1. Be imhan rebhe guanọ nin ọrebhe bhi azagba-uwa nọnsẹmhan deba mhan ha lu?

RẸ NA bhi ẹghe nin obhio mhan nin Pauline * rẹ dọ lẹn oga ẹmhọanta, ọle da wo ha guanọ nin ọrebhe bhi azagba-uwa nọnsọle deba ọle bhi agbọn ọfubhegbe. Ọle da yọle: “Mẹn manman guanọ nin ọdọ mẹn nin Wayne bi ọmọn nọnsẹmhẹn deba mẹn ha ga iJehova.” Ẹbho be ribhi azagba-uwa nọnsẹ ne bha sẹ do lẹn Jehova yẹ hoẹmhọn ọlẹn? Bọsi Pauline, asabọmiẹn uwẹ yẹ guanọ nin ele dọ deba uwẹ ha ga iJehova.

2. Inọnta nela mhan ha zilo nyan bhi ọne uhọnmhọn-ọta nan?

² Mhan ida sabọ si ene ribhi azagba-uwa nọnsẹmhan nin ele re ehọ ọbhi ẹmhọn Agbejele nin mhan tẹmhọnlẹn. Ọkpakinọn mhan dẹ sabọ re izebhudu nin ele ghe, nin ele re ọkhọle rebhe rẹ miẹn uhọnmhunje nọn ribhi Baibo ọbhi egbe. (2 Tim. 3:14, 15) Bezẹle nọn da khẹke nin mhan tẹmhọn Osẹnobulua man ene ribhi azagba-uwa nọnsẹmhan? Bezẹle nọn da khẹke nin mhan dọnmhegbe lẹn ebi emhin dia ele yẹ bhi egbe? Be imhan ha rẹ sabọ rẹkpa ele dọ hoẹmhọn iJehova yẹ beji mhan rẹ hoẹmhọn ọlẹn? Be ọrebhe ne ribhi agbotu nọnsẹmhan ha rẹ sabọ rẹkpa mhan yẹ?

3. Beji 2 Peter 3:9 rẹman, bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha tẹmhọn Osẹnobulua man ene ribhi azagba-uwa nọnsẹmhan?

³ Ẹghe nọn bha yẹ ree gbe nian, Jehova ki dọ kpẹn ọne agbọn nan. “Ọrebhe ne muegbe nin ele rẹ nyẹnlẹn bhi uwedẹ nin ele ha da miẹn aribhọ ọsi ighegheghe,” ele ọkpa la miuhọnmhọn. (Acts 13:48) Mhan noo ẹghe nọnsẹmhan rẹ tẹmhọn Osẹnobulua man eriọbhe. Bhiriọ, ọ yẹ khẹke nin mhan ha tale mhan ene ribhi  azagba-uwa nọnsẹmhan, nin ele da dọ deba mhan ha ga iJehova. Jehova nin aba mhan “iguanọ nin ọria soso fuẹn an, ọle guanọ nin ọrebhe fidenọ.”—Tie 2 Peter 3:9.

4. Uwẹdẹ nela mhan ha rẹ sabọ fiobọdọn sade mhan tẹmhọn Osẹnobulua man ene imhan ko ribhi azagba-uwa?

⁴ Ọkhẹke nin mhan lẹn sẹbhọ ghe, uwedẹ nọn gbale ribhọ nin mhan ha rẹ lu ọne iwẹnna nan. Ọkpakinọn, ahamiẹn mhan bha gbẹlokoto, mhan sabọ rẹ ha lu ọle bhi uwedẹ nọn bha gba. Bhi ọsi ijiẹmhin, asabọmiẹn ẹwanlẹn mhan rẹ fẹkẹ tẹmhọn Osẹnobulua man ọriọbhe, ọkpakinọn, mhan ha ki ho nin mhan tale man ene ribhi azagba-uwa nọnsẹmhan, mhan iyẹ da ha re ẹwanlẹn lu ọle.

