1-2. (a) Idia nela Kristiẹn ne ha ribhi Judia ha ye bhi ẹghe nin Pọl nin odibo rẹ gbẹn ilẹta ji ele? (b) Bezẹle nin mhan ha da sabọ yọle ghe emhin nin ene Kristiẹn wo ha guanọ tee ribhi ọne ilẹta?

 BEJI Jesu yu fo, Kristiẹn ne ha ribhi Jerusalẹm bi Judia da wo ha kuẹlo da ọkakale kẹkẹ. Bhi ọne ẹghe nin, a da mun agbotu gbọ, sẹyẹ, ẹbho da wo manman ha kpokpo ele. (Iwẹnna 8:1) Ebe sẹbhi ikpe 20 ki gbera, ele da wo manman ha loya ranmhude nin ele bha rẹ miẹn rẹ lu, bi ukhunmhun nọn ha fi. (Iwẹnna 11:​27-30) Ọkpakinọn, bhi egbe ukpe 61 C.E., ene Kristiẹn bha yẹ manman ha kuẹlo da ekpokpo. Ọrẹyiriọ, a dẹ sẹyẹ manman kpokpo ele bhi ẹghe odalo. Bhi ọne ẹghe nan, Jehova da re ẹlinmhin nọn khiale nọnsọle rẹ rẹkpa Pọl rẹ gbẹn ilẹta ji ele. Ebe ha rẹkpa ele rẹ muegbe ọbhi otọ khẹ ebe da kẹ sunu ha ribhi ọne ilẹta.

² Emhin nin ene Kristiẹn ha guanọ tee wo ha ribhi ọne ilẹta, ranmhude ọne ẹghe ọfure nin ele ye i da tọ. Pọl da re adia nin ele nọn ha rẹkpa ele rẹ sabọ ziẹngbe ọkakale nin ele ha kẹ kuẹlo da. Ugbekhuelo ọsi ibhokhan Ju nin Jesu ka tẹmhọnlẹn wo manman sire. (Luk 21:20) Bhi ọsi ẹmhọanta, Pọl, la ene Kristiẹn ne ribhi Judia bha gene lẹn ẹghe nin ọne ugbekhuelo ha rẹ sunu. Ọrẹyiriọ, ọ da khẹke nin ele noo ọne ẹghe nọn kẹre rẹ ha muegbe ọbhi otọ, ọnin hi, nin ele rẹ ha ziẹn urẹọbhọ nọnsele, yẹ luẹ ebi a rẹ manman ziẹngbe yẹ.—Hib. 10:25; 12:​1, 2.

3. Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ji ẹmhọn ne ribhi ebe ọsi Hibru manman rẹtẹ mhan?

 ³ Mhan dẹ kẹ kuẹlo da ekpokpo nọn khọ nẹ ọne ene Kristiẹn kuẹlo da. (Mat. 24:21; Arẹm. 16:​14, 16) Bhiriọ, bha ji mhan zilo nyan adia eso nin Jehova noo rẹ rẹkpa ene Kristiẹn, ne ha yẹ sabọ rẹkpa mhan ẹlẹnan.

“HA LU RE ALO”

4. Ọkakale nela ibhokhan Ju ne dọ kiẹn Kristiẹn kuẹlo da? (Yẹ fẹ ifoto ghe.)

⁴ Ọ da khẹke nin ibhokhan Ju ne dọ kiẹn Kristiẹn fi emhin denọ bhi iẹnlẹn nọnsele, sẹyẹ ọnan bha zẹwẹ lẹkhẹ nin ele. Ẹghe ribhọ nin ibhokhan Ju rẹ ha yi ẹbho nin Jehova zẹle. Bhi ẹkẹ ikpe ne bunbun, agbaẹbho kpataki Jerusalẹm ha khin, ranmhude enin ijie nin Jehova ha noo rẹ gbẹloghe ẹbho nesọle da ha gbẹloghe. Sẹyẹ uwa oga nọn ribhi enin, ọle ẹbho diọ i dọ ha ga Jehova. Ibhokhan Ju rebhe ne ga Osẹnobulua re obọ rẹkhan uhi nin Jehova na bhi obọ Mozis gbe, beji ene re ele khian bhi oga rẹ ha gbotọ ọle fanọan man ele. A gbe uhi nin ele rẹji ẹmhọn ebale nọn khẹke nin ele ha le, bhi ẹmhọn uruẹmhin, bi ebi ele ha rẹ ha nin ẹbho ne i yi ibhokhan Ju lu emhin yẹ. Ọkpakinọn, beji Jesu yu fo, ọ bha yẹ khẹke nin ele ha re obọ rẹkhan ene uhi nan, la ha lu ene izọese nin ele ka rẹ ha lu. Bhiriọ, ọ bha lẹkhẹ nin ene ibhokhan Ju ne dọ kiẹn Kristiẹn rẹ fi ọne uwedẹ nan nin ele rẹ ka ha ga denọ. (Hib. 10:​1, 4, 10) Ọ yẹ wo ha nọghọ Kristiẹn ne deziẹn bhi oga rẹ miẹn ọne ufidenọ nan ọbhi egbe, rẹ dọ sẹbhi Pita nin odibo. (Iwẹnna 10:​9-14; Gal. 2:​11-14) Ranmhude ọne emhin ọgbọn nan nin ene Kristiẹn dọ rẹọ i, ene mun ọkalo bhi oga ọsi ibhokhan Ju da wo ha kpokpo ele.

