1. Emhin ne mhẹn an nela mhan ha miẹn bhi Ikpe Ulin nin Jesu ha rẹ gbẹloghe?

 ẸGHE nọn mhẹn an ọ da wo ha khin sade a munhẹn ha riọ ẹbho kpanọ bhi uu vae bhi ọne otọ nan bhi ẹghe Ikpe Ulin nin Jesu ha rẹ gbẹloghe! Ọrebhe nin ẹbho nesele yu wo guanọ nin ele kie miẹn ele. Iriọ yẹ nọn rẹji Jehova. (Job 14:15) Ria ẹmhọn ebi ọrebhe ha rẹ ha ghọnghọn yẹ bhi ọne otọ nan, ẹghe nin eria nesele ne yu ha rẹ riọkpanọ bhi uu. Beji mhan luẹ bhi uhọnmhọn-ọta nọn gbera, “ene khiale” nin elin nọnsele ribhi ebe ọsi iẹnlẹn ki miẹn “uriọkpanọ ọsi iẹnlẹn.” (Acts 24:15; John 5:29) Asabọmiẹn eria nesẹmhan ne bunbun dẹ deba ẹbho nan ha ka riọkpanọ sade a wo la khọn okhọn Amagẹdọn fo. * Rẹ deba ọnan, “ene bha khia” nan miẹn ghe ele bha ha mhọn ọne isẹhoa nin ele rẹ luẹ ẹmhọn Jehova, la dọ ga ọle ọkuẹsẹ ele yu ki miẹn “uriọkpanọ ọsi ibhohiẹn.”

2-3. (a) Beji Isaiah 11:9, 10 rẹman, be bhọ a ha man ẹbho le bhi iwẹnna nin mhan ha rẹ man ẹbho emhin nọn gbera ọne imhan lu nian? Bezẹle? (b) Be imhan ha zilo nyan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?

² Ọ dẹ khẹke nan man ene ẹbho rebhe nan ha riọkpanọ  emhin. (Isa. 26:9; 61:11) Bhiriọ, iwẹnna nin mhan ha rẹ man ẹbho emhin nọn gbera ọne imhan lu nian dẹ sunu. (Tie Isaiah 11:9, 10.) Bezẹle? Ranmhude, ọ dẹ khẹke nin ẹbho ne bha khia nan ha riọkpanọ luẹ ẹmhọn Jesu Kristi, Agbejele nọnsi Osẹnobulua, izọese nọnsi Jesu, ebezẹle nin elin nọnsi Jehova da lu uhọnmhọn emhin, bi ebezẹle nin ọle ọkpa ha da gbẹloghe. Ọ bhọ dẹ yẹ khẹke nin ene khiale luẹ ẹmhọn emhin nin Jehova man ẹbho nesọle le rẹji iho nọnsọle bhi ọne otọ nan. Eso bhi ene ẹbho nan ne ga Jehova yu fo ọkuẹsẹ a gbẹn Baibo fo. Ẹbho ne khiale bi ẹbho ne bha khia dẹ wo ha mhọn emhin ne bunbun nin ele ha luẹ.

³ Bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan, mhan dẹ zilo nyan ene inọnta nan: Be a ha rẹ lu ọne iwẹnna nọn khua nan ha rẹ man ẹbho emhin yẹ? Be ha sunu ji ẹbho ne re obọ rẹkhan emhin nan man ele le? Be ha sunu ji ele sade ele bha lu iriọ? Ọ wo manman khẹke nin mhan guanọ ewanniẹn rẹji ene inọnta nan ẹlẹnan. Beji mhan ha daghe, ọta akhasẹ eso ne ribhi ebe ọsi Daniel bi Revelation dẹ rẹkpa mhan rẹ manman lẹn otọ ebe ha sunu ẹghe nan ha rẹ riọ ẹbho kpanọ bhi uu. Bha ji mhan ka fẹ emhin ne mhẹn an ne da sunu nan tẹmhọnlẹn bhi ọta akhasẹ nọn ribhi Daniel 12:1, 2.

4-5. Be Daniel 12:1 tale rẹji ẹghe ọkpẹnlẹn ọsi ọne agbọn nan?

