene yi ebo ne ribhi enin sabọ dọ ha do ikolo kugbe. Ọnan da wo re ene ibhio mhan ha ghọnghọn.

Ukpe 1976 ki khian fo, a da yọle nin mẹn dọ ha lu iwẹnna ọfẹotughe bhi Georgia. Agbotu kẹkẹ nin mẹn a rẹnẹ je da ha ribhi Atlanta rẹ sẹbhi Columbus. Mẹn yẹ yere ẹghe nin mẹn rẹ re ọta man bhi eji a da ha re imọn isẹn ne bhihi tọ ne yu ẹghe nin eria rẹ vae dọ mun eranlẹn ọbhi uwa nọnsele. A da mun inẹn ele ha khian họspita ranmhude ukuanmhin nin ọle kuan. Esali Jehova ne bhihi bi ene ebo da wo ha rẹnẹ yo ọne họspita dọ ha re ikoudure nin ele. Mẹn da daghe ene ibhio mhan nan wo manman re oyẹẹ man. Ahamiẹn eguọmhandia nesi Osẹnobulua re inian re ẹkẹ-ẹjẹjẹ man ibhio ele, ọ dẹ sabọ rẹkpa ele rẹ ziẹngbe ọkakale.

Bhi ukpe 1977, a da yọle nin mhan vae bhi Bẹtẹ nọn ribhi Brooklyn dọ re uki eso wẹnna bhi enin. Beji ọne iwẹnna ki khian fo, ibhio mhan eva bhi Otu Nọn Sun Oga da bu mẹn bi okhuo mẹn re dọ nọọn mhan si mhan dẹ be ka debhi Bẹtẹ a ha ga. Mhan da ka rẹ debhi Bẹtẹ a.

Mẹn da wẹnna bhi Ọfisi Nọn Mhọn Obọ bhi Iwẹnna Itẹmhọn Osẹnobulua na bhi ikpe 24. Ibhio mhan ne wẹnna bhi enin kẹ wo rẹkpa re ewanniẹn ọbhi inọnta ne bha lẹkhẹ. Bhi ikpe ne bunbun nian, Otu Nọn Sun Oga wo ha ne adia mhan bhi Baibo ne ha sabọ rẹkpa mhan. Ene adia nan rẹkpa ibhio mhan ne wẹnna bhi Ọfisi Nọn Mhọn Obọ bhi Iwẹnna Itẹmhọn Osẹnobulua rẹ ha re ewanniẹn ọbhi ene inọnta. Ọkpakinọn, a yẹ noo ele rẹ man ene ọfẹotughe, ene ewanlẹn, bi ekanẹfan emhin. Ene emhin nan man ele le wo rẹkpa ene bunbun rẹ manman sikẹ Jehova. Sẹyẹ, ọnan wo yẹ ha rẹkpa agbotu nọnsi Jehova.

Rẹ na bhi ukpe 1995 rẹ sẹbhi ukpe 2018, mẹn wo rẹnẹ yo Bẹtẹ kẹkẹ, ranmhude nin mẹn rẹ ha yi ọkpa bhi ibhio mhan nin Bẹtẹ nọn ke okhun nẹ je nin ele rẹnẹ ji Bẹtẹ ne ribhi agbaẹbho kẹkẹ. Mẹn ki deba Otu Nọn Sun IBẹtẹ, ene ga bhi Bẹtẹ, bi ene lu iwẹnna misiọnari do ikolo, beji mẹn ha da re izebhudu nin ele yẹ rẹkpa ele bhi ọnọghọ nọn hi ki rẹ khin nin ele mhọn. Sẹyẹ, mẹn bi okhuo mẹn wo miẹn ikoudure bhi isẹlobhemhin nin ene ibhio mhan nan ha taman mhan. Bhi ọsi ijiẹmhin, mhan da rẹnẹ yo Rwanda bhi ukpe 2000. Ẹghe nin mhan rẹ họn ebi ibhio mhan ne ribhi enin bi ene yẹ ha ga bhi Bẹtẹ rẹ ziẹngbe yẹ ẹghe nan rẹ gbono ẹbho ne bunbun an bhi enin bhi ukpe 1994, ọ da wo manman rẹso mhan. Eria nesi ene bunbun bhi ẹwẹ ele yu. Arẹmiẹn ene ibhio mhan nan wo ziẹngbe ọkakale, ele da yẹ wo ha re urẹọbhọ man, ha mhọn ikhuaẹloghe, yẹ ha ghọnghọn.

Mhan ki gbera ikpe 80 nian. Bhi ikpe 20 ne gbera nian, mẹn sẹ ga bhi ihe ọsi Otu Nọn Sun IBẹtẹ nọn ribhi United States. Mẹn bha yo yunivasiti. Ọrẹyiriọ, Jehova bi agbotu nọnsọle wo man mẹn emhin bhi uwedẹ nọn mhẹn nẹ. Ọnan wo rẹkpa mẹn rẹ ha man ẹbho ẹmhọanta ne ribhi Baibo nọn ha re ele miẹn iẹnlẹn ighegheghe. (2 Cor. 3:5; 2 Tim. 2:2) Mẹn wo dọ daghe ebi uhọnmhunje nọn ribhi Baibo rẹ rẹkpa ẹbho yẹ bhi iẹnlẹn, yẹ re ele deba Aman nọn man ele ha mhọn ikolu. (Jas. 4:8) Mẹn bi okhuo mẹn nin Ruby yẹ wo ha dọnmhegbe rẹ ji ẹbho lẹn ghe, ọkhẹke nin ele ji isẹhoa nin ele mhọn rẹ ha luẹ ẹmhọn Jehova, yẹ man ẹbho ẹmhọanta ne ribhi Baibo ha ti ele bhọ. Ọnan hi isẹhoa nọn mhẹn nẹ nin ọguọmhandia nọnsi Jehova ha sabọ ha mhọnlẹn!