5. Emhin nela ọ da khẹke nin ene Kristiẹn ha babegbe?

⁵ Usun eva ha nin ene Kristiẹn suan. Bhi obọ ọkpa, ene re oga ọsi ibhokhan Ju khian da ha nin ene Kristiẹn lu emhin bii eria ne de sibhi oga re. Bhi obọ nọnkẹle, eso bhi ẹwẹ ele ne dọ kiẹn Kristiẹn da ha yọle ghe, ọ sẹyẹ khẹke nan ha re obọ rẹkhan uhi nin Jehova na bhi obọ Mozis gbe. Asabọmiẹn ele ta ọnan, beji a ha da miẹn a bha yẹ ha kpokpo ele. (Gal. 6:12) Be ha rẹkpa ene Kristiẹn ọsaje rẹ sabọ wo mundia bhi uwedẹ ẹmhọanta?

6. Be Pọl taman ibhio ọle nin ele ko ga nin ele lu? (Hibru 5:14–6:1)

 ⁶ Bhi ilẹta nin Pọl gbẹn ji ibhokhan Hibru, ọle da je ele lẹn ghe nin ele manman ha luẹ Ọta nọnsi Osẹnobulua dinmhin, yẹ ha ria eria nyan ọlẹn. (Tie Hibru 5:14–6:1.) Pọl da noo ẹmhọn ne ribhi obọ Baibo nan re urolo Hibru gbẹn rẹ rẹkpa ele rẹ lẹn ebezẹle nin uwedẹ nin Kristiẹn rẹ ga nian da mhẹn gbera uwedẹ nin ibhokhan Ju ka rẹ ha ga. a Pọl da ji ene Kristiẹn lẹn ghe nin ele manman luẹ ẹmhọanta ne ribhi Baibo yẹ lẹn otọle nọnsẹn, beji ele ha da sabọ lẹn iman-emhin ne bha gba, yẹ rẹban ele.

7. Ọkakale nela mhan kuẹlo da ẹlẹnan?

⁷ Bọsi ene Kristiẹn nan, mhan yẹ wo họn ọta kẹkẹ bi iria-eria kẹkẹ nin ẹbho wewe nẹga ne bha diẹn mun ẹmhọanta ne ribhi Baibo. Ẹbho eso yọle ghe Esali Jehova bha lẹn ebi ele lu nin ele rẹ re obọ rẹkhan ebi Baibo ta bhi ẹmhọn inegbe-nowẹ. Uwedẹ nin ẹbho rẹ ria eria kie wo manman ha ku ọbhọ. (Prov. 17:15) Bhiriọ, ọkhẹke nin mhan man egbe mhan emhin beji mhan ha da sabọ ha lẹn ene ohoghe nin eghian mhan ho nin ele rẹ re egbe lọ mhan, la rẹ mhan sibhi ibo nọnsi Jehova re. Sẹyẹ ọkhẹke nin mhan rẹban ele.—Hib. 13:9.