⁴ Tie Daniel 12:1. Ebe ọsi Daniẹl ji mhan lẹn ebi emhin ne mhẹn an ha rẹ ha sunu ọsegbe-ọsegbe yẹ, bhi ẹghe ọkike ọsi ọne agbọn nan. Bhi ọsi ijiẹmhin, Daniel 12:1 ji mhan lẹn ghe, Maikẹ, nọn yi Jesu Kristi, “dẹ kpanọ mundia nin ẹbho [nesi Osẹnobulua].” Obọ ọhẹnhẹn bhi ọne ọta akhasẹ nan da munhẹn ha munsẹ bhi ukpe 1914, ẹghe nin Jesu rẹ kiẹn Ojie ọsi Agbejele nọnsi Osẹnobulua.

⁵ Ọrẹyiriọ, a da yẹ taman Daniẹl ghe, Jesu dẹ “kpanọ mundia” bhi “ẹghe . . . nan ha rẹ miẹn ekpokpo nan bha sẹ ka miẹn egbe ọle bhi ọne otọ nan ghẹdẹ rẹ dọ sẹ bhi ọne ẹghe nin.” Ọne ‘ẹghe ekpokpo’ nan hi “ekpokpo nọn khua” nan tẹmhọnlẹn bhi Matthew 24:21. Jesu dẹ gbega ẹbho nesi Osẹnobulua sade ẹghe ọne ọkakale nan sotọ. Ọnan dẹ sunu bhi okhọn Amagẹdọn. Ene ẹbho nan ebe ọsi Revelation ha talọ je ẹghe nọn rẹ yọle ghe, “usun ẹbho ne bunbun dagbare bhi ọne ekpokpo nọn khua.”—Rev. 7:9, 14.

6. Be ha sunu sade usun ẹbho ne bunbun miuhọnmhọn bhi ekpokpo nọn khua fo? Gbotọle fanọn an. (Yẹ fẹ “Ọta Nin Eria Ne Tie Ebe Nesẹmhan Nọọn” nọn talọ nyan ẹmhọn ariọkpanọ ọsi ẹbho ne da nyẹnlẹn bhi ọne otọ nan nọn ribhi ọne ebe Ọkhẹughe nan.)

⁶ Tie Daniel 12:2. Be ha sunu sade ene usun ẹbho ne bunbun miuhọnmhọn bhi ọne ẹghe ọkakale nan fo? Bhi ẹghe nọn gbera, mhan rẹ ka riale uwedẹ nin iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua nin mhan lu kie rẹ ha lu re alo, beji ẹghe ki gbera nin eghian nesi Osẹnobulua rẹ ha ho nin ele re ọkpẹnlẹn ọbhọ bhi ukpe 1918, Daniel 12:2 ha talọ je. * Sokpan, mhan ki dọ lẹn nian ghe, a re ene ọta nan ha talọ ji ariọkpanọ ọsi ene yu nọn da sunu bhi agbọn ọsọgbọn nọn vade. Bezẹle nin mhan da ta iriọ? Ọne ukpọta “otọ” nan noo bhi Daniel 12:2, a yẹ noo ọle bhi Job 17:16. Emhin ọkpa ele mundia nan—idin. Ranmhude otọ bi idin emhin ọkpa ele mundia nan, Daniel 12:2 dẹ ha talọ ji ariọkpanọ nọn ha sunu sade ẹghe ọkike ọsi ọne agbọn nan, bi okhọn Amagẹdọn gbera.

7. (a) Be ẹbho eso nan ha riọkpanọ ha lu nin ele da miẹn iẹnlẹn ighegheghe? (b) Bezẹle nin ọnan ha da mhẹn gbera ariọkpanọ nọn ka sunu?

 ⁷ Be Daniel 12:2 ha tẹmhọnlẹn ẹghe nọn rẹ yọle ghe, ẹbho eso nan ha riọkpanọ dẹ miẹn iẹnlẹn ighegheghe? Ebi a re ọnan ta hi, bhi ẹghe ikpe 1,000 nin Jesu ha rẹ gbẹloghe, ẹbho nan ha riọkpanọ bhi uu ne dọ lẹn Jehova, la yẹ wo ha luẹ ẹmhọn ọlẹn khian, yẹ hẹnmhọn nanlẹn bi Jesu dẹ miẹn iẹnlẹn ighegheghe. (John 17:3) Ọne ariọkpanọ nan dẹ mhẹn gbera ariọkpanọ nọn ka sunu bhi ẹghe nọn gbera. (Heb. 11:35) Bezẹle? Ranmhude, ẹbho nan riọkpanọ bhi ẹghe nọn gbera kie yu.