5. Adia nela ọkhẹke nin mhan ha yere, sade mhan ho nin mhan tẹmhọn Osẹnobulua man ene imhan ko ribhi azagba-uwa?

⁵ Ibhio mhan eso ha yere ebi ele rẹ talọ yẹ ẹghe nin ele rẹ ha dọnmhegbe rẹ tẹmhọn Osẹnobulua man ene ribhi azagba-uwa nọnsele bhi ọsi ọhẹnhẹn, ọ ki ha ba ele bhi egbe. Paul nin odibo da re adia nin Kristiẹn yọle: “Ji ọta nin bha ta ẹghe rebhe ha yi ọta esili, ọta nan re umẹnlẹn ọi, nin bha da lẹn ebi bha ha rẹ ha wanniẹn ọdeọde yẹ.” (Col. 4:5, 6) Ọkhẹke nin mhan ha ye ọne adia nan re sade mhan ho nin mhan tẹmhọn Osẹnobulua man ene imhan ko ribhi azagba-uwa. Ahamiẹn mhan bha re obọ rẹkhan ene ọta nan, mhan sabọ rẹ re ẹkẹ khọ ele, ele iyẹ da ka mhan ehọ.

6-7. Ijiẹmhin nela rẹman ghe, ọkhẹke nin ọria ha re ẹwanlẹn bi ẹkẹ ẹjẹjẹ rẹ ne okhuo ọle la ọdọ ọle nọn iga iJehova lu emhin?

⁶ Ha re ẹkẹ ẹjẹjẹ man. Pauline nin mhan ka tẹmhọnlẹn, da yọle: “Bhi ọsi ọhẹnhẹn, mẹn da ha guanọ nin mẹn tẹmhọn Osẹnobulua man ọdọ mẹn. Mhan iko dotua zilo iẹnlẹn ukpẹdẹ-ukpẹdẹ.” Ọkpakinọn, ranmhude Wayne nin ọdọ iPauline bha manman lẹn otọ iBaibo, ebi okhuo  ọle ha ta bha manman mun ọle ẹlo kore. Ọle da ha riale ghe ẹmhọn oga ọkpa wo rẹtẹ okhuo ọle. Ọle da ha kpokpo egbe ghe, asabọmiẹn usun ne imhẹn okhuo ọle dọ deba.

⁷ Pauline da tale ghe, ibhio ọle bhi agbotu ọle ki deba zẹbue nẹ ẹdẹdẹ—bhi itẹmhọn Osẹnobulua, ikolo oga, bi eji ele da re egbe re ahoho. Ọle da yọle: “Ẹgheso, ọdọ mẹn ha vae bhi uwa, ọle ida ke ọria soso re bhi uwa, ọle ọkpa ki fẹkẹ ha ribhi ẹkẹ uwa.” Gene gene, ẹlo okhuo ọle bi ọmọn nọnsọle wo ha nyan ọlẹn. Ọle bhọ bha lẹn eria nin okhuo ọle bi ọmọn nọnsọle ha ne muobọ. Ọ da diabe ene ẹbho nin ọle ne muobọ ọle ki mun kalo gbera ọdọ ọle. Wayne da taman okhuo ọle ghe ọle guanọ ne ele sọebea. Uwẹ bha be riale ghe ẹwanlẹn bi ẹkẹ ẹjẹjẹ ọ rẹ khẹke nin Pauline rẹ nin ọdọ ọle lu emhin?