8. Be ha rẹkpa mhan rẹ sabọ ha lu re alo bhi oga?

⁸ Ọkhẹke nin mhan dọnmhegbe re obọ rẹkhan adia nin Pọl re nin ene ibhokhan Hibru, nin ele rẹ dọnmhegbe ha lu re alo. Ọnin rẹman ghe ọkhẹke nin mhan manman ha luẹ Baibo, beji mhan ha da sabọ lẹn Jehova nọnsẹn bi uwedẹ nin ọle rẹ ria eria. Ọkhẹke nin mhan ha lu iriọ aharẹmiẹn mhan rẹ egbe guẹ nin Jehova fo yẹ mianmẹn. Ebi ọ hi ki rẹ bue sẹ yẹ nin mhan mọn da ga Jehova, ọkhẹke nin mhan rebhe ha luẹ Ọta nọnsi Osẹnobulua ẹghe rebhe. (Ps. 1:2) Mhan da ha lu iriọ ẹghe rebhe, ọ dẹ rẹkpa mhan rẹ ha ziẹn urẹọbhọ nọnsẹmhan, nọn yi ikpẹ nin Pọl taman ene Kristiẹn nin ele dọnmhegbe ha mhọn.—Hib. 11:​1, 6. 

URẸỌBHỌ DẸ RE MHAN MIẸN IẸNLẸN

9. Bezẹle nọn da khẹke nin ene Kristiẹn ha mhọn urẹọbhọ nọn ziẹn?

⁹ Ọ da khẹke nin ene Kristiẹn ha mhọn urẹọbhọ nọn ziẹn beji ele ha da sabọ miuhọnmhọn bhi ekpokpo nọn bu Judia vade. (Hib. 10:​37-39) Jesu ka sekha nin edibo nesọle ghe, ahamiẹn ele daghe eyokhọnlẹn nẹga Jerusalẹm, nin ele nẹgbe diọbhi ene uki oke. Ọne adia wo khẹke ene Kristiẹn rebhe aharẹmiẹn ẹkẹ Jerusalẹm ele da nyẹnlẹn la eko bhi ọne agbaẹbho ele da nyẹnlẹn. (Luk 21:​20-24) Bhi ẹghe ẹdẹlẹ, ahamiẹn eyokhọnlẹn mun okhọn vade agbaẹbho, eria ne nyẹnlẹn bhi eko ọsi ọne agbaẹbho ki nẹ vae bhi ẹkẹ ọne agbaẹbho, beji ele ha da miẹn ugbega bhi ogbe nan gbe nẹga ọle. Bhiriọ, ọne adia nin ene Kristiẹn rẹ nẹ diọbhi uki oke sabọ re diabe emhin nọn bha gba bhi ẹlo nọnsele, sẹyẹ, nin ele rẹ sabọ lu iriọ, ọ dẹ khẹke nin ele ha mhọn urẹọbhọ.

10. Be urẹọbhọ nọn ziẹn ha re ene Kristiẹn lu? (Hibru 13:17)

¹⁰ Ọ da sẹyẹ khẹke nin ene Kristiẹn gbaẹkẹ eria nin Jesu ha noo rẹ dia agbotu. Asabọmiẹn eria ne ha re agbotu khian ẹghenin re adia nin ele rẹji ẹghe nọn khẹke nin ele rẹ nẹgbe, bi ebi ele ha rẹ lu iriọ yẹ. (Tie Hibru 13:17.) Pọl da taman ibhio ọle nin ele ko ga ghe, nin ele ‘ha hẹnmhọn nin ene rẹ ele khian.’ Ọ i yi ranmhude emhin nọn khẹke nin ele ha lu nọn zẹle Pọl ta iriọ, sokpan, nin ele ha lu iriọ ranmhude ele gbaẹkẹ ele. Bhiriọ, ọ da khẹke nin ene Kristiẹn dọnmhegbe gbaẹkẹ ene ha re ele khian ọkuẹsẹ ọne ekpokpo munhẹn. Ahamiẹn Kristiẹn dọnmhegbe rẹ ha hẹnmhọn nin ene ewanlẹn bhi  ẹghe nin otọ rẹ fure, ọ ki lẹkhẹ nin ele rẹ lu iriọ bhi ẹghe ọkakale.