8. Bezẹle nin ẹbho eso nan ha riọkpanọ ha da miẹn ugbekhuelo?

⁸ Ọ iyi ọrebhe nan ha riọkpanọ ọ ha yẹẹ nin ele rẹ luẹ ẹmhọn Jehova. Ọta akhasẹ ọsi Daniẹl ka rẹman ghe, ẹbho eso nan ha riọkpanọ dẹ miẹn ugbekhuelo. Bezẹle? Ranmhude ele dẹ ha mhọn akan-ehọ, a ida gbẹn elin nọnsele ọbhi ebe ọsi iẹnlẹn. Sẹyẹ, ele ida miẹn iẹnlẹn ighegheghe. Sokpan, ele ki miẹn ugbekhuelo. Bhiriọ, ebi Daniel 12:2 ha tẹmhọnlẹn hi, ebe ha sunu ji ẹbho rebhe nan ha riọkpanọ bhi uu ranmhude emhin nin ele lu beji a riọ ele kpanọ fo bhi uu. * (Rev. 20:12) Eso dẹ miẹn iẹnlẹn ighegheghe, sokpan eso ida miẹn iẹnlẹn ighegheghe.

9-10. Emhin ọbhebhe nela ha sunu sade ekpokpo nọn khua gbera fo? Hela “ha bhala bii okhun”?

⁹ Tie Daniel 12:3. Emhin nela ha sunu sade ‘ẹghe ekpokpo’ nọn vade gbera fo? Rẹ deba ebi a gbẹn ọbhi Daniel 12:2, ulọnlẹn nọnzi 3 tẹmhọn emhin nọn ha sunu, sade ekpokpo nọn khua gbera fo.

¹⁰ Hela da “ha bhala bii okhun”? Mhan dẹ miẹn ewanniẹn rẹji ọne inọnta nan bhi ọta nin Jesu tale bhi Matthew 13:43. Enin yọle: “Ẹghenin, ene khiale dẹ ha bhala bii ovuẹnlẹn bhi Agbejele nọnsi Aba ele.” Ẹbho nan zẹ ne ha deba Jesu gbẹloghe bhi okhun, ele Jesu re ene ọta nan ha talọ je. (Matt. 13:38) Bhiriọ, Daniel 12:3 dẹ ha talọ ji enanzẹle bi iwẹnna nin ele ha lu bhi Ikpe Ulin nin ele ha deba Jesu gbẹloghe.

11-12. Iwẹnna nela ene itue 144,000 ha lu bhi ikpe 1,000 nin Jesu ha rẹ gbẹloghe?

¹¹ Be enanzẹle ha rẹ ne “ẹbho ne bunbun vae bhi ikhiale” yẹ? Enanzẹle dẹ deba Jesu Kristi ha dia iwẹnna nan ha rẹ ha man ẹbho emhin bhi ọne otọ nan bhi ikpe 1,000 nin ọle ha rẹ gbẹloghe. Ọ iyi ugbẹloghe ọkpa ene itue 144,000 nan zẹle ha deba Jesu gbẹloghe bọsi ene ijie, sokpan ele dẹ yẹ ha ga bhi ihe ọsi ohẹn. (Rev. 1:6; 5:10; 20:6) Bhiriọ, ele dẹ deba Jesu rẹ fẹkẹ re egbe ha gba nin ẹbho ọkuẹsẹ egbe wo gba nin ele fo sẹsẹsẹ. (Rev. 22:1, 2; Ezek. 47:12) Ọnan dẹ wo re enanzẹle ha ghọnghọn!