8. Beji 1 Peter 3:1, 2 tale, emhin nela ha sabọ rẹso ene imhan ko ribhi azagba-uwa?

⁸ Ha lu emhin bhi uwedẹ nọn gbale. Ẹgheso, emhin nin mhan lu, ọle azagba-uwa nọnsẹmhan kẹ daghe gbera emhin nin mhan ta. (Tie 1 Peter 3:1, 2.) Ọnan hi emhin nin Pauline ki dọ lẹn otọle akizẹbue. Ọle da yọle: “Mẹn lẹnmhin ghe ọdọ mẹn hoẹmhọnen mẹn bi ọmọn nọnsẹmhan, ghe, ọle igene guanọ nin mhan sọebea. Ọkpakinọn, ẹmhọn isọebea nin ọle taman mẹn, da rẹkpa mẹn lẹn ghe, ọkhẹke nin mẹn munhẹn ha lu emhin beji Jehova guanọ le. Ọ iyi ẹmhọn Osẹnobulua ọkhẹke nin mẹn wo ha taman ọlẹn ẹghe rebhe. Ọ yẹ khẹke nin mẹn ha nanlẹn lu emhin bhi uwedẹ nọn gbale.” Pauline bha yẹ ha sua ọdọ ọle nin ọle ha luẹ iBaibo. Ọle da munhẹn ha nanlẹn zilo ilọnmhọn ukpẹdẹ-ukpẹdẹ. Wayne da dọ kere ghe okhuo ọle kie wo dọ kiẹn ọria ọfure, ọle da yẹ kere ghe ọmọn nọnsele ki hẹnmhọn nanlẹn nọnsẹn. (Prov. 31:18, 27, 28) Wayne ki dọ daghe ebi uhọnmhunje nọn ribhi Baibo rẹ ha rẹso okhuo ọle bi ọmọn nọnsele yẹ, ọle da yẹ munhẹn ha luẹ iBaibo.—1 Cor. 7:12-14, 16.

9. Bezẹle nọn da khẹke nin mhan hẹi ji egbe lọ mhan rẹ ha rẹkpa ene ribhi azagba-uwa nọnsẹmhan?

 ⁹ Hẹi ji egbe lọ uwẹ rẹ ha dọnmhegbe rẹ rẹkpa ene ibha ko ribhi azagba-uwa. Jehova re ijiẹmhin man mhan ebi mhan ha rẹ lu ọnan yẹ. Ẹghe-ẹghe ọle rẹ re isẹhoa nin ẹbho rẹ miẹn ọta nọnsọle ọbhi egbe, nin ele da sabọ miẹn iẹnlẹn ọsi ighegheghe. (Jer. 44:4) Paul nin odibo da taman iTimothy ghe nin ọle hẹi ji egbe lọ ọle rẹ ha rẹkpa ẹbho. Bezẹle? Ranmhude, ọle ha lu iriọ, ọle ki miẹn egbe ọle bi ẹbho ne ka ọle ehọ fan. (1 Tim. 4:16) Mhan hoẹmhọn ene imhan ko ribhi azagba-uwa. Bhiriọ, mhan guanọ nin ele lẹn ẹmhọanta ne ribhi Baibo. Emhin nin Pauline ki ha lu bi emhin nin ọle ha ta da wo manman rẹso azagba-uwa nọnsọle. Ọle ki wo ghọnghọn nian ghe, ọdọ ọle vae dọ deba ọle ha ga iJehova. Ọkanẹfan ele veva khin nian. Sẹyẹ, ọwanlẹn bhi agbotu ọdọ ọle nin Wayne khin nian.

10. Bezẹle nọn da khẹke nin mhan ha mhọn iziẹngbe?

¹⁰ Ha mhọn iziẹngbe. Ẹghe nin mhan rẹ munhẹn ha ga iJehova, mhan da fi iẹnlẹn bi urẹọbhọ nọnsẹmhan denọ. Asabọmiẹn ọnan wo re ọle ha nọghọ ene imhan ko ribhi azagba-uwa rẹ miẹn mhan ọbhi egbe. Emhin nin mhan iyẹ deba ele lu, ọle ele kẹ daghe. Bhi ọsi ijiẹmhin, iluemhin ne bha diẹn mun iBaibo, bi ilọnmhọn ọfinẹfi. Bhi ọsi ọhẹnhẹn, eso bhọ ki ha khọ ẹkẹ mhan. (Matt. 10:35, 36) Ọkpakinọn, hẹi ji egbe ele lọ uwẹ. Ahamiẹn ghe mhan zobọ bhọ rẹ ha rẹkpa ele rẹ lẹn ẹmhọanta nin mhan luẹ bhi Baibo, ọ rẹman ghe, mhan bhu ele ohiẹn ghe ele ida sabọ miẹn iẹnlẹn ọsi ighegheghe. Yere Jehova bha mun ọne ẹsọn nin mhan rẹ ha bhu ẹbho ohiẹn. Jesu ọle mun ọne ẹsọn nan. (John 5:22) Ahamiẹn iziẹngbe mhan rẹ lu emhin, ene ribhi azagba-uwa nọnsẹmhan sabọ rẹ munhẹn ha luẹ iBaibo.—Fẹ ọne ẹkpẹti ghe nọn yọle: “ Ha Noo Iwebsait Nọnsẹmhan Rẹ Man Ẹbho Emhin.”