11. Bezẹle nọn da khẹke nin Kristiẹn ha mhọn urẹọbhọ nọn ziẹn ẹlẹnan?

¹¹ Bọsi ene Kristiẹn bhi ẹghe ẹdẹlẹ, ọ yẹ wo khẹke nin mhan ha mhọn urẹọbhọ. Ẹlẹnan nian, ẹbho ne bunbun bha rẹọbhọ ghe ọne agbọn nan dẹ kpẹnmhin, sẹyẹ, ele bhọ jiẹ mhan nin mhan rẹ rẹọbhọ. (2 Pita 3:​3, 4) Rẹ deba ọnin, arẹmiẹn Baibo tẹmhọn emhin eso man mhan ne ha sunu bhi ẹghe ekpokpo nọn khua, emhin ne bunbun yẹ wo ribhọ nin mhan bha lẹn. Ọkhẹke nin mhan manman rẹọbhọ ghe ọkpẹnlẹn ọsi ọne agbọn nan dẹ vae bhi ẹghe nọn khẹke tee, sẹyẹ Jehova dẹ gbega ẹbho nesọle.—Hib. 2:3.

12. Be ha rẹkpa mhan rẹ sabọ miuhọnmhọn bhi ẹghe ekpokpo nọn khua?

¹² Ọ sẹyẹ khẹke nin mhan gbaẹkẹ eria nin Jehova noo rẹ dia mhan ẹlẹnan, nọn yi, ọne “ọguọmhandia nọn wanlan nan gbaẹkẹ ọle.” (Mat. 24:45) Ekpokpo nọn khua ha munhẹn, asabọmiẹn a dẹ re adia nin mhan nọn ha gbega iẹnlẹn nọnsẹmhan beji a rẹ re nin ene Kristiẹn bhi ẹghe nin eyokhọnlẹn ọsi Romu rẹ mun okhọnlẹn bu ele. Ọne ẹghe nan ọ rẹ manman khẹke nin mhan luẹ rẹ ha gbaẹkẹ adia nin mhan miẹn bhi obọ eria nin Jehova noo rẹ dia agbotu nọnsọle. Bhi ọsi ẹmhọanta, ahamiẹn ọ nọghọ mhan rẹ re obọ rẹkhan adia nin ele re nin mhan nian, iriọ ọ ha yẹ dia bhi ẹghe ekpokpo nọn khua.

13. Bezẹle nin adia nọn ribhi Hibru 13:5 da wo manman khẹke ene Kristiẹn?

¹³ Beji ene Kristiẹn rẹ ha khẹ ẹghe nin ele ha rẹ nẹgbe, ọ da khẹke nin ele deobọre bhi iẹnlẹn. Ọnin hi, nin ele “hẹi hoẹmhọn igho.” (Tie Hibru 13:5.) Ẹghe ribhọ nin eso bhi ẹwẹ ele bha rẹ miẹn emhin rẹ ha gbẹloghe egbe, nin ele yẹ rẹ ha kuẹlo da ukhunmhun. (Hib. 10:​32-34) Arẹmiẹn ele wo ka muegbe rẹ ziẹngbe ọkakale ranmhude ẹmhọn Agbejele, eso bhi ẹwẹ ele sabọ rẹ munhẹn dọ ha ghe ẹfe bii emhin nọn ha sabọ re ugbega nin ele. Ọkpakinọn, ẹfe i da sabọ gbega ele bhi ekpokpo nọn vade. (Jem. 5:3) Bhi ọsi ẹmhọanta, ọ dẹ nọghọ ọria nọn hi ki rẹ khin bhi ẹwẹ ele nọn dọ hoẹmhọn ẹfe rẹ sabọ nẹgbe, yẹ zẹ uwa nọnsọle bi emhin nin ọle mhọn obọ.

14. Be urẹọbhọ nọn ziẹn nin mhan mhọn ha rẹ sabọ rẹkpa mhan yẹ rẹ zẹ emhin nọn gbale bhi ẹmhọn igho?

¹⁴ Ahamiẹn mhan manman rẹọbhọ ghe Jehova dẹ kẹ fuẹn ọne agbọn nan nọn i mhẹn an, ọ dẹ rẹkpa mhan rẹ rẹban ọne ọkhọle nan rẹ ha khu ẹfe. Bhi ẹghe ekpokpo nọn khua, ẹbho dẹ “muno isiliva nọnsele kua bhi ughe” ranmhude ele dọ lẹn kere ghe “igolu la isiliva nọnsele ida sabọ hinmhin ele bhi ukpẹdẹ ohu nọnsi Jehova.” (Ezek. 7:19) Nin mhan rẹ wo dọ ha khuan igho khian, ọkhẹke nin mhan zẹ emhin nọn ha rẹkpa mhan rẹ sabọ deobọre bhi iẹnlẹn beji mhan ha da miẹn ọne isẹhoa rẹ manman ha ga Jehova. Ọ i da ha yi emhin ẹwanlẹn nin mhan rẹ wo ha mọnmọn igho beji mhan ha da sabọ dẹ ebi mhan guanọ, la wo manman ha noo ẹghe nọnsẹmhan rẹ gbẹloghe ene emhin nin mhan khuan ọbhi otọ. Ọ yẹ wo khẹke nin mhan mhọn ẹwan beji a ha da miẹn ghe, ene emhin nin mhan mhọn bha dọ kiẹn emhin nin mhan ki mun kalo bhi iẹnlẹn nọnsẹmhan. (Mat. 6:​19, 24) Beji mhan rẹ mundia khẹ ọkpẹnlẹn ọsi ọne agbọn nan, ẹmhọn ẹfe, bi emhin ebhebhe ne dia iriọ dẹ sabọ dọnmhẹn urẹọbhọ nọnsẹmhan.