¹² Hela ha deba “ẹbho ne bunbun” nan ha rẹ kiẹn eria ne khiale? Enan dẹ deba ẹbho nan ha riọkpanọ bhi uu, bi ene ha miuhọnmhọn bhi okhọn Amagẹdọn rẹ deba imọn nesele nin ele ha biẹ bhi agbọn ọsọgbọn. Ikpe 1,000 nin Jesu ha rẹ gbẹloghe ha ki sotọ, ọrebhe ne da ha nyẹnlẹn bhi ọne otọ nan ki kiẹn eria ne gbale. Bhiriọ, ẹghela a ha rẹ gbẹn elin nọnsele ọbhi ebe ọsi iẹnlẹn rẹ sẹbhi ighegheghe?

13-14. Be ọkhẹke nin eria ne gbale ne da ha ribhi ọne otọ nan lu ọkuẹsẹ ele miẹn iẹnlẹn ighegheghe?

¹³ Bha ji mhan yere ghe, ahamiẹn ọria gbale  bha rẹman ghe ọle dẹ wo miẹn iẹnlẹn ighegheghe. Ria ẹmhọn Adamu bi Ivi. Eria ne gbale ele ha khin, ọkpakinọn, ọ da khẹke nin ele hẹnmhọn nin Jehova ọkuẹsẹ ele sabọ ha nyẹnlẹn rẹ sẹbhi ighegheghe. Ọ wo ba bhi egbe a ghe ele bha hẹnmhọn nanlẹn.—Rom. 5:12.

¹⁴ Be bhọ ha sunu ji ẹbho bhi ọne otọ nan sade ikpe 1,000 nin Jesu ha rẹ gbẹloghe sotọ? Ọrebhe ki ha yi eria ne gbale. Ọrebhe ne gbale ha be re obọ ba ugbẹloghe nọnsi Jehova rẹ sẹbhi ighegheghe? La, eso dẹ be lu emhin nin Adamu bi Ivi lu ne bha sun rẹkhan Jehova, arẹmiẹn eria ne gbale ele khin? Ọkhẹke nan re ewanniẹn ọbhi ene inọnta nan. Sokpan uwedẹ nela?

15-16. (a) Ẹghela ẹbho rebhe ha rẹ miẹn ọne isẹhoa rẹ rẹman ghe ele sun rẹkhan Jehova? (b) Be ha sunu sade edọnmhẹn nọn kike gbera?

¹⁵ A dẹ mun Esu ọbhi ighan rẹ na bhi ikpe 1,000. Ọle ida yẹ sabọ hiẹ ọria soso bhi ọne ẹghe nan. Ọrẹyiriọ, ọne ikpe 1,000 ha ki sotọ, a ki fan Esu fia bhi ighan. Bhiriọ, ọle ki ha dọnmhegbe nin ọle rẹ hiẹ ẹbho ne gbale. Bhi ọne ẹghe edọnmhẹn nan, ọrebhe ne gbale bhi ọne otọ nan ki ha mhọn ọne isẹhoa nin ele rẹ rẹman si ele mun ekpẹn nin elin nọnsi Osẹnobulua, yẹ re obọ ba ugbẹloghe nọnsọle. (Rev. 20:7-10) Uwedẹ nin ele  ha rẹ lu emhin ha rẹman si a dẹ gbẹn elin nọnsele ọbhi ebe ọsi iẹnlẹn rẹ sẹbhi ighegheghe.

¹⁶ Ẹbho eso dẹ lu ebi Adamu bi Ivi lu, yẹ he ugbẹloghe nọnsi Jehova. Be ha sunu ji ele? Revelation 20:15 yọle: “Ọnọn iki rẹ khin nan bha miẹn elin ọlẹn bhi ọne ebe ọsi iẹnlẹn, a da mun ọlẹn fiọbhi ọne odighi eranlẹn.” Bhi ọsi ẹmhọanta, a dẹ fuẹn ene ẹbho nan ne bha ka hẹnmhọn nin Jehova a sẹsẹsẹ. Ọkpakinọn, ẹbho ne bunbun ne gbale dẹ miuhọnmhọn bhi ọne edọnmhẹn nọn kike nan. Bhiriọ, a ki gbẹn elin nọnsele ọbhi ebe ọsi iẹnlẹn rẹ sẹbhi ighegheghe.