11-13. Be uwẹ miẹn luẹ bhi uwedẹ nin Alice rẹ ne ene biẹ ọle lu emhin?

¹¹ Ha mhọn ifuẹkẹ, sokpan, hẹi ji azagba-uwa nọnsẹ fi iria-eria nọnsẹ denọ. (Prov. 15:2) Bha ji mhan fẹ ijiẹmhin ọsi Alice ghe. Ọle da luẹ ẹmhọn Osẹnobulua ẹghe nin ọle rẹ sibhi uwa re dọ ha nyẹnlẹn bhi ije ebhebhe. Aba ọle bi inẹn ọlẹn bha rẹọbhọ ghe Osẹnobulua ribhọ. Ele da yẹ wo ha ha lu ilọnmhọn ọfinẹfi. Alice da riale ghe, ọkhẹke nin ọle jẹje taman ene biẹ ọle emhin esili nin ọle luẹ. Alice da yọle: “Uwẹ ha ria ẹghe a ọkuẹsẹ uwẹ taman ene ribhi azagba-uwa nọnsẹ ẹmhin ọsọgbọn nin uwẹ rẹọ, ọle la manman khọ ele bhi ẹkẹ nẹ.” Alice da guanọ uhọnmhọn-ọta kẹkẹ nin ọle riale ghe ọ dẹ yẹẹ ene biẹ ọle. Bhi ọsi ijiẹmhin, uhọnmhọn-ọta nọn tẹmhọn oyẹẹ. Bhiriọ, ọle ki gbẹn ilẹta ji ele yẹ taman ele ebi Baibo tale rẹji ọne uhọnmhọn-ọta. Ọle ki yẹ nọọn ele ebi ele riale yẹ. (1 Cor. 13:1-13) Ọle da khuẹnmhẹn aba ọle bi inẹn ọlẹn nin ele rẹ bẹẹ ọle wanre yẹ gbẹloghe ọle. Ọle da dẹ emhin rẹ lu ẹse nin ele. Ọle ha vae dọ tuẹ ele, ọle ki dọnmhegbe rẹ rẹkpa inẹn ọlẹn ha miẹn ẹsọn bhi uwa. Bhi ọsi ọhẹnhẹn, aba ọle bi inẹn ọlẹn bha zẹwẹ ghọnghọn ẹghe nin Alice rẹ taman ele ẹmhin ọsọgbọn nin ọle rẹọ.

¹² Ẹghe nin Alice rẹ rẹnẹ sẹbhi uwa nọnsi aba ọle bi inẹn ọlẹn, ọle bha zobọ bhi Baibo nan tie. Alice da yọle: “Ọnan da rẹkpa inẹn mẹn rẹ daghe ghe, emhin kpataki Baibo khin rẹji mẹn.” Aba ọle da ha guanọ nin ọle luẹ iBaibo, nin ọle da sabọ lẹn ebezẹle nin ọmọn nọnsele da diriọ fidenọ, bi nin ọle da sabọ guanọ eji Baibo da fidọn. Alice da yọle: “Mẹn da gbẹn obhi ebe re ọbhi ẹkẹ iBaibo yẹ je ọne iBaibo ji ọle.” Be ki sunu? Aba ọle bha sabọ miẹn ije soso nin Baibo da fidọn. Sọkpan, ebi ọle luẹle bhi Baibo da wo manman rẹso ọle bhi ọkhọle.