“ỌKHẸKE NIN BHA HA MHỌN IZIẸNGBE”

15. Bezẹle nọn da khẹke nin ene Kristiẹn manman ha mhọn iziẹngbe?

¹⁵ Beji emhin rẹ wo kie manman ha khọ bhọ bhi agbaẹbho ọsi Judia, ọ da khẹke nin ene Kristiẹn ha mhọn iziẹngbe. (Hib. 10:36) Arẹmiẹn eso bhi ẹwẹ ele wo ka manman kuẹlo da ekpokpo, ene bunbun bhi ẹwẹ ele bha sẹ  wo manman re iriọ kuẹlo da ọle. Pọl da yọle ghe arẹmiẹn ele wo manman ziẹngbe ọkakale kẹkẹ nọn dọnmhẹn urẹọbhọ nọnsele, ele bha sẹ ziẹngbe sẹbii Jesu nọn ziẹngbe sẹbhi uu. (Hib. 12:4) Ẹkẹ da wo manman ha khọ ene ibhokhan Ju ranmhude uwedẹ nin ẹbho ne bunbun rẹ dọ ha kiẹn Kristiẹn. Bhi ikpe eso ne gbera ọkuẹsẹ ọne ẹghe nan, usun ẹbho ne bunbun da mun okhọn bu Pọl beji ọle ha tẹmhọn Osẹnobulua bhi Jerusalẹm. Ibhokhan Ju ne bun gbera itue 40 da “ve ihẹn ọbhọ ghe ahamiẹn ele bha gbe Pọl a fo, ele ida da, ele ida le.” (Iwẹnna 22:22; 23:​12-14) Arẹmiẹn a re inian ha kpokpo ene Kristiẹn yẹ he ele, ọ da sẹyẹ khẹke nin ele ha siegbe koko rẹ ga, ha tẹmhọn Osẹnobulua, yẹ ziẹn urẹọbhọ nọnsele.

16. Be ilẹta nin Pọl gbẹn ji ibhokhan Hibru ha rẹ rẹkpa mhan yẹ rẹ re ẹlo nọn khẹke ha ghe ekpokpo? (Hibru 12:7)

¹⁶ Be ha rẹkpa ene Kristiẹn rẹ sabọ ziẹngbe ekpokpo nin ele kuẹlo da? Pọl da ha ho nin ọle rẹkpa ele rẹ sabọ ha re ẹlo nọn khẹke rẹ ghe ọkakale nin ele kuẹlo da. Bhiriọ, ọle da ji ele lẹn ghe Osẹnobulua dẹ sabọ re otọ nin eria ne ga ọle rẹ kuẹlo da ọkakale beji ele ha da sabọ dọ kiẹn Kristiẹn ne deziẹn. (Tie Hibru 12:7.) Ele ha sabọ ziẹngbe bhi ẹkẹ ọkakale nọn sẹ iriọ, ọ ki rẹkpa ele rẹ sabọ ha mhọn ikpẹ ne ti Jehova bhọ, la rẹ sabọ manman ha re ọle man. Ọ dẹ lẹkhẹ nin ene Kristiẹn rẹ ziẹngbe sade ele denọ ẹlo ọbhi emhin esili ne ha sabọ na bhi ekpokpo re.—Hib. 12:11.