17. Be a taman Daniẹl ọ dẹ sunu bhi ẹghe nọnsẹmhan? (Daniel 12:4, 8-10)

¹⁷ Ọ dẹ wo re imhan ha ghọnghọn sade mhan ria ẹmhọn ene emhin nan ne da sunu bhi ẹghe odalo. Ọrẹyiriọ, ẹhi ọkpa da yẹ tẹmhọn emhin kpataki eso man Daniẹl rẹji ẹghe nin mhan da ha nyẹnlẹn nan, “ẹghe ọkpẹnlẹn.” (Tie Daniel 12:4, 8-10; 2 Tim. 3:1-5) Ọne ẹhi da taman Daniẹl yọle: “Ẹmhọanta ki gba ije rebhe.” Bhi ọsi ẹmhọanta, ẹbho nesi Osẹnobulua dẹ manman lẹn otọ ọne ọta akhasẹ nọn ribhi ọne ebe nan. Ọne ẹhi da yẹ yọle ghe, bhi ọne ẹghe nan, eluemhin-ebe dẹ  wo manman ha lu emhin ebe. Sẹyẹ, ọria soso nọn lu emhin ebe iribhọ nọn ha lẹn otọ ọne ọta akhasẹ.

18. Be ha kẹ sunu ji ẹbho ne imhẹn?

¹⁸ Ẹlẹnan, ọ sabọ rẹ diabe ghe, ẹbho ne imhẹn iloya ọbhi emhin ebe nin ele lu. (Mal. 3:14, 15) Sokpan, bhi ẹghe nọn bha yẹ ree gbe, Jesu dẹ bhohiẹn ene ẹbho nan rẹ khọkhọ ene ẹbhe, yẹ ne ele kie bhi ẹwẹ ene ẹbho nan rẹ khọkhọ ihuan. (Matt. 25:31-33) Ene ẹbho ne imhẹn nan ida miuhọnmhọn bhi ekpokpo nọn khua. Sẹyẹ, a ida riọ ele kpanọ nin ele dọ nyẹnlẹn bhi agbọn ọsọgbọn. Elin nọnsele ida ha ribhi “ebe ayere” nan tẹmhọnlẹn bhi Malachi 3:16.

19. Be ọkhẹke nin mhan lu nian? Bezẹle? (Malachi 3:16-18)

¹⁹ Ọne ẹghe nan ọ rẹ khẹke nin mhan re uwedẹ nin mhan rẹ nyẹnlẹn rẹ rẹman ghe, mhan bha deba ẹbho ne imhẹn. (Tie Malachi 3:16-18.) Jehova wo ha si ẹbho ne ghan bhi ẹlo nọnsọle koko. Mhan wo guanọ nin mhan ha ribhi ẹwẹ ene ẹbho nan nin ọle sikoko.

20. Ive nela a ve nin Daniẹl kike? Bezẹle nin uwẹ da ha khuaẹloghe ẹghe nin ọne ive ha rẹ munsẹ?

²⁰ Bhi ọsi ẹmhọanta, ẹghe eghọnghọn mhan da ha nyẹnlẹn. Emhin ne ha re imhan ghọnghọn gbera ọnan dẹ kẹ sunu. Mhan dẹ kẹ daghe ebi a ha rẹ re ọkpẹnlẹn ọbhi emhin ebe rebhe yẹ. Ọnan ha ki gbera, mhan ki daghe ebi ive nin Jehova ve in Daniẹl ha rẹ munsẹ yẹ nọn yọle: “Uwẹ dẹ kpanọ mundia nin uwẹ le uku nọnsẹ ẹghe nin ene ikpẹdẹ ha ki rẹ sotọ.” (Dan. 12:13) Uwẹ be khuaẹloghe ẹghe nin Daniẹl bi ẹbho nesẹ ne yu nin uwẹ hoẹmhọnlẹn ha rẹ kie “kpanọ mundia”? Ahamiẹn iriọ nọn, dọnmhegbe rẹ re ọkhọle rebhe ha ga Jehova nian. Bhiriọ, uwẹ dẹ sabọ ha mhọnlẹn bhi ọkhọle ghe, elin nọnsẹ dẹ wo ha ribhi ebe ọsi iẹnlẹn nọnsi Jehova.