¹³ Ọkhẹke nin mhan ha mhọn ifuẹkẹ, sokpan, mhan ida ji azagba-uwa nọnsẹ fi iria-eria nọnsẹmhan denọ aharẹmiẹn ọnọghọ zegbere. (1 Cor. 4:12b) Bhi ọsi ijiẹmhin, Alice wo ziẹngbe ekpokpo bhi obọ inẹn ọlẹn. Alice da yọle: “Ẹghe nin mẹn rẹ mianmẹn fo, inẹn mẹn da yọle ọmọn ọbe mẹn khin.” Be Alice ki lu yẹ? Ọle da yọle:  “Mẹn bha zobọ bhọ rẹ ha tẹmhọn oga ẹmhọanta nin mẹn deba. Mẹn da re ekpẹn-ekpẹn ji ọle lẹn ghe mẹn ki mhanmhanlẹn fo ghe, Esali Jehova mẹn ha deba ha ga, ghe emhin soso iribhọ nọn ha re imẹn fi ọkhọle denọ. Mẹn da dọnmhegbe ji inẹn mẹn lẹn ghe, mẹn sẹyẹ wo hoẹmhọn ọlẹn. Mhan veva da ha viẹ, mẹn da nyẹn ebale nanlẹn. Rẹ na bhi ẹghenin ha vade, inẹn mẹn da ha tale ghe, emhin nin mẹn luẹ bhi Baibo wo re imẹn kiẹn ọria esili.”

14. Bezẹle nọn bha da khẹke nin mhan ji azagba-uwa nọnsẹmhan fi mhan ọkhọle denọ rẹji oga nọnsi Jehova?

¹⁴ Asabọmiẹn ọ dẹ re ẹghe ọkuẹsẹ ene ribhi azagba-uwa nọnsẹmhan dọ daghe ghe, emhin kpataki oga nọnsi Jehova khin rẹji mhan. Bhi ọsi ijiẹmhin, ẹghe nin Alice rẹ munhẹn ha lu iwẹnna ọkanẹfan, inẹn ọlẹn da gbo kie ha viẹ, ranmhude Alice bha a ha khu ọbhi ebi ele guanọ nin ọle re iẹnlẹn nọnsọle ha khu. Ọ rẹ dia inian, Alice bha fi ọkhọle denọ. Alice da yọle: “Uwẹ ha ji azagba-uwa nọnsẹ sabọ si uwẹ nin uwẹ lu emhin eso, ele ki yẹ ho nin ele yẹ ha si uwẹ bhi emhin ebhebhe. Bhiriọ, ahamiẹn uwẹ re ifuẹkẹ rẹ ne ele lu emhin yẹ rẹman ele ghe uwẹ bha muegbe rẹ fi ọkhọle denọ, asabọmiẹn eso bhi ẹwẹ ele ki ha ka uwẹ ehọ.” Ọnan hi ebe sunu ji Alice tee. Iwẹnna ọkanẹfan ene biẹ ọle ki lu nian. Aba ọle yẹ kiẹn ọwanlẹn bhi agbotu.

15. Beji Matthew 5:14-16 bi 1 Peter 2:12 rẹman, be “iwẹnna esili” ọsi ene imhan ko ga ha rẹ sabọ rẹkpa ene ribhi azagba-uwa nọnsẹmhan yẹ?