17. Be Pọl dọ luẹ rẹji nan rẹ ha ziẹngbe ekpokpo?

¹⁷ Pọl da taman ene Kristiẹn nin ele manman wo rẹtẹ ha ziẹngbe ekpokpo. Ọle dẹ wo gene sabọ re adia nin ele bhi ọne ẹmhọn nan, ranmhude ọkuẹsẹ ọle dọ kiẹn Kristiẹn ọle ka wo manman ha kpokpo ele. Sẹyẹ, ọle lẹn ebi ene ẹbho rẹ re obọ oya mun ene Kristiẹn yẹ. Rẹ deba ọnan, ọle lẹn ebi a rẹ ziẹngbe ekpokpo yẹ. Bhi ọsi ẹmhọanta, ọle wo kuẹlo da ekpokpo kẹkẹ beji ọle dọ kiẹn Kristiẹn fo. (2 Kọr.11:​23-25) Bhiriọ, Pọl dẹ wo sabọ tẹmhọn ebi a rẹ ziẹngbe yẹ. Ọle da je ene Kristiẹn lẹn ghe, ahamiẹn  ele kuẹlo da ekpokpo, nin ele mun udu nyan Jehova, ọ i yi ahu nọnsele. Ọnan zẹle nin Pọl da re izebhudu yọle: “Jehova hi ọnọn rẹkpa mẹn, ofẹn ida mun mẹn.”—Hib. 13:6.

18. Be ha sunu ji mhan rebhe bhi ẹghe odalo? Be mhan ha rẹ muegbe ọbhi otọ khẹ ọle yẹ?

¹⁸ Eso bhi ibhio mhan nin mhan ko ga wo kuẹlo da ekpokpo ẹlẹnan. Uwedẹ ọkpa nin mhan ha rẹ sabọ rẹkpa ele hi, nin mhan rẹ ha nan erọnmhọn ji ele, yẹ re urẹkpa nin ele guanọ nin ele. (Hib. 10:33) Baibo wo re otọle man ghe, “ọrebhe ne muegbe ne rẹ ga Osẹnobulua bọsi edibo nesi Jesu Kristi dẹ miẹn ekpokpo bhi egbe.” (2 Tim. 3:12) Ranmhude ọnan, ọkhẹke nin mhan rebhe ha muegbe ọbhi otọ khẹ ọkakale nọn da zegbere bhi ẹghe odalo. Bha ji mhan rebhe wo manman ha mun udu nyan Jehova, yẹ ha mhọnlẹn bhi ọkhọle ghe ọle dẹ rẹkpa mhan rẹ ziẹngbe ọkakale nọn hi ki rẹ khin nin mhan ha miẹn. Ẹghe nin ọle rẹyi ha sẹ, ọle dẹ re umiẹnfan nin ọrebhe ne sun rẹkhan ọlẹn.—2 Tẹsẹ. 1:​7, 8. 

19. Emhin eso nela mhan ha lu nian ne ha rẹkpa mhan rẹ muegbe ọbhi otọ khẹ ekpokpo nọn khua? (Yẹ fẹ ifoto ghe.)

¹⁹ Edandan i ribhọ ghe ilẹta nin Pọl gbẹn ji Kristiẹn bhi ore nin ọhẹnhẹn wo rẹkpa ele rẹ muegbe ọbhi otọ khẹ ekpokpo. Pọl da ji ene ibhio ọle lẹn ghe nin ele manman ha luẹ Ọta nọnsi Osẹnobulua dinmhin, yẹ dọnmhegbe lẹn otọle nọnsẹn. Ele ha lu iriọ, ọ dẹ rẹkpa ele rẹ sabọ lẹn iman-emhin ne ha sabọ wẹghẹ urẹọbhọ nọnsele a, yẹ re egbe nẹ bhọ. Ọle da ji ele lẹn ghe, nin ele dọnmhegbe ziẹn urẹọbhọ nọnsele beji ele ha da sabọ re ẹjẹje ha re obọ rẹkhan adia nọnsi Jesu, bi ọsi ene re agbotu khian. Ọle da yẹ rẹkpa ene Kristiẹn rẹ sabọ manman ha ziẹngbe ọkakale, yẹ ha ghe ọle bii uwedẹ nin Jehova rẹ rẹkpa ele rẹ sabọ dọ kiẹn Kristiẹn ne deziẹn. Ọ yẹ wo khẹke nin mhan re obọ rẹkhan ọne adia nin Pọl re nin ene Kristiẹn bhi ẹghe ẹdẹlẹ. Mhan ha lu iriọ, mhan ki sabọ ziẹngbe si ọkpẹnlẹn.—Hib. 3:14.