¹⁵ Jehova noo “iwẹnna esili” ọsi ene ga ọle rẹ si ẹbho vae bhi oga nọnsọle. (Tie Matthew 5:14-16; 1 Peter 2:12.) Aharẹmiẹn ọdọ uwẹ la okhuo uwẹ iyi ọkpa bhi Esali Jehova, ọle be lẹn eria nin bha ko ga bhi agbotu? Pauline nin mhan ka tẹmhọnlẹn da datie ibhio ọle bhi agbotu vae bhi uwa nọnsọle, nan da miẹn ghe, ọdọ ọle nin  Wayne ki sabọ lẹn ele. Wayne da yere ebi obhio mhan okpa rẹ rẹkpa ọle lẹn eria nin Esali Jehova gene khin. Wayne da yọle: “Ọle da re ẹghe bhi isi iwẹnna nọnsọle nin ọle da sabọ dọ deba mẹn ghe iball.” Ọnan da rẹkpa iWayne rẹ lẹn ghe, gbera oga nọnsi ọne obhio mhan, ọle yẹ mhọn emhin ebhebhe nin ọle rẹ sọnyẹnmhẹn.

16. Bezẹlẹ nọn da khẹke nin mhan ha tie ene imhan ko ribhi azagba-uwa vae bhi ikolo oga?

¹⁶ Uwẹdẹ kpataki nin mhan ha rẹ sabọ rẹkpa ene imhan ko ribhi azagba-uwa hi, sade mhan datie ele vae bhi ikolo oga nọnsẹmhan. (1 Cor. 14:24, 25) Ikolo oga ọhẹnhẹn nin Wayne ka yo hi, Ayere Ọsi Uyumhin Nọnsi Jesu. Ebezẹle nin ọle da sabọ yo hi, ọne ikolo bha tan gbe. Sẹyẹ, ọle na bhi iwẹnna vae fo ọkuẹsẹ ọne ikolo munhẹn. Wayne da yọle: “Mẹn bha manman lẹn emhin nin ele ha ta bhi enin. Ọkpakinọn, mẹn sẹyẹ ye ene ẹbho re. Ele da bu mẹn re dọ yi mẹn obokhian yẹ so mẹn obọ nọnsẹn. Ọnan da wo re imẹn rẹọbhọ ghe eria esili ele khin.” Ọkuẹsẹ ọne ẹghe nan, okhuo bi ọdọ ọkpa ka ribhọ ne wo si Pauline kẹ egbe. Ele rẹkpa ọle gbẹloghe ọmọn nọnsọle bhi ikolo oga bi sade ele ribhi iwẹnna itẹmhọn Osẹnobulua. Ẹghe nin Wayne ki rẹ muegbe ghe ọle guanọ nin ọle lẹn otọ emhin nin Pauline rẹọ, Wayne da taman ọdọ ọne okhuo nin ọle dọ ha man ọle iBaibo.

17. Emhin nela ọ bha khẹke nin mhan ha kpokpo egbe ba? Bezẹle nọn bha da khẹke nin mhan zobọ bhọ rẹ ha rẹkpa ene imhan ko ribhi azagba-uwa?

¹⁷ Mhan nan erọnmhọn ghe nin ọrebhe bhi azagba-uwa nọnsẹmhan vae dọ deba mhan ha ga iJehova. Ọrẹyiriọ, asabọmiẹn ele bha vae dọ ga iJehova, aharẹmiẹn mhan manman dọnmhegbe rẹ rẹkpa ele. Ahamiẹn iriọ nọn, ọ bha khẹke nin mhan ha kpokpo egbe ba emhin nin ele tobele zẹ nin ele lu. Lẹn sẹbhọ ghe, mhan ida sabọ sua ọria soso nin ọle dọ ga iJehova. Ọkpakinọn, ahamiẹn ene ibha ko ribhi azagba-uwa daghe ebi uwẹ rẹ ghọnghọn yẹ ranmhude uwẹ ga iJehova, ele sabọ rẹ dọ deba uwẹ bhi oga. Ha nan erọnmhọn nin ele. Ha re ẹwanlẹn ne ele talọ. Hẹi zobọ bhọ rẹ ha rẹkpa ele! (Acts 20:20) Ha mhọnlẹn bhi ọkhọle ghe, Jehova dẹ nan erọnmhọn ọbhi ẹsọn nọnsẹ. Ahamiẹn ene ibha ko ribhi azagba-uwa re ehọ ọbhi ebi uwẹ ta, ele ki miuhọnmhọn!